JAK ODKRYWAĆ I ROZWIJAĆ UZDOLNIENIA UCZNIÓW?

Autor:
Małgorzata Jankowska
Gimnazjum nr 2 w Głogowie
im. Ireny Sendler
JAK ODKRYWAĆ I ROZWIJAĆ UZDOLNIENIA UCZNIÓW?
Nauczycielskie sposoby na odkrywanie uzdolnień.
Bardzo często uczeń nie uświadamia sobie, jak wielkie uzdolnienia w nim drzemią, dopóki nie
otrzyma twórczego impulsu. Takim bodźcem mogą być lekcje lub zajęcia koła z wykorzystaniem szeroko
rozumianej sztuki - malarstwa, filmu, muzyki, literatury oraz teatru.
Kontakt ze sztuką wyzwala w młodym człowieku dużą wrażliwość i kreatywność. Uczniowie
zaskakują mnie wielokrotnie oryginalnymi i świeżymi pomysłami. Niektóre z nich zamieszczę
w
poniższej prezentacji.
I. Inspiracje malarstwem
Jednym z impulsów twórczych działań jest obcowanie z dziełem plastycznym. Każdy uczeń lubi
wykorzystywanie ikonografii na lekcji, szczególnie gdy stanowi ilustrację do omawianego tekstu
literackiego. Można to zacząć już w klasie pierwszej omawiając treny Jana Kochanowskiego, powieść
"Krzyżacy" czy dramat "Romeo i Julia". Do wrażliwości ucznia klasy trzeciej szczególnie przemawia
cykl obrazów Edwarda Muncha. Po interpretacji tych dzieł rodzą się niezłe wiersze nastolatków.
II. Poezja inspiracją dla poety
Dość często zdarza się, że powszechnie znany utwór wywiera silne wrażenie na czytelniku
i skłania go do odpowiedzi na poruszane zagadnienie. Wiersz Tadeusza Różewicza "Ocalony" doczekał
się poetyckiej odpowiedzi ze strony innego poety - Krzysztofa Jelenia.
Ten zabieg wydał się uczniom trafiony i sami zaczęli poszukiwać utworów, które ich poruszyły. Ta
twórcza zabawa literacka może dać naprawdę zaskakujące efekty.
III. Inspiracje filmowe
Film jest nieocenionym narzędziem dla polonisty. Oczywiście nie może zastąpić książki, ale może
być jej podsumowaniem, uatrakcyjnić ją, pobudzić wyobraźnię. Oglądając sceny pogromu chrześcijan w
"Quo vadis" wrażliwi uczniowie przeżywają swoiste katharsis. Efektem tych przeżyć mogą być
najróżniejsze formy literackie oraz jedna z najtrudniejszych, czyli wiersz.
Wielu uczniów jednak podejmuje próby liryczne.
IV Uczniowska przygoda z teatrem
Jak wiemy, nie wszyscy uczniowie lubią teatr, znają go i chcą w nim działać. Warto jednak
próbować zbliżyć dzieci do teatru. Zanim wejdą w ten zaczarowany świat, można w nich odkryć
najróżniejsze talenty (nie tylko aktorskie), dowartościować i zmotywować do działania. Każdy uczeń
znajdzie dla siebie interesujące zajęcie: może być dźwiękowcem, akustykiem, plastykiem, autorem
scenariusza, scenografii, aktorem, statystą, teatralnym krawcem .
Projekt pn. „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli Powiatu Głogowskiego współfinansowany
ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki,
Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół
Ta edukacja teatralna może obejmować:
- historię teatru - teatr starożytny a współczesny (podobieństwa i różnice)
- język teatru - teatralny środki wyrazu oraz słownik teatralny
- teatr lalek - samodzielne tworzenie lalki
- słuchowisko - przygotowanie nagrania z wykorzystaniem efektów dźwiękowych, akustycznych
- działania plastyczne - tworzenie plakatu teatralnego, zaproszenia
- teatralny savoir-vivre
- przygotowanie spektaklu
- udział w warsztatach pantomimy.
Kilkuletnia przygoda z teatrem owocuje sukcesami na konkursach recytatorskich i teatralnych.
V. Oswoić ortografię
Każdy nauczyciel poszukuje sposobów na oswojenie uczniów z ortografią. Są to próby wieloletnie
i czasami nieudane. Kiedy tradycyjne metody zawodzą, szukam innych, bardziej przyjaznych dzieciom.
Poniższa propozycja skierowana jest przede wszystkim do klas pierwszych, gdyż te dzieci jeszcze chętnie
się bawią.
Krok I
Tradycyjne przypomnienie zasad ortografii - wyrazy wymienne, niewymienne, wyjątki.
Krok II
Wprowadzenie zwyczaju cotygodniowych krótkich dyktand mechanicznych. Raz w tygodniu
(wybrałam wtorek) dyktuję uczniom 15 wyrazów. Piszą na wąskich paskach. sprawdzam, oceniam i
oddaję dzieciom. Mogą wtedy uświadomić sobie, co już umieją a czego nie. Wspólnie szukamy sposobów
na zapamiętanie wyjątkowo trudnych słów . Mogą to być:
1. skojarzenia
2. wyrazy pokrewne, np. rzut - rzucać, narzuta, rzutka, przerzut
3. rysunki
4. wymyślanie żartobliwych lub rymowanych historyjek.
Krok III
Po czterech tygodniach z podanych na dyktandzie mechanicznym wyrazów buduję duże dyktando.
W ten sposób uczeń może się dobrze do niego przygotować.
Krok IV
Dwa razy w semestrze proponuję uczniom, aby sami przygotowali dla klasy dyktando. Jest to
forma konkursu. Uczniowie chętnie z niej korzystają i wykazują się przy tym wielką pomysłowością.
Materiał opracowany w ramach zdobytej wiedzy i nabytych umiejętności poprzez udział w
pracach Sieci Współpracy i Samokształcenia dla nauczycieli pracujących z uczniem zdolnym „Jak
rozwijać twórcze myślenie u uczniów?” w projekcie pn. „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół
i przedszkoli Powiatu Głogowskiego”.
Projekt pn. „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli Powiatu Głogowskiego współfinansowany
ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki,
Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół