Wody Nyskie

Jezioro Nyskie.
Położenie geograficzne:
500 26’- 500 28’ N
170 12’- 170 18’ E
Zbiornik ten powstał w 1971 roku.
Długość zbiornika wynosi około 8
km, a szerokość zalewu od 2,7 do
3,8 km. Zalew utrzymuje zapora
ziemna zlokalizowana we
wschodniej części zbiornika, która
ma kształt podkowy o długości
5250 m. Całkowita pojemność
zbiornika wynosi 123,44 mln m3 wg.
pomiaru z 1999 r., natomiast
powierzchnia zalewu osiąga 2077
ha.
Do osobliwości florystycznej można zaliczyć
występujący tu na jedynym w Polsce stanowisku
wątrobowca Cephalosiella integerima. Poza tym
rosną tu: kruszyk szerokolistny i goryczka
szerokolistna.
W ostoi gniazdują m.in. bączek (1-2 par), błotniak
stawowy (2-3 pary), rybitwa zwyczajna (2-30 par),
rybitwa białoczelna (1 para), mewa pospolita (1
para).
Zbiornik ma duże znaczenie dla kaczkowatych w
okresie jesiennym i zimowym. Przebywa na nim
m.in. krzyżówka (23 000 osobników), gęś zbożowa (6000 osobników), cyraneczka (1850
osobników), głowienka (1000 osobników), cyranka (600 osobników). Szczególnie intensywna
jest tu jesienna wędrówka siewkowców. Najliczniej wtedy występują czajka (6000 osobników),
biegus malutki (500 osobników), biegus zmienny (2650 osobników), batalion (600 osobników),
brodziec leśny (480 osobników), brodziec piskliwy (420 osobników).
Jezioro Nyskie jest zbiornikiem retencyjnym, wielozadaniowym, spełniającym następujące
funkcje:
-
zapewnienie wody komunalnej dla miasta Wrocławia (poprzez przerzut wody z Nysy
Kłodzkiej do rzeki Oławy).
ochrona przeciwpowodziowa terenów położonych poniżej zbiornika retencyjnego
zapewnienie wody do uprawiania żeglugi na Odrze,
zapewnienie wody dla rolnictwa,
wykorzystanie energetyczne spiętrzonej wody,
rekreacja, turystyka i rybołówstwo,
produkcja kruszywa wydobywanego ze zbiornika wodnego,
utrzymanie przepływów minimalnych poniżej zbiornika.
Nysa-Kłodzka to rzeka płynąca przez Ziemię Kłodzką oraz Śląsk Dolny i Opolski, stanowi
lewobrzeżny dopływ Odry. Długość do ujścia wynosi181,7 km, a powierzchnia zlewni 4565 km2.
Źródła znajdują się w Masywie Śnieżnika, po drodze tworzy malowniczy przełom w Bardzie
Śląskim przepływając przez Góry Bardzkie.
W górnym biegu płynie wartko tworząc wodospady, na równinie silnie meandruje.
W dolnym biegu wykorzystywana wraz Oławką jako źródło wody dla Wrocławia, w ramach
czego powstał kanał przerzutowy prowadzący wodę z Nysy do Oławki.
Budowa geologiczna podłoża.
W dolinie rzeki czwartorzęd stanowią utwory holoceńskie i plejstoceńskie. Teren wysoczyzny
budują utwory plejstoceńskie. Dolina rzeki zbudowana jest ze żwirów o miąższości od 3 do 12
m. Tylko w jednym otworze na prawym brzegu rzeki stwierdzono miąższość 17 m. Spąg
warstwy żwirów jest prawie poziomy z nieznacznym spadkiem w stronę rzeki. Bezpośrednio pod
warstwą żwirów występują, na prawym tarasie rzeki, warstwy iłów i glin. Utwory sypkie, lecz o
znacznie drobniejszym od żwirów zalegają na lewym brzegu doliny i na prawym brzegu doliny
na odcinku o długości około 150 m. Utwory te reprezentowane są przez piaski średnio- i
drobnoziarniste, piaski gliniaste i pylaste z przewarstwieniami pyłów i pyłów piaszczystych.
Miąższość utworów czwartorzędu jest zmienna. Na prawym brzegu doliny miąższość ta wynosi
średnio około 8-9 m, jedynie na odcinku o długości 150 m wzrasta do 24 m, zaś na lewym
brzegu spąg utworów czwartorzędowych obniża się, a ich miąższość przekracza 32 m.
Pod warstwą utworów czwartorzędowych występuje strop mioceńskich utworów
nieprzepuszczalnych. Te trzeciorzędowe utwory nieprzepuszczalne to iły i pyły mioceńskie,
naprzemianległe.
