Ekspansja Macedonii

Ekspansja Macedonii
Opór greckich miast-państw
W r. 340 p.n.e. utworzony został sojusz greckich poleis, którego celem stała się obrona przed potęgą
macedońską. Pomysłodawcą tego sojuszu był Demostenes. Ze znaczących poleis do przymierza obok
Aten przystąpiły Teby, dysponujące silną armią lądową, natomiast odmówiła Sparta, zachowująca
postawę promacedońską.
W tym samym roku Filip II obległ Bizancjum, główny port grecki w rejonie cieśniny Hellespont.
Na odsiecz miastu podążyła flota ateńska, która zmusiła Macedończyków do odwrotu spod murów
miasta. Okrętom macedońskim udało się jednak przejąć ateńskie statki przewożące zboże znad Morza
Czarnego, co zagroziło zaopatrzeniu Ateńczyków w żywność. Ateny, pod wpływem argumentacji
Demostenesa, wypowiedziały Macedonii wojnę.
Bitwa pod Cheroneą – 2 VIII 338 p.n.e.
Filip II wtargnął w r. 338 p.n.e. do środkowej Grecji. Do rozstrzygającej bitwy między
Macedończykami a wojskami ateńskimi i tebańskimi doszło pod Cheroneą w Beocji. O klęsce Greków
przesądził atak konnicy macedońskiej, dowodzonej przez syna Filipa II, 18-letniego wówczas
Aleksandra. Hufiec tebański został całkowicie wybity, poległo także około tysiąca Ateńczyków, a dwa
tysiące dostało się do niewoli.
Filip II po bitwie łagodnie obszedł się z Atenami: musiały zawrzeć sojusz z Macedonią i rozwiązać
Ateński Związek Morski. Ostrzej potraktował natomiast Teby: ukarał je kontrybucją, rozwiązał
Związek Beocki, na którego czele stało to miasto-państwo, oraz umieścił w Tebach garnizon
macedoński. Spartę pozbawił części terytorium. Przywódcy stronnictwa antymacedońskiego zostali
skazani na śmierć lub wypędzeni.
Skutki klęski Greków pod Cheroneą
Utrata niepodległości greckich poleis
Klęska Greków pod Cheroneą oznaczała koniec ich niepodległości. W roku 337 p.n.e. utworzony
został Związek Koryncki, zrzeszający wszystkie greckie miasta-państwa z wyjątkiem Sparty, która
chciała podkreślić swoją odrębność. Hegemonem Związku i jego naczelnym wodzem został król
macedoński. Filip II wydał zakaz zaciągania się Greków do najemnych oddziałów na terenie imperium
perskiego pod karą śmierci. Jednocześnie zagwarantował autonomię greckich miast-państw, natomiast
prowadzenie polityki zagranicznej stało się dziedziną jego wyłącznych kompetencji.
Filip wprowadził zakaz jakichkolwiek zbrojnych zatargów między członkami Związku.
Faworyzował przyjaznych mu władców greckich ze środowisk arystokratycznych. Stopniowo w
poszczególnych miastach-państwach tendencje oligarchiczne wzięły górę nad demokratycznymi.
Przygotowania do inwazji na Persję
Związek Koryncki wydał jeszcze w r. 337 p.n.e. uchwałę o wypowiedzeniu wojny Persji, licząc na
łatwe zwycięstwo w związku z walkami dynastycznymi w imperium perskim. Pierwsze oddziały
macedońskie przeprawiły się przez Hellespont i wylądowały w Azji Mniejszej wiosną 336 p.n.e. w
liczbie 10 tys. żołnierzy, w tym tysiąca jazdy. Dowodzili nimi Parmenion i Attalos. Starcia z armią
perską toczyły się początkowo ze zmiennym szczęściem.
Zamach na Filipa II
W r. 336 p.n.e. Filip II padł ofiarą zamachu, przeszyty mieczem przez jednego z oficerów gwardii,
Pausaniasza, podczas uroczystości weselnych króla Epiru Aleksandra I z córką Filipa, Kleopatrą.
Tradycja przekazała jako podejrzanych o zainspirowanie tej zbrodni czwartą z kolei żonę Filipa,
Olimpias, z którą się wcześniej rozwiódł, lub też zauszników Persji. Olimpias być może chciała w ten
sposób zagwarantować objęcie tronu swojemu synowi Aleksandrowi. Jego prawo do sukcesji było
bowiem zagrożone przez fakt, iż Filipowi urodził się syn z ostatniego małżeństwa, z Kleopatrą
Eurydice (poślubioną w r. 337 p.n.e.). O udział w spisku podejrzewany był także dwudziestoletni
wówczas Aleksander.
Po zabójstwie Filipa za Aleksandrem opowiedziała się od razu większość dowódców wojskowych,
co umożliwiło mu natychmiastowe przejęcie tronu. Olimpias zamordowała dzieci Kleopatry Eurydice,
Keranosa i Europę, natomiast Kleopatra – piąta żona Filipa – popełniła samobójstwo.