Wpływ strony pracodawców na projekt ustawy o Radzie Dialogu

Wpływ strony pracodawców na projekt ustawy o Radzie Dialogu Społecznego,
zakres projektowanych zmian prawnych dotyczących funkcjonowania dialogu
społecznego, dialog strony pracodawców ze związkami zawodowymi
Wstęp
Przedmiotowa analiza traktuje o aktualnych pracach legislacyjnych nad nową regulacją
dotyczącą dialogu społecznego w Polsce, czyli ustawą o Radzie Dialogu Społecznego i innych
instytucjach dialogu społecznego. Ten akt prawny zastąpi obecną Ustawę z dnia
6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych oraz
wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. Poniższy materiał zawiera także wyjaśnienie
kontekstu
związanego
z
planowanymi
zmianami
prawnymi
oraz
opis
działań
podejmowanych przez reprezentatywne organizacje partnerów społecznych, ze szczególnym
uwzględnieniem wpływu strony pracodawców na projektowaną ustawę. Niniejsza analiza
obejmuje również prezentację najważniejszych rozwiązań prawnych przewidzianych w
nowej regulacji dotyczącej funkcjonowania dialogu społecznego. Ponadto w materiale
przedstawiony został dialog organizacji pracodawców ze związkami zawodowymi – zarówno
ten prowadzony na poziomie centralnym w związku z negocjacjami projektu nowej ustawy,
ale także sytuacja w regionach, uwzględniająca działalność wojewódzkich komisji dialogu
społecznego.
Wpływ strony pracodawców na projekt ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych
instytucjach dialogu społecznego
Opisując prace legislacyjne nad projektem nowej ustawy regulującej kwestie związane
z dialogiem społecznym, należy w pierwszej kolejności wyjaśnić przyczynę ich podjęcia. Bez
wątpienia główną determinantą było zawieszenie 26 czerwca 2013 r. przez reprezentatywne
1
organizacje związkowe (NSZZ „Solidarność”, FZZ i OPZZ) udziału w pracach Trójstronnej
Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Związki zawodowe uzasadniały swoją decyzję tym, że
strona rządowa nie zrealizowała ich postulatów dotyczących, w szczególności wycofania
reformy podwyższającej wiek emerytalny oraz nowelizacji wprowadzającej tzw. elastyczny
czas pracy. Tym samy uznały, że prowadzony dotychczas dialog miał charakter fasadowy i
dlatego postanowiły go przerwać. Nie bez znaczenia była również coraz powszechniejsza
krytyka funkcjonowania samej Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, jako
instytucji pozbawionej kompetencji decyzyjnych.
Warto także podkreślić to, że strona pracodawców (reprezentatywne organizacje
pracodawców: Pracodawcy RP, Konfederacja Lewiatan, ZRP i BCC) wielokrotnie apelowała
do central związkowych o powrót do stołu rozmów na forum Trójstronnej Komisji ds.
Społeczno-Gospodarczych. Trzeba również zauważyć, iż organizacje pracodawców nigdy od
tego stołu nie odeszły – pracowały w Komisji, jej zespołach problemowych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego –
pomimo nieobecności związków. Był to wyraz ich
przekonania o tym, że dialog społeczny stanowi podstawę państwa demokratycznego oraz
sam w sobie jest wartością, nawet jeśli jego instytucje nie działają w sposób prawidłowy.
Pracodawcy mieli wówczas świadomość tego, że impas dialogu jest szkodliwy i
niebezpieczny, zarówno dla gospodarki, jak i dla rynku pracy. Stracony czas można było
przecież przeznaczyć na konstruktywną dyskusję nad ważnymi dla kraju problemami
społeczno-gospodarczymi.
Zawieszając swój udział w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych centrale
związkowe przystąpiły jednocześnie do prac nad nową formułą dialogu społecznego, której
pierwsze założenia zostały zaprezentowane podczas spotkania partnerów społecznych z
Prezydentem RP Bronisławem Komorowskim 30 października 2013 r. Organizacjom
pracodawców udało się wypracować wspólne stanowisko wobec tych propozycji.
Jednocześnie podjęły one negocjacje nad własnym projektem zmiany obowiązujących
przepisów. Początkowo obie strony pracowały samodzielnie, ale w październiku 2014 r.
intensywną działalność rozpoczął zespół roboczy złożony z ekspertów pracodawców oraz
związków zawodowych.
Negocjacje
nad
nową
formułą
dialogu
społecznego,
prowadzone
przez
reprezentatywne organizacje pracodawców oraz centrale związkowe, były trudne i trwały
przez ponad rok. Obie strony były jednak zgodne co do tego, że obecna instytucja dialogu
2
społecznego wymaga przeformułowania. Miały one również wspólny cel – wzmocnienie
kompetencji przysługujących partnerom społecznym i organowi dialogu. Były przekonane o
tym, że zmiany te podniosłyby rangę ogólnokrajowej instytucji dialogu społecznego .
Istotną rolę w pracach nad projektem nowej ustawy odegrały reprezentatywne
organizacje pracodawców. Zaakcentowania wymaga ich zaangażowanie, otwartość na dialog
i skłonność do kompromisu. Bez takiej postawy pracodawców być może dziś nadal trwałby
w Polsce impas dialogu trójstronnego. Ponadto byli oni tą stroną, która niejednokrotnie
inicjowała spotkania oraz dbała o ich sprawny i merytoryczny przebieg. Zawsze też
uczestniczyli we wspólnych negocjacjach, które zwłaszcza w ostatniej fazie były bardzo
intensywne. Organizacje pracodawców chętnie brały także udział w spotkaniach dotyczących
dialogu, organizowanych m.in. z inicjatywy Prezydenta RP czy Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej, oraz debatach poświęconych pracom nad nową ustawą. Co więcej, zawsze byli
otwarci na argumenty strony związkowej. Dla dobra dialogu i prowadzonych negocjacji
przystali na propozycję związków dotyczącą przykładowo nazwy nowego organu dialogu, tzn.
Radę Dialogu Społecznego (zamiast obecnej Trójstronnej Komisji ds. SpołecznoGospodarczych) oraz postulowany przez nie tytuł przedmiotowej ustawy (ustawa o Radzie
Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego).
W trakcie prac nad projektem nowej ustawy strona pracodawców musiała
powstrzymywać twórcze propozycje związków zawodowych i ich pobożne życzenia
legislacyjne, które nie zawsze były zgodne z obowiązującym prawem czy nawet Konstytucją
RP. Wstępne postulaty strony związkowej zakładały przykładowo ustanowienie obszarów, w
szczególności takich jak prawo pracy, wymagających bezwzględnego uzgodnienia w ramach
nowej instytucji dialogu. Pracodawcy podnosili wówczas, że takie rozwiązanie byłoby
sprzeczne z zasadą trójpodziału władzy i stanowiłoby swoiste liberum veto. W praktyce
spowodowałoby ono to, że żadne zmiany z zakresu prawa pracy nie mogłyby zostać
uchwalone, gdyż prawdopodobnie zostałyby oprotestowane przez związki zawodowe.
Dla
strony
pracodawców
niektóre
z
propozycji
strony
związkowej
były
nieakceptowalne. Dotyczyły one przykładowo rozwiązania zakładającego powoływanie
członków nowego organu dialogu przez Marszałka Sejmu. Pracodawcy nie chcieli się na to
zgodzić, ponieważ marszałek nie jest organem apolitycznym. Taka koncepcja byłaby również
sprzeczna z potrzebą zapewnienia niezależności nowego gremium. Inna propozycja
związkowa zakładała utworzenie odrębnej funkcji Rzecznika Dialogu Społecznego. W ocenie
3
organizacji
pracodawców
taka
instytucja
powielałaby
kompetencje
przysługujące
przewodniczącemu nowego organu dialogu, a ponadto zwiększałaby istotnie koszty
administracyjne.
Organizacje pracodawców oponowały także rozszerzenie projektowanej ustawy na
inne akty prawne, które nie są z nią bezpośrednio powiązane. Odnosiło się to do postulatów
związkowych przewidujących zawarcie w projekcie zmian dotyczących podwyższenia płacy
minimalnej do 50% średniego wynagrodzenia oraz przyznania prawa koalicji osobom
zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy. Pracodawcy stanowczo sprzeciwiali się
wprowadzaniu tego rodzaju kluczowych zmian prawnych, niejako przy okazji uchwalenia
nowej ustawy o dialogu społecznym.
Większość reprezentatywnych organizacji pracodawców krytycznie odnosiła się też do
wszelkich propozycji zmierzających do rozszerzenia projektowanej ustawy na dialog
obywatelski. Zawsze akcentowali oni różnice występujące pomiędzy dialogiem społecznym a
dialogiem obywatelskim. Warto zauważyć to, że ta kwestia może mieć istotne znaczenie w
dalszych pracach legislacyjnych, w szczególności w kontekście krytyki projektu ze strony
niektórych organizacji pozarządowych.
Organizacje pracodawców wnioskowały natomiast o rozszerzenie przysługującego
partnerom społecznym prawa do składania wniosków do Trybunału Konstytucyjnego.
Dotyczyło to w szczególności zakresu spraw mogących być przedmiotem wniosku.
Zagadnienie to ze względu na jego złożoność ostatecznie nie zostało zawarte w nowej
ustawie. Jednak w ocenie pracodawców z uwagi na jego duże znaczenie dla działalności
organizacji partnerów społecznych – powinno zostać ponownie przeanalizowane, tak aby
udało się wypracować rozwiązania niebudzące wątpliwości natury prawnej.
W trakcie negocjacji nad nową ustawą strona pracodawców podjęła również próbę
zmiany obowiązujących przepisów dotyczących reprezentatywności. W kwestii tej nie udało
się jednak osiągnąć kompromisu i ostatecznie w projekcie znalazła się propozycja
Pracodawców RP oraz Konfederacji Lewiatan (art. 24 projektu). Zakłada ona podwyższenie
progów reprezentatywności oraz wprowadzenie wymogu posiadania przez organizację
reprezentatywną, wśród swoich członków, regionalnych organizacji pracodawców o
charakterze ponadbranżowym, mających siedziby w co najmniej połowie województw.
Wzmocnienie oraz doprecyzowanie kryteriów prawnych w tym zakresie ma na celu
zapewnienie większej konsolidacji środowiska pracodawców, a tym samym – partycypację w
4
nowej instytucji dialogu jedynie takich organizacji pracodawców, które mają faktycznie
charakter ogólnokrajowy i ponadbranżowy.
Strona pracodawców merytorycznie pracowała nad przedmiotowym projektem. Miała
istotny wpływ na zapis prawny zgłaszanych propozycji oraz doprecyzowanie kwestii
organizacyjnych związanych z funkcjonowaniem instytucji dialogu. Można powiedzieć też, że
czuwała nad tym, aby zgłaszane propozycje były zgodne z prawem i służyły realnemu
wzmocnieniu nowego organu oraz rozwojowi dialogu społecznego w Polsce. Warto również
zauważyć to, że ostatecznie dzięki argumentom pracodawców postulaty, które budziły
wątpliwości i były dla nich nie do przyjęcie, nie zostały zawarte w projekcie (np. utworzenie
odrębnej instytucji Rzecznika Dialogu Społecznego).
