miejski program profilaktyki i rozwiązywania problemów
Transkrypt
miejski program profilaktyki i rozwiązywania problemów
Załącznik do Uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W CHEŁMIE NA ROK 2014 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE strona 3 1. Definicje strona 4 2. Skróty strona 6 II. ORGANIZACJA PROGRAMU strona 7 1. Adresaci Programu strona 7 2. Koordynator Programu i podmiot odpowiedzialny za przygotowanie strona 7 Programu 3. Instytucjonalne zasoby Miasta Chełm w zakresie działań profilaktyki strona 7 i rozwiązywania problemów alkoholowych III. OPIS ZJAWISKA NA PODSTAWIE DIAGNOZY strona 8 IV. CELE I ZADANIA PROGRAMU strona 10 1. Cel główny Programu strona 10 2. Cele szczegółowe i zadania Programu strona 10 V. ZADANIA MIEJSKIEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ ZASADY JEJ WYNAGRADZANIA strona 10 VI. EFEKTY I SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMU strona 11 1. Zakładane rezultaty strona 11 2. Sposób monitorowania Programu strona 12 VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU I PLAN FINANSOWY Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 12 strona 2 z13 I.WPROWADZENIE Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Alkohol działa szkodliwie na wszystkie nieomal tkanki i narządy, powodując osłabienie całego systemu odpornościowego, wywołując katastrofalne w skutkach niedobory witamin i pierwiastków (mikoroelementów) niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zwiększa to znaczne ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Spożywanie alkoholu przez kobiety ciężarne skutkuje uszkodzeniem płodu, ponadto na tle nadużywania alkoholu przez ciężarne może wystąpić alkoholowy zespół płodowy tzw syndrom FAS – uszkodzenie układu nerwowego dziecka. Nadużywanie alkoholu i uzależnienie powoduje wreszcie bardzo poważne w skutkach zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym człowieka wywołując depresje, bezsenność, zaburzenia psychiczne prowadzące do prób samobójczych, zmiany osobowości, amnezje oraz w stanach kryzysu, przy długotrwałym uzależnieniu- psychozy alkoholowe, deliriumtremens, halucynozy alkoholowe lub nieodwracalne otępienie (zespół Korsakowa). Badania statystyczne wykazują, że z przyczyn bezpośrednio i pośrednio związanych z używaniem alkoholu, umiera w Polsce kilkanaście tysięcy osób, z czego połowa przypada na zgony spowodowane bezpośrednio piciem alkoholu. Szkody zdrowotne wywołane alkoholem nie ograniczają się tylko do szkód występujących u osób uzależnionych (lub nadużywających alkoholu). Poza wyniszczeniem zdrowotnym i psychicznym, które dotyka osoby uzależnione, ma również wymiar społeczny, obejmując swoim zasięgiem członków rodzin i osoby żyjące w najbliższym otoczeniu alkoholika. Należy pamiętać, że z uwagi na silne zaburzenia zachowania i nieprzewidywalność reakcji oraz destrukcyjny wzorzec postępowania osoby uzależnionej od alkoholu członkowie jej najbliższego otoczenia żyją w stanie permanentnego stresu, który jest przyczyną wystąpienia stałych zaburzeń przystosowania u członków rodziny alkoholika. Bardzo poważne zagrożenia i szkody wynikające z powtarzającego się picia alkoholu przez młodzież a nawet dzieci może poważnie uszkodzić ich życie i procesy rozwojowe powodując zaburzenia rozwoju emocjonalnego, zaburzając zdolność uczenia się, prowadząc do zmian osobowości, zwiększając ryzyko wypadków, zachorowań i śmierci. Najczęstszymi uwarunkowaniami uzależnień są zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny, brak więzi z rodzicami oraz deficyty w zakresie modeli dorosłości. Uczestnictwo w subkulturze alkoholowej wiąże się z kryzysem poczucia tożsamości bądź załamaniem systemu wartości. Alkoholizm staje się ucieczką od frustracji i trudnych emocji, poszukiwaniem nowych doznań. Obserwowany w ostatnich latach wzrost patologii we wszystkich obszarach życia człowieka wymusza podejmowanie działań, które osobom zdrowym pozwolą podtrzymać funkcjonalność, osobom z pierwszymi przejawami trudności pomogą obronić się przed rozwojem dysfunkcji i powrócić do zdrowia, a