Kształtowanie wrażliwości wielokulturowej u dzieci w wieku

Kształtowanie wrażliwości wielokulturowej u dzieci w wieku przedszkolnym
Pojęcie kompetencji wielokulturowej powstało w rezultacie rozwoju globalnego,
wielokulturowego społeczeństwa informacyjnego. Można ją rozumieć jako „zbiór umiejętności,
potrzebnych do skutecznych i odpowiednich interakcji z innymi ludźmi, językowo i kulturowo
różniących się od siebie”1. Podstawą edukacji wielokulturowej są trzy elementy:
•
wiedza (znajomość języków obcych, kultury danego kraju, procesów migracji i integracji,
różnych koncepcji kultur),
•
umiejętności (komunikacyjne, zarządzania konfliktami, umiejętność rozwiązywania sytuacji
trudnych, strategie pracy z szokiem kulturowym),
•
postawy (obserwacja, świadomość, adekwatność, autorefleksja, zdolność do współczucia,
elastyczność, otwartość i tolerancja)2.
Istotna w wychowaniu przedszkolnym wydaje się być kompetencja wielokulturowa samego
nauczyciela. Można wyodrębnić kilka jej cech składowych:
− zawodowa kompetencja wielokulturowa (odpowiedzialność, doświadczenie zawodowe,
znajomość infrastruktury zawodowej);
− strategiczna kompetencja wielokulturowa (postawy, znajomość podstaw zarządzania,
umiejętność rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji);
− społeczna kompetencja wielokulturowa (umiejętność pracy w grupie, empatia, cierpliwość,
komunikatywność, zdolność do mediacji, łatwość adaptacji w nowych warunkach);
− indywidualna kompetencja wielokulturowa (łatwość uczenia się, umiejętność zachowania
dystansu, rozumienie dwuznaczności w kontekście tolerancji, optymistyczny stosunek do
życia)3.
Aspekt społeczny oraz indywidualny kompetencji wielokulturowej powinien być rozwijany u
każdego mieszkańca Europy, zaś aspekt zawodowy i strategiczny wyszczególniono specjalnie dla
nauczycieli, ze względu na wielokulturowe konteksty ich pracy.
Jak bardzo ważna jest edukacja wielokulturowa w dzisiejszych czasach, świadczy wydanie
„Deklaracji europejskich ministrów edukacji na temat edukacji międzykulturowej w nowym
kontekście europejskim”. Stwierdza ona, iż Rada Europy między innymi powinna „wzmocnić
działania podejmowane w dziedzinie treści metod uczenia się i pomocy dydaktycznych, w celu
1
Fantini, A.E., Exploring and assessing intercultural competence, World Learning Publications, 2006,
http://digitalcollections.sit.edu (dostęp 27.12.2015) s. 12
2
. Iwaniuk I., Kompetencja wielokulturowa – różnorodność podejść do definicji tego pojęcia we współczesnej
myśli pedagogicznej, „Języki Obce w Szkole” 2014, nr 4, s.94
3 I. Iwaniuk, Kompetencja..., tamże, s. 92-93.
przedstawienia państwom członkowskim przykładów narzędzi edukacyjnych umożliwiających
wprowadzenie do programów nauczania międzykulturowego wymiaru”4 .
Dla dzieci w wieku przedszkolnym nauka języka obcego staje się
spotkaniem z inną
kulturą, podczas którego dziecko ma możliwość otwarcia się na zupełnie nowy, nieznany
dotychczas świat. Dobierając odpowiednie materiały dydaktyczne, a szczególnie te pokazujące
rówieśników dzieci z innych krajów, rozwijamy w naszych wychowankach wrażliwość
interkulturową: chęć poznania świata, szacunek oraz tolerancję dla do innych ras, narodowości i
kultur. Ponieważ w okresie przedszkolnym dziecko dopiero kształtuje swoją przynależność
kulturową i narodową, powinniśmy jednocześnie
rozwijać w nim poczucie więzi z rodzimą,
środowiskiem lokalnym, kulturą i językiem ojczystym.
Opracowała
Aneta Komar
Przedszkole nr 13 w Chorzowie
4
Deklaracji europejskich ministrów edukacji na temat edukacji międzykulturowej w nowym kontekście
europejskim, 2003, https://archiwum.men.gov.pl, (dostęp 27.12.2015)