Komplementarność działań przewidzianych w komponencie

Transkrypt

EPRD Biuro Polityki Gospodarczej
i Rozwoju Regionalnego
ul. Szkolna 36A
25-604 Kielce
Europejskie Centrum Doradztwa Finansowego
Badania i Szkolenia
ul. Promienista 83
60-141 Poznań
Komplementarność działań przewidzianych
w komponencie regionalnym
finansowanych
ze środków EFS
Województwo Świętokrzyskie
RAPORT KOŃCOWY
Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego
„Komplementarność działań przewidzianych w komponencie
regionalnym finansowanych ze środków EFS”
RAPORT KOŃCOWY
Autorzy raportu:
Jerzy Kosanowski
Krzysztof Joachimczak
Ewa Joachimczak
Zbigniew Włosek
Nazwa i adres wykonawcy:
EPRD Biuro Polityki Gospodarczej i Rozwoju Regionalnego
25-604 Kielce, ul. Szkolna 36A
Tel: 041 – 3453271
Fax: 041 – 3452587
e-mail: [email protected]
Europejskie Centrum Doradztwa Finansowego Badania i Szkolenia
60-141 Poznań, ul. Promienista 83
Tel: 061- 830 33 10
Fax: 061- 835 07 42
e-mail: [email protected]
KIELCE, październik 2009
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego „Komplementarność działań przewidzianych w komponencie regionalnym finansowanych ze środków EFS”
Wykaz skrótów
EFRR -
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EFRROW -
Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
EFS -
Europejski Fundusz Społeczny
FGI -
Focus Group Interview (Zogniskowane wywiady grupowe)
FS -
Fundusz Spójności
GD -
Grupy Docelowe
IDI -
Individual in-Depth Interview (Indywidualne wywiady pogłębione)
IOK -
Instytucja Organizująca Konkurs
IP -
Instytucja Pośrednicząca
IP2 -
Instytucja Pośrednicząca II stopnia
IZ -
Instytucja Zarządzająca
KM RPO WS - Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa
Świętokrzyskiego
KOP -
Komisja Oceny Projektów
MRiRW -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
MRR -
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
NSRO -
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
PD -
Plan Działania
PIW EQUAL - Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL
PKM PO KL - Podkomitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki
PO -
Program Operacyjny
POIG -
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
POIŚ -
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
PO KL -
Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013
PORPW -
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
PROW -
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
PUP -
Powiatowy Urząd Pracy
ROW -
Rozwój Obszarów Wiejskich
RPO WŚ -
Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013
RSI –
Regionalna Strategia Innowacji
SPO RZL -
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich
SRK -
Strategia Rozwoju Kraju
SRWŚ -
Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego
SW -
Samorząd Województwa
SWOT -
Analiza słabych i mocnych stron
ŚBRR -
Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego
UM -
Urząd Marszałkowski
WUP -
Wojewódzki Urząd Pracy
ZPORR -
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
2
Spis treści
I.
Streszczenie .................................................................................................................................... 4
II.
Wprowadzenie ............................................................................................................................... 16
1.
Opis przedmiotu badania........................................................................................................... 16
2.
Główne założenia i cele badania ............................................................................................... 17
3.
Opis okoliczności towarzyszących badaniu. ............................................................................. 19
III.
Opis zastosowanej metodologii oraz źródła informacji wykorzystywane w badaniu .................... 21
IV. Opis wyników badania ................................................................................................................... 30
1.
Jak rozumiana jest komplementarność – definicja komplementarności. .................................. 30
2. Czy interwencje w ramach PO KL w Województwie Świętokrzyskim są komplementarne z
innymi programami operacyjnymi? .................................................................................................... 35
3. W jakim stopniu stosowane mechanizmy zapewniają spójność i komplementarność Działań
finansowanych ze środków EFS z działaniami współfinansowanymi przez inne środki? ................. 49
4.
Czy istnieją alternatywne mechanizmy zapewniające spójność i komplementarność Działań?58
5. Które z zastosowanych mechanizmów/instrumentów zapewniających spójność i
komplementarność są najbardziej skuteczne?.................................................................................. 60
6. Czy można osiągnąć lepsze efekty przy użyciu innych mechanizmów/instrumentów - jeśli tak
to jakich?............................................................................................................................................ 63
7. Czy obecnie realizowane projekty w ramach programów operacyjnych zapewniają wzajemną
komplementarność? .......................................................................................................................... 65
8. Czy procedury (kryteria) wyboru projektów w ramach programów operacyjnych zapewniają
komplementarność? .......................................................................................................................... 71
9. Jakie typy projektów powinny być realizowane w ramach komponentu regionalnego Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), aby została zapewniona komplementarność z projektami
realizowanymi w ramach innych programów współfinansowanych przez Unię Europejską? ........... 74
10.
Jak przedstawia się komplementarność Działań na poziomie instytucjonalnym – PKM PO KL
oraz KM RPO WS? ............................................................................................................................ 76
11.
Jakie grupy objęto wsparciem w ramach poszczególnych Programów i Działań - ocena grup
docelowych poszczególnych rodzajów wsparcia pod względem ich spójności i
komplementarności.... ....................................................................................................................... 78
12.
Czy wskaźniki dla poszczególnych Priorytetów i Działań w ramach PO KL są spójne i
komplementarne ze wskaźnikami dla poszczególnych Priorytetów i Działań w ramach innych
programów. ........................................................................................................................................ 82
13.
Czy interwencje w ramach komponentu regionalnego PO KL w Województwie
Świętokrzyskim są komplementarne z interwencjami EFS i EFRR okresu programowego 20042006?.... .............................................................................................................................. ...............83
V.
Wnioski i rekomendacje ................................................................................................................. 86
VI. Lista dodatkowych mechanizmów zapewniających spójność i komplementarność Działań
finansowanych ze środków EFS z działaniami współfinasowanymi przez inne środki wspólnotowe ... 92
VII. Propozycje kolejnych problemów badawczych wraz z uzasadnieniem......................................... 94
VIII. Aneksy ........................................................................................................................................... 97
3
I. STRESZCZENIE
Komplementarność jest jedną z wielu zasad interwencji funduszy UE we wszystkich
programach operacyjnych z nich finansowanych. Prawo wspólnotowe nie zezwala na
wielokrotne finansowanie tych samych projektów z różnych funduszy. Państwom
członkowskim pozostawiono inicjatywę zastosowania takich rozwiązań, które wyraźnie
określą zakres interwencji poszczególnych funduszy, przy jednoczesnym zapewnieniu
wzajemnej spójności i komplementarności podejmowanych interwencji poprzez wdrożenie
odpowiednich mechanizmów.
W Województwie Świętokrzyskim zapewnienie koordynacji oraz komplementarności
procesu wdrażania komponentu regionalnego PO KL z działaniami realizowanymi w ramach
innych programów współfinansowanych z funduszy pomocowych UE, spoczywa na
instytucjach zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie programów a efektem tego
powinno być osiągnięcie celów spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej regionu.
Z tego też względu Instytucja Pośrednicząca PO KL w Województwie Świętokrzyskim
zleciła
wykonanie
badania
ewaluacyjnego,
którego
celem
jest
dokonanie
oceny
komplementarności działań przewidzianych w komponencie regionalnym PO KL z
działaniami współfinansowanymi przez inne środki wspólnotowe i krajowe w Województwie
Świętokrzyskim wraz z mechanizmami zapewniającymi tę komplementarność. Postępowanie
badawcze pozwoliło na wskazanie listy dodatkowych mechanizmów możliwych do
zastosowania na etapie programowania, jako skutecznych narzędzi zapewniających wysoki
poziom komplementarności projektów realizowanych w Województwie Świętokrzyskim,
zarówno ze środków EFS, jak i pozostałych środków wspólnotowych oraz środków
krajowych.
Wszelkiego rodzaju analizy prowadzące do osiągnięcia celów badania koncentrowały się
na zebraniu materiału do udzielenia odpowiedzi na pytania badawcze będące przedmiotem
ewaluacji.
Wykonawca wykorzystał w badaniu szereg metod i technik badawczych, aby zapewnić
jak najwiarygodniejsze odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Do nich należą:
1. Analiza danych zastanych
2. Przegląd literatury tematu
3. Analiza wniosków o dofinansowanie
4. Analiza dobrych praktyk
4
5. Burza mózgów
6. Wywiady:
− Indywidualne wywiady pogłębione (IDI)
− Wywiady pogłębione w formie diad
− Zogniskowane wywiady pogłębione (FGI)
− Wywiad ekspercki
7. Analiza SWOT
Szczegółowy opis wyników badania w układzie udzielenia odpowiedzi na poszczególne
pytania badawcze zaprezentowano w rozdziale IV niniejszego raportu. Po każdej części tego
rozdziału dokonano podsumowania w postaci wniosków cząstkowych. Ponieważ w wielu
obszarach badawczych część wniosków pokrywała się, bądź była zbliżona, wiele z nich
wzajemnie się uzupełniało, stąd w ostatniej fazie opracowania dokonano podsumowania
końcowego, którego efektem jest tabela wniosków i rekomendacji dla poszczególnych
instytucji uczestniczących w całym łańcuchu zarządzania i wdrażania programów
realizowanych w Województwie Świętokrzyskim.
Wnioski końcowe badania:
1) Wśród wszystkich uczestników wdrażania i realizacji projektów finansowanych z
funduszy UE istnieje niska świadomość przestrzegania zasady komplementarności.
2) We wszystkich priorytetach i na wszystkich pięciu poziomach (wyboru projektów,
merytorycznym,
geograficznym
czy
odpowiedniości
z
poprzednim
okresem
programowania) w komponencie regionalnym PO KL występuje komplementarność z
innymi programami. Jest ona jednak mocno ograniczona co do rodzaju.
3) Najpowszechniejszym,
co
nie
znaczy,
że
najskuteczniejszym,
dotychczas
stosowanym mechanizmem zapewniającym komplementarność działań, są kryteria
strategiczne. Kryteria te także mają bardzo ograniczony zakres rodzajowy w
poszczególnych działaniach.
4) Analiza przykładów dobrych praktyk, wykonana w ramach niniejszego badania,
pokazuje, że w innych województwach stosowane są inne mechanizmy zapewniające
spójność i komplementarność działań pomiędzy programami realizowanymi na ich
terenie, wykraczające poza minimum wymagane przez MRR.
5) Za najbardziej skuteczne mechanizmy zapewniające komplementarność można
uznać na poziomie instytucjonalnym ustalone procedury formalnego i nieformalnego
przepływu informacji pomiędzy różnymi aktorami zaangażowanymi we wdrażanie
różnych programów na poziomie regionalnym.
5
6) Brak promocji idei komplementarności wśród Beneficjentów.
7) Brak kompleksowych badań na poziomie regionalnym w kontekście obszarów
problemowych poszczególnych priorytetów PO KL. Na obecnym etapie Beneficjenci i
instytucje odpowiedzialne za wdrażanie programów korzystają z różnych źródeł,
informacje
są
rozproszone,
często
wykluczające
się
w
różnych
źródłach,
niekompletne.
8) W obecnym formacie wniosek aplikacyjny PO KL nie daje możliwości przedstawienia
komplementarności projektu z innymi zrealizowanymi bądź planowanymi do realizacji
projektami współfinansowanymi z innych programów w szerszym zakresie.
9) W
obecnym
systemie
Samorząd
Województwa
ma
niepełne
możliwości
wykorzystania interwencji funduszy pomocowych UE do kształtowania polityki
spójności na swoim terenie.
10) Mała komplementarność działań pomiędzy komponentem centralnym a regionalnym
PO KL.
11) Analiza wniosków aplikacyjnych dowodzi o występowaniu komplementarności (tam
gdzie ona występuje w projektach) na stosunkowo niskim poziomie synergii.
12) Niektóre typy projektów realizowane w ramach komponentu regionalnego PO KL nie
są dostosowane do potrzeb regionu.
13) Regionalna Strategia Innowacji Województwa Świętokrzyskiego jest w niewielkim
stopniu wykorzystana w programach finansowanych z funduszy pomocowych UE.
Powodami są: zbyt ogólnikowa struktura, mało użyteczne i trudno zrozumiałe dla
laików rekomendacje, oraz małe upowszechnienie tego dokumentu.
Do powyższych wniosków Zespół Ewaluacyjny proponuje następujące rekomendacje:
1) Wszyscy odpowiedzialni za wdrażanie programów pomocowych finansowanych ze
środków UE winni mieć świadomość, że komplementarność jest jedną z zasad
udzielania pomocy z tych środków, zatem należy bezwzględnie jej przestrzegać i
stosować.
2) Definicja komplementarności ma szeroki zakres i należy ją postrzegać na pięciu
poziomach: instytucjonalnym, wyboru projektów, geograficznym, merytorycznym,
odpowiedniości z przedsięwzięciami finansowanymi z programów operacyjnych w
poprzednim okresie programowania. Poziomy te można rozpatrywać ponadto w
kontekście
występowania
wewnętrznego
(w
obrębie
jednego
programu
operacyjnego) oraz zewnętrznego (w obrębie wielu programów operacyjnych).
3) Należy działać na rzecz wzmocnienia przestrzegania zasady komplementarności na
wszystkich poziomach, we wszystkich działaniach poszczególnych programów
6
finansowanych z funduszy pomocowych UE. Przestrzeganie tej zasady oraz
konsekwentne
jej
egzekwowanie
od
projektodawców
poprzez
stworzenie
skutecznych mechanizmów, pozwoli na uzyskanie efektywniejszego wykorzystania
środków pomocowych, zwiększenia efektu synergii i dźwigni w rozwoju regionalnym.
4) Należy rozszerzyć zakres działań i poddziałań, w stosunku do których stosowane
będą kryteria strategiczne, zapewniające komplementarność z innymi programami.
Warte rozważenia jest zawarcie w kryteriach wyboru projektów każdego działania
kryterium komplementarności w postaci jak najogólniejszej, dającej Beneficjentom
możliwość odniesienia się do wszystkich przypadków, które mogą potencjalnie
zaistnieć. Proponuje się zapis: „Komplementarność projektu z innymi zrealizowanymi,
bądź planowanymi do realizacji projektami, finansowanymi z EFS bądź innych
programów”. Przy takim podejściu trzeba konsekwentnie ustalić odpowiednie wagi
oceny punktowej takiego kryterium. Ponadto członkowie KOP w instrukcjach
wewnętrznych winni uwzględniać komplementarność z interwencjami finansowanymi
ze środków, zarówno UE, jak i krajowych.
5) Proponujemy dokonać rewizji mechanizmów i narzędzi zapewniających spójność i
działań
komplementarność
finansowanych
z
różnych
programów,
które
zidentyfikowano na innym terenie, celem adoptowania ich w praktyce wdrażania
programów
w
Województwie
Świętokrzyskim.
Lista
tych
mechanizmów
rekomendowana jest w rozdziale VI niniejszego raportu.
6) Należy stworzyć system wzajemnego porozumienia i współdziałania na poziomie
instytucjonalnym, zarówno formalnego, jak roboczego, między różnymi zespołami
problemowymi IZ RPO WŚ Æ IP i IP2 PO KL ÆIP PROW, celem wypracowywania
rozwiązań zapewniających wzajemną komplementarność działań we wszystkich
programach.
7) Stworzenie płaszczyzny porozumienia i współpracy pomiędzy PKM PO KL i KM RPO
WŚ i Zarządu Województwa celem osiągnięcia większej spójności w polityce
regionalnej.
8) Wprowadzanie do porządku obrad PKM PO KL i KM RPO WŚ tematyki
komplementarności.
9) Stworzenie organów kształtujących politykę regionu w szerszym aspekcie. Warto
rozważyć uzupełnienie tej luki poprzez wprowadzenie pewnego rodzaju rad naukowo
– ekonomicznych, które sprzyjałyby wspólnej polityce, a na szczeblu roboczym współdziałanie w roboczych grupach mieszanych, czy zespołach ewaluacyjnych.
10) Wprowadzenie większej liczby mechanizmów skutkujących lepszym efektem
komplementarności i wprowadzenie systemu ich egzekwowania i promowania w
procedurze wyboru projektów PO KL, RPO WŚ i PROW.
7
11) Należy położyć większy nacisk na promocję idei komplementarności oraz
konieczność bezwzględnego uwzględnienia tej tematyki podczas szkoleń. Aby tego
dokonać niezbędne jest opracowanie i dostarczenie instytucjom szkoleniowym
materiałów merytorycznych, zatwierdzonych na szczeblu regionalnym, na które
mogliby się powoływać.
12) Istnieje potrzeba, aby dokonać kompleksowych badań sytuacji i potrzeb w obszarach
każdego priorytetu, które pozwoliłyby ustalić wskaźniki kontekstu, które są niezbędne
do efektywnego planowania działań, aplikowania o środki przez Beneficjentów oraz
oceny wniosków. Badania tego typu powinny wejść na stałe do systemu planowania
spójności regionalnej.
13) Aby zwrócić uwagę Beneficjentów oraz podnieść rangę zasady komplementarności,
niezbędne jest dokonanie zmiany formatu wniosku aplikacyjnego i zawarcie w nim
oddzielnego punktu dotyczącego tej kwestii, wzorem wniosku o dofinansowanie w
RPO WŚ.
14) Chcąc zapewnić komplementarność na poziomie regionalnym w znacznie szerszym
wymiarze niż dotychczas, pomiędzy programami finansowanymi z funduszy
pomocowych a realizacją SRWŚ, niezbędne jest stworzenie systemu zapewniającego
większy wpływ na kształtowanie mechanizmów tej komplementarności na poziomie
województwa, w odniesieniu do programów dotychczas centralnie zarządzanych, w
szczególności dotyczy to PROW.
15) Ogromną potrzebą jest zapewnienie komplementarności i jej wyartykułowanie
między komponentem centralnym a regionalnym. Przejawia się to najbardziej w
Priorytecie IX PO KL, gdzie w dalszym ciągu w szkołach każdego szczebla są
jeszcze poważne braki w ich wyposażeniu w nowoczesny sprzęt ICT i pomoce
dydaktyczne.
16) Podniesienie świadomości Beneficjentów aplikujących do programu.
17) Dobór typów projektów do realizacji w PO KL powinien być oparty na dokładnej
analizie potrzeb w regionie. Żeby móc trafnie je określić niezbędna jest dokładna
diagnoza stanu obecnego i dokonanie strategicznej analizy potrzeb w najbliższej
perspektywie dla każdego priorytetu.
18) PO KL powinien położyć większy nacisk na realizację projektów w obszarach
preferencji działań w RPO WŚ i PROW. Do tego wymagane jest wzajemne
porozumienie między instytucjami wdrażającymi programy.
19) W większym niż dotychczas wymiarze powinno stawiać się na projekty, które w
sposób jak najbardziej kompleksowy pozwolą przygotować profesjonalne kadry w
poszczególnych sektorach gospodarki regionalnej.
8
20) Większy udział w katalogu wsparcia winny mieć projekty promujące podejmowanie
działalności gospodarczej na własny rachunek, w tym także wsparcie finansowe na
rozpoczęcie działalności, zarówno w stosunku do zwykłych uczestników, jak i dla
podmiotów ekonomii społecznej. W stosunku do zapotrzebowania w regionie, tego
typu projektów jest stanowczo za mało.
21) W szkolnictwie zawodowym istnieje bardzo duża potrzeba modernizacji oferty
edukacyjnej, aby bardziej dostosować ją do potrzeb rynku pracy, z wykorzystaniem
nowoczesnych metod nauczania i form kształcenia. Stąd też priorytetem w Działaniu
9.2 i 9.3 PO KL winny być tego typu projekty.
22) W obecnym okresie programowym w znacznie większym rozmiarze winno
premiować się projekty z wykorzystaniem bazy stworzonej w poprzednim okresie
programowym, jak np. centra kształcenia na odległość i sama forma kształcenia na
odległość, wykorzystanie sprzętu ICT, zmodernizowane obiekty, itp.
23) Dokonać przeglądu Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego,
dostosować jej język i rekomendacje do powszechnego wykorzystania przez
Beneficjentów programów realizowanych na poziomie regionalnym.
Jak wspomniano już w punkcie 5 rekomendacji, w ramach niniejszego badania
opracowana została lista dodatkowych mechanizmów, które zidentyfikowano w innych
województwach, zapewniających spójność i komplementarność działań finansowanych ze
środków EFS z działaniami współfinansowanymi przez inne środki wspólnotowe, które warto
zaadoptować do warunków Województwa Świętokrzyskiego. Lista tych mechanizmów
została opisana w rozdziale VI niniejszego raportu.
W wyniku zbierania materiałów badawczych oraz dokonywania ich analiz, możliwe było
także
zaproponowanie
kolejnych
problemów
badawczych
dla
IP
Województwa
Świętokrzyskiego, które wraz z krótkim uzasadnieniem zostały zawarte w rozdziale VII
niniejszego raportu.
9
I. SUMMARY
Complementarity is one of the many principles regulating EU financial interventions within all
operational programmes. Community laws forbid multi financing of the same projects from
different funds. Member states are obliged to apply solutions aimed to define the scope of
intervention of each funding source, and at the same time cohesion and complementarity of
the interventions should be assured through introduction of appraisal, coordination and
implementation of projects.
Coordination and complementarity of implementation process of Priorities within the
Operational Programme Human Capital in the Świętokrzyskie Voivodship with activities
realized within the framework of other programmes co-financed from EU aid funds should
facilitate realization of social, economic and regional cohesion.
That is why Intermediary Body of the Operational Programme Human Capital (OPHC) in the
Świętokrzyskie Region has commissioned the performance of the evaluation study with the
aim of assessing the complementarity of activities foreseen in the regional component of
OPHC with activities co-financed form other community sources in the Świętokrzyskie
Voivodship along with complementarity attesting mechanisms. The research proceedings
allowed for definition of additional mechanisms that could be utilized in the programming
phase, constituting efficient tools for attesting high level of complementarity of projects
realized in the Świętokrzyskie Voivodship within ESF and other community assistance.
Basing on previous experience with similar assignments, the Contractor applied a number of
methods and research techniques in order to guarantee that the answers to the research
questions are the most reliable:
1. Secondary data analysis
2. Review of related literature
3. Analysis of co-financing applications
4. Analysis pf good practises
5. Brain-storming
6. Interviews:
− Individual in-Depth Interviews (IDI)
10
− Diad in-Depth Interviews
− Focus Group Interviews (FGI)
− Interview with expert
7. SWOT analysis
Detailed desription of the evaluation results with relation to answers given to specific
research questions is presented in Chapter IV of this report. Each part of this chapter is
followed by a summary in the form of partial conclusions. Since some of the conclusions
overlap in many research areas, in the final phase of the report there is a final summary
included in the form of a table of conclusions and recommendations for relevant institutions
involved in management and implementation of projects realized in the Świętokrzyskie
Voivodship.
Final conclusions:
1) There is a low awareness of the need to abide by the complementarity rule among
the persons involved in implementation and realization of projects financed from EU
funds.
2) All the priorities and all five levels (regarding: project appraisal, technical contents,
geographical coverage or relevance to previous programming period) in the regional
component of OPHC are complementary with other programmes. However, the
complementarity is considerably limited with reference to its typology
3) The most common, not meaning the most effective though, mechanism used so far in
order to assure complementarity of activities, are strategic criteria. Their generic
scope is also much limited in respective activities.
4) Analysis of examples of good practices, carried out within the framework of this
evaluation study, shows that in other voivodships other mechanisms for assuring
cohesion and complementarity of measures between programmes realized in a given
region were used.
5) It can assumed that the most effective mechanisms on the institutional level are
procedures for formal and flow of information between different parties involved in
implementation of various programmes at regional level.
6) Lack of promotion of complementarity idea among Beneficiaries.
7) Lack of complex studies at the regional level in the context of issue areas within
respective priorities of OPHC. Currently, Beneficiaries and institutions involved in
implementation of programmes exploit various sources, information is incomplete,
disperse and often contradictory.
11
8) The present format of OPHC application does not allow for presentation of
complementarity of the current project with other projects already realized or
forecasted, co-financed from other programmes in a broader scope.
9) The present system does not allow the Voivodship Self-government to take full
advantage of shaping cohesion policy through EU funds on their territory.
10) Little complementarity of activities between central and regional component of
OPHC.
11) Analysis of applications shows that complementarity (where it is present in a project)
is characterized by low level of synergy.
12) Some types of projects realized within regional component of OPHC are not adjusted
to the needs of the region.
13) There is little use of Regional Innovation Strategy for the Świętokrzyskie Voivodship
in programmes financed from EU aid funds. The reason for this limited use is that the
recommendations are too general and of little utility, what is more, they are not written
in user-friendly style and their dissemination is not sufficient.
In relation to the above conclusions, the evaluation team makes the following
recommendations:
1) Everyone responsible for the implementation of assistance programmes financed
from EU sources should be aware that complementarity is one of the rules of utilizing
assistance funds, hence it must be strictly observed and applied.
2) Definition of complementarity has a wide scope and it is necessary that it is observed
on five levels: institutional, projects selection, geographical, technical and adequacy
to undertakings financed from operational programmes during previous programming
period. These levels can be additionally considered in the context of internal (within
one operational programme) or external occurrence (within many operational
programmes).
3) It is necessary to broaden the types of complementarity in all measures of particular
operational programmes financed from EU assistance funds. Compliance with this
rule as well as its consequent enforcement among project promoters through creation
of efficient mechanisms will allow for more effective utilisation of assistance funds,
increasing the effect of synergy and lever in regional development.
4) It is necessary to extend the generic scope of strategic criteria ensuring
complementarity with other programmes. Adding a criterion of complementarity to
projects selection criteria for every measure in the most general form, providing the
Beneficiaries with a possibility of referring it to every possible case that occurred, is
12
worth considering. The following passage is proposed: „Complementarity of project
with other projects implemented or planned for implementation, financed from this or
other programmes”. Such approach calls for elaboration of a cohesive set of
appropriate scores weighting for this criterion while members of Project Evaluation
Committees
in
internal
instructions
should allow
for
complementarity
with
interventions financed both from EU and national sources.
5) We suggest to make a revision of mechanisms and tools ensuring cohesion and
complementarity of measures financed from various programmes identified in other
areas in order to adopt them in the practice of programmes implementation in the
Świętokrzyskie Voivodship. The list of these mechanisms is recommended in chapter
VI of this report.
6)
It is necessary to create a system of mutual understanding and cooperation on
institutional level, both formal and working, between various problem teams of MA
ROP ŚV (Managing Authority of Regional Operational Programme of the
Świętokrzyskie Voivodship) Æ IB and IB2 HC OP (Intermediary Body and 2nd Level
Intermediary Body of Human Capital Operational Programme) Æ RDP (Rural
Development Programme) in order to work out solutions ensuring mutual
complementarity of measures in all programmes. Creation of understanding and
cooperation platform between HC OP MSC (Monitoring Sub-Committee), ROP ŚV
MC (Monitoring Committee) and Management Board of the Świętokrzyskie
Voivodship for greater cohesion in regional policy.
8) Introduction of themes of complementarity into agenda of HC OP MSC and ROP ŚV
MC.
9) Establishment of bodies creating regional policy in wider aspect. It is worth
considering to fill this gap by introducing some kind of scientific and economic
councils which would be favourable to common policy and on working level –
cooperation in working mixed groups or evaluation teams.
10) Introduction of greater number of mechanisms resulting in better effect of
complementarity and introduction of system for execution and promotion of these
mechanisms in the procedure of project selection in HC OP, ROP ŚV and RDP.
11) It is necessary to put more pressure on promotion of the idea of complementarity and
strict adherence to this subject matter in training. In order to implement this, it is
indispensable to elaborate and provide training institutions with technical materials
approved on regional level to which they can refer.
12) There is a necessity to conduct complex research on situation and needs in the area
of each priority which will allow to determine context indicators that are indispensable
for effective planning of activities, application for sources by Beneficiaries and
13
applications evaluation. This kind of research should become a permanent part of
system of regional cohesion planning.
13) In order to draw the attention of Beneficiaries and raise the importance of the rule of
complementarity, it is indispensable to change the template of application form and
add to it a new point concerning this matter, similar to the one in application for ROP
ŚV sources.
14) Having in mind the need to ensure complementarity on regional level in wider scope
than so far between programmes financed from assistance funds and the
Świętokrzyskie Voivodship Development Strategy (ŚVDS) implementation, it is
indispensable to create a system ensuring greater impact on creating mechanisms of
complementarity on voivodship level, in relation to programmes centrally managed, in
particular RDP.
15) There is a considerable need to ensure complementarity and articulating it between
central and regional component. It is particularly visible in Priority IX of HC OP, as
there are still serious shortages of modern ICT equipment and educational aids in
schools of every level.
16) Raising awareness of Beneficiaries applying for the funds in the framework of the
programme.
17) Selection of projects for implementation in the framework of HC OP should be based
on thorough needs analysis in the region. In order to define them accurately, careful
diagnosis of current situation and strategic analysis of the needs in the coming
perspective for each priority is necessary.
18) HC OP should put more emphasis on implementation of projects in ROP ŚV and
RDP areas of preference. Additionally, mutual understanding between institutions
implementing programmes is required.
19) Priority should be given to projects which enable to prepare professional staff for
particular sectors of regional economy in the most complex way.
20) More attention should be given to projects which promote entrepreneurship, financial
support should be granted for business start-up, both to natural/legal persons and
social economy actors. The number of such projects is not sufficient in relation to the
demand in the region.
21) In the vocational training sector there is an urgent need for modernization of
educational offer so that it matches the requirements of labour market and takes
advantage of modern teaching methods. Such projects should be prioritized within
measure 9.2 i 9.3 OPHC.
14
22) The current programming period should put more emphasis on projects which make
use of the pipeline generated in the previous programming period, for example distant
learning centres, ICT hardware/software, modernized objects etc.
23) A review of Regional Innovation Strategy for the Świętokrzyskie Voivodship should
be carried out so that it reads well and the recommendations it contains are easily
accessed by Beneficiaries of programmes realized at regional level.
As stated above in point 5 of the recommendation, this study provides a list of additional
mechanisms identified in other voivodships, which ensure cohesion and complementarity of
measures financed form ESF with measure co-financed form other community sources and
could be transferred to the Świętokrzyskie Voivodship. The list of these mechanisms is
presented in chapter IV of this report.
Upon the collection of research materials and their analysis it was possible to reccommend
more research areas to be addressed by IB of the Świętokrzyskie Voivodship. They are
enlosed in Chapter VII of this report.
15
II. WPROWADZENIE
1. Opis przedmiotu badania
Program Operacyjny Kapitał ludzki jest jednym z programów operacyjnych służących
realizacji NSRO w latach 2007-2013 i obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu
Społecznego (EFS) w Polsce.