Wydaje się, że reprezentatywne organizacje pracodawców mają poczucie dobrze
wykonanej pracy. Faktem jest to, iż gdy dialog został przerwany, podjęły one odpowiednie
działania na rzecz jego przywrócenia i przystąpiły do negocjacji ze stroną związkową nad jego
nową formułą. Przygotowany przy ich współudziale projekt jest uznawany za pierwszy krok
do uzdrowienia dialogu społecznego w Polsce. Można stwierdzić, że pracodawcy wypełnili
swoją rolę jako partnerzy społeczni, uczestnicy dialogu i członkowie przyszłej Rady Dialogu
Społecznego. Ponadto organizacje pracodawców wypracowany projekt nowej ustawy uznają
za swój duży sukces oraz sukces dialogu autonomicznego. Obecnie z uwagi na konieczność
wznowienia normalnego trybu pracy organów dialogu postulują szybkie procedowanie
przedmiotowego projektu po to, aby został on przyjęty jeszcze w tej kadencji parlamentu.
Oczekują również tego, że ostateczny kształt tej regulacji będzie zgodny z ich postulatami.
Reprezentatywne organizacje pracodawców liczą też na to, że wprowadzenie tych zmian
prawnych
umożliwi
przełamanie
trwającego
od
prawie
dwóch
lat
impasu
zinstytucjonalizowanego dialogu trójstronnego w Polsce.
Zakres projektowanych zmian prawnych dotyczących funkcjonowania dialogu społecznego
Projekt
ustawy,
uzgodniony
przez
reprezentatywne
organizacje
partnerów
społecznych, został przekazany Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej 26 stycznia 2015 r.
Reakcja ministra była pozytywna. Ponadto z jego inicjatywy w marcu br. odbyło się
wyjazdowe spotkanie liderów organizacji pracodawców oraz związków zawodowych z
przedstawicielami resortu pracy. Miało ono na celu ustalenie ostatecznego kształtu
projektowanej ustawy. Wszelkie regulacje w zakresie dialogu trójstronnego wymagają
5
bowiem akceptacji uczestników tego dialogu i powinny być wprowadzane w duchu
konsensusu. Wypracowany projekt ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych
instytucjach dialogu
społecznego uwzględnia
zdecydowaną większość
postulatów
zgłaszanych przez partnerów społecznych. Warto w tym miejscu zauważyć również to, że 7
kwietnia 2015 r. przedmiotowy projekt został skierowany do konsultacji społecznych, a
prawdopodobnie w czerwcu br. trafi on do Sejmu RP. Jeżeli prace parlamentarne będą
przebiegały sprawnie to być może nowa ustawa zacznie obowiązywać jeszcze w tym roku,
albowiem przewidziano w niej 14-dniowy okres vacatio legis. Zakres proponowanych zmian
prawnych oraz szczegółowy opis nowych rozwiązań i przepisów zostaną przedstawione
poniżej (w oparciu wersję projektu z 11 maja 2015 r.).
Jak zostało wspomniane już wcześniej, nowa ustawa przewiduje utworzenie Rady
Dialogu Społecznego w miejsce obecnej Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
Jak stanowi art. 1 projektu Rada to „forum trójstronnej współpracy strony pracowniczej,
strony pracodawców oraz strony rządowej”. Jej celem ma być prowadzenie dialogu dla
„zapewnienia
warunków
rozwoju
społeczno-gospodarczego
oraz
zwiększenia
konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej”. Ponadto Rada Dialogu
Społecznego miałaby działać na rzecz „poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk
oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowania wokół nich społecznego
porozumienia w drodze prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu
organizacji pracowników, pracodawców i rządu”.