osobom z rozwinięta patologią stworzyć możliwość poddania się terapii i rehabilitacji. Podstawą prawną do prowadzenia działań z zakresu rozwiązywania problemów alkoholowych stanowi ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. (Dz. U z 2012r., poz.1356 z późn. zm). Ustawa określa kierunki polityki wobec alkoholu. Kompleksowo reguluje zagadnienia dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, wskazuje zadania z tego zakresu oraz podmioty odpowiedzialne za ich realizację. Określa również zasady finansowania tych zadań. Dokument opisuje funkcjonowanie rynku napojów alkoholowych. Reguluje także dziedzinę promocji i reklamy napojów alkoholowych, a także formułuje przepisy karne dotyczące obrotu alkoholem i reklamy alkoholu. Wprowadza regulacje dotyczące postępowania wobec osób nadużywających alkoholu, określa podstawy leczenia odwykowego oraz wskazuje kompetencje i zadania jednostek samorządu terytorialnego. System profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych opisany w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na rok 2014 oparty jest na zadaniach własnych jednostek samorządu terytorialnego określonych w ustawie, rekomendacjach PARPA, NPPiRPA na lata 2011-2015. Stąd też jego struktura zawiera systematykę i obszary określone w tych dokumentach. Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 3 z13 1.Definicje Profilaktyka uniwersalna - ukierunkowana na całe populacje. Są to działania profilaktyczne adresowane do całych grup (populacji) bez względu na stopień indywidualnego ryzyka występowania problemów alkoholowych. Ich celem jest zmniejszanie lub eliminowanie czynników ryzyka sprzyjających rozwojowi problemów alkoholowych w danej populacji. Działania uniwersalne są realizowane na przykład w populacji dzieci i młodzieży w wieku gimnazjalnym, w populacji młodych dorosłych, w populacji rodziców posiadających dzieci w wieku szkolnym itp. Przykładem profilaktyki uniwersalnej są programy opóźniania inicjacji alkoholowej lub papierosowej adresowanej do całej populacji dzieci wchodzących w okres pierwszych eksperymentów z substancjami psychoaktywnymi. Profilaktyka selektywna - ukierunkowana na jednostki i grupy zwiększonego ryzyka. Są to działania profilaktyczne adresowane do jednostek lub grup, które ze względu na swoją działalność społeczną, rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są narażone na większe od przeciętnego ryzyka wystąpienia problemów alkoholowych lub/ i innych zaburzeń zdrowia psychicznego. Przykładem profilaktyki selektywnej są działania edukacyjne, opiekuńcze i rozwojowe podejmowane wobec dzieci pochodzących z rodzin alkoholowych. Działania z tego poziomu profilaktyki są podejmowane ze względu na sam fakt przynależności do takiej grupy, czyli np. bycie dzieckiem osoby uzależnionej od alkoholu, a nie ze względu na występowanie zaburzeń lub problemów psychicznych u takich dzieci. Profilaktyka selektywna jest więc z definicji przede wszystkim działaniem uprzedzającym, a nie naprawczym. Profilaktyka wskazująca - ukierunkowana na jednostki (lub grupy) wysokiego ryzyka demonstrujące pierwsze symptomy problemów alkoholowych. Są to działania profilaktyczne adresowane do osób (grup osób), które demonstrują wczesne symptomy problemów alkoholowych lub/i innych zaburzeń zachowania lub problemów psychicznych, ale jeszcze nie spełniają kryteriów diagnostycznych picia szkodliwego, uzależnienia od alkoholu lub innych zaburzeń związanych z nadużywaniem alkoholu opisanych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Przykładem profilaktyki wskazującej są zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci, które przejawiają wysoki poziom agresji i nieprzystosowania w kontaktach z rówieśnikami, a także interwencje podejmowane wobec uczniów upijających się lub eksperymentujących z narkotykami. Do profilaktyki wskazującej można również zaliczyć niektóre działania mające na celu redukcję szkód zdrowotnych lub społecznych u osób nadużywających alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych (np. działania edukacyjne i prawne