Na podstawie art. 9 rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z 11 lipca 2006 r.
ustanawiającego
Regionalnego,
przepisy
ogólne
Europejskiego
dotyczące
Funduszu
Europejskiego
Społecznego
oraz
Funduszu
Funduszu
Rozwoju
Spójności
i
uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, koniecznym elementem programu
operacyjnego jest zachowanie spójności pomocy funduszy z działaniami, politykami i
priorytetami Wspólnoty oraz jej komplementarności z innymi wspólnotowymi instrumentami
finansowymi.
W ramach programów realizowanych w latach 2004-2006 oraz 2007-2013
finansowanych z poszczególnych funduszy: EFS, EFRROW, EFRR, FS występują wspólne
obszary interwencji obejmujące m.in. infrastrukturę społeczną, przedsiębiorczość, rozwój
zasobów ludzkich, edukację, innowacje, integrację społeczną.
Prawo wspólnotowe zakazuje wielokrotnego finansowania tych samych projektów z
różnych funduszy. Na państwach członkowskich ciąży obowiązek zastosowania rozwiązań,
które wyraźnie określą zakres interwencji poszczególnych funduszy, ale jednocześnie
wskazuje się potrzebę zapewnienia koordynacji i komplementarności podejmowanych
interwencji poprzez wdrożenie mechanizmów koordynacji wyboru i wdrażania projektów.
Zapewnienie koordynacji oraz komplementarności procesu wdrażania Priorytetów PO
KL na terenie Województwa Świętokrzyskiego z działaniami realizowanymi w ramach innych
programów
współfinansowanych
z
funduszy
pomocowych
UE,
powinno
wspomóc
osiągnięcie celów spójności społecznej, gospodarczej, terytorialnej.
Ocena w ramach niniejszego badania dokonana została w oparciu m.in. o analizę
spójności i komplementarności celów programów operacyjnych realizowanych w latach
2004-2006 oraz 2007-2013, ich list projektów indywidualnych i systemów kryteriów wyboru
projektów w odniesieniu do PO KL. Ocenie podlegała komplementarność poszczególnych
typów projektów oraz komplementarność wszystkich typów projektów między sobą.
16
Efektem badania jest:
1. uzyskanie wiedzy na temat tego, czy i w jakim stopniu interwencje w ramach PO KL w
Województwie Świętokrzyskim są komplementarne z innymi programami operacyjnymi
realizowanymi w latach 2004-2006 oraz 2007-2013,
2. informacja o działaniach, jakie można podjąć na obecnym etapie realizacji PO KL w
Województwie Świętokrzyskim w celu zwiększenia komplementarności.
2. Główne założenia i cele badania
Niniejsze badanie opierało się o cztery cele główne i jeden cel uzupełniający.
Cele główne badania to:
Cel 1.
Ocena komplementarności działań przewidzianych w Priorytetach VI, VII, VIII i IX
komponentu regionalnego PO KL współfinansowanych ze środków EFS z działaniami
współfinansowanymi przez inne środki wspólnotowe w Województwie Świętokrzyskim.
Cel 2.
Ocena komplementarności komponentu regionalnego PO KL z innymi interwencjami w
ramach
programów
operacyjnych
współfinansowanych
z
EFS
w
Województwie
Świętokrzyskim.
Cel 3
Ocena komplementarności komponentu regionalnego PO KL z działaniami finansowanymi
ze środków krajowych w Województwie Świętokrzyskim.
Cel 4.
Ocena, w jakim stopniu stosowane mechanizmy zapewniają komplementarność PO KL w
komponencie regionalnym.
Cel uzupełniający:
Wskazanie listy dodatkowych mechanizmów możliwych do zastosowania na etapie
programowania,
jako
skutecznych
narzędzi
zapewniających
wysoki
poziom
komplementarności projektów realizowanych w Województwie Świętokrzyskim, zarówno ze
środków EFS jak i pozostałych środków wspólnotowych.
Aby uzyskać niezbędne dane do znalezienia odpowiedzi na postawione przez
Zamawiającego cele, konieczne było dokonanie szczegółowych analiz, w kontekście
komplementarności działań, głównych dokumentów programowych wraz z dokumentami
uszczegóławiającymi z okresu programowego 2004-2006 oraz 2007-2013. Dokumenty te
wymieniono w rozdziale III pkt 1 niniejszego raportu.
17
Do oceny, w jaki sposób tematyka komplementarności zawarta w dokumentach
programowych ma odzwierciedlenie w praktyce, analizom poddane zostały wnioski o
dofinansowanie z obu okresów programowych wraz z kartami oceny projektów.
Punktem odniesienia do zakresu analiz wymienionych wyżej dokumentów, są dokumenty
strategiczne:
−
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013
−
Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2013
−
Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2020
Wszelkiego rodzaju analizy prowadzące do osiągnięcia celów badania, koncentrowały
się na poszukiwaniu odpowiedzi w oparciu o poniższe pytania badawcze:
1) Jak rozumiana jest komplementarność – wypracowanie definicji?
2) Czy
interwencje
w
ramach
PO
KL
w
województwie
świętokrzyskim
są
komplementarne z innymi programami operacyjnymi?
3) W jakim stopniu stosowane mechanizmy zapewniają spójność i komplementarność
działań finansowanych ze środków EFS z działaniami współfinansowanymi przez
inne środki?
4) Czy istnieją alternatywne mechanizmy zapewniające spójność i komplementarność
działań?
5) Które z zastosowanych mechanizmów/instrumentów zapewniających spójność i
komplementarność są najbardziej skuteczne?
6) Czy można osiągnąć lepsze efekty przy użyciu innych mechanizmów/instrumentów jeśli tak to jakich?
7) Czy obecnie realizowane projekty w ramach programów operacyjnych zapewniają
wzajemną komplementarność?
8) Czy procedury (kryteria) wyboru projektów w ramach programów operacyjnych
zapewniają komplementarność?
9) Jakie typy projektów powinny być realizowane w ramach komponentu regionalnego
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), aby została zapewniona
komplementarność z projektami realizowanymi w ramach innych programów
współfinansowanych przez Unię Europejską?
10) Jak przedstawia się komplementarność działań na poziomie instytucjonalnym – PKM
PO KL oraz KM RPO WS?
11) Jakie grupy objęto wsparciem w ramach poszczególnych Programów i Działań ocena grup docelowych poszczególnych rodzajów wsparcia pod względem ich
spójności i komplementarności.
18
12) Czy wskaźniki dla poszczególnych Priorytetów i Działań w ramach PO KL są spójne i
komplementarne ze wskaźnikami dla poszczególnych Priorytetów i Działań w ramach
innych programów.
13) Czy interwencje w ramach komponentu regionalnego PO KL w województwie
świętokrzyskim
są
komplementarne
z
interwencjami
EFS
i
EFRR
okresu
programowego 2004-2006?
W badaniu uwagę kierowano na trzy kryteria ewaluacyjne wskazane przez
Zamawiającego:
Trafność/adekwatność (ang. relevance) rozumiana jako, odniesienie zagadnień
komplementarności w praktyce wdrażania poszczególnych działań, w stosunku do założeń
programów na poziomie regionalnym. Kryterium to rozumiane było także, jako zgodność
przyjętych zasad wdrażania zagadnienia komplementarności z potrzebami i priorytetami
programowymi.
Skuteczność (ang. effectiveness), rozumiana jako stopień, w jakim zakładane zasady
komplementarności, określone w dokumentach programowych, zostały osiągnięte w wyniku
wdrażania poszczególnych działań. Ponadto w ramach tego kryterium oceniony zostanie
stopień, w jakim stosowane mechanizmy we wdrażaniu poszczególnych działań zapewniają
wewnętrzną komplementarność komponentu regionalnego PO KL, oraz PO KL z innymi
programami wdrażanymi na szczeblu regionalnym.
Spójność (ang. cohesion), rozumiana w szerokim kontekście pojęciowym, jako
zintegrowanie zagadnień komplementarności wewnątrz komponentu regionalnego PO KL
oraz PO KL z innymi programami realizowanymi na szczeblu regionalnym, z wszelkimi
innymi zagadnieniami składającymi się na całość interwencji funduszy pomocowych UE.
3. Opis okoliczności towarzyszących badaniu.
Proces realizacji badania został podzielony na kilka etapów, w celu lepszej
synchronizacji i koordynacji prowadzonych działań, a także w celu efektywnego
przetwarzania danych i informacji gromadzonych w trakcie badania. Takie podejście
umożliwiło
wykorzystanie
informacji
pozyskanych
na
początku
badania
w
celu
doprecyzowania kształtu, metod i narzędzi, które zostały zastosowane na kolejnych etapach
jego realizacji.
Badanie prowadzono zgodnie z wymaganiami przedstawionymi w Szczegółowym Opisie
Przedmiotu Zamówienia, będącym częścią dokumentacji przetargowej.
19
Po zawarciu umowy na wykonanie badania w dniu 13 sierpnia 2009 r. odbyło się
spotkanie robocze przedstawicieli Zespołu Ewaluacyjnego ze strony Wykonawcy z
przedstawicielami Zamawiającego, na którym doprecyzowano kwestie metodologiczne i
organizacyjne badania. Uzgodniono także szczegółowe zasady współpracy, rodzaje i sposób
przekazania dokumentów będących w dyspozycji Zamawiającego, oraz innych instytucji
wdrażających w Województwie Świętokrzyskim. Po tym Zespół Ewaluacyjny opracował
projekt Raportu Metodologicznego, który zgodnie z terminem określonym w harmonogramie
badania został przedłożony do uzgodnienia przez Zamawiającego. Uwzględniając zgłoszone
uwagi, Raport został opracowany w wersji ostatecznej.
W I fazie badania – eksploracji dokonano wstępnej analizy danych zastanych, zawartych
w dokumentach programowych, oraz przeglądu literatury, opublikowanej na stronach
internetowych, odnoszącej się do tematyki badania.
W II fazie badania – badaniach terenowych, ewaluatorzy dokonali analizy wniosków oraz
innych dokumentów otrzymanych od lub za pośrednictwem Zamawiającego. Równolegle z
analizą wniosków prowadzone były wywiady: indywidualne, diady i grupowe. Należy w tym
miejscu zaznaczyć, że wywiady indywidualne i diady prowadzone były z pewnym
opóźnieniem w stosunku do zakładanych terminów. Opóźnienie spowodowane było
trudnościami w ustaleniu rozmówców w WUP i UMWŚ. Nie wystąpiły natomiast żadne
problemy z dotarciem do wybranych grup rozmówców w IP. W tej fazie dokonano także
analizy
rozwiązań,
jakie
w
zakresie
komplementarności
są
wykorzystywane
w
województwach małopolskim i wielkopolskim.
W III fazie badania – pogłębienie wyników, podsumowanie, wnioski i rekomendacje,
przeprowadzenie wywiadu eksperckiego. Wobec nieobecności pana Pawła Chorążego
wynikającej z obowiązków służbowych, a w konsekwencji niemożności przeprowadzenia z
nim wywiadu, rozmowę przeprowadzono z panią Moniką Gawron pracującą w Wydziale
Zarządzania Departamentu Zarządzania EFS w MRR. Przeprowadzono również „burzę
mózgów” w gronie Zespołu Ewaluacyjnego, podczas której poddano konfrontacji informacje
zebrane podczas badań, formułując wnioski do poszczególnych obszarów badawczych.
20
III. OPIS ZASTOSOWANEJ METODOLOGII ORAZ ŹRÓDŁA
INFORMACJI WYKORZYSTYWANE W BADANIU
Drogą do osiągnięcia celu, będącego przedmiotem badań, jest właściwie dobrana
metodologia, która organizuje i porządkuje działalność poznawczą oraz pozwala na jej
opracowanie w stosownych dokumentach. Biorąc pod uwagę przedmiot badania, właściwy z
punktu widzenia celów ewaluacji oraz dotychczasowe doświadczenie Wykonawcy, w
badaniu wykorzystano szereg metod i technik badawczych, zarówno ilościowych jak i
jakościowych, aby zapewnić jak najwiarygodniejsze odpowiedzi na postawione pytania
badawcze.
Poniżej prezentowany jest opis metod i technik badawczych wraz z określeniem i
przyporządkowaniem stosownych prób ilościowych.
1. Analiza danych zastanych
Analiza danych zastanych jest niezbędnym elementem badania ewaluacyjnego, które w
dużej mierze opiera się na analizie danych wtórnych. Informacje zebrane tą metodą
stanowiły podstawę do realizacji kolejnych etapów badania.
Z założenia jest to więc metoda o najwyższej trafności zewnętrznej – nie badamy tu
zjawisk za pośrednictwem wypowiedzi respondentów na ich temat, odnosimy się
bezpośrednio do zewnętrznych kryteriów oceny badanych zjawisk. Analiza taka została
przeprowadzona we wstępnym etapie badań, jako niezbędny element wspomagający
badania terenowe. W dalszej kolejności, na każdym etapie badań służyła konfrontacji
informacji zdobytych z zastosowaniem pozostałych metod.
Podstawowym celem analizy danych zastanych jest stworzenie matrycy logicznej
komplementarności działań realizowanych w Województwie Świętokrzyskim w ramach
różnych programów i instrumentów (finansowanych ze środków unijnych oraz krajowych).
Punktem odniesienia dla rozpatrywania komplementarności na poziomie Województwa
Świętokrzyskiego są zapisy linii demarkacyjnej pomiędzy programami operacyjnymi Polityki
Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, które zarysowują podział
pomiędzy poszczególnymi programami operacyjnymi w zakresie danych dziedzin interwencji
na poziomie krajowym. Ponadto analizowane były zapisy Narodowych Strategicznych Ram
Odniesienia, Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007- 2020, które
wyznaczają szeroki horyzont celów, w który wpisują się działania podejmowane na poziomie
regionalnym
21
Prace nad matrycą komplementarności przebiegały w następującej kolejności:
a) Ustalenie hierarchii celów dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego
Za punkt wyjściowy dla rozpatrywania komplementarności na poziomie regionalnym
uznano zapisy Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2020, które
definiują misję, cele, priorytety i kierunki działań. Cele określone w Strategii Województwa
zostały uznane za cele wyższe (ogólne), którym podporządkowano cele szczegółowe
poszczególnych działań w ramach programów operacyjnych realizowanych na terenie
województwa. Cele szczegółowe zdefiniowano na podstawie analizy dokumentacji
programowej tych samych programów operacyjnych. Analizie poddano również dokumenty
programowe z perspektywy finansowej 2004-2006 (SPO RZL, ZPORR, Uzupełnienie
ZPORR i SPO RZL)
b) Wyznaczenie działań komplementarnych
Za komplementarne zostaną uznane działania, które będą służyły osiągnięciu celu
głównego poprzez realizację różnych przedsięwzięć w zakresie danej dziedziny interwencji.
Ze szczególną uwagą zostaną potraktowane działania, w ramach których można realizować
podobne projekty i w przypadku których zachodzi niebezpieczeństwo zaistnienia zjawiska
„podwójnego finansowania”.
c) Analiza mechanizmów zapewniających komplementarność
Następnym
etapem
była
analiza
mechanizmów
zapisanych
w
dokumentach
programowych i strategicznych (Plany Działania komponentu regionalnego PO KL i RPO
WŚ,
kryteria
wyboru
projektów)
zapewniających
komplementarność
w
poszczególnych programów operacyjnych.
Badano komplementarność na 5 poziomach:
−
instytucjonalnym
−
wyboru projektów
−
geograficznym
−
merytorycznym
−
odpowiedniości wobec poprzedniego okresu programowania
22
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego ramach
„Komplementarność działań przewidzianych w komponencie regionalnym finansowanych ze środków EFS”
Rezultatem analizy jest stworzenie katalogu modelowych mechanizmów odnoszących się
do poszczególnych dziedzin interwencji, których skuteczność weryfikowano w badaniach
empirycznych (analiza wniosków o dofinansowanie, IDI, wywiady pogłębione w formie diad,
wywiad ekspercki, FGI).
Końcowym rezultatem analizy desk research jest matryca przedstawiająca wzajemne
relacje celów ogólnych i szczegółowych oraz przyporządkowanych im działań w ramach
poszczególnych programów operacyjnych. Ponadto przedstawiono relacje pomiędzy
poszczególnymi działaniami oraz mechanizmy zapewniające komplementarność na
poszczególnych poziomach.
Do przeprowadzenia analizy danych zastanych zostały wykorzystane następujące źródła
danych:
•
Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013
•
Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL na lata 2007-2013
•
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013,
•
Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2013
•
Krajowy Plan Strategiczny ROW 2007 - 2013
•
Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2020
•
Plany Działań PO KL i RPO WŚ na lata 2007-2008 i 2009,
•
RPO WŚ,
•
Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPO WŚ,
•
SPO RZL, ZPORR
•
Uzupełnienie ZPORR i SPORZL
•
Kryteria wyboru projektów RPO WŚ
•
Kryteria wyboru projektów PO KL
•
PROW (Działanie 3.4 Odnowa i rozwój wsi oraz oś 4 Leader)
2. Przegląd literatury tematu
Zastosowanie
tej
techniki
pozwoliło
na
wypracowanie
definicji
operacyjnej
komplementarności, adekwatnej do przedmiotu badania.
W badaniach literatury wykorzystano dwa rodzaje dokumentów – z jednej strony
opublikowane dokumenty, raporty i opracowania przygotowane przez ekspertów i instytucje z
zakresu komplementarności wsparcia – z drugiej szczegółowe badania w tej dziedzinie.
Przegląd literatury pozwala sugerować hipotezy do zweryfikowania, co miało zastosowanie w
23
pierwszej fazie realizacji badania, a jego wyniki wykorzystano na etapie formułowania
wniosków i rekomendacji.
Analizą objęto:
•
opublikowane dokumenty, raporty i opracowania przygotowane przez ekspertów i
instytucje z zakresu komplementarności wsparcia, m.in.
o Opracowanie Pawła Chorążego - Dyrektora Departamentu Zarządzania Europejskim
Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego przygotowane na
konferencję Wyzwania i Szanse Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Dokument
elektroniczny dostępny na stronie:
http://www.konferencja-efs.pl/ffw/upload/file/Wystapienie_PCH.ppt
o „Komplementarność we wdrażaniu polityki regionalnej” - opracowanie
Marka
Nawary - Marszałka Województwa Małopolskiego, dokument elektroniczny dostępny
na stronie:
http://www.wrotamalopolski.pl/NR/rdonlyres/5B585432-F8D2-4DEB-A616B1D47BF37A47/418808/MN.pdf
o „Komplementarność i spójność z innymi instrumentami finansowymi UE” - publikacja
informacyjna Komisji Europejskiej, dokument elektroniczny dostępny na stronie:
http://ec.europa.eu/employment_social/esf/docs/tp_socpart03_pl.pdf
o Sprawozdanie Parlamentu Europejskiego w sprawie komplementarności i koordynacji
polityki spójności z polityką rozwoju obszarów wiejskich (2008/2100(INI)), dokument
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=//EP//TEXT+REPOR
T+A6-2009-0042+0+DOC+XML+V0//PL
•
szczegółowe
badania
w
dziedzinie
analizy
komplementarności
interwencji
publicznych. m.in.
o „Ocena komplementarności działań Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i
Wspólnej Polityki Rybackiej na obszarach wiejskich”- raport z badań ewaluacyjnych
zrealizowany na zamówienie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, dokument
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/25C6E2D9-0BF7-4B90928F-B5B995639626/49882/9SGGWocenakomplementarnoci.pdf
o „Komplementarność projektów z zakresu infrastruktury transportu drogowego
realizowanych w ramach ZPORR oraz komplementarność projektów z zakresu
infrastruktury transportu drogowego realizowanych w ramach ZPORR z innymi
inicjatywami w tym zakresie”, Raport z badania ewaluacyjnego zrealizowanego na
24
zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, publikacja elektroniczna dostępna na
stronie:
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/AF9B1CB5-DA3748ACBEF0BD5E1D4931A3/48772/ZPORRkomplementarnosc04072008.pdf
3. Analiza wniosków o dofinansowanie
Przedmiotem analizy były pozytywnie rozpatrzone wnioski o dofinansowanie przyjęte do
realizacji w ramach poszczególnych działań finansowanych ze środków EFS, EFRR oraz
EFRROW. Analizie poddano 10% wniosków przyjętych do dofinansowania w ramach
komponentu regionalnego PO KL, 5% wniosków dla projektów realizowanych w ramach
RPO WŚ oraz 3% wniosków zatwierdzonych do realizacji w ramach III Osi Priorytetowej
PROW oraz Programu Leader.
Dobór wniosków w obrębie działań przeprowadzono na podstawie matrycy logicznej
komplementarności. Badaniu poddano przede wszystkim wnioski w obszarze tworzenia
nowych
miejsc
pracy,
przedsiębiorczości,
rozbudowy
infrastruktury
społecznej,
społeczeństwa informacyjnego, kształcenia, badań i rozwoju, transferu wiedzy, edukacji,
szkoleń, adaptacyjności, a także aktywizacji obszarów wiejskich.
W obrębie par czy też grup działań komplementarnych wybrano te wnioski, które miały
najbardziej
zbliżone
parametry
pod
względem
obszaru
realizacji
badania,
oraz
deklarowanych grup beneficjentów, czyli z założenia powinny być komplementarne. Wybrane
projekty podzielono na dwie grupy:
−
tych, dla których w kryteriach wyboru
projektów przewidziano punkty
za
uwzględnienie zasady komplementarności
−
tych, dla których takiego mechanizmu nie przewidziano.
Dzięki
zastosowaniu
takiego
podziału
możliwe
było
dokonanie
oceny
skuteczności istniejących mechanizmów zapewniających komplementarność.
realnej
Ponadto
zbadano także czy założone w nich cele dopełniają się nawzajem i czy ich synergia prowadzi
do realizacji założonych w Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego priorytetów
4. Analiza dobrych praktyk
Wykonawca przeprowadził analizę dobrych praktyk opartą na weryfikacji dokumentów
programowych dotyczących zarządzania i wdrażania PO KL w Województwie Wielkopolskim
oraz Małopolskim pod kątem stosowanych mechanizmów zapewniania komplementarności.
Zastosowanie tej metody badawczej pozwoliło wyodrębnić najlepsze rozwiązania systemowe
funkcjonujące w analizowanych województwach.
25
Uzupełnieniem analizy dokumentów były wywiady telefoniczne z przedstawicielami
instytucji wdrażających PO KL w tych województwach. W czasie rozmów skonfrontowano
zapisy dokumentów programowych oraz ustalono faktycznie funkcjonujące mechanizmy
zapewniania komplementarności projektów. Wywiady zostały przeprowadzone z osobami:
−
w Województwie Małopolskim – z p.o. Naczelnika Wydziału Zarządzania PO KL w
Departamencie Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Małopolskiego
−
w Województwie Wielkopolskim – z Kierownikiem Wydziału Koordynacji i Kontroli
PO KL WUP w Poznaniu, oraz z-cą Kierownika Oddziału dla priorytetu VIII WUP
w Poznaniu
5. Burza mózgów
Realizowana w ramach spotkań zespołu badawczego służyła generowaniu nowych
pomysłów dotyczących udoskonalenia zapisów programowych zapewniających większą
komplementarność udzielanego wsparcia. Burza mózgów jest najlepiej znaną metodą
heurystyczną, a jednocześnie jedną z najprostszych i najbardziej efektywnych metod
rozwiązywania problemów. Metodę tą wykorzystano na etapie opracowywania raportu
metodologicznego, w trakcie omawiania i uzgadniania wyników cząstkowych z badań, oraz w
końcowym etapie analiz, formułowania wniosków i rekomendacji.
6. Wywiady
a) Indywidualne wywiady pogłębione (IDI – Individual in-Depth Interview)
Indywidualne wywiady pogłębione umożliwiają zebranie szczegółowych i pogłębionych
informacji jakościowych z rozmowy z wybranymi respondentami. Technika ta należy do
najskuteczniejszych w wypadku badań procesów decyzyjnych w instytucjach, dostarczając
materiału do analizy postaw i zachowań osób kluczowych zarówno w zakresie czynników
uświadamianych, jak i nieuświadamianych przez respondentów. Indywidualne wywiady
pogłębione
przeprowadzano
w
oparciu
o
zestaw
pytań
zawartych
w
Raporcie
Metodologicznym.
W przypadku niniejszego badania wywiady przeprowadzano z osobami mającymi
możliwość pogłębionej oceny systemu realizacji PO KL oraz RPO WŚ w obszarze
zapewniania komplementarności projektów.
Rozmowy rejestrowano na nośniku elektronicznym, co pozwoliło dokonać szczegółowej
transkrypcji do przetwarzania i wykorzystania w dalszych analizach.
Rozmówcami 11 wywiadów byli:
26
•
Kierownik Działu Strategii Biura PO KL w ŚBRR
•
Kierownik Działu Obsługi Projektów i Monitorowania Biura PO KL w ŚBRR
•
Członek KOP PO KL
•
Z-ca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego
•
Z-ca Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych Urzędu Marszałkowskiego
•
Kierownik Oddziału Wdrażania Projektów w UMWŚ
•
Kierownik Biura PROW w ŚBRR
•
Przedstawiciele PKM PO KL w Województwie Świętokrzyskim
•
Przedstawiciele KM RPO WŚ
•
Kierownik wydziału Polityki Rynku Pracy w WUP
•
Przedstawiciel Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej i Zdrowotnej w UMWŚ
b) Wywiady pogłębione w formie diad
Wywiad prowadzony jednocześnie z dwojgiem uczestników. Pozwala to na zdobycie
informacji analogicznych jak w IDI, ale wzbogaconych o efekt dynamiki interakcji między
rozmówcami.
Plany Działania dla poszczególnych priorytetów zawierają obowiązujące kryteria wyboru
projektów dla każdego z Poddziałań PO KL oraz opis mechanizmów zapewniających
komplementarność projektów. Z założenia więc pracownicy biorący udział w opracowaniu
tych
dokumentów
posiadają
największą
wiedzę
i
kompetencje
w
obszarze
komplementarności wdrażanych projektów oraz postulowanych jak i faktycznie stosowanych
mechanizmów zapewniających komplementarność. Wywiad prowadzono w oparciu o zestaw
pytań zawartych w Raporcie Metodologicznym. Rozmowy rejestrowano na nośniku
elektronicznym, co pozwoliło dokonać szczegółowej transkrypcji do wykorzystania w
dalszych analizach.
Wykonawca przeprowadził 2 wywiady z 4 osobami wg. poniższego schematu:
•
1 wywiad - 2 pracowników ŚBRR biorących udział w opracowaniu Planów Działania,
•
1 wywiad - 2 pracowników WUP w Kielcach biorących udział w opracowaniu Planów
Działania.
Dobór osób uzgodniono z Zamawiającym.
c) Zogniskowany wywiad grupowy (FGI - Focus Group Interview)
Zogniskowane wywiady grupowe opierają się na wykorzystaniu dynamiki procesu
grupowego,
co
w
wypadku
homogenicznych
kategorii
respondentów,
mogących
konfrontować swoje doświadczenia, może być bardzo skuteczne. Wywiad tego typu
zapewnia uzyskanie stosunkowo dużej ilości informacji w krótkim czasie. Ponadto, z uwagi
27
na wspomnianą dynamikę grupy, sprzyja odkrywaniu różnych aspektów zjawisk i ujawnianiu
ich kontekstu. Zapewnia to dużą trafność wewnętrzną narzędzia.
Zogniskowany
wywiad
grupowy
przeprowadził
moderator,
według
specjalnie
skonstruowanego scenariusza, w której uczestnicy dyskusji nawzajem się inspirując wyrażali
swoje opinie i poglądy.
Warsztatowa forma wywiadu grupowego pozwala na wypracowanie wspólnych
wniosków i rekomendacji na podstawie wyników uzyskanych we wcześniejszych etapach
badania. Zwiększa to komplementarność technik badawczych użytych w badaniu i umożliwia
pełne wykorzystanie zastosowanej triangulacji.
Zapis z przeprowadzonych wywiadów zarejestrowano na nośniku elektronicznym, co na
etapie analizy pozwoliło w sposób dosłowny uwzględnić opinie i sugestie respondentów.
Przeprowadzono jeden zogniskowany wywiad grupowy, z przedstawicielami IP i IP2 PO KL
w Województwie Świętokrzyskim, w którym wzięło udział 8 osób. Osoby te reprezentowały
różne komórki odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów komponentu
regionalnego PO KL. Dobór osób uzgodniono z Zamawiającym.
d) Wywiad ekspercki - (Expert Opinion Survey)
Celem wywiadu eksperckiego jest uzyskanie profesjonalnego komentarza odnoszącego
się do przedmiotu badania, a szczególnie do wyników niniejszych analiz. Eksperta
poproszono o dokonanie oceny istniejących mechanizmów mających gwarantować
komplementarność oraz o wskazanie innych (np. stosowanych w innych województwach,
bądź innych krajach UE), które mogłyby okazać się bardziej trafne w przypadku
Województwa Świętokrzyskiego, czy też mogłyby przyczynić się do wzrostu skuteczności
przestrzegania zasady komplementarności. Ponadto omówiono również kwestie rozwiązań
instytucjonalnych oraz ewentualnych barier pojawiających się na poszczególnych poziomach
realizacji projektu, które mogą utrudniać przestrzeganie zasady komplementarności. Wobec
nieobecności pana Pawła Chorążego wynikającej z obowiązków służbowych, a w
konsekwencji niemożności przeprowadzenia z nim wywiadu, rozmowę przeprowadzono z
panią Moniką Gawron pracującą w Wydziale Zarządzania Departamentu Zarządzania EFS w
MRR.
Pani
Monika
Gawron
jest
jednym
w
współautorów
publikacji
dotyczącej
komplementarności wsparcia w ramach PO KL, która zostanie wydana przez MRR w
najbliższych miesiącach. W MRR jest osobą zaangażowaną w nadzorowanie przestrzegania
zasady komplementarności poprzez projektowanie mechanizmów oraz recenzowanie
regionalnych Planów Działania.
28
7. Analiza SWOT.
Analiza SWOT jest ostatnim etapem oceny. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano
dane uzyskane przy analizie danych zastanych oraz podczas realizacji pozostałych etapów
badania. Pozwoliła ona na syntetyczne podsumowanie uzyskanych informacji, poprzez
zdefiniowanie mocnych i słabych stron mechanizmów mających na celu przestrzeganie
zasady komplementarności podczas realizacji projektów w ramach poszczególnych działań
przewidzianych w komponencie regionalnym PO KL w Województwie Świętokrzyskim oraz
określenie szans i zagrożeń, jakie stoją przed tym systemem w przyszłości.
29
IV. OPIS WYNIKÓW BADANIA
1. Jak rozumiana jest komplementarność – definicja komplementarności.
Komplementarność jest jedną z wielu zasad udzielania pomocy ze środków UE, co jest
usankcjonowane bezpośrednim zapisem w art. 9 pkt 2 ROZPORZĄDZENIA RADY (WE) nr
1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu
Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999: „Komisja i państwa członkowskie
zapewniają zachowanie spójności pomocy funduszy z działaniami, politykami i priorytetami
Wspólnoty oraz jej komplementarności z innymi wspólnotowymi instrumentami finansowymi.
Ta spójność i komplementarność jest przede wszystkim wskazana w Strategicznych
Wytycznych Wspólnoty dla spójności, w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia i
w programach operacyjnych.”
Skoro taka zasada obowiązuje, wszyscy korzystający z funduszy pomocowych UE są
zobowiązani do jej przestrzegania i stosowania. Czym wobec tego jest komplementarność?
– (łac. Complementum; ang. Complementary - dopełnienie, uzupełnienie).
Analizując dokumenty programowe PO KL wraz z wytycznymi Instytucji Zarządzającej,
nie znajdujemy, ani bezpośredniej odpowiedzi na powyższe pytanie, ani wskazań w jaki
sposób tę zasadę należy stosować w praktyce wdrażania programu.
Pytani w wywiadach rozmówcy, prezentowali bardzo różne podejście w rozumieniu
definicji. Na poziomie IZ komplementarność rozumiana jest, jako: „świadomie wyzwolona
synergia i wzajemne uzupełnianie się realizowanych działań w osiąganiu konkretnego
celu na poziomie krajowym, regionalnym czy lokalnym”. Pozostali respondenci na ogół
odnosili to w sposób bardzo ograniczony do: „uzupełniania działań w programach i między
programami”. Niektórzy mówili wprost: „…błądzimy, bądź działamy instynktownie w różnych
sytuacjach w procesie wdrażania, gdyż z nikąd nie możemy otrzymać wiążącej interpretacji
zjawiska”.
Jak rozumiana jest komplementarność w literaturze przedmiotu?
Komplementarność wsparcia w ramach PO KL powinna być rozumiana, jako synergia
działań na poszczególnych poziomach służąca osiągnięciu celu głównego poprzez
realizowanie celów szczegółowych.
Komplementarność możemy analizować na 5 poziomach:
• instytucjonalnym,
30
• wyboru projektów,
• geograficznym,
• merytorycznym
• odpowiedniości z przedsięwzięciami finansowanymi z PO w poprzednim okresie
programowania 1.
W ramce przedstawionej poniżej sformułowano operacyjną definicję komplementarności
działań realizowanych w ramach komponentu regionalnego PO KL, oraz innych Programów
Operacyjnych w Województwie Świętokrzyskim.
Komplementarność
działań
jest
takim
współoddziaływaniem
interwencji
finansowanych z różnych źródeł krajowych i europejskich, których rezultaty
przyczyniają się do realizacji celów warunkujących cel generalny Strategii Rozwoju
Województwa Świętokrzyskiego.
Za komplementarne można uznać te działania, w ramach których w obszarze
podobnej interwencji (np. edukacja, rynek pracy, społeczeństwo informacyjne,
integracja społeczna itd.) za pomocą właściwych im przedsięwzięć stosuje się
uzupełniające się wzajemnie rozwiązania danych problemów.
Poziomy komplementarności :
• poziom instytucjonalny
− Podkomitet Monitorujący PO KL w regionie, oraz Komitet Monitorujący RPO WŚ
− Wspólne dla różnych programów operacyjnych punkty informacyjne, grupy
sterujące ewaluacją i inne grupy robocze
•
poziom wyboru projektów
− Kryterium komplementarności projektów (realizowanych, bądź planowanych do
realizacji), finansowanych z jednego programu z projektami finansowanymi z
drugiego programu operacyjnego
•
poziom geograficzny
− Kryterium obszaru realizacji projektu – projekt realizowany na obszarze gmin lub
skierowany do mieszkańców gmin, znajdujących się w szczególnie niekorzystnej
sytuacji społeczno-ekonomicznej lub słabych strukturalnie
•
poziom merytoryczny
− Preferowanie szkoleń i innych form wsparcia w branżach istotnych z punktu
widzenia regionu i potrzeb innych programów operacyjnych
− Preferowanie kształcenia w branżach istotnych z punktu widzenia lokalnego rynku
pracy
•
poziom odpowiedniości wobec przedsięwzięć realizowanych w poprzednim
okresie programowania
− Kryterium premiujące wykorzystanie rezultatów interwencji realizowanych w
poprzednim okresie programowania.
1
www.konferencja‐efs.pl/ffw/upload/file/Wystapienie_PCH.ppt 31
Analizując literaturę w badanym obszarze problemowym, możemy ponadto wyróżnić
jeszcze 2 klasyfikacje komplementarności – pierwsza to komplementarność wewnętrzna
(w obrębie jednego programu operacyjnego) oraz zewnętrzna (w obrębie wielu programów
operacyjnych).
Druga typologia odnosi się do stopnia powiązania pomiędzy interwencjami. I tak na
potrzeby niniejszego badania wyróżniamy:
1. Komplementarność
modelową –
w
przypadku,
której
efekt synergii
jest
najsilniejszy. Interwencje dokładnie uzupełniają się, ich rezultaty pozwalają w
kompleksowy sposób rozwiązać źródłowy problem. Synergia działań prowadzi do
osiągania celów najniższego rzędu, o najwyższym stopniu konkretności. Synergię
zapewniają projekty realizowane w odpowiedzi na konkretny problem konkretnej
społeczności, np. brak instytucjonalnej opieki nad małymi dziećmi w miejscowości X.
Kryterium współoddziaływania jest na pewno obszar realizacji projektu, grupa
docelowa czy też projektodawca, który powinien być ten sam, bądź też
współpracujący z projektodawcą komplementarnego projektu.
Przykładem komplementarności idealnej byłaby więc inwestycja w infrastrukturę
przedszkolną w miejscowości X finansowaną z Działania 5.2 RPO WŚ, dla której
wnioskodawcą byłaby gmina, poprzez wzmocnienie potencjału edukacyjnego i
zorganizowanie zajęć przedszkolnych w ramach Poddziałania 9.1.1 PO KL na
wniosek partnerstwa gminy i organizacji pozarządowej oraz wzmocnienie potencjału
kadrowego w ramach Działania 9.4 PO KL.
2. Komplementarność o silnej synergii – w przypadku, której interwencje nie
uzupełniają się idealnie, ale poprzez oddziaływanie w tej samej dziedzinie interwencji,
oraz na tym samym obszarze i wobec tych samych grup docelowych, efekt synergii
„mnoży” się i dochodzi do realnej poprawy sytuacji Grup Docelowych (GD) w danej
dziedzinie interwencji.
Np. inwestycja w utworzenie wiejskiego boiska, finansowana z Działania „Odnowa i
rozwój wsi” PROW, oraz w tej samej wsi wspomniane już powyżej wsparcie
przedszkola z Poddziałania 9.1.1. PO KL, czy też wprowadzenie dodatkowych zajęć
z zastosowaniem technologii ICT w ramach Poddziałania 9.1.2. PO KL.
Wszystko to razem przyczynić się może do poprawy sytuacji dzieci (uczniów)
zamieszkujących tę konkretną miejscowość (cel niższego rzędu) a w szerszym
kontekście wpłynie na zmniejszenie nierówności edukacyjnych pomiędzy uczniami z
obszarów miejskich i wiejskich.
3. Komplementarność o umiarkowanym stopniu synergii – ma miejsce w sytuacji w
której realizowane interwencje przynależą do tych samych/podobnych dziedzin
32
interwencji, realizowane są na podobnym obszarze, angażują podobne grupy
docelowe, a także podlegają zapisom oddzielnych dokumentów strategicznych (np.
Regionalna Strategia Innowacji - RSI). Zapisane są jako komplementarne w
dokumentach programowych (np. Plan Działania dla Priorytetu VIII PO KL oraz
Uszczegółowienie RPO WŚ), lecz brak mechanizmów, które zapewniałyby celową
synergię interwencji.
I tak np. w ramach II Osi Priorytetowej RPO WŚ, w ramach Działania 2.1
modernizowane jest laboratorium z zakresu biotechnologii pozwalające zwiększyć
zasób usług świadczonych dla biznesu, zaś w ramach Poddziałania 8.2.1 PO KL
dotowany
jest
staż
pracownika
przedsiębiorstwa
w
instytucie
technologii
materiałowej.
Obie interwencje przyczynią się w znaczny sposób do przyrostu innowacyjności na
terenie Województwa Świętokrzyskiego, tym niemniej wartość dodana, mogłaby być
wyższa przy ich celowym współdziałaniu.
4. Komplementarność o słabym stopniu synergii - występuje w przypadku
interwencji należących do tych samych/podobnych dziedzin interwencji, których
realizacja jest jednak zróżnicowana pod względem obszaru realizacji projektu, czy też
Grupy Docelowej. Przyrost pewnej wartości (np. poprawa sytuacji na regionalnym
rynku pracy) jest wówczas addytywna - wynika z przypadkowego współwystępowania
interwencji a nie ich zamierzonego współoddziaływania.
Np. pomoc inwestycyjna skierowana do przedsiębiorcy, w wyniku, której kreuje on
nowe miejsca pracy (w metalurgii) a szkolenie z florystyki, wyposażające uczestników
w kompetencje umożliwiające im podjęcie bądź zmianę pracy.
W obu przypadkach następuje przyrost zatrudnienia, przyczyniający się do
osiągnięcia celu warunkującego SRWŚ, czyli rozwoju zasobów ludzkich.
5. Komplementarność na najwyższym stopniu ogólności – występuje podczas
realizacji wszystkich interwencji i wymuszona jest przez obowiązujący system
strategiczny podporządkowany i tworzący hierarchiczną całość ze Strategią
Lizbońską, przez Strategię Rozwoju Kraju na Strategii Rozwoju Województwa
Świętokrzyskiego kończąc. System ten wspomagany przez strategie sektorowe,
plany
odnowy
i
inne
tego
typu
dokumenty
operacyjne,
ma
zapewniać
komplementarność wertykalną. Komplementarność nie występuje w tym przypadku
na poziomie pojedynczego projektu a na poziomie zagregowanych rezultatów
świadczących o realizacji założonych celów na poziomie programów operacyjnych, a
następnie poszczególnych strategii.
Przykładem tego typu komplementarności jest wsparcie udzielone pewnemu
przedsiębiorcy na inwestycje w ramach I osi priorytetowej RPO wraz z bardziej
33
aktywną polityką integracji społecznej prowadzonych przez OPS czy PCPR w ramach
Priorytetu VII PO KL.
Zsumowane rezultaty obu interwencji świadczą o globalnym rozwoju województwa i
zapewniają realizację celu głównego SRWŚ, czyli wzrost atrakcyjności województwa
w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Podsumowanie i wnioski cząstkowe
a. Wszyscy odpowiedzialni za wdrażanie programów pomocowych finansowanych ze
środków UE, winni mieć świadomość, że komplementarność jest jedną z zasad
udzielania pomocy z tych środków, zatem należy bezwzględnie jej przestrzegać i
stosować.
b. Definicja komplementarności ma szeroki zakres i należy ją postrzegać na pięciu
poziomach: instytucjonalnym, wyboru projektów, geograficznym, merytorycznym,
odpowiedniości z przedsięwzięciami finansowanymi z programów operacyjnych w
poprzednim okresie programowania. Poziomy te można rozpatrywać ponadto w
kontekście
występowania
wewnętrznego
(w
obrębie
jednego
Programu
Operacyjnego) oraz zewnętrznego (w obrębie wielu programów operacyjnych).
c. Ze
względu
na
stopień
powiązania
między
poszczególnymi
interwencjami,
komplementarność będziemy postrzegali jako: modelową; o silnej synergii; o
umiarkowanym stopniu synergii; o słabym stopniu synergii; o najwyższym stopniu
ogólności.
34
2. Czy interwencje w ramach PO KL w Województwie Świętokrzyskim są
komplementarne z innymi programami operacyjnymi?
Interwencje realizowane w ramach komponentu regionalnego PO KL odznaczają się
różnym stopniem komplementarności wobec innych programów operacyjnych, w zależności
od poziomu na jakim komplementarność rozważamy.
Poniższa tabela 1 przedstawia zidentyfikowane w Planach Działania PO KL
występowanie komplementarności na wspomnianych w punkcie 1 pięciu poziomach.
Tabela 1. Komplementarność wsparcia w ramach PO KL na 5 poziomach
Poziom
komplementarności
Poziom instytucjonalny
Poziom wyboru projektów
Opis komplementarności
−
Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, dokonujący oceny strategicznej i
ostatecznego wyboru projektów w ramach RPO WŚ, oraz otrzymujący do
wiadomości listy rankingowe wniosków PO KL i PROW
−
Funkcjonowanie Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał
Ludzki Województwa Świętokrzyskiego oraz Komitetu Monitorującego RPO
WŚ.
−
Kryterium komplementarności projektów z inwestycjami zrealizowanymi, bądź
planowanymi do realizacji ze środków wspólnotowych innych niż EFS.
−
Wprowadzenie, jako kryterium strategicznego w Priorytecie IX PO KL, w
Poddziałaniach 9.1.1, 9.1.2, Działaniach 9.2 oraz 9.4 zapisu: „Projekt
powiązany z przedsięwzięciami infrastrukturalnymi, realizowanymi w ramach
RPO WŚ oraz PORPW”.
−
Kryterium obszaru realizacji projektu – „Projekt realizowany na obszarze gmin
lub skierowany do mieszkańców gmin wymienionych w załączniku do RPO WŚ
tj. gmin w szczególnie niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej lub
słabych strukturalnie”.
−
Np. Poddziałanie 7.2.1 PO KL – kryterium strategiczne dotyczące gmin, w
których liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej z powodu
ubóstwa jest wyższa niż średnia liczba osób korzystających ze świadczeń
pomocy społecznej z powodu ubóstwa na terenie województwa.
−
Poddziałanie 9.1.1 PO KL – kryterium strategiczne – „Projekt realizowany
będzie na terenie gminy wiejskiej lub wiejsko- miejskiej o wskaźniku
upowszechnienia edukacji przedszkolnej, co najwyżej 7% wartości dla woj.
świętokrzyskiego.”
−
Preferowanie szkoleń w branżach istotnych z punktu widzenia regionu i potrzeb
innych programów operacyjnych – np. kryteria dostępu w Poddziałaniu 8.1.2
2
PO KL, konkurs A2 – „Grupę docelową projektu stanowią przedsiębiorcy
działający w branżach: przemysł odzieżowy, transport, przemysł zbrojeniowy,
metalurgiczny, hutnictwo, przetwórstwo spożywcze i ich pracownicy”.
−
Preferowanie kształcenia w branżach istotnych z punktu widzenia lokalnego
rynku pracy
−
Działanie 9.2 PO KL, kryterium strategiczne – „Projekt zakłada współpracę z
pracodawcami w zakresie realizacji programów rozwojowych szkół i placówek
oświatowych.”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 9.1.2 PO KL – „Projekt zakłada
wykorzystanie sprzętu ICT zakupionego ze środków EFS w latach 2004-2006”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 6.1.1 konkurs A2- „Projekt zapewnia
wykorzystanie modelowych
programów szkoleniowych dla osób 50 +
Poziom geograficzny
Poziom merytoryczny
Poziom odpowiedniości z
przedsięwzięciami
realizowanymi w
poprzednim okresie
2
Konkurs A.1; konkurs A.2 ‐ Numer kolejny konkursu w danym roku 35
Poziom
komplementarności
Opis komplementarności
programowania
wypracowanych na podstawie 36 zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL.”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 7.2.1 PO KL - „Realizacja projektu w
partnerstwie instytucji publicznych i niepublicznych z wykorzystaniem metod
wspierania zatrudnienia w trzecim sektorze, wypracowanych na podstawie 36
zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 7.2.2 - „Beneficjentem lub partnerem w
projekcie jest podmiot posiadający doświadczenie we wspieraniu inicjatyw z
zakresu przedsiębiorczości społecznej i jednocześnie zapewniający
wykorzystanie modeli ośrodków wspierania przedsiębiorczości społecznej
zaprojektowanych na podstawie doświadczeń PIW EQUAL.”
−
Kryterium strategiczne Działania 7.3 - „Projekt realizowany będzie przez
podmiot lokalny działający na rzecz społeczności lokalnej zapewniający
wykorzystanie modelu aktywizacji środowisk lokalnych wypracowanego na
podstawie 36 zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL.”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 8.1.1, konkurs A.1- „Projekt zapewnia
wykorzystanie metody intermentoringu wypracowanej na podstawie 36
zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL”
−
Kryterium strategiczne Poddziałania 8.1.3 PO KL, konkurs A.1- „Projekt
zapewnia wykorzystanie rozwiązań ułatwiających godzenie życia rodzinnego i
zawodowego wypracowanych na podstawie rezultatów PIW EQUAL”
−
Kryterium strategiczne Działania 9.2 PO KL - „ Projekt zakłada doradztwo
zawodowe skierowane do uczniów, którzy realizują obowiązek szkolny w
szkołach specjalnych z wykorzystaniem 36 zwalidowanych w ramach PIW
EQUAL metody zwiększania dostępności kształcenia osób o specjalnych
potrzebach, w szczególności osób niepełnosprawnych.”
−
Kryterium strategiczne Działania 9.3 PO KL, konkurs A.1- „Projekt zapewnia
wykorzystanie modelowych programów szkoleniowych dla osób 50+
wypracowanych na podstawie zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL”
Z analizy powyższej tabeli wynika, że zjawisko komplementarności zachodzi między
różnymi programami na poszczególnych jej poziomach. Na każdym z nich jednak ma bardzo
wąski zakres.
Na poziomie instytucjonalnym komplementarność sprowadzić możemy tylko do
stopnia
ogólnego,
na
którym
z
racji
układu
hierarchicznego,
formalne
struktury
instytucjonalne w województwie wypełniają tylko rolę monitorującego dla poszczególnych
rodzajów interwencji. Na podstawie analizy protokołów i uchwał obu instytucji oraz wywiadów
z ich przedstawicielami nie stwierdzono podejmowania tematyki komplementarności, jako
jednego z podstawowych narzędzi prowadzenia polityki spójności na bazie funduszy
pomocowych UE.
Na poziomie wyboru projektów, kryterium komplementarności ma bardzo ograniczony
zasięg, gdyż występuje ono tylko w obrębie Priorytetu IX PO KL. Na tym poziomie winno być
miejsce, aby w jak najszerszym stopniu wiązać wybór projektów PO KL z projektami
finansowanymi z innych programów operacyjnych.
Na poziomie geograficznym, uwzględnia się kryterium komplementarności w dwóch
przypadkach, w Priorytetach VII i IX PO KL.
36
Na poziomie merytorycznym znajdujemy 3 rodzaje kryteriów komplementarności
występujące w PO KL, które wynikają z potrzeb regionalnego rynku pracy. Na tym poziomie,
podobnie jak na poziomie wyboru projektów, jest miejsce na szersze powiązanie wyboru
projektów PO KL z projektami finansowanymi z innych programów.
Najlepiej
zostało
uwidocznione
powiązanie
komplementarności
PO
KL
z
przedsięwzięciami realizowanymi w poprzednim okresie programowym na poziomie
odpowiedniości. Tu w każdym priorytecie zjawisko to zostało uwzględnione.
Interwencje realizowane w ramach komponentu regionalnego PO KL wpisują się w
szerszy kontekst Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego, zapewniając realizację
zasady komplementarności na 4, najbardziej ogólnym poziomie. W analizie uwzględniono
tylko 3 programy operacyjne – PO KL, RPO WŚ oraz PROW, jako te, w ramach których
następuje najsilniejsze współoddziaływanie w ramach poszczególnych dziedzin interwencji.
Oczywiste jest, że i pozostałe programy ( POIG, POIŚ, PRPW) przyczyniają się do
osiągnięcia celów strategii, jednak w bardziej pośredni sposób, biorąc pod uwagę to, iż
wdrażane są na poziomie centralnym i wyłączone z regionalnego poziomu sterowania
polityką rozwoju województwa. Poniższa tabela 2 przedstawia w sposób skrótowy relacje
pomiędzy poszczególnymi celami Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego, z
uwzględnieniem tylko tych jednak celów, które bezpośrednio powiązane są z celami PO KL.
Kompletna tabela prezentująca relacje między celami znajduje się w załączniku nr 1 w
aneksie raportu.
37
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 38
Cel SRWŚ
Cel 1
Przyśpieszenie
rozwoju branży
ekonomicznej i
wzrostu
innowacyjności
województwa
Priorytet I
Tworzenie otoczenia przyjaznego
dla powstawania i rozwoju
nowoczesnego biznesu,
szczególnie sektora małych i
średnich przedsiębiorstw
Priorytet II
Wspieranie rozwoju gospodarki
opartej na wiedzy
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet 1
Wzrost
konkurencyjności
I innowacyjności
gospodarki
Priorytet SRWŚ
Priorytet I
Tworzenie otoczenia przyjaznego
dla powstawania i rozwoju
nowoczesnego biznesu,
szczególnie sektora małych i
Priorytet II
Wspieranie rozwoju gospodarki
opartej na wiedzy
Priorytet 3
Wzrost zatrudnienia i
podniesienie jego
jakości
Cel 2
Rozwój zasobów
ludzkich
Priorytet 4
Budowa zintegrowanej
wspólnoty społecznej i
jej bezpieczeństwa
Priorytet III
Rozwój form kształcenia
ustawicznego
Priorytet IV
Aktywna polityka rynku pracy
Priorytet V
Zintegrowana polityka społeczna
Priorytet VI
Społeczeństwo
obywatelskie
Oś priorytetowa RPO
Oś priorytetowa 1. Rozwój
przedsiębiorczości
Priorytet PO KL
Oś PROW
Priorytet VIII: Regionalne
kadry gospodarki
Oś priorytetowa 2. Wsparcie
innowacyjności, budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz wzrost
potencjału inwestycyjnego
regionu
Oś priorytetowa 5.
Priorytet VIII: Regionalne
kadry gospodarki
Oś priorytetowa 2. Wsparcie
innowacyjności, budowa
społeczeństwa
regionu
Priorytet VIII:
Oś 3 Jakość życia
na obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki wiejskiej
Priorytet IX: Rozwój
wykształcenia i
kompetencji w regionach
wykształcenia i
Priorytet VI: Rynek pracy
otwarty dla wszystkich
Priorytet VII: Promocja
integracji społecznej
Priorytet VII: Promocja
integracji społecznej
wykształcenia i
Oś 4 Leader
Priorytet SRK
Tabela 2. Relacje pomiędzy celami SRWŚ a celami PO KL, RPO i PROW
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet 6
Rozwój regionalny i
podniesienie spójności
terytorialnej
Priorytet VI Rozwój
obszarów wiejskich
Cel SRWŚ
Cel 5
Rozwój systemów
infrastruktury
technicznej i
społecznej
Cel 6
Aktywizacja rolnictwa
i wielofunkcyjny
rozwój obszarów
wiejskich
Priorytet SRWŚ
Priorytet I
Rozbudowa i podnoszenie
standardów infrastruktury
społecznej
Oś priorytetowa RPO
Priorytet PO KL
Priorytet I
Wielofunkcyjny rozwój obszarów
wiejskich umożliwiający
przechodzenie ludności wiejskiej do
zawodów pozarolniczych
Oś PROW
Oś priorytetowa 5. Wzrost
jakości infrastruktury
społecznej, oraz inwestycje
w dziedzictwo kulturowe,
turystykę i sport
Oś 3 Jakość życia
na obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki wiejskiej
Priorytet SRK
Priorytet 2
Poprawa jakości
infrastruktury
technicznej i
społecznej
39
Rozpatrując komplementarność komponentu regionalnego PO KL w odniesieniu do
celów SRWŚ, na poziomie działań możemy stwierdzić, iż w niektórych dziedzinach – jak np.
edukacja, rozwój przedsiębiorczości czy innowacyjność, występuje co najmniej słaba
komplementarność. Najbardziej komplementarne zdają się być działania w zakresie
edukacji, dzięki zastosowanym mechanizmom wzmacniającym przestrzeganie tej zasady.
Najmniejsza komplementarność występuje w obszarze integracji społecznej, w której to
takich mechanizmów brak.
Celowym byłoby przyjrzenie się tej sytuacji, aby wypracować płaszczyzny lepszego
współdziałania interwencji funduszy, jako że ten obszar problemowy wymaga wyjątkowego
wsparcia. Jak pokazują statystyki, analizy i raporty, coraz większe grupy osób stają się
nieaktywne zawodowo i są wyłączone z rynku pracy. Prowadzi to do patologicznych sytuacji i
staje się uciążliwe dla gospodarki, na którą spada ciężar świadczeń dla całej rzeszy osób.
Należałoby zadbać w tym obszarze o tworzenie korzystniejszych warunków dla rozwoju
podmiotów ekonomii społecznej, które są alternatywą dla podmiotów klasycznej gospodarki.
Patrząc na doświadczenia innych krajów, warto zwrócić uwagę na tę grupę podmiotów, gdyż
dzięki nim znacząco zmalała liczba osób wymagających interwencji socjalnych, gdyż sama
jest w stanie poradzić sobie z zapewnieniem środków do egzystencji. Ma to miejsce w
Priorytecie VII PO KL, a w pozostałych programach, wraz z dobrą wolą instytucji
odpowiedzialnych za problematykę społeczną, istnieją możliwości uzyskania wsparcia w
tworzeniu bazy wspierającej rozwój tej grupy podmiotów.
Jak wygląda stan obecny komplementarności na poziomie działań PO KL w
odniesieniu do pozostałych programów, prezentujemy w tabeli 3 poniżej w Matrycy Działań
Komplementarnych.
40
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet
PO KL
Poddziałanie PO
KL
Poddziałanie 6.1.1
Wsparcie osób
pozostających bez
zatrudnienia na
regionalnym rynku pracy
- projekty konkursowe
6.1 POPRAWA
DOSTĘPU DO
ZATRUDNIENIA
ORAZ
WSPIERANIE
AKTYWNOŚCI
ZAWODOWEJ W
REGIONIE
VI
Działanie 6.2
WSPARCIE ORAZ
PROMOCJA
PRZEDSIĘBIORC
ZOŚCI I
SAMOZATRUDNIENIA
projekty
konkursowe.
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Oś priorytetowa 1.
Rozwój
Działanie RPO WŚ
Oś PROW
Działanie PROW
Działanie 1.1. Bezpośrednie
wsparcie sektora mikro, małych i
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Działanie 3.1 Różnicowanie w kierunku działalności
nierolniczej
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Działanie 3.1
Różnicowanie w kierunku
działalności nierolniczej
Poddziałanie 6.1.2
Wsparcie powiatowych i
wojewódzkich urzędów
pracy w realizacji zadań
na rzecz aktywizacji
zawodowej osób
bezrobotnych w regionie
– projekty konkursowe
wyłącznie dla
powiatowych i
wojewódzkich urzędów
pracy
Poddziałanie 6.1.3
Poprawa zdolności do
zatrudnienia oraz
podnoszenie poziomu
aktywności zawodowej
osób bezrobotnych projekty systemowe
Oś priorytetowa 1.
Rozwój
Działanie 3.2
Tworzenie i rozwój
mikroprzedsiębiorstw
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie PO
KL
Tabela 3 Matryca Działań Komplementarnych
41
42
Poddziałanie PO
KL
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie 6.3
INICJATYWY
LOKALNE NA
RZECZ
PODNOSZENIA
POZIOMU
AKTYWNOŚCI
ZAWODOWEJ NA
OBSZRACH
WIEJSKICH projekty
konkursowe
Działanie 7.1
ROZWÓJ I
UPOWSZECHNIA
-NIE AKTYWNEJ
INTEGRACJI
VII
Działanie 7.2
PRZECIWDZIAŁA
-NIE
WYKLUCZENIU I
WZMOCNIENIE
SEKTORA
EKONOMII
SPOŁECZNEJ
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Poddziałanie 7.1.1
Rozwój i
upowszechnianie
aktywnej integracji przez
Ośrodki Pomocy
Społecznej - projekty
systemowe.
Poddziałanie 7.1.2
Rozwój i
upowszechnianie
Powiatowe
Centra Pomocy
Rodzinie – projekty
systemowe.
Poddziałanie 7.1.3
Podnoszenie kwalifikacji
kadr pomocy i integracji
społecznej –
projekty systemowe
Poddziałanie 7.2.1
Aktywizacja zawodowa i
społeczna osób
zagrożonych
wykluczeniem
społecznym - projekty
konkursowe
Działanie RPO WŚ
Działanie 2.2 Budowa infrastruktury
społeczeństwa informacyjnego
Oś PROW
Oś 4. Leader.
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Działanie PROW
Działanie 4.1
Wdrażanie
lokalnych
strategii
rozwoju
Działanie 4.2
Wdrażanie
projektów
współpracy
Działanie 3.4
Odnowa i rozwój wsi
Działanie 3.4
Działanie 3.4
Działanie 4.3
Funkcjonowani
e lokalnej
grupy
działania,
nabywanie
umiejętności i
aktywizacja
Priorytet
PO KL
Działanie PO
KL
Poddziałanie PO
KL
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Działanie RPO WŚ
Oś PROW
Poddziałanie 7.2.2
Wsparcie ekonomii
społecznej – projekty
konkursowe
Działanie 8.1
ROZWÓJ
PRACOWNIKÓW
I
PRZEDSIĘBIORS
TW W REGIONIE
VIII
Poddziałanie 8.1.1
Wspieranie rozwoju
kwalifikacji zawodowych
i doradztwo dla
przedsiębiorstw –
projekty konkursowe.
Poddziałanie 8.1.2
Wsparcie procesów
adaptacyjnych i
modernizacyjnych w
regionie –
Poddziałanie 8.1.3
Wzmacnianie lokalnego
partnerstwa na rzecz
adaptacyjności –
Poddziałanie 8.1.4
Przewidywanie zmiany
gospodarczej – projekty
systemowe.
Działanie 3.4
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej oraz
inwestycje w
dziedzictwo
kulturowe turystykę
i sport.
Działanie 7.3
INICJATYWY
LOKALNE NA
RZECZ
AKTYWNEJ
INTEGRACJI
Działanie PROW
Oś priorytetowa 1.
Rozwój
Oś priorytetowa 1.
Rozwój
Działanie 5.2. Podniesienie jakości
usług publicznych poprzez
wspieranie placówek edukacyjnych i
kulturalnych
Działanie 1.1.
Bezpośrednie
wsparcie
sektora mikro,
małych i
średnich
przedsiębiorst
w
Działanie 1.2.
Tworzenie i
rozwój
powiązań
kooperacyjny
ch
przedsiębiors
tw
Oś 4. Leader.
Działanie
4.1
Wdrażanie
lokalnych
strategii
rozwoju
Działanie
4.2
Wdrażani
e
projektów
współprac
y
Działanie 4.3
Funkcjonowanie
lokalnej grupy
działania, nabywanie
umiejętności i
aktywizacja
Działanie 1.4
Wsparcie
inwestycyjne
dla instytucji
otoczenia
biznesu
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Oś 4. Leader.
Działanie 3.1 Różnicowanie w
kierunku działalności
nierolniczej
Działanie 4.1
Wdrażanie
lokalnych
strategii
rozwoju
Działanie 4.2
Wdrażanie
projektów
współpracy
Działanie 3.2
Tworzenie i rozwój
mikroprzedsiębiors
tw
Działanie 4.3
Funkcjonowani
e lokalnej
grupy
działania,
nabywanie
umiejętności i
aktywizacja
PO KL
Działanie PO
KL
43
44
TRANSFER
WIEDZY
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Poddziałanie 8.2.1
Wsparcie dla
współpracy sfery nauki i
przedsiębiorstw –
projekty
konkursowe.
Poddziałanie 8.2.2
Regionalne Strategie
Innowacji – projekty
systemowe.
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Poddziałanie 9.1.1
Zmniejszanie
nierówności w stopniu
upowszechnienia
edukacji
przedszkolnej - projekty
konkursowe.
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej oraz
inwestycje w
dziedzictwo
kulturowe
Poddziałanie 9.1.2
Wyrównywanie szans
edukacyjnych uczniów z
grup o utrudnionym
dostępie do edukacji
oraz zmniejszanie różnic
w jakości usług
edukacyjnych
– projekty konkursowe.
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej oraz
inwestycje w
dziedzictwo
kulturowe turystykę
i sport.
Poddziałanie PO
KL
IX
Działanie 9.1
WYRÓWNYWANI
E SZANS
EDUKACYJNYCH
I ZAPEWNIENIE
WYSOKIEJ
JAKOŚCI USŁUG
EDUKACYJNYCH
ŚWIADCZONYCH
W SYSTEMIE
OŚWIATY
Poddziałanie 9.1.3
Pomoc stypendialna dla
uczniów
szczególnie
uzdolnionych
- projekty systemowe.
Działanie RPO WŚ
Oś PROW
Działanie PROW
Działanie 2.1. Rozwój innowacji oraz
wspieranie działalności dydaktycznej
i badawczej szkół wyższych oraz
placówek sektora „badania i rozwój”
Działanie 5.2.
Podniesienie
jakości usług
publicznych
poprzez wspieranie
placówek
edukacyjnych i
kulturalnych
Działanie 5.3.
Inwestycje w
sferę
dziedzictwa
kulturowego,
turystyki i
sportu.
Działanie 5.2.
Podniesienie
jakości usług
publicznych
poprzez wspieranie
placówek
edukacyjnych i
kulturalnych
Działanie 5.3.
Inwestycje w
sferę
dziedzictwa
kulturowego,
turystyki i
sportu.
Działanie 3.4
Oś 3. Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowanie
gospodarki
wiejskiej.
Działanie 3.4
Priorytet
PO KL
Działanie PO
KL
Działanie 9.2
PODNIESIENIE
ATRAKCYJNOŚCI
I JAKOŚCI
SZKOLNICTWA
ZAWODOWEGO projekty
konkursowe.
Działanie 9.3
UPOWSZECHNIA
-NIE
FORMALNEGO
KSZTAŁCENIA
USTAWICZNEGO
projekty
konkursowe
Działanie 9.4
WYSOKO
WYKWALIFIKOW
ANE KADRY
SYSTEMU
OŚWIATY –
projekty
konkursowe
Poddziałanie PO
KL
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej, oraz
inwestycje w
dziedzictwo
kulturowe, turystykę
i sport
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej, oraz
inwestycje w
dziedzictwo
i sport
Działanie RPO WŚ
kulturalnych
kulturalnych
kulturalnych
Oś PROW
Działanie PROW
PO KL
Działanie PO
KL
45
46
ODDOLNE
INICJATYWY
EDUKACYJNE NA
OBSZARACH
WIEJSKICH projekty
konkursowe
Oś
Priorytetowa
RPO WŚ
Poddziałanie PO
KL
Oś priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
Oś priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej, oraz
inwestycje w
dziedzictwo
i sport
Działanie RPO WŚ
Oś PROW
Oś 4: Leader.
Działanie PROW
Działanie 4.1
Wdrażanie
lokalnych
strategii rozwoju
Działanie 4.2
Wdrażanie
projektów
współpracy
kulturalnych
Legenda:
Specyficzne projekty systemowe
Komplementarność o słabej synergii
Komplementarność o umiarkowanej synergii
Komplementarność o silnej synergii
Dodatkowe mechanizmy zapewniające komplementarność ze wsparciem z poprzedniego okresu programowania
Działanie 4.3
Funkcjonowan
ie lokalnej
grupy
działania,
nabywanie
umiejętności i
aktywizacja
Priorytet
PO KL
Działanie PO
KL
1. Działania o potencjalnie słabej synergii należą do tych samych lub podobnych dziedzin
interwencji,
aczkolwiek
brak
pomiędzy
nimi
specyficznych
mechanizmów
wzmacniających komplementarność. W zależności od obszaru realizacji i wyboru grupy
docelowej mogą one ze sobą współoddziaływać bardziej, lecz nie jest to w żaden
sposób zagwarantowane. Czasem funkcjonują, jako swoje substytuty skierowane do
różnych Grup Docelowych jak np. Działanie 6.2 PO KL przewidujące dotacje dla osób
pragnących założyć własną działalność gospodarczą, oprócz ubezpieczonych w KRUS,
którzy mogą skorzystać ze wsparcia ramach Działania 311 PROW – Różnicowanie w
kierunku działalności nierolniczej. Podobnie w Działaniu 1.1 RPO WŚ – Bezpośrednie
wsparcie sektora MMŚP, wykluczone są osoby, które w ciągu ostatnich 2 lat korzystały
ze wsparcia w ramach Działania 6.2 PO KL. W tym przypadku bardziej niż o
komplementarności należy mówić o zachowaniu demarkacji.
Do grupy tej można zaliczyć przede wszystkim działania z Priorytetu VI i VII PO KL. Brak
komplementarności na najmniej ogólnych poziomach w pewnej mierze spowodowany
jest specyfiką dziedziny interwencji jak i Grupy Docelowej przede wszystkim w
Priorytecie VII, tym niemniej wydaje się, że zarówno w tej dziedzinie (Działanie 7.2 i 7.3)
oraz w ramach Priorytetu VI takie powiązania mogłyby zaistnieć.
2. Działania o potencjalnie umiarkowanej synergii, to przede wszystkim działania należące
do priorytetów związanych z rozwojem innowacyjnej gospodarki, czyli Priorytet VIII PO
KL oraz Oś II RPO WŚ. Działania te podporządkowane być powinny Regionalnej
Strategii Innowacji, aby w kompleksowy sposób zapewnić jej wdrażanie. Tym niemniej
mechanizmy zapewniające ich komplementarność wydają się niekompletne na poziomie
PO KL, szczególnie w przypadku Poddziałania 8.2.1 PO KL - Wsparcie dla współpracy
sfery nauki i przedsiębiorstw oraz Działania 2.1 RPO WŚ - Rozwój innowacji oraz
wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora
„badania i rozwój”. Wobec tego interwencje z tego zakresu przyczyniają się do przyrostu
innowacyjności, jako, że branża jest dosyć wąska i grupy docelowe zbliżone, tym
niemniej w sposób bardziej przypadkowy niż skoordynowany.
3. Działania
o
potencjalnie
silnej
synergii
charakteryzują
się
największym
prawdopodobieństwem realizacji projektów odznaczających się modelową synergią,
gdyż wyposażone są w najsilniejsze mechanizmy zapewniające komplementarność
(przede
wszystkim
poprzez
kryteria
strategiczne),
które
mają
motywować
projektodawców do realizacji interwencji o „modelowej” komplementarności.
4. Działania wyposażone w dodatkowe mechanizmy zapewniające komplementarność z
interwencjami realizowanymi w poprzednim okresie programowania obejmują przede
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
wszystkim interwencje premiowane (poprzez punkty przyznawane za spełnianie
kryteriów strategicznych) za wykorzystywanie pewnych procedur postępowania
wypracowanych i zwalidowanych w ramach PIW EQUAL. Tylko jedno z Poddziałań –
9.1.2 - nagradza projektodawcę za wykorzystanie sprzętu komputerowego zakupionego
w ramach SPO RZL w poprzednim okresie programowania.
a. We wszystkich priorytetach i na wszystkich pięciu poziomach w komponencie
regionalnym PO KL występuje komplementarność z innymi programami. Jest ona
jednak mocno ograniczona co do rodzaju.
b. Interwencje realizowane w ramach komponentu regionalnego PO KL wpisują się w
szerszy kontekst Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego, zapewniając
realizację zasady komplementarności jedynie na 4 - najbardziej ogólnym poziomie.
c. Rozpatrując komplementarność komponentu regionalnego PO KL w odniesieniu do
celów SRWŚ, na poziomie działań możemy stwierdzić, iż w niektórych dziedzinach –
jak np. edukacja, rozwój przedsiębiorczości czy innowacyjność, występuje co
najmniej słaba komplementarność. Najbardziej komplementarne zdają się być
działania w zakresie edukacji, dzięki zastosowanym mechanizmom wzmacniającym
przestrzeganie tej zasady. Najmniejsza komplementarność występuje w obszarze
integracji społecznej, w której to takich mechanizmów brak.
d. Działania o potencjalnie słabej synergii występują w Priorytecie VI i VII PO KL. W
nich najbardziej widoczny jest brak specyficznych mechanizmów wzmacniających
komplementarność.
e. Działania o potencjalnie umiarkowanej synergii, to przede wszystkim działania
należące do priorytetów związanych z rozwojem innowacyjnej gospodarki, czyli
Priorytet VIII PO KL oraz Oś II RPO WŚ.
f.
Działania
o
potencjalnie
silnej
synergii
charakteryzują
się
największym
prawdopodobieństwem realizacji projektów odznaczających się modelową synergią,
gdyż wyposażone są w najsilniejsze mechanizmy zapewniające komplementarność,
przede
wszystkim
projektodawców
do
poprzez
realizacji
kryteria
strategiczne,
interwencji
o
które
„modelowej”
mają
motywować
komplementarności.
Namiastkę takiej komplementarności doszukać się można w Priorytecie IX PO KL.
g. Działania wyposażone w dodatkowe mechanizmy zapewniające komplementarność z
interwencjami realizowanymi w poprzednim okresie programowania obejmują tylko
interwencje za wykorzystywanie pewnych procedur postępowania wypracowanych i
zwalidowanych w ramach PIW EQUAL. Tylko jedno z Poddziałań – 9.1.2 - nagradza
48
projektodawcę za wykorzystanie sprzętu komputerowego zakupionego w ramach
SPO RZL w poprzednim okresie programowania.
3. W jakim stopniu stosowane mechanizmy zapewniają spójność i
komplementarność działań finansowanych ze środków EFS z działaniami
współfinansowanymi przez inne środki?
Do mechanizmów, które mogą zapewniać spójność i komplementarność działań
finansowanych ze środków EFS z działaniami współfinansowanymi przez inne środki
zaliczamy przede wszystkim:
A. Na poziomie instytucjonalnym
a) Komplementarność
pomiędzy
Podkomitetem
Monitorującym
PO
KL
oraz
Komitetem Monitorującym RPO WŚ, która winna wspierać działania władz
wojewódzkich
w
prowadzeniu
spójności
polityki
regionalnej
opartej
na
wykorzystaniu środków pomocowych UE.
b) Nadzór nad wydatkowaniem środków z PO KL, RPO WŚ i PROW realizowany
przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego (PO KL i PROW - przyjmowanie do
wiadomości list rankingowych; RPO WŚ – zatwierdzanie list rankingowych)
Jak wykazały badania, na tym poziomie komplementarność może zostać uznana
poprzez wzajemny udział przedstawicieli obu instytucji w ich organach kolegialnych. I tak
członkiem PKM PO KL jest przedstawiciel Instytucji Zarządzającej RPO WŚ a członkiem
RPO WŚ jest przedstawiciel Instytucji Pośredniczącej PO KL. Jest to tylko formalne
przedstawicielstwo obu instytucji. Nie stwierdzono natomiast podejmowania inicjatyw
problemowych będących przedmiotem wspólnych interesów wynikających z polityki
spójności Województwa Świętokrzyskiego, zarówno podczas spotkań formalnych jak i pracy
w grupach roboczych. Problematyka komplementarności nie była nigdy przedmiotem
rozważań na posiedzeniach żadnej z instytucji, co stwierdzono na podstawie analiz
protokołów i uchwał z posiedzeń.
Dotkliwym niedostatkiem - na który zwracali niemal wszyscy rozmówcy wywiadów –
jest brak wypracowanego systemu spotkań i konsultacji zespołów roboczych obu instytucji
do analizowania sytuacji problemowych województwa. W tym miejscu powinno zaistnieć
wypracowywanie działań komplementarnych, które byłyby podstawą do podejmowania
decyzji zarówno przez obie instytucje w zakresie swoich kompetencji, jak również decyzji
podejmowanych przez władze samorządowe województwa, ważnych dla jego rozwoju.
W zakresie drugiej funkcji, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego sprawuje jedynie
nadzór nad wydatkowaniem środków z EFS, EFRR, czy EFRROW, poprzez analizowanie list
49
rankingowych otrzymanych do wiadomości i zapoznania się od jednostek dokonujących
oceny projektów. W tym zakresie Zarząd ma różną siłę oddziaływania.
Największą siłę oddziaływania - jako Instytucja Zarządzająca RPO WŚ ma, na wybór
projektów do dofinansowania z tego programu, gdyż mając do dyspozycji 30% z puli
punktów przeznaczonych do oceny projektów może je wykorzystać zgodnie z kierunkami
rozwoju województwa.
Mniejszą siłę oddziaływania ma na PO KL w komponencie regionalnym, gdyż pełniąc
funkcję Instytucji Pośredniczącej ma wpływ na kształtowanie priorytetów wynikających z
potrzeb województwa, zawieranych w Planach Działania na każdy rok.
Najmniejszą siłę oddziaływania Zarząd Województwa ma na działania PROW w stosunku
do których pełni jedynie funkcję podmiotu wdrażającego. Wszystkie decyzje strategiczne i
kształtowanie zasad wdrażania dokonywane jest na szczeblu centralnym w Instytucji
Zarządzającej - MRiRW.
B. Na pozostałych poziomach, czyli wyboru projektów, merytorycznym, geograficznym
czy odpowiedniości z poprzednim okresem programowania, mechanizmem mającym
zapewnić spójność i komplementarność interwencji są poszczególne kryteria wyboru
projektów – szczegółowe kryteria dostępu bądź kryteria strategiczne.
a) Szczegółowe kryteria dostępu, mają charakter obligatoryjny i brak zgodności z
nimi wyklucza wniosek będący przedmiotem oceny z konkursu. W omawianej
kwestii zapewnić mają wyłączny dostęp do realizacji projektu tylko tych
projektodawców, których interwencje odpowiadają na konkretne problemy uznane
za priorytetowe w województwie, w sposób wymagany przez IOK. W tym wypadku
chodzi więc nie tyle o komplementarność z innymi interwencjami finansowanymi z
innych PO, co o wzmocnienie komplementarności wobec Strategii Rozwoju
Województwa
Świętokrzyskiego
–
komplementarności
geograficznej
oraz
merytorycznej.
Poniższa tabela 4 przedstawia zestawienie szczegółowych kryteriów dostępu oraz
typów komplementarności wobec SRWŚ.
Tabela 4. Szczegółowe kryteria dostępu oraz typy komplementarności PO KL wobec SRWŚ
Szczegółowe Kryterium Dostępu
Grupy
Docelowej
50
Komplementarność wobec SRWŚ
merytoryczna
Osoby powyżej 45 roku życia (wyłącznie bądź we
wskazanym odsetku całości GD)
6.1.1
Konkurs
A.2 *
Przedsiębiorcy posiadający siedzibę lub
wyodrębnioną formalnie jednostkę (oddział/filia) na
terenie Województwa Świętokrzyskiego i ich
pracownicy
8.1.1
Konkurs
A.1*
geograficzna
6.1.3
8.1.2
Konkurs
A.2*
brak
8.1.3
8.1.1
8.1.2
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1.3
Szczegółowe Kryterium Dostępu
Komplementarność wobec SRWŚ
merytoryczna
Tylko przedsiębiorcy działający w branżach:
przemysł odzieżowy, transport, przemysł,
zbrojeniowy, metalurgiczny, hutnictwo, przetwórstwo
spożywcze i ich pracownicy.
Beneficjenta
Beneficjent posiada doświadczenie w realizacji
projektów lub innych przedsięwzięć w obszarze
geograficzna
8.1.2 Konkurs A.2*
6.2
brak
form wsparcia przewidzianych w projekcie
*
Wszystkie typy konkursów zostały określone na podstawie Planów Działania dla
Priorytetów VI, VII, VIII i IX PO KL oraz dostępnej Dokumentacji Konkursowej dla tychże
priorytetów. Szczegółowy opis Działań, Poddziałań i typów konkursu znajduje się w tabeli w
załączniku.
Szczegółowe kryteria dostępu są mechanizmami stosowanymi przede wszystkim w
Działaniach 6.1, 6.2 oraz 8.1, dla których IP II jest WUP w Kielcach. W opinii rozmówców IP
II zastosowanie tak ostrych kryteriów dostępu w odniesieniu do Grup Docelowych
spowodowane jest potrzebami regionalnego rynku pracy, co zostało stwierdzone na
podstawie diagnoz dokonywanych przez WUP.
Ponadto w tych Działaniach wykorzystuje się również możliwość premiowania
określonych rozwiązań za pomocą kryteriów strategicznych, które opisane są poniżej.
b) Kryteria strategiczne – są narzędziami umożliwiającymi przyznanie dodatkowych
punktów wnioskom, które proponują interwencję uwzględniającą rozwiązania
wskazane, jako strategiczne. Warunkiem uzyskania dodatkowych punktów za
spełnienie kryteriów strategicznych jest uzyskanie od każdego z oceniających, co
najmniej 60 punktów podczas oceny spełniania ogólnych kryteriów merytorycznych, a
także przynajmniej 60% punktów od każdego z oceniających w poszczególnych
punktach oceny merytorycznej. Maksymalna ilość dodatkowych punktów w
założeniach programowych wynosiła do roku 2009
- 20 pkt., według zasad
znowelizowanych Zasad dokonywania wyboru projektów w ramach Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki od roku 2010 będzie można przyznać
40 pkt.
Wypełnianie kryteriów strategicznych nie jest obowiązkowe, za ich nieuwzględnienie
nie są przewidziane żadne sankcje. Kryteria strategiczne umożliwiają premiowanie
interwencji zakładających komplementarność z innymi interwencjami realizowanymi w
ramach innych programów operacyjnych oraz zapewniają rozwiązania najbardziej
priorytetowe z punktu widzenia problemów województwa.
Poniższa tabela 5 przedstawia kryteria strategiczne zastosowane w poszczególnych
Działaniach i Poddziałaniach. Pominięte zostały te, dla których kryteriów strategicznych w
51
roku 2009 nie przewidziano (projekty systemowe, projekty konkursowe tylko dla PUP, oraz
Poddziałania 8.1.2, 8.2.1 i 8.2.2).
52
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego strategiczne
Wiek
Grupy
docelowej
płeć
K.A.1
*
6.2
6.3
7.2.1
7.2.2
7.3
K.A.2
*
8.1.1
K.A.1
*
X
X
8.1.3
9.1.1
9.1.2
9.2
9.3
9.4
9.5
K.A.2
*
X
X
X
wykształcenie
X
Niepełnosprawność
Obszar
realizacji
projektu
Beneficjent
Wskaźnik upowszechnienia
edukacji przedszkolnej
Liczba osób korzystających ze
świadczeń pomocy społecznej
Wyniki zdawalności
egzaminów szkolnych
Realizacja projektu w
partnerstwie
Realizacja projektu przed
podmioty lokalne działające na
rzecz społeczności lokalnej
Wykorzystanie technologii ICT
Charakter
interwencji
Wsparcie/ tworzenie Centrów
Integracji Społecznej, Klubu
Integracji Społecznej lub
Zakładu Aktywności
Zawodowej
Kompleksowość interwencji i
zastosowanie konkretnych
procedur ( Programy
Reintegracji Zawodowej i
Społecznej)
Współpraca z pracodawcami
Kształcenie na odległość
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Komplementarność działań finansowanych ze środków EFS przewidzianych
w komponencie regionalnym PO KL w Województwie Świętokrzyskim
Kryteria
Tabela 5. Kryteria strategiczne stosowane w komponencie regionalnym PO KL
53
54
Kryteria
6.1.1
6.2
6.3
7.2.1
7.2.2
7.3
8.1.1
8.1.3
9.1.1
9.1.2
9.3
X
X
X
X
9.4
9.5
9.2
strategiczne
Wykorzystanie rezultatów
PIW EQUAL
K.A.2
*
X
K.A.1
*
X
X
X
X
K.A.2
*
X
Wykorzystanie sprzętu
zakupionego dzięki środkom z
SPO RZL
X
Komplementarność z interwencjami
realizowanymi w ramach innych PO
X
X
X
Legenda:
Brak kryterium
Zastosowanie kryterium
*
Wszystkie typy konkursów zostały określone na podstawie Planów Działania dla Priorytetów
VI, VII, VIII i IX PO KL oraz dostępnej Dokumentacji Konkursowej dla tychże priorytetów.
Szczegółowy opis Działań, Poddziałań i typów konkursu znajduje się w tabeli w załączniku.
X
Komplementarność działań finansowanych ze środków EFS przewidzianych
w komponencie regionalnym PO KL w Województwie Świętokrzyskim
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Komplementarn
ość wobec
interwencji z
poprzedniego
okresu
programowania
K.A.1
*
Powyższa
tabela
powinna
być
rozpatrywana
w
odniesieniu
do
matrycy
komplementarności (tabela 2). I tak nawiązując do typologii komplementarności widzimy, iż
tylko w przypadku działań należących do grupy o potencjalnie silnej komplementarności
(Priorytet IX PO KL) zastosowano mechanizmy premiujące komplementarność z innymi
interwencjami, tak też komplementarność z rezultatami interwencji w poprzednim okresie
programowania. W przypadku Działań i Poddziałań realizowanych w ramach Priorytetu VII
PO KL premiowana jest jedynie komplementarność wobec PIW EQUAL, podobnie jak w
przypadku Poddziałania 6.1.1., 8.1.1 i 8.1.3. PO KL. W ramach pozostałych Działań i
Poddziałań nie stosuje się żadnych mechanizmów premiujących przestrzeganie zasady
komplementarności.
Pozostałe kryteria strategiczne wpływają raczej na zachowanie komplementarności
geograficznej czy merytorycznej, gdyż premiują projektodawców, którzy deklarują realizację
projektu bądź na obszarze uznanym przez IOK za szczególnie potrzebujące pomocy, bądź
też zakładają wsparcie grup uznanych przez IOK za priorytetowe. Pozwala to IOK
premiować te projekty, które faktycznie mogą przyczynić się do rozwiązywania najbardziej
palących w województwie problemów, określonych w Strategii Rozwoju Województwa
Świętokrzyskiego bądź też w diagnozie i załącznikach do RPO WŚ.
Tym niemniej nie wzmacniają komplementarności pomiędzy poszczególnymi PO,
gdyż pozbawione są mechanizmów premiowania np. wykorzystania rezultatów interwencji
SPO RZL, ZPORR, czy też np. inwestycji w infrastrukturę społeczną inną niż edukacyjna.
W RPO WŚ kryteria punktowe dotyczące komplementarności znajdują się przede
wszystkim w Osi V, w Działaniach (5.1, 5.2, 5.3) w kryteriach merytoryczno-technicznych w
części A (punktowej) umieszczono zapis „Komplementarność projektu z innymi projektami”.
Spośród analizowanych przez nas priorytetów taki zapis znajduje się również w Działaniu 2.3
dotyczącym projektów inwestycyjnych, ujęty jako: „Kompleksowość i wieloaspektowość
projektu oraz komplementarność z innymi projektami”.
W opinii rozmówców przedstawicieli RPO WŚ, podczas dokonywania oceny projektów
członkowie zespołu oceniającego biorą także pod uwagę odniesienie do PO KL w opisach
zawartych we wnioskach projektowych, Biznes Planach czy Studiach Wykonalności Projektu.
Jest na to miejsce:
−
we wniosku projektowym w punkcie „D14. Powiązanie realizowanego projektu z
projektami realizowanymi z innych środków, w szczególności Unii Europejskiej,
krajowych oraz własnych”
55
−
w Biznes Planie Beneficjent ma możliwość wykazania komplementarności PO KL w
punkcie dotyczącym „Przygotowania do realizacji projektu” oraz w punkcie
dotyczącym „Trwałości projektu”, gdyż zarówno w jednym jak i drugim na pomyślność
przedsięwzięcia mają wpływ kadry, które mogą być przygotowywane w wyniku
korzystania z projektów miękkich. W praktyce zdarza się to bardzo sporadycznie –
jak wynika z rozmów podczas wywiadów. Przyczyn tego stanu byłoby wiele.
Należałoby dokonać pogłębionej analizy w tym zakresie, co sugerują rozmówcy.
−
W Studium Wykonalności Projektu, zgodnie z wytycznymi IZ RPO WŚ, Beneficjent
ma możliwość odniesienia do tej kwestii także w dwóch punktach: pkt 5 „Powiązanie
inwestycji z innymi zrealizowanymi lub planowanymi do realizacji przedsięwzięciami
wraz z odniesieniem do odpowiednich strategii branżowych”, oraz pkt 10
„Instytucjonalna i prawna wykonalność inwestycji”. Podobnie jak w dwóch
powyższych przypadkach, także i w tym dokumencie odniesienie do wpływu PO KL
na
kształtowanie
potencjału
ludzkiego,
który
zagwarantuje
pomyślność
przedsięwzięcia, jest bardzo znikome.
W PROW nie przewidziano kryteriów premiujących komplementarność z innymi
projektami.
Na poziomie analizy wniosków dla zapewnienia komplementarności działań istotny był
mechanizm premiowania projektów, które postanowiły odpowiedzieć na problem poprzez
podjęcie partnerstwa z projektem realizowanym z innego programu operacyjnego. Kryterium
takie było stosowane dla wniosków z Priorytetu IX PO KL z wyłączeniem Działania 9.5.
Wyniki badania nie wskazują jednak, aby mechanizm ten był skuteczny - żaden wniosek
projektowy z Priorytetu IX PO KL nie odwoływał się wprost do innych przedsięwzięć
nawiązujących do rozwiązywanego problemu. Jest to zadziwiające o tyle, że w dobranej
próbie wykryto komplementarność o silnej synergii między projektem z Poddziałania 9.1.2
PO KL oraz innym z PROW. Komplementarność ta nie jest modelową tylko z tego względu,
iż
wnioskodawca
projektu
ze
wspomnianego
Poddziałania
nie
wzmiankował
o
korespondujących działaniach realizowanych w ramach PROW. Zatem tym, co zapewnia
spójność i komplementarność działań, jest raczej oddolna potrzeba i dialog niż mechanizm
oceny. Nie można jednak stwierdzić z całą mocą, iż taka komplementarność nie zaistniała.
Analizą nie objęto wszystkich wniosków, lecz tylko pewną ich część. Nie jest więc
wykluczone, iż komplementarność zaistniała w przypadku wniosków pozostających poza
badaniem.
56
a. Na poziomie instytucjonalnym nie występuje spójność programowa działań w zakresie
komplementarności. Jedynym elementem przemawiającym za jej istnieniem jest udział
przedstawiciela jednej instytucji w składzie drugiej.
b. Zarząd Województwa ma możliwość bezpośredniego oddziaływania na efektywność
wydatkowania środków finansowych w swoim regionie tylko w stosunku do RPO WŚ,
gdyż pełni funkcję IZ. W przypadku PO KL ma tylko częściową siłę a w przypadku PROW
bardzo małą. Takie rozwiązanie nie może skutkować prowadzeniem racjonalnej polityki
spójności w regionie.
c. Na poziomach: wyboru projektów, merytorycznym, geograficznym czy odpowiedniości z
poprzednim okresem programowania, mechanizmem mającym zapewnić spójność i
komplementarność
interwencji
są
poszczególne
kryteria
wyboru
projektów
–
szczegółowe kryteria dostępu bądź kryteria strategiczne.
d. Nawiązując do typologii komplementarności tylko w przypadku działań należących do
grupy o potencjalnie silnej komplementarności (Priorytet IX PO KL) zastosowano
mechanizmy
premiujące
komplementarność
(kryteria
strategiczne)
z
innymi
interwencjami, tak też komplementarność z rezultatami interwencji w poprzednim okresie
programowania. W przypadku Działań i Poddziałań realizowanych w ramach Priorytetu
VII PO KL premiowana jest jedynie komplementarność wobec PIW EQUAL, podobnie jak
w przypadku Poddziałania 6.1.1., 8.1.1 i 8.1.3. PO KL. W ramach pozostałych Działań i
Poddziałań nie stosuje się żadnych mechanizmów premiujących przestrzeganie zasady
komplementarności.
e. Pozostałe kryteria strategiczne wpływają raczej na zachowanie komplementarności
geograficznej czy merytorycznej przyczyniając się do wyboru projektów, które w sposób
[według IZ - MRR] najskuteczniejszy rozwiążą konkretny problem na danym obszarze,
czy też dotyczący danej grupy docelowej, stosując uznane za najskuteczniejsze metody.
Projekty takie są więc bardziej niż pozostałe komplementarne wobec celów Strategii
Rozwoju Województwa, gdyż niejako stymulowane przez osoby odpowiedzialne za
wdrażanie SRWŚ. Tym niemniej nie wzmacniają komplementarności pomiędzy
poszczególnymi
programami
operacyjnymi,
gdyż
pozbawione
są
mechanizmów
premiowania np. wykorzystania rezultatów interwencji SPO RZL, ZPORR, czy też np.
inwestycji w infrastrukturę społeczną inną niż edukacyjna.
57
4. Czy istnieją alternatywne
komplementarność działań?
mechanizmy
zapewniające
spójność
i
Jak wykazały badania mechanizmy zapewniające komplementarność w Województwie
Świętokrzyskim zamykają się na poziomie minimum niejako narzuconego przez IZ PO KL.
Spośród mechanizmów, które stosowane są na poziomie centralnym, można wymienić:
a) Funkcjonowanie w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO Grupy Roboczej ds.
koordynacji i komplementarności, skupiającej przedstawicieli IZ zaangażowanych we
wdrażanie innych PO. Głównym celem działania tej grupy jest wypracowanie
mechanizmów
zapewniających
komplementarność
wsparcia
na
wszystkich
poziomach i w odniesieniu do wszystkich PO.
Odnosząc się do tych stosowanych w innych województwach, można wymienić:
a) Na poziomie instytucjonalnym
•
Procedury zapewniające sprawny przepływ informacji np. obowiązkowe spotkania
osób odpowiedzialnych za wdrażanie RPO oraz komponentu regionalnego PO KL
(zazwyczaj pracowników odpowiednich departamentów UM) i dyskusje dotyczące
zapewnienia komplementarności w celu jak najbardziej efektywnego wdrażania
PO – np. Kolegium Dyrektorów ds. Polityki Społecznej w Województwie
Świętokrzyskim, czy Zespół ds. koordynacji funduszy unijnych w Województwie
Opolskim.
•
Procedury zapewniające sprawny przepływ informacji pomiędzy wszystkimi
aktorami zaangażowanymi we wdrażanie jednego PO, np. warsztaty grup
roboczych pracujących nad Planami Działań na poszczególne lata, złożonych z
przedstawicieli PKM PO KL, zaangażowanych we wdrażanie komponentu
regionalnego PO KL pracowników IP i IP II, oraz pracowników ROEFS. Spotkania
te mają na celu skonfrontowanie różnych perspektyw, a także uwzględnienie
doświadczeń osób i instytucji w zakresie wdrażania poszczególnych działań na
wszystkim poziomach zarządzania.
•
Powołanie i zaangażowanie do monitorowania i oceny realizowanych działań
Grupy Sterującej Ewaluacją oraz Regionalnej Grupy Roboczej, składającej się z
przedstawicieli instytucji zaangażowanych we wdrażanie różnych programów na
szczeblu regionalnym.
58
b) Na poziomie merytorycznym
•
Bieżące
dostosowywanie
kryteriów
strategicznych
do
założeń
komplementarności wobec innych interwencji w jak największej liczbie działań
(nie tylko Priorytet IX PO KL)
•
Premiowanie tych beneficjentów, którzy we wniosku oprócz doświadczenia w
realizacji projektów (także we wcześniejszym okresie finansowania) deklarują
również ponowne wykorzystanie zarówno środków trwałych, które nabyli w
poprzednich projektach, jak i metod pracy, schematów postępowania, które
zostały wypracowane w ich wcześniejszych projektach.
•
Kompleksowe podejście do programów rewitalizacji, wymaganych w wielu
działaniach RPO. Wymaganie wpisywania do nich oprócz planów dotyczących
infrastruktury, także wykorzystywania tej infrastruktury w celu zaktywizowania
lokalnego „czynnika ludzkiego”. Z drugiej strony w PO KL (np. Priorytecie VII)
premiowanie takich rozwiązań, które wpisują się w kompleksowy program
rewitalizacji.
•
Zmiana trybu realizacji projektów z konkursowego na systemowy, aby zapewnić
maksymalnie skuteczne i efektywne wydatkowanie środków (np. kompleksowa
modernizacja systemu szkolnictwa zawodowego w ramach Działania 9.3 w
województwie dolnośląskim)
•
Włączenie tematyki komplementarności w programy szkoleń i doradztwa
oferowanego beneficjentom przez ROEFS-y, Instytucje Wdrażające i inne
jednostki szkoleniowe.
•
Uwzględnienie zasady komplementarności w promocji PO KL zarówno wśród
beneficjentów, jak i wszystkich osób i instytucji zaangażowanych w proces jego
wdrażania.
•
Celowym byłoby także opracowanie poradnika, w którym omawiano by sposób
pokazywania komplementarności w projektach zarówno miękkich jak i twardych,
oraz realizowanie zasady komplementarności w projektach.
c) Na poziomie wyboru projektów
•
Premiowanie projektów, które zapewniają komplementarność z działaniami
wdrażanymi w komponencie centralnym.
a. Analiza przykładów dobrych praktyk, dokonana w niniejszej części, pokazuje, że w
innych
województwach
stosowano
inne
mechanizmy
zapewniające
spójność
i
59
komplementarność działań pomiędzy programami realizowanymi na ich terenie. Warto
dokonać rewizji powyższych propozycji, celem wykorzystania ich w praktyce wdrażania w
Województwie Świętokrzyskim.
b. Oprócz
nielicznych
mechanizmów
wspierających
przestrzeganie
zasady
komplementarności, które stosowane są w Województwie Świętokrzyskim, istnieje cała
paleta dopełniających mechanizmów, które w zasadniczy sposób mogłyby zwiększyć
komplementarność interwencji. Szczególnie efektywne mogło by okazać się wdrożenie
kompleksowego systemu wzmacniającego przestrzeganie zasady komplementarności na
wszystkich poziomach – wprowadzenie mechanizmów zapewniających skuteczny
przepływ informacji pomiędzy aktorami zaangażowanymi w proces projektowania i
wdrażania Programów Operacyjnych w Województwie Świętokrzyskim na wszystkich
szczeblach instytucjonalnych (grupy robocze, warsztaty itd.); zastosowanie dodatkowych
mechanizmów na poziomie wyboru projektów ( kryteria strategiczne) oraz wprowadzenie
tematyki komplementarności do szkoleń i publikacji przeznaczonych zarówno dla osób
zaangażowanych we wdrażanie PO jak i beneficjentów.
5. Które z zastosowanych mechanizmów/instrumentów zapewniających
spójność i komplementarność są najbardziej skuteczne?
Za najbardziej skuteczne mechanizmy zapewniające spójność działań na poziomie
instytucjonalnym można uznać kryteria strategiczne oraz ustalone procedury formalnego i
nieformalnego przepływu informacji pomiędzy osobami zaangażowanymi we wdrażanie
różnych PO na poziomie regionalnym.
Przepływ informacji pozwala na bieżące rozstrzyganie wątpliwości (pozyskiwanie
informacji dotyczących np. kryteriów, projektów innego programu), jak też i modyfikację
założeń PO KL w oparciu o uwagi „partnera”, poprzez wprowadzanie rozwiązań
uzupełniających się i zapewniających jak największy efekt synergii. Jest to możliwe dzięki
pracy
zespołowej.
W
Województwie
Małopolskim,
przyjęło
to
formę
warsztatu
zorganizowanego przed opracowaniem Planów Działania na kolejny rok. Całością prac
kieruje Zespół ds. Opracowania Systemu Wdrażania PO KL. On to organizuje cały zbiór
informacji możliwych do wykorzystania w opracowaniu systemu wdrażania, którego częścią
są Plany Działań. Informacje te pochodzą z różnych źródeł, m.in. od Zespołu Ewaluacyjnego,
który dokonuje oceny wdrażania projektów, analizy kryteriów wyboru projektów, itp.
Drugim źródłem analiz i ocen jest Konwent PUP, który dostarcza informacji o potrzebach
rynku pracy.
60
Trzecim wreszcie źródłem są wyjazdowe Warsztaty Regionalne, na które zapraszani są
przedstawiciele jednostek podległych Marszałkowi Województwa, ROEFS-ów i wszystkich
innych jednostek mających związek z problematyką poszczególnych priorytetów PO KL, oraz
innych programów, wdrażanych na poziomie województwa. W ten sposób udaje się
wypracować konkretne rozwiązania, które uwzględnia się w Planach Działania na kolejny rok
wdrażania.
Kryteria strategiczne pozwalają natomiast na ukierunkowywanie wnioskodawcy na taki
sposób realizacji projektu, który będzie najefektywniejszy z punktu widzenia wydatkowanych
środków,
a
także
najskuteczniejszy
w
rozwiązywaniu
priorytetowych
problemów
województwa. Jest to narzędzie, którym dość łatwo można „manipulować”, gdyż kryteria są
formułowane na poziomie regionalnym, zamieszczane w Planach Działań na poszczególne
lata, podlegają więc corocznej aktualizacji.
Wydaje się, że połączenie tych dwóch mechanizmów (z dodatkowym wsparciem
opisanym
w
punkcie
4)
jest
najskuteczniejszym
środkiem
mogącym
zapewnić
komplementarność pomiędzy poszczególnymi PO.
W
badaniu
pytano
rozmówców
wywiadów
o
dokonanie
oceny
skuteczności
występujących w województwie mechanizmów zapewniających komplementarność. Z uwagi
na bardzo ograniczoną ilość tych mechanizmów, za najbardziej skuteczne uznano jednak
kryterium strategiczne. Gdyby we wszystkich priorytetach miało ono taki wymiar jak ma
aktualnie w priorytecie IX PO KL, można mówić o jego znaczącej skuteczności. Pomimo, że
w priorytecie tym najbardziej rozciągnięto rodzaje kryteriów komplementarności, to w
praktyce niewielu wnioskodawców skorzystało z ich możliwości. W opinii członków KOP,
przyczyną takiego stanu jest brak doświadczenia w opisie i trudności umiejscowienia tej
tematyki we wniosku projektowym, brak informacji przekazywanej podczas szkoleń i
umiejętności kompleksowego patrzenia Beneficjentów na zagadnienia rozwoju jednostek w
układzie historycznym i perspektywicznym.
Po raz kolejny odnosząc się do analizy wniosków podkreślić trzeba, że brak
komplementarności modelowych tam, gdzie byłyby one uzasadnione, świadczy o
nieskuteczności obranych mechanizmów mających zapewnić wzajemną komplementarność
działań. Jeden z przykładów prezentujemy w tabeli 6.
61
Tabela 6. Skuteczność w podejściu do występowania komplementarności w przykładowym wniosku
projektowym
Priorytet PO KL / Działanie/
Poddziałanie
Program/ oś
Priorytetowa/ Działanie
Element podlegający
synergii z
przykładowego
projektu PO KL
IX Rozwój wykształcenia i
9.1. Wyrównywanie szans
edukacyjnych i zapewnienie
wysokiej jakości usług
edukacyjnych świadczonych w
systemie oświaty
9.1.2. Wyrównywanie szans
edukacyjnych uczniów o
utrudnionym dostępie do
edukacji oraz zmniejszenie
różnic w jakości usług
edukacyjnych
PROW/III Jakość życia
na obszarach wiejskich i
różnicowanie gospodarki
wiejskiej/
3.4 Odnowa i rozwój wsi
Podniesienie kompetencji
matematycznoprzyrodniczych uczniów
napotykających problemy
edukacyjne w gminie
Stąporków
synergii z
przykładowego
korespondującego
projektu
Budowa kompleksu boisk
przy zespole szkół
publicznych w Niekłaniu
Wielkim (gmina
Stąporków)
Wnioskodawca powyższego projektu z Poddziałania 9.1.2 PO KL, mimo silnej
komplementarności z zestawionym projektem z PROW, nie nawiązał we wniosku do
inicjatywy rozwiązującej problem na tym samym obszarze geograficznym i merytorycznym.
a. Wśród obecnie stosowanych mechanizmów zapewniających komplementarność za
najbardziej skuteczne można uznać ustalone procedury formalnego i nieformalnego
przepływu informacji pomiędzy osobami zaangażowanymi we wdrażanie różnych
programów na poziomie regionalnym oraz kryteria strategiczne.
b. W Województwie Świętokrzyskim spośród wymienionych mechanizmów wspierających
przestrzeganie zasady komplementarności do najbardziej skutecznych należy zaliczyć
kryteria strategiczne, gdyż łatwo poddają się manipulacjom i podlegają corocznym
aktualizacjom. Stopień wykorzystania tego narzędzia w komponencie regionalnym PO KL
zawężony do Priorytetu IX oraz brak dostatecznej wiedzy beneficjentów dotyczącej
celowości zastosowania się do tych kryteriów znacznie obniża potencjalną skuteczność
tych narzędzi.
c. Bazując
na
analizie
wniosków
aplikacyjnych
podkreślić
trzeba,
że
brak
komplementarności modelowych tam, gdzie byłyby one uzasadnione świadczy o
nieskuteczności
obranych
mechanizmów
mających
zapewnić
wzajemną
komplementarność działań.
62
6. Czy
można
osiągnąć
lepsze
efekty
przy
mechanizmów/instrumentów - jeśli tak to jakich?
użyciu
innych
Według eksperta oraz opinii zespołu ewaluacyjnego podczas analizy metodą „burzy
mózgów”, zaprezentowane w odpowiedzi na pytanie 4 procedury przyczyniają się do dużej
komplementarności pomiędzy programami realizowanymi w Małopolsce i Wielkopolsce.
Także w Województwie Pomorskim, które najwcześniej wprowadziło grupę odpowiedzialną
za koordynację wdrażania polityki regionalnej.
Jak już wspomniano wcześniej - szczególnie istotna jest dobra komunikacja i współpraca
zarówno pomiędzy organami, osobami i instytucjami odpowiedzialnymi za projektowanie
polityki regionalnej jak i pomiędzy osobami zaangażowanymi we wdrażanie programów
finansowanych z funduszy pomocowych UE na każdym szczeblu.
W opinii rozmówców wywiadów prowadzonych w ramach badania, lepsze efekty w
zakresie komplementarności mogłyby być osiągnięte dzięki wzajemnemu porozumieniu i
pracy w zespołach roboczych składających się z kompetentnych przedstawicieli instytucji
odpowiedzialnych za zarządzanie i wdrażanie poszczególnych programów. Konsekwencją
tego powinny być stworzone mechanizmy systemowe, aby rekomendacje takiego zespołu
mogły być przełożeniem na kreowanie polityki spójności w regionie, przestrzeganie
stosowania komplementarności we wszystkich programach i wzajemnego poszanowania
przez wszystkie strony wypracowanych zasad. Potwierdzeniem tej tezy może być przykład
podany przez jednego z rozmówców: „Podczas spotkań zespołu ponadprogramowego
można by sie wymienić doświadczeniami, w jaki sposób „zachodzimy” na siebie, czy w jaki
sposób powinniśmy „zachodzić” w programach. Jeżeli w regionie stawia się na turystykę –
tak jest w RPO – to warto się porozumieć abyśmy w naszych priorytetach preferowali
szkolenia dotyczące tego obszaru. Jeżeli PROW udziela pomocy osobom odchodzącym z
rolnictwa, my mamy u siebie kategorie takich osób, którym także możemy udzielać wsparcia
szkoleniowo-doradczego, albo wykluczyć tych, których wspiera w pełnym zakresie inny
program. Wówczas na większe wsparcie mogłyby liczyć inne Grupy Docelowe, które
oczekują pomocy”.
Ci sami rozmówcy, proponują również położenie większego nacisku na promocję idei
komplementarności oraz uwzględnienia tej tematyki podczas szkoleń. Aby móc to wdrożyć
niezbędne
jest
opracowanie
i
dostarczenie
instytucjom
szkoleniowym
materiałów
merytorycznych, zatwierdzonych na szczeblu regionalnym, na które mogliby się powoływać.
63
Bardzo ważnym instrumentem, w szczególności dla osób odpowiedzialnych za tworzenie
strategii wdrażania PO KL, są kompleksowe analizy i diagnozy stanu, we wszystkich
obszarach obejmujących komponent regionalny PO KL. Istnieją w tym względzie poważne
braki, gdyż nie do wszystkich obszarów dysponujemy aktualnymi informacjami a nawet, jeśli
można je znaleźć w różnych źródłach to często są tak rozbieżne, że dezorientują zarówno
Beneficjentów opracowujących wnioski jak i członków KOP sprawdzających wiarygodność
informacji a także komórki IP przygotowujące operacyjne dokumenty programowe.
Innym ważnym aspektem, który pozwoliłby zwrócić uwagę Beneficjentów, oraz podnieść
rangę zasady komplementarności, to zmiana wniosku aplikacyjnego i zawarcie w nim
oddzielnego punktu dotyczącego tej kwestii, wzorem wniosku o dofinansowanie w RPO WŚ.
Ogromną potrzebą w opinii rozmówców wywiadów, jest zapewnienie komplementarności
i jej wyartykułowanie między komponentem centralnym a regionalnym. Przejawia się to
najbardziej w priorytecie IX PO KL, gdzie w dalszym ciągu w szkołach każdego szczebla, są
jeszcze poważne braki w ich wyposażeniu w nowoczesny sprzęt ICT i pomoce dydaktyczne.
Chcąc zapewnić komplementarność na poziomie regionalnym, w znacznie szerszym
wymiarze niż dotychczas, pomiędzy programami finansowanymi z funduszy pomocowych a
realizacją SRWŚ, niezbędne jest stworzenie systemu zapewniającego większy wpływ na
kształtowanie
mechanizmów
tej
komplementarności
na
poziomie
województwa,
w
szczególności w odniesieniu do PROW. Obszary wiejskie stanowią znaczącą część regionu,
za rozwój, którego odpowiedzialność ponosi Samorząd Województwa, pozbawiony w
znaczniej mierze podstawowego narzędzia kierowania, jakim są środki finansowe.
a. Mechanizmy i instrumenty zaprezentowane w części 4 rozdziału IV z pewnością mogą
przyczynić
się
do
osiągania
lepszych
efektów
w
zakresie
zapewnienia
komplementarności działań między PO KL a pozostałymi programami realizowanymi na
terenie województwa. Zasługują zatem na rekomendację, celem rozważenia możliwości
ich wykorzystania we wdrażaniu programu.
b. Rozmówcy wywiadów, prowadzonych na użytek niniejszego badania, także uznają, że
lepsze efekty w zakresie komplementarności mogłyby być osiągnięte dzięki wzajemnemu
porozumieniu i pracy w zespołach roboczych składających się z kompetentnych
przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za zarządzanie i wdrażanie poszczególnych
programów.
64
c. Należy także położyć większy nacisk na promocję idei komplementarności oraz
bezwzględnego uwzględnienia tej tematyki podczas szkoleń. Aby móc to wdrożyć
niezbędne jest opracowanie i dostarczenie instytucjom szkoleniowym materiałów
merytorycznych, zatwierdzonych na szczeblu regionalnym, na które mogliby się
powoływać.
d. Bardzo ważnym instrumentem, w szczególności dla osób odpowiedzialnych za tworzenie
strategii wdrażania PO KL, są kompleksowe analizy i diagnozy stanu, we wszystkich
obszarach obejmujących komponent regionalny PO KL.
e. Innym ważnym aspektem, który pozwoliłby zwrócić uwagę Beneficjentów, oraz podnieść
rangę zasady komplementarności, to zmiana wniosku aplikacyjnego i zawarcie w nim
oddzielnego punktu dotyczącego tej kwestii, wzorem wniosku o dofinansowanie w RPO
WŚ.
f.
Ogromną potrzebą, jest zapewnienie komplementarności i jej wyartykułowanie między
komponentem centralnym a regionalnym. Przejawia się to najbardziej w priorytecie IX PO
KL, gdzie w dalszym ciągu w szkołach każdego szczebla, są jeszcze poważne braki w
ich wyposażeniu w nowoczesny sprzęt ICT i pomoce dydaktyczne.
g. Chcąc zapewnić komplementarność na poziomie regionalnym, w znacznie szerszym
wymiarze niż dotychczas, pomiędzy programami finansowanymi z funduszy pomocowych
a realizacją SRWŚ, niezbędne jest stworzenie systemu zapewniającego większy wpływ
na kształtowanie mechanizmów tej komplementarności na poziomie województwa, w
odniesieniu do programów dotychczas centralnie zarządzanych, szczególności dotyczy
to PROW.
7. Czy obecnie realizowane projekty w ramach programów operacyjnych
zapewniają wzajemną komplementarność?
Niewątpliwie projekty badane na poziomie analizy wniosków wykazują wzajemną
komplementarność na najwyższym poziomie ogólności, realizując w ten sposób cel
generalny SRWŚ, jakim jest wzrost atrakcyjności województwa, będący fundamentem
zintegrowanego rozwoju w sferze społecznej, gospodarczej oraz przestrzennej.
Doszukując się współoddziaływania o wyższej synergii, w oparciu o wcześniej
przedstawioną klasyfikację komplementarności, stwierdzić należy, że takie oddziaływania
zachodzą przede wszystkich w obszarze tworzenia warunków rozwoju turystyki, sportu i
rekreacji, co wpisuje się w Priorytet I celu warunkującego 3 SRWŚ. Niejednokrotnie
obserwuje się w tym obszarze komplementarność o umiarkowanej synergii.
Biorąc jako geograficzne odniesienie - poziom województwa, można by nawet mówić o
silnej
komplementarności
między
lokalnymi
rozwiązaniami
problemu
atrakcyjności
65
turystycznej regionu. Wnioskodawcy, stosując strategię odnoszenia się do lokalnych
determinant rozwoju regionu, zapewnili w ten sposób komplementarność o wyższym niż
ogólny stopień synergii – w sposób nie do końca zamierzony.
Przykłady komplementarności w obszarze tworzenia warunków rozwoju turystyki, sportu i
rekreacji przedstawiono w poniższej tabeli 7. Dobór przykładowych zestawień projektów
pokazuje powszechność oddziaływania w tym obszarze na przekroju niemalże wszystkich
analizowanych Priorytetów i osi. Wyjątkiem od dużej komplementarności w tym zakresie
okazały się projekty z Priorytetu VII PO KL.
Tabela 7. Przykłady komplementarności w obszarze tworzenia warunków rozwoju turystyki, sportu i
rekreacji, we wnioskach projektowych
Priorytetu PO KL / Działanie/
Poddziałanie
VI Rynek pracy otwarty dla
wszystkich/
6.1. Poprawa dostępu do
zatrudnienia oraz wspieranie
aktywności zawodowej w
regionie
6.1.1. Wsparcie osób
pozostających bez
zatrudnienia na regionalnym
rynku pracy
wszystkich/
6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz
podnoszenia aktywności
zawodowej na obszarach
wiejskich
VIII Regionalne kadry
gospodarki/
8.1. Rozwój pracowników i
przedsiębiorstw w regionie/
8.1.3. Wzmacnianie lokalnego
adaptacyjności
kompetencji w regionach/
9.5. Oddolne inicjatywy
edukacyjne na obszarach
wiejskich
Program/ oś Priorytetowa/
Działanie
synergii z przykładowego
projektu PO KL
korespondującego projektu
RPO WŚ/
1 Rozwój przedsiębiorczości/
1.1 Bezpośrednie wsparcie
sektora mikro, małych i
Przeprowadzenie szkoleń
gastronomicznych: wzrost
wykwalifikowanej kadry w
branży gastronomicznej,
obsługującej ruch turystyczny
(teren Województwa
Świętokrzyskiego)
Uzupełnienie oferty
turystycznej Pacanowa
poprzez uruchomienie
pierwszej w regionie
restauracji odpowiadającej na
zapotrzebowania
szkoleniowo-konferencyjne
oraz społeczno-kulturalne
Wzrost możliwości obsługi
ruchu turystycznego poprzez
inwestycję w szkolenia z
zakresu agroturystyki oraz
języka angielskiego na terenie
gminy Zagnańsk
Kampania promocyjna
południowego Ponidzia,
rozwój produktów
turystycznych, organizacja
imprez turystycznych – gminy:
Nowy Korczyn, Pacanów,
Solec-Zdrój, Stopnica, Wiślica
RPO WŚ/
2. Wsparcie innowacyjności,
budowa społeczeństwa
regionu/
2.3. Promocja gospodarcza i
turystyczna regionu
RPO WŚ /
5. Wzrost jakości
infrastruktury społecznej oraz
inwestycje w dziedzictwo
kulturowe, turystykę i sport/
5.3. Inwestycje w sferę
dziedzictwa kulturowego,
turystyki i sportu
PROW/
III Jakość życia na obszarach
wiejskich i różnicowanie
gospodarki wiejskiej/
Dbałość o środowisko
naturalne na terenie
województwa poprzez
promocję idei społecznej
odpowiedzialności
przedsiębiorstw (teren
Województwa
Świętokrzyskiego)
Wzrost zdolności do obsługi
zagranicznego ruchu
turystycznego poprzez
zwiększenie umiejętności
posługiwania się językiem
angielskim wśród obywateli
gmin zrzeszonych w Lokalnej
Grupie Działania „Dorzecze
Bobrzy”; m.in. obszar gminy
Strawczyn
Uzupełnienie oferty
turystycznej poprzez
urządzenie parku rekreacyjnosportowego w miejscowości
Stopnica
Wzrost atrakcyjności
miejscowości Promnik
poprzez stworzenie centrum
sportowo-rekreacyjnego;
obszar gminy Strawczyn
Powszechność występowania komplementarności w obszarze tworzenia warunków
rozwoju turystyki – tj. w elemencie nieistotnym z punktu widzenia systemu oceny – dowodzi,
że działań nie da się oderwać od kontekstu realnych determinant rozwoju regionu.
66
Prawdopodobnie, jako kryterium strategiczne oceny wniosków w ramach PO KL należałoby
rozważyć kluczowe czynniki warunkujące jej rozwój, np. ochrona środowiska. Branża
strategiczna natomiast „obroni się sama”.
Kolejnym obszarem, w przypadku którego można mówić o komplementarności
wyższej niż ogólna, jest obszar rynku pracy. Dominuje tu słaby stopień synergii: inwestycje
realizowane w ramach RPO WŚ w około połowie przypadków wiążą się ze zwiększeniem
ogólnej ilości miejsc pracy, przyczyniając się do wzrostu popytu na pracę, przez co możliwe
staje się osiągnięcie efektów aktywnej polityki rynku pracy prowadzonej w ramach PO KL.
Mowa tu w szczególności o zestawieniu projektów z Priorytetu VI PO KL z osiami I, II oraz V
RPO WŚ, jak również częściowo o zestawieniu Priorytetu VIII PO KL z osią I RPO WŚ.
Przykład w tabeli 8.
Tabela 8. Przykład komplementarności o słabej synergii w obszarze rynku pracy, we wnioskach
projektowych
PO KL / Działanie/
Poddziałanie
wszystkich/
zatrudnienia oraz wspieranie
aktywności zawodowej w
regionie
6.1.2. Wsparcie powiatowych i
wojewódzkich urzędów pracy
w realizacji zadań na rzecz
aktywizacji zawodowej osób
bezrobotnych w regionie
Program/ oś Priorytetowa/
Działanie
projektu PO KL
korespondującego projektu
RPO WŚ/
1 Rozwój przedsiębiorczości/
1.1 Bezpośrednie wsparcie
Wzrost warunków
wspomagania aktywności
zawodowej w regionie
poprzez zwiększenie
dostępności usług
pośrednictwa pracy i
poradnictwa zawodowego w
Powiatowym Urzędzie Pracy
w Skarżysku-Kamiennej
3 nowe miejsca pracy w
wyniku zakupu i wdrożenia
pięcioosobowej piły do cięcia i
modelowania kamienia
naturalnego sterowanej
komputerowo
Spotyka się również komplementarność o umiarkowanej lub silnej synergii w
obszarze rynku pracy. Zachodzi ona w ramach projektów, których branżowym obszarem
oddziaływania jest turystyka, gastronomia, usługi fryzjerskie oraz transport i polega na
dostarczeniu na rynek pracy za pośrednictwem szkoleń kwalifikacji, na które pracodawca
odpowie lub odpowiedziałby (jeśli nie deklaruje zwiększenia ilości miejsc pracy w związku z
inwestycją) zgodnie z potrzebą wzbudzoną przez realizację projektu w ramach RPO WŚ.
Przykład takiej komplementarności prezentujemy w tabeli 9.
67
Tabela 9. Komplementarność o umiarkowanej synergii na przykładzie transportu, we wnioskach
projektowych
Priorytet PO KL /
Działanie/ Poddziałanie
wszystkich/
zatrudnienia oraz
wspieranie aktywności
zawodowej w regionie
6.1.1. Wsparcie osób
pozostających bez
zatrudnienia na
regionalnym rynku pracy
Program/ oś
priorytetowa/ Działanie
synergii z
przykładowego projektu
PO KL
RPO WŚ/
1 Rozwój
przedsiębiorczości/
Szkolenie z zakresu:
1.1 Bezpośrednie wsparcie prawo jazdy kat. C
synergii z
przykładowego
korespondującego
projektu
Zakup 3 samochodów
ciężarowych wywrotek w
celu uzupełnienia
działalności w zakresie
robót ziemnych dla
budownictwa,
drogownictwa oraz przy
pracach wyburzeniowych o
wywóz gruzu na miejsce
składowania lub utylizacji
Szkoda, że w modułach szkoleniowych zabrakło tematyki animacji kultury i instrukcji
amatorskiego ruchu artystycznego – jak pokazuje Ranking Zawodów Deficytowych i
Nadwyżkowych w Województwie Świętokrzyskim w 2008 roku występuje niedobór osób
specjalizujących się w tym zakresie. W kontekście rozwijających się ruchów turystycznych
zaś moduł taki znalazłby szczególne uzasadnienie.
Z pozostałych obszarów komplementarności wspomnieć należy o komplementarności:
-
silnej w obszarze edukacji i działalności na rzecz rozwoju obszarów wiejskich (Priorytet
IX PO KL – PROW)
-
słabej w obszarze edukacji (zestawienie Priorytetu VII PO KL z osią V RPO)
-
słabej w obszarze społeczeństwa obywatelskiego (zestawienie Priorytetu VII PO KL z
PROW)
-
słabej, ale bardzo powszechną w obszarze działalności na rzecz rozwoju obszarów
wiejskich (Priorytet IX PO KL – PROW).
Przykłady powyższych komplementarności prezentowane są w tabeli 10 poniżej.