Celem
przedmiotowego
projektu
jest
także
wzmocnienie
uprawnień
reprezentatywnych organizacji partnerów społecznych oraz zwiększenie ich wpływu na
proces legislacyjny. Dlatego przewidziano w nim możliwość przygotowywania przez stronę
pracodawców oraz stronę związków zawodowych, w ramach Rady Dialogu Społecznego,
wspólnych projektów legislacyjnych, które byłyby obligatoryjnie rozpatrywane przez Radę
Ministrów, a ich nieprzyjęcie wymagałoby przedstawienia pisemnego uzasadnienia (art. 7
projektu). Byłaby to taka quasi inicjatywa ustawodawcza. Zapis prawny tego rozwiązania to
propozycja pracodawców, podobnie jak regulacji nakładającej na stronę rządową obowiązek
udzielania w terminie 30 dni odpowiedzi na pytania kierowane przez stronę społeczną Rady
Dialogu Społecznego (art. 9 projektu).
Co więcej, strony pracodawców oraz związków zawodowych miałyby prawo do
występowania z wnioskiem do Rady Ministrów o przeprowadzenie wysłuchania publicznego
6
w sprawie projektu aktu normatywnego, dotyczącego spraw objętych zakresem właściwości
Rady Dialogu Społecznego (art. 8 projektu). Pierwotnie propozycja ta odnosiła się wyłącznie
do projektów rozporządzeń, co miałoby ograniczone znaczenie praktyczne, dlatego też w
drodze konsultacji międzyresortowych jej formuła została poszerzona o projekty ustaw.
Kolejną istotną kompetencją, która zostałaby przyznana partnerom społecznym na
gruncie nowej ustawy, byłoby prawo występowania do Sądu Najwyższego z wnioskami o
wykładnię przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne (art. 14 projektu). Strona
pracodawców z rozwagą podchodziła do tej propozycji podkreślając to, że takie rozwiązanie
może być niespójne z obowiązującym systemem sądownictwa. Wątpliwości te, na etapie
konsultacji, podzielił również Sąd Najwyższy, dlatego przedmiotowy przepis będzie wymagał
korekty.
Ponadto celem zmian prawnych, zgodnie z intencją strony społecznej, jest
zapewnienie większej niezależności dla nowej instytucji dialogu społecznego. Dlatego
członków Rady Dialogu Społecznego miałby powoływać Prezydent RP (art. 27, ust. 1
projektu). Co więcej, funkcja Przewodniczącego Rady byłaby rotacyjna. Art. 32 projektu
zakłada, że roczną kadencję sprawowałby naprzemiennie przedstawiciel: strony
pracodawców, strony pracowników oraz strony rządowej. Odnosząc się natomiast do kwestii
organizacyjnych to obsługę Rady Dialogu Społecznego miałoby zapewnić odrębne Biuro (art.
37 projektu), którego pracami kierowałby Dyrektor powoływany przez ministra właściwego
do spraw pracy na wniosek Rady (art. 38 projektu). Dodatkowo dla większej
transparentności prac posiedzenia nowego gremium byłyby jawne (art. 35, ust. 1 projektu),
a Przewodniczący musiałby przedstawiać corocznie do 31 maja Sejmowi RP sprawozdanie z
działalności Rady (art. 32 projektu). Projekt zakłada też poszerzenie nowego forum. Art. 22
stanowi bowiem o tym, że w pracach Rady Dialogu Społecznego braliby udział, z głosem
doradczym, przedstawiciele Prezydenta RP oraz innych zainteresowanych organizacji czy
instytucji. Wiele kontrowersji wzbudzał natomiast przepis dotyczący finansowania Rady
Dialogu Społecznego. Strona związkowa zgłosiła zastrzeżenia do art. 39 projektu, zgodnie z
którym wydatki związane z funkcjonowaniem Rady i Biura byłyby pokrywane z budżetu
państwa z części 31 - Praca, w ramach wyodrębnionego rozdziału klasyfikacji budżetowej. Z
kolei projekt planu finansowego Biura miałby być przygotowywany przez Dyrektora i
podlegałby zatwierdzeniu przez Radę.