zmierzające do ograniczenia liczby wypadków drogowych popełnionych przez kierowców pod wpływem alkoholu). Ryzykowne spożywanie alkoholu. To picie nadmiernych ilości alkoholu (jednorazowo i w określonym przedziale czasu) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia alkoholu nie zostanie zmieniony. Robocza definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa picie ryzykowne w sposób następujący: picie ryzykowne to regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości 20-40g czystego alkoholu dziennie przez kobietę i 40-60g dziennie przez mężczyznę, przy jednoczesnym łącznym spożyciu czystego alkoholu w tygodniu przez kobiety zawierającym się w przedziale 140-209g, a w przypadku mężczyzn – 280-349g. Szkodliwe picie alkoholu. Opisywane jest jako wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne, ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu. Aby rozpoznać szkodliwe używanie alkoholu, opisany wzorzec picia powinien utrzymywać się przez co najmniej miesiąc lub występować w sposób powtarzający się w ciągu 12 miesięcy. Robocza definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa picie szkodliwe w sposób następujący: picie szkodliwe to regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości ponad 40g czystego alkoholu dziennie przez kobietę i ponad 60g dziennie przez mężczyznę, przy jednoczesnym łącznym spożyciu 210g lub więcej w tygodniu przez kobiety i 350g i więcej w tygodniu przez mężczyzn. Jako picie szkodliwe określane jest też spożywanie każdej ilości Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 4 z13 alkoholu przez kobiety w ciąży, matki karmiące, chorych przewlekle, osoby przyjmujące leki, osoby starsze. Poalkoholowe spektrum zaburzeń rozwojowych (ang. Fetal Alcohol Spectrum Disorders- FASD – FAS). Ogólny termin opisujący całościowo spektrum skutków rozwojowych występujących u dzieci matek pijących alkohol w okresie ciąży. Skutki te mogą obejmować zaburzenia rozwoju fizycznego, umysłowego, zachowania, uczenia się, mogą trwać przez całe życie. W diagnostyce klinicznej obowiązuje termin FAS – płodowy zespół alkoholowy, który charakteryzuje się dysmorfiami twarzy, opóźnieniami wzrostu, oraz nieprawidłowościami ośrodkowego układu nerwowego. U dzieci, u których nie występują wszystkie cechy FAS, diagnozowany jest częściowy FAS. Rodzaj i siła zaburzenia dziecka zależy przede wszystkim od ilości alkoholu, spożywanego przez kobietę w ciąży oraz częstotliwości picia. Należy pamiętać, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu jaką może spożywać kobieta w ciąży, w związku z tym, aby dziecko było zdrowe, należy całkowicie powstrzymać się do spożywania alkoholu w okresie prenatalnym oraz karmienia piersią. Wczesne rozpoznanie i krótka interwencja (WRKI). Krótkie interwencje podejmowane przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej wobec osób pijących alkohol ryzykownie i szkodliwie. Leczenie uzależnienia. To działania służące redukcji objawów i przyczyn zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania wynikających z używania alkoholu. Przykładami działań leczniczych w tym zakresie są: programy psychoterapii uzależnienia od alkoholu, farmakologiczne wspieranie psychoterapii, leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych. Uzależnienie. Zespół uzależnienia od alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest pragnienie alkoholu (często silne, czasami przemożne). Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie przez pewien czas w ciągu ostatniego roku (picia): 1) silne pragnienie lub poczucie przymusu picia („głód alkoholowy”). 2) upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność wysiłków zmierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia). 3) fizjologiczne objawy stanu odstawienia pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczone lub przerywane (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omany wzrokowe lub słuchowe, majaczenie drżenne) albo używanie alkoholu lub pokrewnie działającej substancji (np. leków) w celu złagodzenia ww. objawów, uwolnienia się od nich lub uniknięcia ich. 4) zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu) potrzeba spożycia większych dawek dla wywołania oczekiwanego efektu. 