68
Tabela 10. Przykłady komplementarności w innych obszarach problemowych, we wnioskach
projektowych
Priorytet PO KL /
Działanie/ Poddziałanie
Program/ oś
priorytetowa/ Działanie
synergii z
przykładowego projektu
PO KL
synergii z
przykładowego
korespondującego
projektu
VII Promocja integracji
społecznej
7.3 Inicjatywy lokalne na
rzecz aktywnej integracji
RPO WŚ/
5. Wzrost jakości
infrastruktury społecznej
oraz inwestycje w
dziedzictwo kulturowe,
turystykę i sport
5.2. Podniesienie jakości
wspieranie placówek
edukacyjnych i
kulturalnych
Szkolenie nauczycieli
gminy Nowy Korczyn w
zakresie tworzenia i
zarządzania programami
edukacyjnymi
finansowanymi w ramach
funduszy strukturalnych
Krzewienie kultury
fizycznej wśród młodzieży
poprzez budowę hali z
boiskiem na terenie szkoły
podstawowej w Ratajach
Słupskich
VII Promocja integracji
społecznej
7.3 Inicjatywy lokalne na
rzecz aktywnej integracji
PROW/
III Jakość życia na
obszarach wiejskich i
wiejskiej/
Wzrost kapitału
społecznego w regionie
poprzez integrację
członków Lokalnej Grupy
Działania „Region
Włoszczowski”
Organizacja miejsc
spotkań mieszkańców wsi,
zaspokajającego ich
potrzeby kulturalne i
społeczne, poprzez
utworzenie świetlicy
wiejskiej w Brodach
Organizacja edukacji
przedszkolnej na
obszarach wiejskich w
gminie Czarnocin
Promowanie kultury
ludowej oraz
zainteresowanie
miejscowej ludności z
tradycją i folklorem
poprzez zakup strojów
ludowych i instrumentów
muzycznych dla zespołów
śpiewaczych i kapeli w
Gminnym Ośrodku Kultury
w Tarłowie
9.1. Wyrównywanie szans
edukacyjnych i
zapewnienie wysokiej
jakości usług
edukacyjnych
świadczonych w systemie
oświaty
9.1.1. Zmniejszanie
nierówności w stopniu
upowszechnienia edukacji
przedszkolnej
PROW/
III Jakość życia na
obszarach wiejskich i
wiejskiej/
W analizowanej próbie trzy przypadki cechowała komplementarność geograficzna na
poziomie gminy:
-
podniesienie kompetencji matematyczno-przyrodniczych uczniów (Poddziałanie 9.1.2
Priorytetu IX PO KL), a budowa kompleksu boisk przy zespole szkół publicznych
(PROW) na terenie gminy Stąporków;
-
język angielski w turystyce (Działanie 9.5 Priorytetu IX PO KL), a budowa centrum
sportowo-rekreacyjnego w Promniku (PROW) na terenie gminy Strawczyn;
-
wsparcie potencjału LGD „Region Włoszczowski” (Priorytet VII PO KL), a remont kościoła
(PROW) na terenie gminy Moskorzew.
Jak wspomniano wyżej, do komplementarności modelowej pierwszego zestawienia
brakuje jedynie deklaracji rozwiązywania problemu w tym samym obszarze merytorycznym
69
w partnerstwie z projektem z innego programu operacyjnego. Być może nie chodzi o
mechanizm oceny, lecz o platformę komunikacji między wnioskodawcami programów – o
platformę wspólnego planowania i analiz. Zapewne też oddolne inicjatywy nastawione na
integrację mieszkańców i aktywizację Lokalnych Grup Działania wyprzedzą po raz kolejny
instytucjonalne mechanizmy oddziaływań.
a. Badane na poziomie analizy wniosków projekty, wykazują wzajemną komplementarność
na najwyższym poziomie ogólności, realizując w ten sposób cel generalny SRWŚ, jakim
jest wzrost atrakcyjności województwa, będący fundamentem zintegrowanego rozwoju w
sferze społecznej, gospodarczej oraz przestrzennej.
b. Oddziaływanie współoddziaływania o wyższej synergii, zachodzi przede wszystkich w
obszarze tworzenia warunków rozwoju turystyki, sportu i rekreacji, co wpisuje się w
Priorytet I celu warunkującego 3 SRWŚ. Niejednokrotnie obserwuje się w tym obszarze
komplementarność o umiarkowanej synergii. Biorąc jako geograficzne odniesienie
(poziom województwa), można by nawet mówić o silnej komplementarności między
lokalnymi rozwiązaniami problemu atrakcyjności turystycznej regionu.
c. Komplementarności na poziomie wyższym niż ogólna, dotyczy obszaru rynku pracy.
Dominuje tu słaby stopień synergii: inwestycje realizowane w ramach RPO WŚ w około
połowie przypadków wiążą się ze zwiększeniem ogólnej ilości miejsc pracy,
przyczyniając się do wzrostu popytu na pracę, przez co możliwe staje się osiągnięcie
efektów aktywnej polityki rynku pracy prowadzonej w ramach PO KL.
d. Komplementarność o umiarkowanej lub silnej synergii spotyka się również w obszarze
rynku pracy. Zachodzi ona w ramach projektów, których branżowym obszarem
oddziaływania jest turystyka, gastronomia, usługi fryzjerskie oraz transport i polega na
dostarczeniu na rynek pracy za pośrednictwem szkoleń, kwalifikacji, na które
pracodawca odpowie lub odpowiedziałby (jeśli nie deklaruje zwiększenia ilości miejsc
pracy w związku z inwestycją) zgodnie z potrzebą wzbudzoną przez realizację projektu w
ramach RPO WŚ.
e. W modułach szkoleniowych zabrakło tematyki animacji kultury i instrukcji amatorskiego
ruchu artystycznego – jak pokazuje Ranking Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych w
Województwie Świętokrzyskim w 2008 roku występuje niedobór osób specjalizujących
się w tym zakresie. W kontekście rozwijających się ruchów turystycznych moduł taki
znalazłby szczególne uzasadnienie.
f.
Z pozostałych obszarów komplementarności wymienić należy:
•
silną w obszarze edukacji i działalności na rzecz rozwoju obszarów wiejskich
(Priorytet IX PO KL – PROW)
70
•
słabą w obszarze edukacji (zestawienie Priorytetu VII PO KL z osią V RPO)
•
słabą w obszarze społeczeństwa obywatelskiego (zestawienie Priorytetu VII PO KL z
PROW)
•
słabą, ale bardzo powszechną w obszarze działalności na rzecz rozwoju obszarów
wiejskich (Priorytet IX PO KL – PROW).
8. Czy procedury (kryteria) wyboru projektów w ramach programów
operacyjnych zapewniają komplementarność?
Kryteria wyboru projektów są swoistego rodzaju czynnikami pomiaru lub oceny stopnia
spełnienia wymagań, stawianych przez instytucje zarządzające programami finansowanymi z
funduszy pomocowych UE, ukierunkowanych na osiąganie celów ważnych dla uzyskania
szeroko pojętego rozwoju na każdym szczeblu organizacji. Jednym z takich kryteriów z
pewnością powinna być komplementarność, rozumiana zgodnie z definicją określoną w
części 1 niniejszego rozdziału. Kryteria wyboru projektów są jednym z narzędzi
wykorzystywanych
do
zapewnienia
przestrzegania
istoty
tej
zasady.
Konieczność
stosowania jej wynika bezpośrednio z dokumentów programowych i aktów prawnych UE,
opracowanych i uzgodnionych we współpracy z wszystkimi Państwami Członkowskimi.
Jak wykazano w Matrycy Działań komplementarnych (patrz tabela 3), dokumenty
programowe
PO
komplementarność
KL,
we
z innymi
wszystkich
programami
działaniach
realizowanymi
konkursowych
na
szczeblu
przewidują
regionalnym.
Komplementarność ta występuje jednak z różnym nasileniem, co również zostało opisane w
komentarzu do cytowanej tabeli. Najlepiej komplementarność jest zapewniona w sytuacjach,
gdzie dokładnie została określona linia demarkacyjna.
Sprawą wtórną w stosunku do założeń programowych, jest znalezienie instrumentów i
mechanizmów do przestrzegania tej zasady. Jeśli głównym mechanizmem miałyby być
kryteria wyboru projektów, to przyznać trzeba, że nie jest to mechanizm w pełni skuteczny.
W jakim stopniu w przypadku Województwa Świętokrzyskiego kryteria wyboru projektów
zapewniają komplementarność, pokazano w tabeli 1 w części 2, oraz w opisie zawartym w
części 3 niniejszego rozdziału.
We wszystkich rodzajach wywiadów prowadzonych w ramach niniejszego badania,
pytano rozmówców o wyrażenie opinii w tej sprawie.
W opinii pracowników ŚBRR „…komplementarność została wprowadzona po raz
pierwszy do Planów Działań na 2009r. Procedury wyboru projektów zapewniają
komplementarność w priorytecie IX, w Działaniach od 9.1 do 9.4, poprzez stosowanie w nich
kryteriów strategicznych. W tych działaniach beneficjent może uzyskać dodatkowe punkty za
71
komplementarność wniosku z RPO WŚ i za wykorzystanie sprzętu ICT zakupionego ze
środków EFS w latach 2004-2006. W innych priorytetach natomiast za wykorzystanie
dorobku PIW EQUAL. W praktyce oceny wniosków są to tylko pojedyncze przypadki.”
Jeden z rozmówców kwituje pytanie wprost: „W wielu przypadkach ta komplementarność
jest niezamierzona, pojawia się samoistnie, bez programowania. Pojawia się poprzez inne
mechanizmy, nie tworzone przez nas celowo, a dzięki mechanizmom rynkowym.”
Kryteria w głównej mierze są ustalane na szczeblu centralnym, a niektóre zalecane do
stosowania przez IZ. Oto jedna z wypowiedzi odzwierciedlająca ten fakt: „Dostajemy gruby
poradnik proponowanych zapisów kryteriów dostępu i strategicznych. One głównie wynikają
z doświadczenia z poprzedniego okresu programowania. W nim [poradniku] mowy nie ma
żeby dotyczyły komplementarności z PROW-em, PO IG czy RPO. To są kryteria, które niby
są proponowane, ale w pewnym sensie są narzucone, ponieważ na etapie zatwierdzania PD
otrzymujemy dyspozycje o konieczności ich wpisania”
Inna podobna wypowiedź w tej samej sprawie: „Generalnie nie ma mechanizmów
zapewniających komplementarność. Kryteria, jakie stawiamy – dostępu czy strategiczne -w
większości wynikają z zaleceń IZ. Dotyczą przede wszystkim konieczności uwzględniania
uczestników 45+, średnie wykształcenie, rezultaty Equal-owskie.”
W
przypadku
kryteriów
PROW,
rozmówcy
także
podnoszą
istnienie
barier,
uniemożliwiających przestrzeganie zasady komplementarności. Niekorzystnym zjawiskiem
jest ustalanie kryteriów na szczeblu centralnym, jednolitych dla całego kraju, bez możliwości
ich modyfikacji dla potrzeb regionu. Istnieje rozbieżność pomiędzy kryteriami, z jednej strony
punktuje się beneficjentów „biednych ” według wskaźnika „G”, z drugiej zaś preferuje się
„bogatych” dając im dodatkowe punkty za wyższy wkład własny. Kierownictwo PROW na
szczeblu lokalnym poprzez możliwość przyznania tylko 2 punktów, nie ma istotnego wpływu
na zapewnienie komplementarności na szczeblu lokalnym, a jest organem ściśle związanym
ze specyfiką regionu.
Ustalanie kryteriów strategicznych niesie za sobą także pewnego rodzaju ryzyko – jak
podkreślają rozmówcy, podając przykład „Wiadomo, że w konkursach konkurencja jest dość
duża. Skoro preferujemy projekty, w których kryterium strategicznym są Grupy Docelowe
osoby powyżej 45 roku życia, ze średnim wykształceniem, Beneficjenci często bez
dokładniejszej analizy potrzeb, wpisują je na siłę, motywowani chęcią zdobycia 20-40
punktów, nie zwracając uwagi na inne ważne aspekty projektu. Projekt otrzymuje
dofinansowanie, gdyż pomogły mu w tym kryteria strategiczne. Okazuje się, że Beneficjent
po rozeznaniu sytuacji, nie może zrekrutować wystarczającej liczby osób spełniających
72
stawiane kryteria, przychodzi i rezygnuje z realizacji projektu.” Nie są to odosobnione
przypadki a powtarzanie się typu incydentów wpływa na efektywność wdrażania działań.
Rozmówcy Instytucji Zarządzającej RPO WŚ podkreślają, że autorom tego programu na
etapie jego tworzenia trudno było dookreślić spójność z PO KL, gdyż ten równolegle
opracowywany był na szczeblu centralnym, żadna ze stron nie znała wzajemnych
uwarunkowań, nie miała wpływu ani oddziaływania na zakres, jaki był przedmiotem obu
programów. Z tego powodu w wielu miejscach, gdzie powinna być uwzględniona
komplementarność została ona pominięta.
a. Dokumenty programowe PO KL, odnoszące się do komponentu regionalnego, we
wszystkich
działaniach
konkursowych
przewidują
komplementarność
z
innymi
programami realizowanymi na obszarze Województwa Świętokrzyskiego. Występuje ona
jednak z bardzo zróżnicowanym nasileniem.
b. Na szczeblu regionalnym w przypadku PO KL oraz PROW, istnieją trudności z
ustaleniem procedur wynikających z potrzeb regionu, gdyż są one ustalane na szczeblu
centralnym do stosowania w regionach.
c. Wykorzystywanie kryteriów strategicznych bez dokładnej analizy sytuacji, tylko dlatego,
żeby otrzymać lepszą ocenę wniosku, może nieść także ryzyko i małą skuteczność
działań na etapie realizacji projektu.
73
9. Jakie typy projektów powinny być realizowane w ramach komponentu
regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), aby
została zapewniona komplementarność z projektami realizowanymi w
ramach innych programów współfinansowanych przez Unię Europejską?
W chwili obecnej w MRR trwają negocjacje dotyczące kolejnej reformy zapisów
dotyczących typów projektów w kilku działaniach, między innymi w Priorytecie IX. Zmiany te
nie wynikają jednak z potrzeby zapewnienia większej komplementarności, a innych przyczyn.
IZ nie otrzymała dotychczas informacji świadczącej o tym, iż zapisane typy projektów
utrudniają przestrzeganie zasady komplementarności.
Pracownicy ŚBRR zwrócili uwagę, że dobór typów projektów do realizacji w PO KL
powinien być oparty na dokładnej analizie potrzeb w regionie. Żeby móc trafnie je określić
niezbędna jest dokładna diagnoza stanu obecnego i dokonanie strategicznej analizy potrzeb
w najbliższej perspektywie. W przeciwnym wypadku w dalszym ciągu będziemy posługiwać
się półśrodkami i rozproszonymi analizami - często wykonywanymi z przypadku – do
określenia kierunków interwencji w programie. Na chwilę obecną brak jest tak pogłębionej i
kompleksowej analizy sytuacji i potrzeb we wszystkich obszarach wdrażania PO KL.
Największe potrzeby istnieją w tym zakresie w obszarze edukacji (w tym ustawicznej) i
integracji społecznej z powiązaniem z potrzebami rynku pracy dla ukierunkowania wszelkich
działań do skuteczności osiągnięcia zamierzonych celów.
PO KL powinien położyć większy nacisk na realizację projektów w obszarach preferencji
działań w RPO WŚ i PROW. Są określone branże ważne dla rozwoju województwa, np.
turystyka, społeczeństwo informacyjne, energetyka – źródła odnawialne, budownictwo i inne,
dla których trzeba przygotować profesjonalne kadry. Jest parę punktów stycznych, potrzeba
lepszej koordynacji działań i porozumienia między instytucjami zaangażowanymi we
wdrażanie.
Taka
komplementarność
winna
być
nagradzana
w
ocenie
wniosków
dodatkowymi punktami.
Powinno stawiać się w większym wymiarze niż dotychczas na projekty, które w sposób
jak najbardziej kompleksowy, z udziałem wielu form wsparcia Grup Docelowych, pozwolą
przygotować, profesjonalne kadry do poszczególnych dziedzin gospodarki regionalnej.
Większy udział w katalogu wsparcia, winny mieć projekty promujące podejmowanie
rozpoczęcie działalności, zarówno w stosunku do zwykłych uczestników jak i dla podmiotów
ekonomii społecznej. W stosunku do zapotrzebowania w regionie, tego typu projektów jest
stanowczo za mało.
74
W szkolnictwie zawodowym, zarówno w formach szkolnych jak i w kształceniu
ustawicznym istnieje bardzo duża potrzeba modernizacji oferty edukacyjnej, aby bardziej
dostosować ją do potrzeb rynku pracy, z wykorzystaniem nowoczesnych metod nauczania i
form kształcenia.
W ramach SPO RZL zrealizowano 3 ogólnokrajowe projekty, których efektem było
powstanie 3 platform do kształcenia na odległość, powstanie ponad 1200 Centrów
Kształcenia na Odległość na Wsiach, oraz opracowanie kilkuset programów edukacyjnych z
różnych dziedzin.
W Województwie Świętokrzyskim powstały 64 takie Centra. W
poprzednim okresie programowym stworzono potężną bazę, która w obecnym okresie winna
służyć w głównej mierze kształceniu ustawicznemu. Uwzględnianie tego elementu w
projektach powinno wpływać na ich ocenę w wielu działaniach gdzie realizuje się
problematykę szkoleniową, a w szczególności w Działaniu 9.3 PO KL.
a. Niektóre typy projektów realizowane w ramach komponentu regionalnego PO KL nie są
dostosowane do potrzeb regionu, np. w Działaniu 9.3 PO KL typy projektów powinny być
zdefiniowane w bardziej elastyczny sposób, co umożliwiłoby zarówno większą
komplementarność z innymi interwencjami, jak też i bardziej efektywne osiąganie celów
założonych dla tego Działania.
b. Dobór typów projektów do realizacji w PO KL powinien być oparty na dokładnej analizie
potrzeb w regionie. Żeby móc trafnie je określić niezbędna jest dokładna diagnoza stanu
obecnego i dokonanie strategicznej analizy potrzeb w najbliższej perspektywie dla
każdego priorytetu.
c. PO KL powinien położyć większy nacisk na realizację projektów w obszarach preferencji
działań w RPO WŚ i PROW.
d. W większym niż dotychczas wymiarze powinno stawiać się na projekty, które w sposób
jak najbardziej kompleksowy, z udziałem wielu form wsparcia Grup Docelowych, pozwolą
przygotować, profesjonalne kadry do poszczególnych dziedzin gospodarki regionalnej.
e. Większy udział w katalogu wsparcia, winny mieć projekty promujące podejmowanie
rozpoczęcie działalności, zarówno w stosunku do zwykłych uczestników jak i dla
podmiotów ekonomii społecznej. W stosunku do zapotrzebowania w regionie, tego typu
projektów jest stanowczo za mało.
f.
W szkolnictwie zawodowym, istnieje bardzo duża potrzeba modernizacji oferty
edukacyjnej, aby bardziej dostosować ją do potrzeb rynku pracy, z wykorzystaniem
75
nowoczesnych metod nauczania i form kształcenia. Stąd też priorytetem w Działaniu 9.2 i
9.3 PO KL winny być tego typu projekty.
g. W obecnym okresie programowym w znacznie większym rozmiarze winno premiować się
projekty z wykorzystaniem bazy stworzonej w poprzednim okresie programowym, jak np.
centra kształcenia na odległość i sama forma kształcenia na odległość.
10. Jak przedstawia się komplementarność działań
instytucjonalnym – PKM PO KL oraz KM RPO WS?
na
poziomie
Komplementarność działań na poziomie instytucjonalnym została już w częściach
przedstawiona w punkcie 2 niniejszego rozdziału w opisie komplementarności na
poszczególnych poziomach, oraz dość obszernie w punkcie 3, w opisie mechanizmów
zapewniających spójność i komplementarność działań finansowanych ze środków EFS z
działaniami współfinansowanymi przez inne środki.
W tym miejscu chcemy rozszerzyć opisy zaprezentowane w w/w punktach, opracowane
na podstawie analizy dokumentów, opiniami rozmówców wywiadów, oraz wynikami
dodatkowych analiz.
Funkcjonowanie PKM PO KL, oraz KM RPO WŚ wynika bezpośrednio z systemu
wdrażania obu programów. Każdy z nich pracuje i ma określone zadania w regulaminie
zatwierdzonym na pierwszym posiedzeniu. PKM PO KL i KM RPO WŚ funkcjonują
niezależnie od siebie. W żadnym z regulaminów nie ma odniesienia do wzajemnej
współpracy instytucjonalnej, prowadzącej do realizacji polityki spójności na poziomie
regionalnym. Tym niemniej w Planach Działania dla poszczególnych Priorytetów na rok
2009,
w
punkcie
G,
gdzie
znajduje
się
opis
mechanizmów
zapewniających
komplementarność, zgodnie z zaleceniami IZ PO KL, wprowadzono zapis o powiązanym
funkcjonowaniu tych instytucji. Jak jednak twierdzi ekspert, intencja MRR nie została do
końca zrozumiana – „Samo istnienie PKM PO KL i KM RPO w obrębie jednej czy
powiązanych ze sobą instytucji nie świadczy o tym, iż mechanizm zostanie uruchomiony.
Współistnienie przeradza się w narzędzie, dopiero wówczas, gdy ma miejsce wymiana
informacji”. Nie ma jej też w praktyce, co potwierdzają wypowiedzi rozmówców: „…brak jest
jakiejkolwiek współpracy i porozumienia na tym poziomie instytucjonalnym, w sprawach
prowadzenia
polityki
spójności
w
województwie
obejmującej
interwencje
funduszy
pomocowych UE.”
Jedynym
elementem,
który
łączy
obie
instytucje
jest
formalne
członkostwo
przedstawiciela jednej strony, w składzie strony drugiej.
76
Z praktycznego punktu widzenia nie istnieje kwestia całościowego spojrzenia na politykę
spójności z pozycji rozpatrywanych instytucji. Zadziwiający jest fakt, ze nikt z PKM PO KL,
ani KM RPO WŚ nie występował do tej pory z podjęciem problematyki komplementarności,
ani zapotrzebowaniem na materiały dotyczące tej kwestii – jak wynika z opinii rozmówców
wywiadów. Nie znajdujemy także tej sprawy w protokołach i uchwałach obu instytucji, o czym
wspominano wcześniej.
Sytuacja powyższa wynika także z rozdziału kompetencji w strukturze organizacyjnej
UMWŚ. Zupełnie inna sytuacji była w poprzednim okresie programowym, gdzie polityka
regionalna była w jednym departamencie [Departament Polityki Regionalnej], w którym była
tworzona koncepcja, strategie i wdrażane wszystkie programy. W nim sprawowany był także
nadzór nad realizacją programów „miękkich” i „twardych”. W momencie rozdzielenia
kompetencji, gdzie wdrażanie programu „miękkiego” - PO KL – przekazano do ŚBRR a
programu „twardego” - RPO WŚ - do Departamentu Funduszy Strukturalnych UMWŚ, przy
braku wpływu na sprawy PROW, zabrakło spojrzenia całościowego od strony polityki
spójności regionalnej.
W tematyce posiedzeń PKM PO KL dominują sprawy związane ze statystyką wniosków o
dofinansowanie i wielkością wydatkowanych środków a sporadycznie podejmuje się tematy
merytoryczne, czy osiągane cele. PO KL był tworzony na szczeblu centralnym i trudno jest
zapewnić komplementarność z RPO, gdyż PO KL jest w mniejszym stopniu związany z
województwem. W RPO i PO KL brakuje płaszczyzny wspólnego porozumienia, obydwa
programy działają niezależnie od siebie. Jedynym rozwiązaniem byłoby stworzenie organów
kształtujących politykę regionu w szerszym aspekcie. Warto rozważyć, aby uzupełnić tę lukę
poprzez wprowadzenie pewnego rodzaju rad naukowo – ekonomicznych, które sprzyjałyby
wspólnej polityce, a na szczeblu roboczym współdziałanie w roboczych grupach mieszanych,
czy zespołach ewaluacyjnych.
a. PKM PO KL i KM RPO WŚ funkcjonują niezależnie od siebie. Jedynym elementem, który
łączy obie instytucje na poziomie instytucjonalnym, jest formalne członkostwo
przedstawiciela jednej strony, w składzie strony drugiej.
b. Nie istnieje płaszczyzna współdziałania roboczego między zespołami PKM PO KL i KM
RPO WŚ.
c. Rozwiązaniem byłoby stworzenie organów kształtujących politykę regionu w szerszym
aspekcie. Warto rozważyć, aby uzupełnić tę lukę poprzez wprowadzenie pewnego
rodzaju rad naukowo – ekonomicznych, które sprzyjałyby wspólnej polityce, a na
77
szczeblu roboczym współdziałanie w roboczych grupach mieszanych, czy zespołach
ewaluacyjnych.
d. Problematyka komplementarności nie była nigdy przedmiotem rozważań w żadnej z tych
instytucji, ani też rozważań wspólnych.
11. Jakie grupy objęto wsparciem w ramach poszczególnych Programów i
Działań - ocena grup docelowych poszczególnych rodzajów wsparcia
pod względem ich spójności i komplementarności.
W ramach niniejszego badania dokonano także analizy Grup Docelowych, które
przewidziano do wsparcia w ramach poszczególnych programów i działań, określonych w
dokumentach programowych. Szczegółowy wykaz tych grup zawarty jest w załączniku nr 2 w
aneksie raportu. W tym miejscu ograniczamy się do ogólnego pokazania poszczególnych
grup z podziałem na kategorie, oraz dokonanie oceny. Prezentuje to tabela 11 poniżej.
Tabela 11. Klasyfikacja Grup Docelowych objętych wsparciem w poszczególnych programach
operacyjnych realizowanych na terenie Województwa Świętokrzyskiego
Kategoria
Grupy Docelowe
Grup
w PO KL
w RPO WŚ
w PROW
Docelowych
−
−
−
−
−
−
−
Beneficjenci
rynku pracy
−
−
−
−
−
−
Podmioty
gospodarcze
78
Osoby fizyczne
Osoby do 25 roku życia,
Osoby po 45 roku życia,
Osoby niepełnosprawne
Osoby pozostające bez zatrudnienia
przez okres co najmniej 12 kolejnych
miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat,
Kobiety (w tym zwłaszcza powracające
oraz wchodzące po raz pierwszy na
rynek pracy po przerwie związanej z
urodzeniem i wychowaniem dzieci),
Osoby znajdujące się w szczególnej
sytuacji na rynku pracy
Osoby fizyczne zamierzające rozpocząć
prowadzenie działalności gospodarczej
Osoby korzystające ze świadczeń
pomocy społecznej
Niezatrudnieni lub zatrudnieni zagrożeni
wykluczeniem społecznym
Pracujące osoby dorosłe (powyżej 18.
roku życia), wykonujące pracę na
podstawie umowy o pracę, powołania,
wyboru, mianowania, umów
cywilnoprawnych
Osoby pozostające bez zatrudnienia
zamieszkujące w gminach wiejskich i
miejsko – wiejskich oraz mieszkańcy
miast do 25 tys. mieszkańców
Osoby odchodzące z rolnictwa oraz
osoby odchodzące z rybołówstwa
− Pracodawcy,
− Organizacje pracodawców,
− Przedstawicielstwa pracownicze,
− Przedsiębiorcy;
− mieszkańcy
Województwa
Świętokrzyskiego
− Osoba fizyczna
ubezpieczona w KRUS
− Osoby fizyczne będące
obywatelami państw
członkowskich UE,
pełnoletnie, zamieszkałe na
obszarze objętym lokalną
strategią rozwoju lub
wykonujące działalność na
tym obszarze,
− Mikro, małe i średnie
− Osoba fizyczna lub osoba
przedsiębiorstwa
prawna, lub jednostka
organizacyjna
− Podmioty
prowadzące
nieposiadająca osobowości
mikro, małe i średnie
prawnej, która prowadzi
przedsiębiorstwa
(podejmuje) działalność jako
zarejestrowane na terenie
mikroprzedsiębiorstwo
Województwa
Kategoria
Grup
Docelowych
Grupy Docelowe
w PO KL
w RPO WŚ
w PROW
Świętokrzyskiego,
które
prowadzą
działalność
gospodarczą w ramach
formalnej sieci powiązań
kooperacyjnych (konsorcja,
klastery
przedsiębiorstw,
stowarzyszenia, związki).
− Spółki prawa handlowego,
w których większość akcji
lub udziałów posiadają jst.,
Podmioty
społeczne
działające w
lokalnym
środowisku
Podmioty
sektora
publicznego
− Społeczności lokalne aktywnie działające
na obszarach wiejskich na rzecz
aktywizacji zawodowej mieszkańców
obszarów wiejskich;
przeciwdziałania wykluczeniu
społecznemu mieszkańców tych
obszarów;
na obszarach wiejskich na rzecz rozwoju
edukacji na tych terenach i podnoszenia
poziomu wykształcenia ich mieszkańców
− Społeczność lokalna,
− Podmioty działające na obszarach
wiejskich na rzecz aktywizacji zawodowej
mieszkańców tych obszarów.
wiejskich na rzecz przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu mieszkańców
tych obszarów.
wiejskich na rzecz przeciwdziałania ich
marginalizacji i zapewnienia ich
odpowiedniego rozwoju.
− Podmioty działające na rzecz rozwoju
zasobów ludzkich oraz upowszechniania
dialogu oraz partnerstwa publicznospołecznego na poziomie regionalnym i
lokalnym.
− Partnerzy społeczni i gospodarczy
− Podmioty ekonomii społecznej;
− Organizacje pozarządowe
− Otoczenie osób wykluczonych społecznie
− Jednostki samorządu terytorialnego,
− Instytucje rynku pracy,
− Powiatowe Urzędy Pracy Województwa
Świętokrzyskiego,
− Jednostki organizacyjne pomocy
społecznej i ich pracownicy
− Instytucje pomocy i integracji społecznej
− Pracownicy publicznych służb
zatrudnienia
− Pracownicy lub wolontariusze instytucji
pomocy i integracji społecznej
− Pracownicy i wolontariusze Regionalnych
Ośrodków Polityki Społecznej
− Pracownicy i wolontariusze Powiatowych
Centrów Pomocy Rodzinie
− Pracownicy samorządu terytorialnego,
− Pracownicy i wolontariusze innych
jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej oraz podmiotów integracji
społecznej realizujący działania w
zakresie aktywnej integracji
− Przedstawiciele innych służb
społecznych, (np. kuratorzy sądowi,
policjanci, pedagodzy, pielęgniarki
środowiskowe)
− Organizacje pozarządowe,
− Organizacje pozarządowe
nie działające dla
osiągnięcia zysku,
− Organizacje turystyczne
działające non-profit
− Organizacje pożytku
publicznego;
− Instytucje kultury.
− Kościoły i związki
wyznaniowe;
− Osoby prawne kościołów i
związków wyznaniowych
− Specjalistyczne ośrodki
zdrowia.
− Kościół lub inny związek
wyznaniowy,
− Organizacja
pozarządowa
mająca status organizacji
pożytku publicznego
− Osoby prawne albo jednostki
organizacyjne
nieposiadające osobowości
prawnej, którym ustawy
nadają zdolność prawną,
działające na podstawie
przepisów
o
stosunku
Państwa
do
Kościoła
Katolickiego
w
Rzeczypospolitej Polskiej, o
stosunku Państwa do innych
kościołów
i
związków
wyznaniowych
oraz
o
gwarancjach
wolności
sumienia i wyznania
− Osoby prawne utworzone na
podstawie przepisów ustaw,
w
tym
fundacje
albo
stowarzyszenia,
które
posiadają
siedzibę
na
obszarze objętym LSR lub
prowadzące działalność na
tym obszarze.