7
Nowa ustawa przewiduje także wzmocnienie dialogu społecznego na poziomie
regionów, co było od dawna postulowane przez partnerów społecznych. W miejsce
wojewódzkich komisji dialogu społecznego mają powstać wojewódzkie rady dialogu
społecznego, które będą funkcjonowały przy marszałkach województwa, a nie jak obecnie –
przy wojewodach, ponieważ to tam zapadają kluczowe dla regionu decyzje dotyczące spraw
społeczno-gospodarczych. Ponadto na mocy art. 42 projektu marszałek województwa
przekazywałby stronom wojewódzkiej rady do zaopiniowania projekty strategii rozwoju
województwa i programów w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych i
organizacji pracodawców, oraz roczne sprawozdania z ich realizacji.
Podsumowując zakres projektowanych zmian prawnych dotyczących dialogu
społecznego należy zauważyć to, że nowa ustawa powstała w oparciu o doświadczenia
płynące z ponad 20-lat istnienia Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Stąd w
przygotowanych przepisach wybrzmiewa potrzeba poprawy stanu dialogu społecznego i
usprawnienia funkcjonowania jego organów. Przedmiotowy projekt stanowi także próbę
kompleksowego uregulowania zasad działania i organizacji nowych instytucji dialogu
społecznego oraz praw im przysługujących. Zawiera on również wiele nowych rozwiązań,
które odnoszą się w szczególności do kompetencji reprezentatywnych organizacji partnerów
społecznych. Celem tych zmian ma być wzmocnienie instytucjonalne nowego gremium, a w
konsekwencji podniesienie jego rangi. Czas i praktyka funkcjonowania Rady Dialogu
Społecznego pokaże czy ten cel uda się zrealizować.
Dialog strony pracodawców ze związkami zawodowymi
Odnosząc się do zagadnienia dotyczącego dialogu strony pracodawców ze związkami
zawodowymi warto rozdzielić je na dialog prowadzony na poziomie centralnym oraz ten na
poziomie regionalnym. Sytuacja w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych po
zawieszeniu swojego udziału przez stronę związkową, w tym działania wówczas podejmowane
przez partnerów społecznych oraz negocjacje projektu nowej ustawy, zostały przedstawione
powyżej. Dlatego ta część analizy obejmie w szczególności dialog pracodawców ze związkami
zawodowymi, prowadzony na forum wojewódzkich komisji dialogu społecznego (dalej:
WKDS). Ponadto nie sposób opisać relacji obu stron bez narzucenia jakiegokolwiek zakresu
czasowego, stąd analiza ograniczy się głównie do stanu z 2014 r., kiedy to przygotowywano
projekt ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego.
8
W pierwszej kolejności należy zauważyć to, że w 2014 r. w związku z sytuacją w
Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych w większości WKDS – dialog został
przerwany. Dlatego warto przywołać pozytywne przykłady województw, w których problemy
dialogu na poziomie centralnym nie spowodowały zawieszenia prac w WKDS.
Na
zaakcentowanie
zasługuje
sytuacja
w
WKDS
we
Wrocławiu,
gdzie
30 czerwca 2014 r. miało miejsce podpisanie „Koalicji Organizacji Pracodawców Dolnego
Śląska” w obecności wojewody dolnośląskiego i marszałka województwa. Jest to
bezprecedensowy na skalę kraju dokument, zobowiązujący regionalne organizacje
pracodawców do ścisłej współpracy na rzecz promocji dialogu społecznego, rozwoju
zatrudnienia i lokalnej przedsiębiorczości. Podpisały się pod nim następujące organizacje:
Związek Pracodawców Polska Miedź (Pracodawcy RP), Sudecki Związek Pracodawców
(Konfederacja Lewiatan), Loża Dolnośląska Business Centre Club, Związek Pracodawców
Dolnego Śląska (Pracodawcy RP) oraz Dolnośląska Izba Rzemieślnicza we Wrocławiu (ZRP).