5) z powodu picia alkoholu – narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu przeznaczona na zdobywanie alkoholu lub jego picie, bądź uwolnienia się od następstw jego działania. 6) uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia (picie alkoholu, mimo że charakter i rozmiary szkód są osobie pijącej znane lub można oczekiwać, że są znane). Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 5 z13 Rehabilitacja (postępowanie po leczeniu. To działania podtrzymujące zmianę u osób uzależnionych po zakończeniu leczenia uzależnienia, utrwalające efekty leczenia, uczące umiejętności służących zdrowieniu oraz pomagające w podejmowaniu i realizacji zadań wynikających z ról społecznych. Przykładami rehabilitacji są: treningi zapobiegania nawrotom w uzależnieniu, grupy wsparcia dla ,,absolwentów” leczenia uzależnień, treningi zachowań konstruktywnych, programy wychodzenia z bezdomności, grupy samopomocowe Anonimowych Alkoholików, kluby abstynenta, programy aktywizacji zawodowej. Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA). Są to osoby, które dorastały w domu, gdzie przynajmniej jedno z rodziców było osobą uzależnioną i w związku z tym osoby, te wykształciły cechy ułatwiające egzystowanie w takiej rodzinie, lecz wydatnie utrudniające życie poza nią. 2.Skróty Ankieta PARPA G1 – Roczne sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – zbierane w ramach „Programu badań statystycznych statystyki publicznej”, CIS - Centrum Integracji Społecznej w Chełmie, MKRPA – Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie, KGP- Komenda Główna Policji, NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia, PARPA – Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, PL- podmiot wykonujący działalność leczniczą, ORE - Ośrodek Rozwoju Edukacji, NGO -organizacja pozarządowa, KMP- Komenda Miejska Policji w Chełmie, SM- Straż Miejska w Chełmie, MJOiIK- miejskie jednostki organizacyjne i instytucje kultury, OIK – Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Chełmie, IW – Izba Wytrzeźwień w Chełmie, MPPiRPA- Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na rok 2014, S- Wydział Spraw Społecznych Urzędu Miasta Chełm, O – Wydział Oświaty Urzędu Miasta Chełm, KS - Wydział Kultury Sportu i Turystyki Urzędu Miasta Chełm, MOPR- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie, LUW – Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, PUP – Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie, IPiN – Instytut Psychiatrii i Neurologii, SP WSS- Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Chełmie, NZOZ OPDiTZP „RODZINA”- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Profilaktyki, Diagnozy i Terapii Zdrowia Psychicznego „RODZINA” w Chełmie, NPPiRPA- Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015, PR- Prokuratura Rejonowa w Chełmie, SR- Sąd Rejonowy w Chełmie, SP WSS – Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Chełmie, OTUA – Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu, PTUWA – Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu Ustawa – ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi WRKI – Wczesne rozpoznanie i krótka interwencja Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 6 z13 II.ORGANIZACJA PROGRAMU 1. Adresaci Programu Problemy związane z nadużywaniem alkoholu dotykają znacznej części społeczeństwa, dlatego program skierowany jest do wszystkich mieszkańców Chełma, którzy w życiu prywatnym lub zawodowym spotykają się z nadużywaniem alkoholu oraz jego konsekwencjami, a także do wszystkich zainteresowanych tą problematyką, w szczególności do: 1) dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem od alkoholu oraz ich rodziców, opiekunów i nauczycieli. 2) osób dorosłych zagrożonych uzależnieniem od alkoholu (w tym osób pijących w sposób szkodliwy lub ryzykowny). 3) osób uzależnionych od alkoholu. 4) osób współuzależnionych, Dorosłych Dzieci Alkoholików ( DDA). 5) osób zawodowo zajmujących się problematyką alkoholowa. 6) osób uzależnionych po zakończonym leczeniu odwykowym („trzeźwych alkoholików”). 2. Koordynator Programu i podmiot odpowiedzialny za przygotowanie i realizację Programu W imieniu Prezydenta Miasta Chełm za przygotowanie i realizację Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie odpowiedzialny jest Wydział Spraw Społecznych Urzędu Miasta Chełm. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na 2014 rok został przedstawiony do konsultacji i zaopiniowania przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie. W dniu 27 listopada 2013r. Komisja jednogłośnie przyjęła przedłożony Program. 3. Instytucjonalne zasoby miasta Chełm w zakresie działań dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Na terenie miasta Chełm funkcjonują instytucje w kompetencjach których znajdują się zagadnienia z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych tj: 1) MOPR – organizujący przede wszystkim pomoc materialną i pracę socjalną określoną w ustawie o pomocy społecznej w tym pomoc dla osób i rodzin z problemem alkoholowymi. 2) KMP, SM, PR, SR - zajmujący się egzekwowaniem określonych przepisów prawnych (mi. in. Kodeks Drogowy, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Kodeks Wykroczeń, Kodeks Karny, Prawo o ruchu drogowym). 3) IW której zadaniem obok zapobiegania destrukcyjnym skutkom zachowań osób nietrzeźwych jest motywowanie do podjęcia leczenia odwykowego. 4) SP WSS w strukturach którego funkcjonują Oddział Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu oraz Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu zajmujący się leczeniem uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, realizujący programy psychoterapeutyczne. 5) NZOZ OPDiTZP „RODZINA” realizujący m. in. świadczenia zdrowotne w zakresie terapii uzależnienia od alkoholu dla dorosłych, uzależnienia od alkoholu dzieci i młodzieży, uzależnienia od substancji psychoaktywnych. 6) Placówki oświatowe, oświatowo-wychowawcze oraz opiekuńczo-wychowawcze prowadzące profilaktyczną działalność informacyjno-edukacyjną w zakresie działań statutowych. 7) OIK zajmujący się udzielaniem pomocy psychologicznej, terapeutycznej, prawnej, pedagogicznej, dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie posiadający hostel. 8) CIS zajmujący się reintegracją zawodowa i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w tym osób będących uzależnionych od alkoholu. 9) MKRPA inicjująca działania w zakresie zadań własnych gminy określonych w ustawie, podejmująca czynności zmierzające do orzeczenia o obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, opiniująca wydawanie zezwoleń na sprzedaż Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 7 z13 napojów alkoholowych oraz dokonująca kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z wydanych zezwoleń. 10) Schronisko dla bezdomnych mężczyzn Towarzystwa Pomocy Św. Brata Alberta Koło w Chełmie, udzielające schronienia bezdomnym mężczyznom w tym mającym problemy alkoholowe. 11) Lubelskie Centrum Pomocy Bliźniemu MONAR-MARKOT w Chełmie, udzielające schronienia osobom bezdomnym zarówno mężczyznom jak i kobietom w tym mającym problemy alkoholowe. 12) NGO organizujące różnego rodzaju oddziaływania rehabilitacyjne po zakończonym leczeniu, kierowane do osób uzależnionych i członków ich rodzin oraz prowadzące kluby integracji społecznej. III. OPIS ZJAWISKA NA PODSTAWIE DIAGNOZY Diagnoza problemów alkoholowych w mieście Chełm została opracowana na podstawie badań ogólnopolskich, badań przeprowadzanych na zlecenie Miasta oraz danych organizacji i instytucji zajmujących się tym obszarem. Według danych PARPA populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych kształtują się następująco: (dane szacunkowe) W Polsce 38,6 mln W miastach 100 tys. mieszk. W miastach 25 tys. mieszk. W gminach 10 tys. mieszk. W mieście Chełm 65.310 mieszk.