− Lokalne grupy działania
− Samorząd Województwa,
− Związki, porozumienia i
stowarzyszenia jednostek
samorządu terytorialnego,
− Jednostki samorządu
terytorialnego,
− Jednostki organizacyjne
działające w ich imieniu jst
(w tym posiadające
osobowość prawną)
− Związki i porozumienia
− Gmina,
jednostek samorządu
terytorialnego;
− Instytucja kultury, dla której
− Pozostałe jednostki sektora
organizatorem jest jst
finansów publicznych
− Policja,
− Straż Pożarna,
− PGL Lasy państwowe i jego
jednostki organizacyjne
− Publiczne zakłady opieki
zdrowotnej, których
organem założycielskim jest
samorząd terytorialny
działające w publicznym
systemie ochrony zdrowia,
79
Kategoria
Grup
Docelowych
Grupy Docelowe
w PO KL
w RPO WŚ
w PROW
− Instytucje użyteczności
publicznej,
Nauka
Beneficjenci
edukacji
Podmioty
edukacji
− Uczelnie;
− Jednostki naukowe;
− Pracownicy naukowi i naukowodydaktyczni
− Pracownicy naukowi i naukowodydaktyczni uczelni;
− Absolwenci uczelni (w okresie 12
miesięcy od daty ukończenia studiów) i
studenci.
− Doktoranci
− Podmioty odpowiedzialne za
opracowanie i wdrażanie RSI
− Dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat);
− Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym
(3-5 lat);
− Uczniowie szkół podstawowych,
gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych
prowadzących kształcenie ogólne
− Uczniowie szkół gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych, którym trudna
sytuacja materialna utrudnia rozwój
edukacyjny
− Uczniowie i słuchacze szkół i placówek
oświatowych prowadzących kształcenie
zawodowe
− Uczniowie szczególnie uzdolnieni w
zakresie nauk matematyczno przyrodniczych i technicznych
− Osoby, które przedwcześnie opuściły
system oświaty.
− Osoby w wieku 25 – 64 lat (oraz osoby
nie uczące się w wieku 18 – 24 lat)
zgłaszające z własnej inicjatywy chęć
kształcenia ustawicznego w formach
szkolnych;
− Nauczyciele i pracownicy dydaktyczni
szkół i placówek oświatowych
− Instruktorzy praktycznej nauki zawodu
− Kadra administracyjna i zarządzająca
oświatą w szkołach i placówkach
oświatowych i ich organach
prowadzących.
− Przedszkola;
− Inne formy wychowania przedszkolnego
− Szkoły i ich organy prowadzące
realizujące kształcenie ogólne
− Szkoły i placówki prowadzące
kształcenie zawodowe
− Szkoły dla dorosłych, placówki
kształcenia ustawicznego, praktycznego i
doskonalenia zawodowego prowadzące
formalne kształcenia ustawiczne;
− Poradnie psychologiczno –
pedagogiczne,
− Uczelnie wyższe,
− Jednostki naukowobadawcze,
− Instytucje sfery B+R i
organizacje (sieci,
konsorcja) sfery B+R,
− Specjalistyczne placówki
ochrony zdrowia
prowadzące działalność
badawczą,
− Organy prowadzące szkoły
i placówki oświatowe
(publiczne i niepubliczne
etc);
− Jednostki kształcenia i
doskonalenia zawodowego;
W powyższej tabeli widzimy, że największe ilościowo i rodzajowo Grupy Docelowe
obejmuje PO KL. Patrząc na strukturę tych grup, powiedzieć możemy, że w zasadzie
wszystkie grupy i jednostki społeczne mają swoje miejsce w PO KL. Są one dość
szczegółowo przypisane do poszczególnych działań, co możemy dokładnie wyczytać z tabeli
zamieszczonej w aneksie. Analizując poszczególne kategorie stwierdzić należy, iż w
zasadzie znajdziemy niewiele możliwości, aby te same grupy mogły korzystać z różnych
80
działań. Możliwości takie występują tylko w stosunku do nielicznych grup, np. osoby z
terenów wiejskich mogą korzystać z niektórych działań w priorytecie VI i VII PO KL, gdyż
mogą spełniać kryteria obu priorytetów. W większości przypadków możemy bardziej
powiedzieć o wzajemnej komplementarności Grup Docelowych niż o ich dublowaniu.
Beneficjenci RPO WŚ to w głównej mierze jednostki, które skupiają, bądź są
odpowiedzialne za funkcjonowanie Grup Docelowych w PO KL.
W tabeli 12 poniżej przedstawiamy spójność w kategorii Grup Docelowych w
poszczególnych działaniach badanych programów.
Tabela 12. Spójność Działań PO KL, RPO WŚ i PROW w kategorii Grup Docelowych
PO KL
6.1.1
RPO WŚ
1.1
1.2
1.4
2.1
PROW
2.2
5.2
5.3
3.1
X
X
X
X
3.2
3.4
4.1
4.2
4.3
X
X
X
X
X
X
X
X
6.1.2
6.1.3
6.2
6.3
X
X
7.1.1
X
7.1.2
X
7.1.3
7.2.1
X
7.2.2
7.3
X
8.1.1
X
8.1.2
X
X
X
X
X
8.1.3
8.2.1
X
X
8.2.2
X
9.1.1
X
9.1.2
X
X
X
X
X
X
X
9.1.3
9.2
9.3
X
9.4
X
X
9.5
X
X
X
Analiza powyższej tabeli pokazuje, że największa spójność między poszczególnymi
działaniami z perspektywy Grup Docelowych, występuje w priorytecie IX i VIII PO KL i tu
należałoby poszukiwać wspólnej płaszczyzny porozumiewania w zakresie ustalania kryteriów
odnoszących się do komplementarności, co nie oznacza, że w pozostałych priorytetach one
nie występują. Zacieniowane pola dobitnie pokazują miejsca spójności.
81
a. Po dokonaniu analizy wsparcia Grup Docelowych w poszczególnych programach
realizowanych na terenie województwa, stwierdzić należy, że w ramach PO KL wszystkie
grupy społeczne i podmioty zajmujące się ich problematyką mogą z tego wsparcia
skorzystać. Beneficjenci RPO WŚ to w głównej mierze jednostki, które skupiają, bądź są
odpowiedzialne za funkcjonowanie Grup Docelowych, które występują w PO KL.
b. Największa spójność między innymi programami i poszczególnymi działaniami z
perspektywy Grup Docelowych, występuje w priorytecie IX i VIII PO KL i tu należałoby
poszukiwać wspólnej płaszczyzny porozumiewania w zakresie ustalania kryteriów
odnoszących się do komplementarności.
c. W priorytecie VI PO KL spójność występuje tylko w małym zakresie i odnosi się do
Poddziałania 6.1.1, Działania 6.2 z Działaniem 1.1 i 2.2 RPO WŚ oraz 3.1 i 2 PROW i w
niewielkim zakresie Działania 6.3.
d.
W najmniejszym stopniu spójność występuje w priorytecie VII PO KL i dotyczy tylko
Działania 7.3 z RPO WŚ, oraz nieco silniejsza z PROW z Działaniem 3.4 i Działaniami w
ramach podejścia LEADER (4.2 i 4.3).
12. Czy wskaźniki dla poszczególnych Priorytetów i Działań w ramach PO KL
są spójne i komplementarne ze wskaźnikami dla poszczególnych
Priorytetów i Działań w ramach innych programów.
Analizując wskaźniki (w PO KL i PROW – wskaźniki monitorowania, w RPO WŚ –
wskaźniki realizacji celów), które służą do określenia stopnia realizacji celów każdego z
programów, trudno doszukać się ich spójności i komplementarności. Wynika to z faktu, że
skoro interwencja funduszy w poszczególnych programach ma całkiem inny charakter,
zatem i wskaźniki w każdym z nich mają swój odrębny charakter i dotyczą innej materii.
Rodzaje wskaźników monitorowania dla PO KL zostały ustalone przez IZ, w dokumencie
„Podręcznik wskaźników. Program Operacyjny Kapitał Ludzki”. Ich wartości docelowe, oraz
wartości do osiągnięcia w poszczególnych latach wdrażania programu są ustalane przez IP i
zapisane w Planach Działania na każdy rok.
W RPO WŚ i PROW rodzaje i wartości wskaźników są częścią dokumentów
zasadniczych. Wskaźniki dla RPO WŚ ustala Zarząd Województwa a dla PROW MRiRW, na
co władze województwa nie mają żadnego wpływu.
Warte podkreślenia natomiast jest podanie w RPO WŚ katalogu i wartości wskaźników
kontekstowych, przy pomocy których jesteśmy w stanie porównać sytuację w Województwie
82
Świętokrzyskim na tle sytuacji w kraju i UE-27. Wśród tych wskaźników jest szereg takich,
które mogłyby służyć, jako punkt odniesienia przy opracowywaniu projektów do PO KL.
Faktem jest, że wskaźniki te dotyczą roku 2005, a więc okresu sprzed opracowania
programu, jednakże gdyby były one aktualizowane wraz z opracowywaniem Planów Działań
na kolejne lata, byłyby doskonałą pomocą zarówno dla Beneficjentów programu jak i
członków KOP oceniającym projekty. W przypadku PO KL można pójść jeszcze dalej, w
kierunku opracowania wskaźników specyficznych dla każdego priorytetu. Trzeba byłoby w
tym zakresie przeprowadzić stosowne badania w poszczególnych obszarach problemowych
na terenie województwa.
Potrzebę taką zgłaszają także rozmówcy wywiadów w trakcie badań. „Na terenie
Województwa Świętokrzyskiego nie było wykonanej diagnozy na bazie której, można byłoby
się odnieść do wskaźników tak, aby później określić kryteria dostępu, bądź strategiczne
adekwatne dla naszego województwa. Są robione analizy porównawcze województw przez
ministerstwo, ale według ŚBRR odbiegają one od rzeczywistości. ŚBRR wykonuje własne
analizy wśród gmin, powiatów NGO. Są to jednak analizy cząstkowe.”
a. Z uwagi na całkiem inny charakter interwencji w każdym z programów realizowanych na
terenie
województwa,
także
wskaźniki
osiągnięcia
celów
tych
programów
są
dostosowane do tego charakteru. Stąd trudno znaleźć płaszczyznę porównania, aby
określić ich spójność i komplementarność.
b. Istnieje potrzeba, aby dokonać kompleksowych badań sytuacji i potrzeb w obszarach
każdego priorytetu, które pozwoliłyby ustalić wskaźniki kontekstu, które są niezbędne do
efektywnego planowania działań, aplikowania o środki przez Beneficjentów oraz oceny
wniosków.
13. Czy interwencje w ramach komponentu regionalnego PO KL w
Województwie Świętokrzyskim są komplementarne z interwencjami EFS i
EFRR okresu programowego 2004-2006?
W części 2 niniejszego rozdziału, w którym poszukiwano odpowiedzi na pytanie „Czy
interwencje w ramach PO KL w Województwie Świętokrzyskim są komplementarne z innymi
programami operacyjnymi”, badając komplementarność na poziomie odpowiedniości z
przedsięwzięciami realizowanymi w poprzednim okresie programowym, pokazano w
kryteriach strategicznych, że w każdym priorytecie jest odniesienie do poprzedniego okresu
programowego. Przy czym jak zauważamy, ma to bardzo skromny wymiar, gdyż
83
szczegółowe zapisy ograniczają Beneficjentów do ewentualnych odniesień tylko do dwóch
przypadków: pierwszy – to wykorzystanie sprzętu ICT zakupionego ze środków EFS w latach
2004-2006 w Priorytecie IX PO KL; drugi – do wykorzystania dorobku PIW EQUAL w
priorytetach pozostałych.
Ustanowienie kryteriów komplementarności z poprzednim okresem programowania na
poziomie minimum, a co za tym idzie wyłączenie z koncepcji wdrażania polityki rozwoju
innych rezultatów interwencji osiągniętych w poprzednim okresie programowania niż
wykorzystanie sprzętu ICT czy rezultatów PIW EQUAL, uniemożliwia odniesienie się do
szeregu innych przedsięwzięć realizowanych bądź to na poziomie krajowym bądź też
wojewódzkim w ramach SPO RZL czy ZPORR.
Tym niemniej należy pamiętać, iż w poprzednim okresie programowym interwencje
funduszy pomocowych nie ograniczały się tylko do technologii ICT, czy EQUAL-a. Stworzono
szereg innych możliwości poprzez dofinansowanie rozwoju bazy wielu jednostek, czy wiele
cennych inicjatyw o charakterze pilotażowym, z których warto korzystać i doskonalić je w
obecnym okresie programowym. Warto w tym miejscu wskazać przykłady:
•
Utworzenie platform, sieci i programów nauczania do kształcenia na odległość.
•
Utworzono platformy edukacyjne na różnych poziomach nauczania
•
Wdrożenie nowoczesnych metod nauczania w szkolnictwie zawodowym.
•
Wypracowano i organizowano alternatywne formy edukacji elementarnej w oparciu o
nowoczesne metody pracy z dziećmi przedszkolnymi.
•
Zbudowano, zmodernizowano, czy wyposażono bazy szkół i placówek edukacyjnych.
•
Wypracowano szereg rozwiązań dla edukacji w ramach ogólnopolskich projektów
„Szkoła Marzeń”, „Szkoła z Klasą”
Jest to konkretny dorobek interwencji funduszy poprzedniego okresu, który powinien
procentować w projektach tego okresu programowego. Przeglądając raporty opracowane w
ramach badań innych ewaluacji, w wielu miejscach znajdujemy rekomendacje do
zachowania ciągłości i wykorzystywania dorobku poprzedniego okresu programowego. Bez
tego wiele inicjatyw zakończy swój żywot, a wydane pieniądze nie w pełni skutkować będą
efektywnością i oddziaływaniem na dalsze lata.
Aby w sposób poważny i odpowiedzialny podejść do tej kwestii, niezbędne jest
przemodelowanie wniosku aplikacyjnego - o czym pisano już we wcześniejszych punktach
opracowania – aby zagadnienie to miało większe znaczenie.
84
Rozmówcy wywiadów podkreślają, że w zasadzie w punkcie 3.5 wniosku aplikacyjnego
„Potencjał projektodawcy i zarządzanie projektem” Beneficjenci mogą także uwzględniać
aspekt uczestnictwa w projektach w poprzednim okresie programowym, jednakże punkt ten
ogranicza się tylko do polecenia;
„Opisz doświadczenie w realizacji podobnych
przedsięwzięć/projektów”. Nie jest to więc to samo, co komplementarność z innymi
projektami.
a. W kryteriach strategicznych do każdego priorytetu PO KL jest odniesienie do
poprzedniego okresu programowego. Przy czym jak zauważamy, ma to bardzo skromny
wymiar, gdyż szczegółowe zapisy ograniczają Beneficjentów do ewentualnych odniesień
tylko do dwóch przypadków: pierwszy – to wykorzystanie sprzętu ICT zakupionego ze
środków EFS w latach 2004-2006 w Priorytecie IX PO KL; drugi – do wykorzystania
dorobku PIW EQUAL w priorytetach pozostałych.
b. W znacznie większym zakresie dorobek interwencji funduszy pomocowych poprzedniego
okresu winien przekładać się na jego wykorzystanie w projektach obecnego okresu, dla
zwiększenia efektu synergii, czy dźwigni. W tym upatrywać można zwiększenia
komplementarności na poziomie odpowiedniości.
85
86
Obszar problemowy
Rekomendacja
1
Wśród wszystkich uczestników
wdrażania i realizacji projektów
finansowanych z funduszy UE istnieje
niska świadomość przestrzegania
zasady komplementarności.
Wszyscy odpowiedzialni za wdrażanie i realizację programów
pomocowych finansowanych ze środków UE, winni mieć świadomość,
że komplementarność jest jedną z zasad udzielania pomocy z tych
środków, zatem należy bezwzględnie jej przestrzegać i stosować.
Definicja komplementarności ma szeroki zakres i należy ją postrzegać
na pięciu poziomach: instytucjonalnym, wyboru projektów,
geograficznym, merytorycznym, odpowiedniości z przedsięwzięciami
finansowanymi z programów operacyjnych w poprzednim okresie
programowania. Poziomy te można rozpatrywać ponadto w kontekście
występowania wewnętrznego (w obrębie jednego Programu
Operacyjnego) oraz zewnętrznego (w obrębie wielu programów
operacyjnych).
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
− Wszystkie podmioty
zaangażowane w
łańcuchu wdrażania
i realizacji
programów
funduszy
pomocowych UE
(IZ, IP, IP II,
instytucje
współpracujące w
zakresie
opracowywania
dokumentów
programowych i
strategicznych,
instytucje
współpracujące w
zakresie szkolenia
wnioskodawców
bądź pomocy im w
pisaniu wniosków,
Beneficjenci, itd.)
powinny przyswoić
istotę tej zasady i ją
przestrzegać.
− Instytucje
Zarządzające
programami – w
zakresie wydania
odpowiednich
interpretacji
− IP, IP2, ROEFS-y,
inne instytucje
szkoleniowe, w
zakresie praktyki
Proponowany
sposób wdrożenia
− Wydanie jasno
sprecyzowanych
wytycznych, czy
instrukcji.
− Prowadzenie
szeroko
zakrojonej akcji
informacyjnej i
wprowadzenie
obowiązku
przestrzegania
dla wszystkich
poziomów
wdrażania i
realizacji
programów.
− Wprowadzenie
tematyki
komplementarno
ści do programów
szkoleń i akcji
informacyjnej
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego L. p.
WNIOSKI I REKOMENDACJE
V.
We wszystkich priorytetach i na
wszystkich pięciu poziomach (wyboru
projektów, merytorycznym,
geograficznym czy odpowiedniości z
poprzednim okresem programowania)
w komponencie regionalnym PO KL
występuje komplementarność z innymi
programami. Jest ona jednak mocno
ograniczona co do rodzaju.
Rekomendacja
Należy rozszerzyć rodzaje komplementarności we wszystkich
działaniach poszczególnych programów finansowanych z funduszy
pomocowych UE. Przestrzeganie tej zasady, oraz konsekwentne jej
egzekwowanie od projektodawców poprzez stworzenie skutecznych
mechanizmów, pozwoli na uzyskanie efektywniejszego wykorzystania
środków pomocowych, zwiększenia efektu synergii i dźwigni w rozwoju
regionalnym.
3
4
Najpowszechniejszym, co nie znaczy,
że najskuteczniejszym, dotychczas
stosowanym mechanizmem
zapewniającym komplementarność
działań są kryteria strategiczne.
Kryteria te także mają bardzo
ograniczony zakres rodzajowy w
poszczególnych działaniach.
Analiza przykładów dobrych praktyk,
dokonana w ramach niniejszego
badania, pokazuje, że w innych
województwach stosowano inne
mechanizmy zapewniające spójność i
komplementarność działań pomiędzy
programami realizowanymi na ich
terenie.
Należy rozszerzyć zakres rodzajowy kryteriów strategicznych,
zapewniających komplementarność z innymi programami. Warte
rozważenia jest zawarcie w kryteriach wyboru projektów każdego
działania, kryterium komplementarności z zapisem jak najogólniejszym,
dającym Beneficjentom możliwość odniesienia do wszystkich możliwych
przypadków, jakie wystąpiły w konkretnej sytuacji. Proponujemy zapis :
„Komplementarność projektu z innymi zrealizowanymi, bądź
planowanymi do realizacji projektami, finansowanymi z EFS bądź innych
programów”. Przy takim podejściu trzeba konsekwentnie ustalić
odpowiednie wagi oceny punktowej takiego kryterium
IZ, IP, IP2 jak w
rekomendacji 2
Proponujemy dokonać rewizji mechanizmów i narzędzi zapewniających
spójność i komplementarność działań finansowanych z różnych
programów, które zidentyfikowano na innym terenie, celem adoptowania
ich w praktyce wdrażania programów w Województwie Świętokrzyskim.
Lista tych mechanizmów zawarta jest w rozdziale VI niniejszego raportu.
IZ, IP, IP2 wszystkich
programów
realizowanych na
terenie województwa
Proponowany
sposób wdrożenia
Wydanie
stosownych
wytycznych,
prowadzenie akcji
informacyjnej
wśród
Beneficjentów
Wydanie
stosownych
wytycznych,
prowadzenie akcji
informacyjnej
wśród
Beneficjentów
Dokonanie analizy,
wprowadzenie ich
w stosownych
dokumentach
programowych
Obszar problemowy
L. p.
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
informacyjnoszkoleniowej
− IZ - poprzez
wprowadzenie
mechanizmów do
dokumentów
programowych i
wytycznych
− IP, IP2 PO KL,
poprzez
uwzględnienie w
PD, kryteriach
wyboru,
prowadzeniu akcji
informacyjnej i
innych
podejmowanych
działaniach
87
88
Obszar problemowy
Za najbardziej skuteczne mechanizmy
zapewniające komplementarność,
można uznać na poziomie
instytucjonalnym ustalone procedury
formalnego i nieformalnego przepływu
informacji pomiędzy różnymi aktorami
zaangażowanymi we wdrażanie
różnych programów na poziomie
regionalnym
Rek. 1 – SW we
współpracy z
IZ RPOWŚ, IP PO KL,
IZ PROW
Rek. 2 – IZ RPOWŚ, IP
PO KL, SW
Rek.3 - PKM PO KL i
KM RPO WŚ
Rek. 4 - SW
6
Brak promocji idei komplementarności
wśród Beneficjentów
Należy położyć większy nacisk na promocję idei komplementarności
oraz bezwzględnego uwzględnienia tej tematyki podczas szkoleń. Aby
móc to wdrożyć niezbędne jest opracowanie i dostarczenie instytucjom
szkoleniowym materiałów merytorycznych, zatwierdzonych na szczeblu
regionalnym, na które mogliby się powoływać.
IZ (PO KL, RPOWŚ,
PROW) – opracowanie
materiałów
merytorycznych w
formie np. poradnika
IP, IP2, ROEFS – y –
wprowadzenie do
tematyki szkoleń i
prowadzenie akcji
informacyjnopromocyjnej
7
Brak kompleksowych badań na
poziomie regionalnym w kontekście
obszarów problemowych
poszczególnych priorytetów PO KL. Na
obecnym etapie Beneficjenci i instytucje
odpowiedzialne za wdrażanie
Istnieje potrzeba, aby dokonać kompleksowych badań sytuacji i potrzeb
w obszarach każdego priorytetu, które pozwoliłyby ustalić wskaźniki
kontekstu, które są niezbędne do efektywnego planowania działań,
aplikowania o środki przez Beneficjentów oraz oceny wniosków. Badania
tego typu powinny wejść na stałe do systemu planowania spójności
Samorząd
Województwa
Proponowany
sposób wdrożenia
Wypracowanie
systemu
współpracy,
usankcjonowania
jej stosownymi
porozumieniami,
powołanie
zespołów
roboczych
Opracowanie
materiałów
merytorycznych w
formie poradnika,
wprowadzenie do
tematyki szkoleń i
akcji informacyjnopromocyjnej
zasady
komplementarności
Zlecenie wykonania
badania lub
powołanie
specjalnej komórki
badawczej
pracującej na
potrzeby polityki
L. p.
1. Należy stworzyć system wzajemnego porozumienia i współdziałania
na poziomie instytucjonalnym zarówno formalnego jak roboczego
między różnymi zespołami problemowymi IZ RPO WŚ Æ IP i IP2 PO
KL ÆPROW, celem wypracowywania rozwiązań zapewniających
wzajemną komplementarność działań we wszystkich programach.
2. Stworzenie płaszczyzny porozumienia i współpracy pomiędzy PKM
PO KL i KM RPO WŚ i Zarządu Województwa celem prowadzenia
lepszej spójności polityki regionalnej
3. Wprowadzanie do porządku obrad PKM PO KL i KM RPO WŚ
tematyki komplementarności.
4. Stworzenie organów kształtujących politykę regionu w szerszym
aspekcie. Warto rozważyć, aby uzupełnić tę lukę poprzez
wprowadzenie pewnego rodzaju rad naukowo – ekonomicznych, które
sprzyjałyby wspólnej polityce, a na szczeblu roboczym współdziałanie
w roboczych grupach mieszanych, czy zespołach ewaluacyjnych.
Rekomendacja
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
regionalnej.
8
W obecnym formacie wniosek
aplikacyjny PO KL nie daje możliwości
przedstawienia komplementarności
projektu z innymi zrealizowanymi bądź
planowanymi do realizacji projektami
współfinansowanymi z innych
programów, w szerszym zakresie.
Aby zwrócić uwagę Beneficjentów, oraz podnieść rangę zasadzie
komplementarności, niezbędne jest dokonanie zmiany formatu wniosku
aplikacyjnego i zawarcie w nim oddzielnego punktu dotyczącego tej
kwestii, wzorem wniosku o dofinansowanie w RPO WŚ.
9
W obecnym systemie Samorząd
Województwa ma niepełne możliwości
wykorzystania interwencji funduszy
pomocowych UE na kształtowanie
polityki spójności na swoim terenie
Chcąc zapewnić komplementarność na poziomie regionalnym, w
znacznie szerszym wymiarze niż dotychczas, pomiędzy programami
finansowanymi z funduszy pomocowych a realizacją SRWŚ, niezbędne
jest stworzenie systemu zapewniającego większy wpływ na
kształtowanie mechanizmów tej komplementarności na poziomie
województwa, w odniesieniu do programów dotychczas centralnie
zarządzanych, szczególności dotyczy to PROW.
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego programów korzystają z różnych źródeł,
informacje są rozproszone, często
wykluczające się w różnych źródłach,
niekompletne
Rekomendacja
Ogromną potrzebą, jest zapewnienie komplementarności i jej
wyartykułowanie między komponentem centralnym a regionalnym.
Przejawia się to najbardziej w priorytecie IX PO KL, gdzie w dalszym
ciągu w szkołach każdego szczebla, są jeszcze poważne braki w ich
wyposażeniu w nowoczesny sprzęt ICT i pomoce dydaktyczne.
11
Analiza wniosków aplikacyjnych
dowodzi o występowaniu
komplementarności (tam gdzie ona
występuje w projektach) na stosunkowo
niskim poziomie synergii.
1. Wprowadzenie większej liczby mechanizmów skutkujących lepszym
efektem komplementarności i
wprowadzenie systemu ich
egzekwowania i promowania w procedurze wyboru projektów PO KL,
RPO WŚ i PROW.
2. Podniesienie świadomości Beneficjentów aplikujących do programu
spójności
IZ PO KL
Zmiana formatu
wniosku
aplikacyjnego
MRR, MRiRW
Dokonanie zmian
systemowych przez
wprowadzenie ich
do aktów prawnych
odpowiedniej rangi.
IZ PO KL
10
Mała komplementarność działań
pomiędzy komponentem centralnym a
regionalnym PO KL
Proponowany
sposób wdrożenia
Rek. 1 - IZ, IP,
wszystkich programów
realizowanych na
terenie województwa
Wprowadzenie
zmian w
dokumentach
programowych i
wytycznych
poprzez wskazanie
zagadnień
odnoszących się do
komplementarności
Uwzględnienie
zagadnienia w
Planach Działań.
Opracowanie
materiałów
Obszar problemowy
L. p.
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
89
90
Niektóre typy projektów realizowane w
ramach komponentu regionalnego PO
KL nie są dostosowane do potrzeb
regionu
Rekomendacja
1. Dobór typów projektów do realizacji w PO KL powinien być oparty na
dokładnej analizie potrzeb w regionie. Żeby móc trafnie je określić
niezbędna jest dokładna diagnoza stanu obecnego i dokonanie
strategicznej analizy potrzeb w najbliższej perspektywie dla każdego
priorytetu.
2. PO KL powinien położyć większy nacisk na realizację projektów w
obszarach preferencji działań w RPO WŚ i PROW. Do tego
wymagane jest wzajemne porozumienie między instytucjami
wdrażającymi programy
3. W większym niż dotychczas wymiarze powinno stawiać się na
projekty, które w sposób jak najbardziej kompleksowy, z udziałem
wielu form wsparcia Grup Docelowych, pozwolą przygotować,
profesjonalne kadry do poszczególnych dziedzin gospodarki
regionalnej.
4. Większy udział w katalogu wsparcia, winny mieć projekty promujące
podejmowanie działalności gospodarczej na własny rachunek, w tym
także wsparcie finansowe na rozpoczęcie działalności, zarówno w
stosunku do zwykłych uczestników jak i dla podmiotów ekonomii
społecznej. W stosunku do zapotrzebowania w regionie, tego typu
projektów jest stanowczo za mało.
5. W szkolnictwie zawodowym, istnieje bardzo duża potrzeba
modernizacji oferty edukacyjnej, aby bardziej dostosować ją do
potrzeb rynku pracy, z wykorzystaniem nowoczesnych metod
nauczania i form kształcenia. Stąd też priorytetem w Działaniu 9.2 i 9.3
PO KL winny być tego typu projekty.
6. W obecnym okresie programowym w znacznie większym rozmiarze
winno premiować się projekty z wykorzystaniem bazy stworzonej w
poprzednim okresie programowym, jak np. centra kształcenia na
odległość i sama forma kształcenia na odległość, wykorzystanie
sprzętu ICT, zmodernizowane obiekty, itp.
IP PO KL w
Województwie
Świętokrzyskim
IZ RPO WŚ
Proponowany
sposób wdrożenia
merytorycznych w
postaci poradnika,
wprowadzenie do
tematyki szkoleń
zasady
komplementarności
Uwzględnienie
zaproponowanych
rekomendacji w
Planach Działań na
2011 r.
Porozumienie
między instytucjami
wdrażającymi PO
KL, RPOWŚ,
PROW w
Województwie
Świętokrzyskim
Obszar problemowy
L. p.
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
Rek. 2 – IP, IP2,
ROEFS - y
Rekomendacja
Niski stopień wykorzystania
Regionalnej Strategii Innowacji
Województwa Świętokrzyskiego, dla
potrzeb wykorzystania w programach
finansowanych z funduszy
pomocowych UE. Powodem są zbyt
ogólnikowe i mało użyteczne
rekomendacje napisane językiem mało
komunikatywnym na użytek
powszechny, oraz małe
upowszechnienie tego dokumentu.
Dokonać przeglądu Regionalnej Strategii Innowacji Województwa
Świętokrzyskiego, dostosować jej język i rekomendacje do
powszechnego wykorzystania przez Beneficjentów programów
realizowanych na poziomie regionalnym.