Inicjatywa ta dowodzi, że dialog i współpraca partnerów społecznych są możliwe i to pomimo
problemów na poziomie centralnym oraz w obliczu zawieszenia swojej działalności przez część
WKDS.
Dużą aktywnością w 2014 r. wykazał się też mazowiecki WKDS, który w partnerstwie ze
Związkiem Pracodawców Warszawy i Mazowsza, realizuje projekt „Centrum Dialogu
Regionalnego”. W jego ramach powołano także Forum Dialogu Regionalnego składające się z
przedstawicieli stron reprezentowanych w regionalnych instytucjach dialogu społecznego.
Jego uczestnicy, w związku z prowadzonymi pracami legislacyjnymi nad nową ustawą o
dialogu społecznym, przygotowali własne rekomendacje. Zostały one przekazane Ministrowi
Pracy i Polityki Społecznej oraz reprezentatywnym organizacjom partnerów społecznych.
Zaangażowanie przedstawicieli WKDS w prace nad nową regulacją należy ocenić pozytywnie.
Ich doświadczenie i wiedza praktyczna okazały się pomocne w przygotowywaniu konkretnych
rozwiązań prawnych. Niemniej jednak w ostatecznej wersji projektu nie została uwzględniona
postulowana przez nich propozycja zakładająca przyznanie nowym wojewódzkim radom
dialogu społecznego prawa quasi inicjatywy ustawodawczej.
Warto podkreślić też sytuację dialogu na Śląsku, gdzie w związku z problemami w
górnictwie zaangażowano się w łagodzenie sporów ze związkami zawodowymi w kopalniach.
Stanowiło to przykład prawidłowego funkcjonowania dialogu pozainstytucjonalnego. Dużą
aktywnością wykazał się też WKDS w Olsztynie, a przedmiotem jego działania były tematy
9
społeczno-gospodarcze dotyczące regionu oraz konflikty mające miejsce na terenie
województwa. Swojej działalności nie zaprzestał też małopolski WKDS. Podczas posiedzeń w
2014 r. dyskutowano kwestie, które odnosiły się zarówno do problemów ogólnokrajowych, jak
i tych bezpośrednio powiązanych z regionem. Również przedstawiciele WKDS w Gdańsku
uznali, że pomimo nieobecności strony związkowej warto rozmawiać. Jednak organizowane
posiedzenia miały jedynie charakter informacyjny. Podobnie prace wyglądały w województwie
świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Dialog pracodawców ze związkami zawodowymi nigdy nie jest łatwy, bowiem wpisany
jest w niego konflikt interesów. Problem ten pogłębił dodatkowo kryzys w Trójstronnej Komisji
ds. Społeczno-Gospodarczych, który miał negatywny wpływ na dialog prowadzony w
regionach na forum WKDS. Bark dialogu pracodawców ze związkami zawodowymi, czy to na
szczeblu centralnym czy wojewódzkim, zawsze jest niekorzystny, nie tylko dla stron tego
dialogu, ale także dla reprezentowanych przez nie grup.
Podsumowanie
Konkludując, lata 2014-2015 należy uznać za kluczowe dla dialogu społecznego w
Polsce i jego przyszłości. Kryzys zinstytucjonalizowanego dialogu trójstronnego był ważną
lekcją dla uczestników tego dialogu – reprezentatywnych organizacji partnerów społecznych,
ale i dla strony rządowej. Pozytywne jest jednak to, że pomimo problemów stronom udało się
przełamać ten impas. Projekt nowej ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych
instytucjach dialogu społecznego, który powstał w dialogu autonomicznym stanowi
niewątpliwy sukces partnerów społecznych. Dowodzi on również tego, iż współpraca
organizacji pracodawców ze związkami zawodowymi, nawet w trudnym okresie, jakim był
kryzys w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych oraz wojewódzkich komisjach
dialogu społecznego – jest możliwa.
Wioletta Żukowska - Ekspert ds. Prawa Pracy Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej
10