* ok.2% populacji ok.800 tys. ok .2.000 osób ok.500 osób ok. 200 osób ok.1.310 osób Dorośli żyjący ok.4% w otoczeniu populacji alkoholika (współmałżonkowie,ro dzice) ok.1,5 mln ok.4.000 osób ok.1.000 osób ok.400 osób ok. 2.620 osób Dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholików ok.4% populacji ok. 1,5 mln ok.4.000 osób ok. 1.000 osób ok.400 osób ok.2.620 osób Osoby pijące szkodliwie 5-7% populacji 2 – 2,5 mln 5.000 – 7 000 osób 1.250 -1.750 osób ok.500-700 osób ok. 3.265 – 4 571 osób Ofiary przemocy domowej w rodzinach z problemem alkoholowym 2/3 osób dorosłych oraz 2/3 dzieci z tych rodzin Razem ok. 2 ok.5.300 mln osób osób dorosłych dorosłych i dzieci i dzieci ok.1.330 osób dorosłych i dzieci ok. 530 osób dorosłych i dzieci ok. 3.200 osób dorosłych i dzieci Liczba osób uzależnionych od alkoholu *Stan na 31.12.2013 – sprawozdanie PARPA G1 Uwzględniając ogólnopolskie procentowe wskaźniki występowania problemów alkoholowych, w Chełmie różne kategorie tych problemów mogą dotyczyć około 11.000 osób, co stanowi 16,84% wszystkich mieszkańców. Mieszkańcy ci stanowią populację osób pijących szkodliwie, uzależnionych, współuzależnionych, dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym oraz ofiar przemocy domowej. Fakt występowania problemów alkoholowych na terenie miasta Chełm potwierdza „Diagnoza problemów uzależnień od substancji psychoaktywnych na terenie Miasta Chełm” opracowana w 2012r. na zlecenie Miasta, której wyniki w tym obszarze zostały opisane w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na rok 2013 i w dalszym ciągu stanowią jedną z podstaw kierunkowych działań na kolejne lata. Uzupełnieniem są dane dotyczące: 1) osób objętych leczeniem odwykowym. 2) rodzin z problemem alkoholowym objętych wsparciem MOPR. 3) nietrzeźwych uczestników ruchu drogowego. 4) osób przyjętych do IW. Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 8 z13 5) złożonych wniosków o przymusowe leczenie odwykowe. zawarte w poniższych zestawieniach: Ad.1. Osoby objęte leczeniem odwykowym Podmiot wykonujący działalność Rok 2011 leczniczą Rok 2012 Wskaźnik(%) SP WSS OTUA 96 103 + 7,3 SP WSS PTUIWA 57 52 - 8,8 NZOZ OPDiTZP „RODZINA” 957 1372 + 43,36 Ad.2. Rodziny z problemem alkoholowym objęte wsparciem MOPR. Rok 2011 Rok 2012 Wskaźnik (%) Liczba rodzin ogółem objętych wsparciem 2351 2322 - 1,23 Liczba rodzin z problemem alkoholowym objętych wsparciem 289 235 - 22,98 Ad.3.Nietrzeźwi uczestnicy ruchu drogowego. Rok 2011 Rok 2012 Tendencje Liczba wypadków drogowych w tym z udziałem nietrzeźwych uczestników ruchu 31/16 35/1 spadek Liczba ujawnionych kierujących pod wpływem alkoholu 257 393 wzrost Liczba zabójstw w tym popełnionych przez osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości 2/1 7/4 wzrost Liczba bójek i pobić w tym popełnionych przez osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości 25/8 50/37 wzrost Liczba kradzieży w tym popełnionych przez osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości 393/12 1075/36 wzrost 67/53 wzrost Rok 2011 Rok 2012 Wskaźnik(%) 661 644 - 2,57 Liczba przestępstw przeciwko 56/21 funkcjonariuszom publicznym w tym popełnionych przez osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości Ad.4. Osoby przyjęte do IW Liczba osób przyjętych do Izby Wytrzeźwień Ad.5. Liczba złożonych do MKRPA wniosków o przymusowe leczenie odwykowe Liczba złożonych wniosków Rok 2011 Rok 2012 Wskaźnik(%) 94 108 + 14,89 Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 9 z13 IV. CELE I ZADANIA PROGRAMU 1.Cel główny Programu Celem głównym Programu jest wielokierunkowe wsparcie osób uzależnionych, współuzależnionych a także zagrożonych uzależnieniem poprzez dostosowanie katalogu zadań do zdefiniowanych potrzeb w tym obszarze. 2.Cele szczegółowe i zadania Programu Wykaz celów szczegółowych Programu będących odzwierciedleniem celu głównego oraz zadania do realizacji w roku 2014 zawarto w załączniku do Programu pn. „ Cele szczegółowe i zadania Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na rok 2014”. V. ZADANIA MIEJSKIEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ ZASADY JEJ WYNAGRADZANIA Zgodnie z ustawą wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powołują gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, których celem jest: 1) inicjowanie działań w zakresie realizacji zadań własnych gminy związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych (art. 4¹ ust. 1Ustawy.). 2) podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego (art. 4¹ ust. 3 ustawy), w tym kierowanie na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu lecznictwa odwykowego. 3) opiniowanie wydawania zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych, zgodność lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy, o których mowa w art. 12 ust.1 i 2 ustawy (limit i lokalizacja punktów, w których sprzedawane i podawane są napoje alkoholowe). 4) kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub podawania napojów alkoholowych (na podstawie upoważnienia wystawionego przez prezydenta miasta, art. 18 ust. 8 ustawy). Zarządzeniem Nr 115/11 Prezydenta Miasta Chełm z dnia 29 kwietnia 2011 r. została powołana Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie oraz został określony zakres i tryb jej pracy. Komisja składa się z 11 osób i w jej ramach działają 2 zespoły problemowe tj. zespół motywacyjny i zespół profilaktyczny. Każdy członek komisji winien brać czynny udział w pracach Komisji oraz podnosić swoje kwalifikacje z zakresu profilaktyki uzależnień poprzez uczestnictwo w kursach, szkoleniach i konferencjach. Koszty podnoszenia kwalifikacji będą pokrywane ze środków programu. Ze środków programu pokrywane będą: koszty sądowe, wynagrodzenie biegłych sądowych oraz komisji, opłaty pocztowe, telekomunikacyjne, koszty zakupu niezbędnych materiałów i wyposażenia. Przedmiotowa ustawa stanowi również, że zasady wynagradzania członków komisji określa rada gminy w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Proponuje się, by w roku 2014 utrzymać zasady i kwoty wynagrodzenia Komisji na poziomie lat poprzednich, uwzględniając poniższe: 1) Przewodniczącemu Komisji przysługuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 300,00 zł brutto, przy czym wynagrodzenie to wyklucza otrzymanie wynagrodzenia z innego tytułu. 2) członkowi Komisji za uczestnictwo w posiedzeniu zespołu problemowego przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100,00 zł brutto. 3) członkowi Komisji za udział w posiedzeniu całego składu Komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100,00zł brutto. 4) członkowi Komisji za dokonanie kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 10 z13 z zezwolenia przysługuje wynagrodzenie w wysokości 25,00 zł. brutto, w porze dziennej i 50,00zł brutto w porze nocnej od jednego punktu kontroli, przy czym wynagrodzenie to wyklucza otrzymanie wynagrodzenia z tytułu pracy w zespole problemowym. O tytule wynagrodzenia decyduje członek komisji. 5) posiedzenia zespołu motywacyjnego podejmującego czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego odbywają się w zależności od złożonych wniosków o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. 6) posiedzenia całej Komisji w sprawach związanych z jej pracą odbywają się w zależności od potrzeb. 7) członkowi Komisji w przypadku delegowania do udziału w szkoleniach, spotkaniach, konferencjach, itp. poza terenem miasta Chełm przysługuje zwrot kosztów podróży z zastosowaniem uregulowań rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013r. poz.167.), z uwzględnieniem Zarządzenia Nr 07/13 Prezydenta Miasta Chełm z dnia 26 lutego 2013r. w sprawie wprowadzenia procedury rozliczania poleceń wyjazdu służbowego oraz korzystania przez pracowników w podróży służbowej z samochodów nie będących własnością pracodawcy w Urzędzie Miasta Chełm. 8) podróże służbowe członkom Komisji zlecać będzie Przewodniczący Komisji, zaś Przewodniczącemu będzie zlecać Zastępca Przewodniczącego. Podróże służbowe winny być podpisane przez Prezydenta Miasta Chełm lub Sekretarza Miasta. 9) podstawę do wypłaty wynagrodzenia o którym mowa w pkt. 1-4 stanowi podpis złożony przez członka komisji na listach obecności z poszczególnych posiedzeń komisji zatwierdzony na zestawieniu zbiorczym posiedzeń przez Przewodniczącego Komisji. 10) wynagrodzenia o których mowa w pkt 1- 4 wypłacane są z „dołu” za dany miesiąc, na podstawie list płac sporządzonych w oparciu o zestawienie zbiorcze Przewodniczącego Komisji skierowane do WSS w terminie do 10.go następnego miesiąca na rachunek bankowy wskazany przez członków komisji. VI. EFEKTY I SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMU 1. Zakładane rezultaty Zakładane rezultaty odnosić się będą do celów szczegółowych zawartych w załączniku do Programu i przedstawiać będą się następująco: Ad.1 ➢ rozszerzenie oferty pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej o DDA, osoby bezdomne oraz przebywające w Zakładzie Karnym w Chełmie; ➢ podniesienie standardu placówki leczenia uzależnienia od alkoholu. Ad.2 ➢ dostosowanie form wsparcia w zakresie i instytucjonalnej do występujących potrzeb. pomocy psychologicznej, prawnej Ad.3 ➢ wykorzystanie różnorodnych form oddziaływań na dzieci i młodzież w zakresie działań profilaktycznych, informacyjno- edukacyjnych w celu interwencji na różnorodne zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży; ➢ podniesienie kompetencji zawodowych lekarzy pierwszego kontaktu w stosowaniu metod wczesnego rozpoznania i krótkiej interwencji wobec osób nadużywających alkoholu. Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 11 z13 Ad.4 ➢ dostosowanie zakresu zadań publicznych w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych do zgłaszanych w tym zakresie potrzeb przez stowarzyszenia abstynenckie, instytucje i jednostki organizacyjne. Ad 5 ➢ wzmożenie nadzoru poprzez zwiększenie kontroli w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z posiadanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Ad.6 ➢ umożliwienie osobom zagrożonym wykluczeniem w zajęciach reintegracyjnych realizowanych przez CIS. społecznym uczestniczenia 2. Sposób monitorowania 1. Poszczególne cele szczegółowe będą oceniane za pomocą wskaźników zawartych w załączniku do Programu pn. „Cele szczegółowe Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chełmie na rok 2014 poprzez porównanie okresu sprawozdawczego z okresem poprzednim. 2. Materiałami źródłowymi do oceny Programu będą sprawozdania składane przez NGO, MJOiIK oraz dokumenty wewnętrzne S. 3. Informacja z realizacji Programu sporządzona przez S zostanie przedłożona Radzie Miasta Chełm w miesiącu marcu 2015r. VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU I PLAN FINANSOWY Finansowanie Programu odbywać się będzie w ramach środków finansowych uzyskanych z opłat za wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Planowane dochody z tego tytułu na 2014r. to kwota 1.100. 000,00 zł. Plan podziału środków przeznaczonych na realizację Programu Lp. Zadania Planowane środki 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 8.000,00 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych. 404.000,00* 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych 180.000,00 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13¹ i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. 108.000,00 6.000,00 strona 12 z13 i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 6 Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej 200.000,00 7 Wydatki związane z funkcjonowaniem MKRPA w Chełmie (opłaty sądowe, pocztowe, telekomunikacyjne, materiały biurowe, doposażenie, związane z wydaniem opinii przez biegłych sądowych, wynagrodzenie i inne niezbędne do realizacji programu). 94.000,00 RAZEM 1.000.000,00 Z dochodów uzyskanych z opłat za wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu przeznaczona została kwota 100.000,00 zł na realizację Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2014 - 2016* * Wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację przedmiotowego zadania może ulec zmianie z uwagi na konieczność zwiększenia środków finansowych na realizację Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2014-2016. Przewodniczący Rady /-/Zygmunt Gardziński Załącznik do uchwały Nr XXXVI/419/13 Rady Miasta Chełm z dnia 12 grudnia 2013r. strona 13 z13