W podłożu, bezpośrednio pod zaporą, rozróżnia się następujące warstwy gruntów: mady, żwiry
z otoczakami, piaski pylaste, piaski drobne i średnie, gliny zwałowe.
Mady występują na powierzchni terenu i stanowią warstwę o miąższości do 3,5 m. Stanowią je
piaski gliniaste, gliny pylaste i ciężkie, iły i namuły.
Pod madami lub bezpośrednio na powierzchni terenu występuje ciągła warstwa nawodnionych
żwirów z otoczakami o miąższości wahającej się w granicach od 3 do 12 m. W spągu żwirów na
lewym brzegu rzeki występują nawodnione pylaste piaski z drobniejszymi wkładkami pyłów lub
glin. Na prawym brzegu rzeki pod warstwą żwirów występują fragmentarycznie piaski drobne i
średnie.
Poza wyszczególnionymi utworami czwartorzędowymi, bezpośrednio na utworach trzeciorzędu
w dolinie rzeki, na prawym jej brzegu, występują fragmentarycznie gliny zwałowe o miąższości
dochodzącej do 5 m.
Proponowany zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Nysy” obejmuje mozaikę
krajobrazową ekosystemów wodnych, łąkowych, szuwarowych i zadrzewionych leżących w
dolinie Nysy Kłodzkiej na wschód od miasta. Zróżnicowanie krajobrazowe tego terenu jest
związane ze współwystępowaniem różnych typów ekosystemów, a nade wszystko z
występowaniem bardzo wysokich i stromych skarp doliny w jej północnej części. Teren
charakteryzuje się bardzo dużą bioróżnorodnością, ciekawymi formami krawędziowymi dolin,
także formami koryta.
Na obszarze tym występują niewielkie kompleksy lasów liściastych – grądów i łęgów.
Występują tu także ubogie pod względem florystycznym zbiorowiska zaroślowe, łąkowe i
turzycowe.
Dolina Nysy Kłodzkiej jest środowiskiem życia rzadkich, chronionych ryb: różanka, piskorz i śliz.
Na omawianym odcinku znajdują się stanowiska rzadkich przedstawicieli awifauny lęgowej:
sieweczka rzeczna, brzegówka, zimorodek, świerszczak, strumieniówka, dziwonia.
Ponadto znajduje się tu jedno z dwóch stanowisk w gminie wydry.
Na szczególną uwagę zasługuje ujściowy fragment doliny Białej Głuchołaskiej wraz z dużą
częścią południowej krawędzi Zbiornika Nyskiego – jest to proponowany zespół przyrodniczokrajobrazowy „Ujście Białej Głuchołaskiej”. Obszar charakteryzuje się bardzo wysoką
bioróżnorodnością, dużymi walorami krajobrazowymi związanymi ze zróżnicowaniem wysokości
skarp doliny Białej oraz mozaiką ekosystemów wodnych, łąkowych, zadrzewieniowych.
W okolicach Siestrzechowic i przy ujściu Białej Głuchołaskiej występują niewielkie kompleksy
grądów środkowoeuropejskich Galio sylvatici-Carpinetum. W strefie przybrzeżnej Zbiornika
Nyskiego, w zależności od poziomu wody, wykształcają się różnego rodzaju zbiorowiska
wodne, szuwarowe i zaroślowe. Na wilgotnych piaskach wykształcają się fitocenozy terofitów
miejsc okresowo zalewanych z klasy Isoëto-Nanojuncetea, w których dominują rzadkie
elementy naszej flory: ponikło igłowate Eleocharis acicularis, bebłek błotny Peplis portula,
namulnik brzegowy Limosella aquatica i cibora brunatna Cyperus fuscus.
Biała Głuchołaska jest środowiskiem życia rzadkich górskich i podgórskich gatunków ryb:
piekielnicy, strzebli potokowej i głowacza pręgopłetwego. W ujściowym jej odcinku gniazdują
rzadkie gatunki ptaków: trzciniak, strumieniówka i świerszczak.
Południowy brzeg zbiornika jest najcenniejszy dla lęgowego ptactwa.
Tylko w okresie wysokich stanów wód w tej części zbiornika gniazduje płaskonos i cyranka –
bardzo rzadkie na Śląsku gatunki kaczek. W niskich łozowiskach swe gniazda zakładają:
błotniak stawowy, bączek, mewa śmieszka i remiz. Na piaszczystych łachach, wyspach i
zalewanych łozowiskach gniazdują bardzo rzadkie na Śląsku: mewa czarnogłowa (drugie
stanowisko na Śląsku), mewa pospolita, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna (jedyne
stanowisko w województwie), sieweczka obrożna (drugie stanowisko na Opolszczyźnie).