Proponowany
sposób wdrożenia
Uaktualnienie i
dokonanie zmian w
RSI, zwiększenie
jej roli i
użyteczności
poprzez promocję
w regionie
Obszar problemowy
L. p.
Adresaci
odpowiedzialni za
wdrożenie
rekomendacji
Samorząd
Województwa,
Realizatorzy projektu
opracowującego RSI
91
VI. LISTA DODATKOWYCH MECHANIZMÓW ZAPEWNIAJĄCYCH
SPÓJNOŚĆ I KOMPLEMENTARNOŚĆ DZIAŁAŃ FINANSOWANYCH
ZE ŚRODKÓW EFS Z DZIAŁANIAMI WSPÓŁFINASOWANYMI PRZEZ
INNE ŚRODKI WSPÓLNOTOWE
Na poziomie instytucjonalnym
1. Obowiązkowe
spotkania
osób
odpowiedzialnych
za
wdrażanie
komponentu
regionalnego PO KL, RPO WŚ i PROW, oraz dyskusje dotyczące zapewnienia
komplementarności w celu jak najbardziej efektywnego wdrażania programów.
2. Warsztaty grup roboczych pracujących nad Planami Działań na poszczególne lata,
złożonych z przedstawicieli PKM PO KL, zaangażowanych we wdrażanie komponentu
regionalnego PO KL pracowników IP i IP II, przy współudziale pracowników ROEFS,
ROPS, Kuratorium Oświaty, praktyków i innych instytucji mogących wnieść swój wkład
nad poszukiwaniem rozwiązań jak najefektywniejszego wdrażania. Spotkania te mają
na celu skonfrontowanie różnych perspektyw, a także uwzględnienie doświadczeń osób
i instytucji w zakresie wdrażania poszczególnych działań na wszystkim poziomach
zarządzania.
3. Powołanie i zaangażowanie do monitorowania i oceny realizowanych działań Grupy
Sterującej Ewaluacją oraz Regionalnej Grupy Roboczej, składającej się z przedstawicieli
instytucji zaangażowanych we wdrażanie różnych programów na szczeblu regionalnym.
Na poziomie merytorycznym
4. Bieżące dostosowywanie kryteriów strategicznych do założeń komplementarności
wobec innych interwencji w jak największej liczbie działań (nie tylko Priorytet IX PO KL).
5. Premiowanie tych beneficjentów, którzy we wniosku oprócz doświadczenia w realizacji
projektów (także we wcześniejszym okresie finansowania) deklarują również ponowne
wykorzystanie zarówno środków trwałych, które nabyli w poprzednich projektach, jak i
metod
pracy,
schematów
postępowania,
które
zostały
wypracowane
w
ich
wcześniejszych projektach.
6. Kompleksowe podejście do programów rewitalizacji, wymaganych w wielu działaniach
RPO WŚ. Wymaganie wpisywania do nich oprócz planów dotyczących infrastruktury,
także wykorzystywania tej infrastruktury w celu zaktywizowania lokalnego „czynnika
ludzkiego”. Z drugiej strony w PO KL (np. Priorytecie VII) premiowanie takich rozwiązań,
które wpisują się w kompleksowy program rewitalizacji.
7. Włączenie tematyki komplementarności w programy szkoleń i doradztwa oferowanego
beneficjentom przez ROEFS-y, Instytucje Wdrażające i inne jednostki szkoleniowe.
92
8. Uwzględnienie zasady komplementarności w promocji PO KL zarówno wśród
beneficjentów, jak i wszystkich osób i instytucji zaangażowanych w proces jego
wdrażania.
9. Opracowanie formy poradnika, w jaki sposób można pokazywać w projektach zarówno
miękkich jak i twardych, oraz realizować zasadę komplementarności. Pokazać przykłady
dobrych praktyk.
Na poziomie wyboru projektów
10. Premiowanie projektów, które zapewniają komplementarność z działaniami wdrażanymi
w komponencie centralnym.
11. Wprowadzenie
możliwie
jak
największej
liczby
kryteriów
strategicznych
dla
poszczególnych działań, aby zapewnić komplementarność w jak najszerszym znaczeniu.
Pulę punktów przeznaczonych na kryteria strategiczne podzielić wg wag dla
poszczególnych rodzajów kryteriów. Uzyskamy wówczas lepszy efekt synergii.
93
VII. PROPOZYCJE KOLEJNYCH PROBLEMÓW BADAWCZYCH
WRAZ Z UZASADNIENIEM
Analizując różne aspekty wdrażania komponentu regionalnego PO KL w kontekście
tematyki komplementarności, zespół ewaluacyjny proponuje kolejne tematy badawcze, które
mogłyby przyczynić się do usprawnienia procesu wdrażania programu. Efektem tego winna
być lepsza efektywność wykorzystania środków pomocowych, lepsza skuteczność i
adekwatność realizacji działań, lepsza trwałość i oddziaływanie projektów, a to wszystko w
konsekwencji winno przełożyć się na lepszy rozwój regionu świętokrzyskiego.
Oto propozycje tematów badawczych:
1. Skuteczność działań informacyjno-promocyjnych prowadzonych przez podmioty
zaangażowane we wdrażanie i realizację projektów PO KL, w kontekście
zintegrowanego systemu komunikacji programów pomocowych w Województwie
Świętokrzyskim.
Warunkiem wysokiej skuteczności aplikowania o środki pomocowe UE jest dobrze
zorganizowany system komunikacji, którego częścią są działania informacyjno-promocyjne.
Jak widzimy z obserwacji, prowadzonych w środowisku, zewsząd słyszymy narzekania na
niedostatek informacji. Warto zbadać wszystkie dotychczas stosowane narzędzia promocji i
kanały przepływu informacji, dokonać ich oceny skuteczności, adekwatności, i użyteczności,
oraz zaproponować korzystniejsze rozwiązania.
2. Adekwatność projektów PO KL do potrzeb rozwoju społeczno-gospodarczego z
perspektywy trzech sektorów: publicznego, społecznego i prywatnego.
Interwencja środków z funduszy pomocowych powinna przyczynić się do jak najlepszego
rozwoju regionu we wszystkich jego obszarach problemowych. Duży udział w tym rozwoju
przypisać trzeba interwencji funduszy pomocowych UE, poprzez realizowane projekty.
Niezbędnym staje się na półmetku okresu programowego zbadanie, na ile realizowane
projekty PO KL są adekwatne potrzebom rozwoju społeczno-gospodarczego regionu
świętokrzyskiego. Na problem ten warto spojrzeć poprzez pryzmat trzech sektorów:
publicznego, społecznego i prywatnego (gospodarczego), głównych aktorów funkcjonowania
regionu.
94
3. Skuteczność
metod
wsparcia
Grup
Docelowych,
wykorzystywanych
w
projektach PO KL, przez różne grupy Beneficjentów i dostosowanie ich do
potrzeb rozwoju regionalnego.
Doświadczenie minionego okresu dowodzi, że Beneficjenci w aplikowanych wnioskach
mają różne podejście do stosowania zróżnicowanych metod wsparcia dla Grup Docelowych
objętych projektem. Przyświecają im w tym różne przesłanki, które kierują nimi w doborze
metod w projektach. Nie zawsze są to przesłanki ukierunkowane na wysoką jakość wsparcia
lecz na uzyskanie efektów ilościowych. Takie podejście może stanowić zagrożenie dla
efektywności programu. Celowym byłoby zbadać wykorzystywane metody w różnych typach
projektów, ocenić je wg szerokiego spektrum kryteriów ewaluacyjnych, zarekomendować
najlepsze rozwiązania do wykorzystania w przyszłości.
4. Ocena systemu doboru wskaźników w projektach finansowanych ze środków
EFS i praktyka ich stosowania przez Beneficjentów.
Analizując
dokumenty
programowe
oraz
wnioski
projektowe,
widzimy
wiele
niedoskonałości i problemów, jakie dla Beneficjentów stanowi właściwy dobór wskaźników.
Na ogół skupiają się na wskaźnikach rutynowych. Część z nich to wskaźniki obowiązkowe
wynikające ze wskaźników monitorowania poszczególnych Priorytetów i Działań PO KL,
natomiast pozostałe są dowolnie kształtowane w zależności od wiedzy, umiejętności,
doświadczenia, czy subiektywnego spojrzenia Beneficjenta. Mało kto jednak pamięta o
wskaźnikach oddziaływania, które są główną miarą trwałości projektu. W niektórych
programach opracowane są katalogi wskaźników obowiązkowych i pomocniczych. Celowym
byłoby zbadanie całego systemu w przypadku PO KL, zaproponowanie katalogu różnych
rodzajów
wskaźników
dla
poszczególnych
priorytetów,
co
ułatwiłoby
pracę
przy
konstruowaniu projektów, jak i na etapie monitorowania i dokonywania ich analiz.
5. Ocena skuteczności i komplementarności działań szkoleniowo-doradczych
prowadzonych przez podmioty zaangażowane we wdrażanie i realizację
podkomponentu regionalnego PO KL.
Podobnie jak przepływ informacji tak i działalność szkoleniowo-doradcza jaką prowadzą
różne podmioty zaangażowane bezpośrednio i pośrednio we wdrażanie i realizację działań
PO KL, są najważniejszym elementem w opracowywaniu dobrych jakościowo projektów,
które w jak najlepszym stopniu przyczyniać się mają do osiągania celów programowych.
Brak wiedzy i umiejętności w opracowywaniu dokumentów aplikacyjnych, niesie za sobą
wiele
negatywnych
skutków
zarówno
dla
Beneficjentów
jak
i
całego
otoczenia
95
instytucjonalnego odpowiedzialnego za wdrażanie programu. Należy dążyć, aby oferowane
szkolenia i działalność doradcza niosły za sobą jak największą efektywność, stąd należy
rozważyć dokonanie oceny dotychczas prowadzonych działań.
6. Ocena postaw i potrzeb różnych grup „aktorów” rynku pracy w odniesieniu do
możliwości PO KL.
Instytucje zaangażowane we wdrażanie PO KL, które jednocześnie opracowują cały
system wdrażania, mają na ogół spojrzenie na postawy i potrzeby różnych grup
bezpośrednich „aktorów” realizacji projektów, poprzez swój punkt widzenia, z pozycji
wykonywanych funkcji. W sytuacjach kontaktów służbowych ocena ich postaw ma wybiórczy
charakter, jest rozproszona wśród pracowników a wiele okoliczności jest nie ujawniane. Brak
wiedzy na temat ich postaw i potrzeb w poszczególnych obszarach problemowych,
prowadzić może do błędnego planowania działań, kierunków wsparcia, czy doboru typów
projektów. Z tego powodu ocena tego zagadnienia ma swoje uzasadnienie.
96
VIII. ANEKSY
Załącznik 1 - Relacje pomiędzy celami SRWŚ a celami PO KL, RPO i PROW
Załącznik 2 - Zestawienie Grup Docelowych objętych wsparciem w ramach poszczególnych
Programów i Działań.
Załącznik 3 - Analiza SWOT
Załącznik 4 - Działania i Poddziałania realizowane w ramach komponentu regionalnego
PO KL w województwie świętokrzyskim.
97
98
Załącznik 1
Cel
warunkujący
SRWŚ
Priorytet
SRWŚ
Oś Priorytetowa
RPO
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet I
Cel 1
Przyśpieszenie
rozwoju branży
ekonomicznej i
wzrostu
innowacyjności
województwa
Tworzenie otoczenia
przyjaznego dla
powstawania i
rozwoju
nowoczesnego
biznesu, szczególnie
sektora małych i
średnich
przedsiębiorstw
Oś Priorytetowa 1.
Rozwój
Cele Osi Priorytetowej
RPO
− Wzmocnienie
konkurencyjności i
zdolności inwestycyjnej
średnich przedsiębiorstw,
− Wzmocnienie
inwestycyjne instytucji
otoczenia biznesu oraz
funduszy pożyczkowych i
gwarancyjnych.
PO KL
Priorytet VIII:
Regionalne
kadry
gospodarki
Cele PO KL
Cel szczegółowy 1:
Rozwój
wykwalifikowanej i
zdolnej do adaptacji siły
roboczej
Priorytet II
Wspieranie rozwoju
gospodarki opartej
na wiedzy
− Tworzenie i rozbudowa
sieci teleinformatycznych
oraz rozwój systemów
usług elektronicznych, w
tym dla podmiotów
gospodarczych,
− Wzrost dostępności
kompleksowo
wyposażonych terenów
inwestycyjnych,
− Poprawa wizerunku
regionu, jego potencjału
gospodarczego i
turystycznego.
Oś 3 Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowani
e gospodarki
wiejskiej
Cele PROW
− Różnicowanie działalności
rolniczej w kierunku
podejmowania lub
rozwijania przez rolników,
domowników i małżonków
rolników działalności
nierolniczej lub związanej z
rolnictwem w zakresie
produkcji i usług.
− Wzrost konkurencyjności
gospodarczej obszarów
wiejskich, rozwój
przedsiębiorczości i rynku
pracy.
− Poprawa jakości życia
poprzez zaspokojenie
potrzeb społecznych i
kulturalnych mieszkańców
wsi oraz promowanie
obszarów wiejskich.
− Poprawa powiązań
pomiędzy podmiotami
działającymi na rzecz
innowacyjności i
gospodarką,
Oś Priorytetowa 2.
Wsparcie
innowacyjności,
budowa
społeczeństwa
informacyjnego oraz
wzrost potencjału
inwestycyjnego
regionu
PROW
Priorytet VIII:
Regionalne
kadry
gospodarki
Rozwój
wykwalifikowanej i
roboczej
Relacje pomiędzy celami SRWŚ a celami PO KL, RPO i PROW
Priorytet
Oś Priorytetowa
RPO
RPO
PO KL
Cele PO KL
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego − Poprawa jakości
infrastruktury ochrony
zdrowia,
− Doskonalenie regionalnej
infrastruktury edukacyjnej,
Cel 2
Priorytet I
Rozwój zasobów
ludzkich
Doskonalenie
systemu szkolnictwa
z uwzględnieniem
rynku pracy
Oś Priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej, oraz
inwestycje w
dziedzictwo
i sport
− Tworzenie warunków dla
rozwoju kultury, sportu i
turystyki, jako elementów
tożsamości regionalnej i
form aktywności
społeczno-zawodowej
ludności,
− Poprawa dostępu do
obiektów dziedzictwa
kulturowego,
turystycznych i
sportowych oraz
zmniejszenie różnic w tym
zakresie pomiędzy
regionem świętokrzyskim
a innymi regionami.
Priorytet IX:
Rozwój
wykształcenia
i kompetencji
w regionach
Zmniejszenie
nierówności w
upowszechnieniu
edukacji, szczególnie
pomiędzy obszarami
wiejskimi i miejskimi
Zmniejszenie
nierówności w jakości
usług edukacyjnych,
szczególnie pomiędzy
obszarami wiejskimi i
miejskimi (w zakresie
kształcenia ogólnego)
Podniesienie
atrakcyjności i jakości
kształcenia
zawodowego
Priorytet II
Rozwój potencjału
kadrowego nauki i
sektora badawczo rozwojowego
Priorytet VIII:
Regionalne
kadry
gospodarki
Rozwój
wykwalifikowanej i
roboczej
Poprawa
PROW
Cele PROW
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
99
100
Priorytet
Oś Priorytetowa
RPO
RPO
PO KL
Cele PO KL
funkcjonowania systemu
przewidywania i
zarządzania zmianą
gospodarczą
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III
Rozwój form
kształcenia
ustawicznego
Priorytet IX:
Rozwój
wykształcenia
i kompetencji
w regionach
Zmniejszenie
nierówności w
upowszechnieniu
pomiędzy obszarami
Wzmocnienie rozwoju
zawodowego i
podnoszenia kwalifikacji
nauczycieli, szczególnie
na obszarach wiejskich
Priorytet IV
Aktywna polityka
rynku pracy
Priorytet VI:
Rynek pracy
otwarty dla
wszystkich
Zwiększenie zasięgu
oddziaływania aktywnej
polityki rynku pracy
Zwiększenie poziomu
zatrudnienia wśród osób
młodych
Zmniejszanie
bezrobocia wśród osób
znajdujących się w
szczególnie trudnej
(kobiet, osób
długotrwale
bezrobotnych, osób
niepełnosprawnych,
osób bezrobotnych
zamieszkujących na
obszarach wiejskich)
starszych
PROW
Cele PROW
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
Priorytet
Zintegrowana
polityka społeczna
RPO
PO KL
Priorytet VII:
Promocja
integracji
społecznej
Cele PO KL
PROW
Cele PROW
Poprawa dostępu do
rynku pracy osób
zagrożonych
wykluczeniem
społecznym
Wzmocnienie i
poszerzenie zakresu
działań sektora ekonomii
społecznej
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet V
Oś Priorytetowa
RPO
Priorytet VI
Społeczeństwo
obywatelskie
Priorytet VI:
Rynek pracy
otwarty dla
wszystkich
Zmniejszanie
(kobiet, osób
długotrwale
bezrobotnych, osób
niepełnosprawnych,
osób bezrobotnych
zamieszkujących na
starszych
Oś 3 Jakość
życia na
obszarach
wiejskich i
różnicowani
e gospodarki
wiejskiej
podejmowania lub
produkcji i usług.
wiejskich, rozwój
pracy.
wsi oraz promowanie
Oś 4 Leader
Celem osi czwartej jest przede
wszystkim budowanie kapitału
społecznego poprzez
aktywizację mieszkańców oraz
przyczynianie się do
powstawania nowych miejsc
pracy na obszarach wiejskich,
a także polepszenie
zarządzania lokalnymi
zasobami i ich waloryzacja,
wskutek pośredniego
włączenia lokalnych grup
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
101
102
Priorytet
Oś Priorytetowa
RPO
RPO
PO KL
Cele PO KL
PROW
Cele PROW
działania w system
zarządzania danym obszarem.
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet VII:
Promocja
integracji
społecznej
Poprawa dostępu do
rynku pracy osób
zagrożonych
wykluczeniem
społecznym
Wzmocnienie i
poszerzenie zakresu
społecznej
Priorytet IX:
Rozwój
wykształcenia
i kompetencji
w regionach
Zmniejszenie
nierówności w
upowszechnieniu
pomiędzy obszarami
Priorytet VI:
Rynek pracy
Zmniejszanie
− Poprawa jakości
infrastruktury ochrony
zdrowia,
− Doskonalenie regionalnej
infrastruktury edukacyjnej,
Priorytet I
Rozwój
systemów
infrastruktury
technicznej i
społecznej
Rozbudowa i
podnoszenie
standardów
infrastruktury
społecznej
Cel 6
Priorytet I
Aktywizacja
Wielofunkcyjny
Cel 5
Oś Priorytetowa 5.
Wzrost jakości
infrastruktury
społecznej, oraz
inwestycje w
dziedzictwo
i sport
− Tworzenie warunków dla
rozwoju kultury, sportu i
turystyki, jako elementów
tożsamości regionalnej i
form aktywności
społeczno-zawodowej
ludności,
− Poprawa dostępu do
obiektów dziedzictwa
kulturowego,
turystycznych i sportowych
oraz zmniejszenie różnic w
tym zakresie pomiędzy
regionem świętokrzyskim
a innymi regionami.
Oś 3 Jakość
życia na
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
rozwój obszarów
wiejskich
umożliwiający
przechodzenie
ludności wiejskiej do
zawodów
pozarolniczych
Oś Priorytetowa
RPO
RPO
PO KL
otwarty dla
wszystkich
Cele PO KL
(kobiet, osób
długotrwale
bezrobotnych, osób
niepełnosprawnych,
osób bezrobotnych
zamieszkujących na
PROW
obszarach
wiejskich i
różnicowani
e gospodarki
wiejskiej
Cele PROW
podejmowania lub
produkcji i usług.
wiejskich, rozwój
pracy.
wsi oraz promowanie
starszych
Priorytet VII:
Promocja
integracji
społecznej
Poprawa dostępu do
rynku pracy osób
zagrożonych
wykluczeniem
społecznym
Wzmocnienie i
poszerzenie zakresu
społecznej
Oś 4 Leader
Celem osi czwartej jest przede
wszystkim budowanie kapitału
społecznego poprzez
aktywizację mieszkańców oraz
przyczynianie się do
powstawania nowych miejsc
pracy na obszarach wiejskich,
a także polepszenie
zarządzania lokalnymi
zasobami i ich waloryzacja,
wskutek pośredniego
włączenia lokalnych grup
działania w system
zarządzania danym obszarem.
rolnictwa i
wielofunkcyjny
rozwój obszarów
wiejskich
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
103
104
Priorytet
Oś Priorytetowa
RPO
RPO
PO KL
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet IX:
Rozwój
wykształcenia
i kompetencji
w regionach
Cele PO KL
Zmniejszenie
nierówności w
upowszechnieniu
pomiędzy obszarami
PROW
Cele PROW
SRWŚ
Cel
warunkujący
SRWŚ
Załącznik nr 2
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
6.1.1
6.1.2
6.1.3
Grupa docelowa
1. Wyłącznie mieszkańcy Województwa
Świętokrzyskiego
2. Osoby pozostających bez zatrudnienia (w
tym osoby zarejestrowane jako
bezrobotne lub poszukujące pracy), w
szczególności osoby należące do jednej
lub kilku z poniższych grup docelowych:
− osoby pozostające bez zatrudnienia
przez okres co najmniej 12 kolejnych
− kobiety (w tym zwłaszcza powracające
oraz wchodzące po raz pierwszy na
rynek pracy po przerwie związanej z
− osoby do 25 roku życia,
− osoby niepełnosprawne,
− osoby po 45 roku życia,
zamieszkujące w gminach wiejskich i
miejsko – wiejskich oraz mieszkańcy
miast do 25 tys. mieszkańców
zamierzające podjąć zatrudnienie w
zawodach pozarolniczych
(niezwiązanych z produkcją rolną i
zwierzęcą),
3. Instytucje rynku pracy i ich pracownicy,
4. Podmioty działające na rzecz rozwoju
zasobów ludzkich oraz upowszechniania
dialogu oraz partnerstwa publicznospołecznego na poziomie regionalnym i
lokalnym.
Grupę docelową w konkursie A1 „ stanowią:
− Powiatowe Urzędy Pracy Województwa
Świętokrzyskiego,
− Pracownicy Powiatowych Urzędów
Pracy Województwa Świętokrzyskiego
Osoby zarejestrowane w Powiatowym
Urzędzie
Pracy jako bezrobotne, w tym w
szczególności
osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji
na rynku pracy, wymienione w art. 49 ustawy
Działanie
RPO
1.1
Grupa docelowa
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Działanie
PROW
3.1
Beneficjent ( brak wyszczególnienia
kategorii grupy docelowej w PROW)
Osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie
ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o
ubezpieczeniu społecznym rolników, jako
rolnik, małżonek rolnika lub domownik.
Zestawienie Grup Docelowych objętych wsparciem w ramach poszczególnych Programów i Działań
105
106
Działanie
RPO
Grupa docelowa
Działanie
PROW
z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji
zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz.
1001, z późn. zm.).
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 6.2
Osoby fizyczne zamierzające rozpocząć
prowadzenie działalności gospodarczej
(z wyłączeniem osób, które posiadały
zarejestrowaną działalność gospodarczą w
okresie 1 roku przed przystąpieniem do
projektu), w tym w szczególności:
przez okres co najmniej kolejnych 12
− kobiety (w tym zwłaszcza powracające
oraz wchodzące po raz pierwszy na rynek
pracy po przerwie związanej z
− osoby do 25 roku życia,
− osoby niepełnosprawne,
− osoby po 45 roku życia,
− osoby zamieszkujące, w gminach
wiejskich i miejsko – wiejskich oraz
mieszkańcy miast do 25 tys.
mieszkańców zamierzające podjąć
zatrudnienie w obszarach niezwiązanych
z produkcją roślinną i/lub zwierzęcą.
1.1
−
6.3
mieszkańcy gmin wiejskich, miejskowiejskich oraz miast do 25 tys.
mieszkańców; społeczności lokalne
aktywnie działające na obszarach
mieszkańców obszarów wiejskich;
− podmioty działające na obszarach
mieszkańców tych obszarów.
2.2
3.1
3.2
Osoba fizyczna lub osoba prawna, lub
jednostka organizacyjna nieposiadająca
osobowości prawnej, która prowadzi
mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej
10 osób, i mające obrót nieprzekraczający
równowartości w zł 2 mln euro.
− samorządy lokalne - powiatowe i gminne
lub jednostki organizacyjne działające w
ich imieniu,
− związki, porozumienia i stowarzyszenia
jednostek samorządu terytorialnego,
− szkoły wyższe oraz jednostki naukowobadawcze,
− publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
których organem założycielskim jest
samorząd terytorialny (województwo,
powiat, gmina), działające w publicznym
systemie ochrony zdrowia, jednostki
sektora finansów publicznych (w
rozumieniu art. 4 ustawy o finansach
publicznych DZ. U. 2005 r. nr 249, poz.
2104 z późn. zm.),
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
Działanie
RPO
Grupa docelowa
Działanie
PROW
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego − instytucje użyteczności publicznej,
− organizacje pozarządowe nie działające
dla osiągnięcia zysku, stowarzyszenia,
fundacje,
− jednostki wybrane w drodze przetargu
dostarczające usług użyteczności
publicznej na zlecenie władz jednostek
− Policja,
− Lasy Państwowe.
− oraz mieszkańcy Województwa
Świętokrzyskiego
7.1.1
7.1.2
7.1.3
1. osoby spełniające łącznie trzy warunki:
- korzystanie ze świadczeń pomocy
społecznej
- wiek aktywności zawodowej (15-64 lata)
- niezatrudnieni lub zatrudnieni zagrożeni
wykluczeniem społecznym z co najmniej
jednego powodu spośród wskazanych w
art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o
pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr
64 poz. 593 z późn. zm.)32
2. otoczenie osób wykluczonych społecznie
(w zakresie wsparcia towarzyszącego)
3. jednostki organizacyjne pomocy
społecznej i ich pracownicy (w zakresie
upowszechniania pracy socjalnej)
1. osoby spełniające łącznie trzy warunki:
- korzystanie ze świadczeń pomocy
społecznej
- wiek aktywności zawodowej (15-64 lata)
- niezatrudnieni lub zatrudnieni zagrożeni
art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o
pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr
64 poz. 593 z późn. zm.)32
2. otoczenie osób wykluczonych społecznie
(w zakresie wsparcia towarzyszącego)
3. jednostki organizacyjne pomocy
społecznej i ich pracownicy (w zakresie
upowszechniania pracy socjalnej)
− pracownicy i wolontariusze regionalnych
ośrodków polityki społecznej
3.4
Osoba prawna: gmina, instytucja kultury, dla
której organizatorem jest jednostka samorządu
terytorialnego, kościół lub inny związek
wyznaniowy, organizacja pozarządowa mająca
status organizacji pożytku publicznego (w
rozumieniu ustawy z
dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku
publicznego i wolontariacie).
3.4
której organizatorem jest jednostka
samorządu terytorialnego, kościół lub inny
związek wyznaniowy, organizacja
pozarządowa mająca status organizacji
pożytku publicznego (w rozumieniu ustawy z
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
107
108
− pracownicy i wolontariusze ośrodków
pomocy społecznej i powiatowych centrów
pomocy rodzinie
− pracownicy samorządu terytorialnego,
bezpośrednio obsługujący gminne i
powiatowe jednostki organizacyjne pomocy
społecznej w zakresie realizacji ich zadań
(np. pracownicy księgowości)
− pracownicy i wolontariusze innych
jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej oraz podmiotów integracji
społecznej realizujący działania w zakresie
aktywnej integracji
− pracownicy publicznych służb zatrudnienia
(w zakresie wspólnych działań
partnerskich)
− przedstawiciele innych służb społecznych,
(np. kuratorzy sądowi, policjanci,
pedagodzy, pielęgniarki środowiskowe) - w
zakresie organizacji i szkolenia wspólnych
zespołów interdyscyplinarnych działających
na rzecz osób wykluczonych
− osoby niezatrudnione, zagrożone
art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
− otoczenie osób wykluczonych społecznie
(w zakresie typów projektów nr 4, 6, 9, 10,
11 i 12)
− instytucje pomocy i integracji społecznej i
ich pracownicy lub wolontariusze (w
zakresie typów projektów nr 9, 11, 12 i 13)
− partnerzy społeczni i gospodarczy (w
zakresie typów projektów nr 11, 12 i 13)
− podmioty ekonomii społecznej;
− instytucje rynku pracy oraz pomocy i
integracji społecznej (w zakresie projektów
promocyjnych i partnerskich);
− osoby fizyczne (w zakresie doradztwa i
szkoleń na temat zakładania i/lub
prowadzenia działalności w sektorze
ekonomii społecznej).
Działanie
RPO
Grupa docelowa
Działanie
PROW
3.4
której organizatorem jest jednostka
samorządu terytorialnego, kościół lub inny
związek wyznaniowy, organizacja
pozarządowa mająca status organizacji
pożytku publicznego (w rozumieniu ustawy z
7.2.1
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
− mieszkańcy gmin wiejskich, miejskowiejskich oraz miast do 25 tys.
mieszkańców;
− społeczności lokalne aktywnie działające
przeciwdziałania wykluczeniu
społecznemu mieszkańców tych
obszarów;
− podmioty działające na obszarach
wiejskich na rzecz przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu mieszkańców
tych obszarów.
Działanie
RPO
5.2
Grupa docelowa
− Szkoły wyższe,
− jednostki samorządu terytorialnego,
związki i porozumienia jednostek
samorządu terytorialnego;
− organizacje pozarządowe;
− kościoły i związki wyznaniowe;
− inne organizacje pożytku publicznego; organy prowadzące szkoły i placówki
oświatowe (publiczne i niepubliczne etc);
− jednostki kształcenia i doskonalenia
zawodowego;
− instytucje kultury.
Działanie
PROW
4.1
W przypadku małych projektów:
− osoby fizyczne będące obywatelami państw
członkowskich UE, pełnoletnie, zamieszkałe
na obszarze objętym lokalną strategią
rozwoju lub wykonujące działalność na tym
obszarze,
− osoby prawne albo jednostki organizacyjne
nieposiadające osobowości prawnej, którym
ustawy nadają zdolność prawną, działające
na podstawie przepisów o stosunku
Państwa do Kościoła Katolickiego w
Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku
Państwa do innych kościołów i związków
wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności
sumienia i wyznania
− osoby prawne utworzone na podstawie
przepisów ustaw, w tym fundacje albo
stowarzyszenia, które posiadają siedzibę na
obszarze objętym LSR lub
prowadzące działalność na tym obszarze.
4.2
Lokalne Grupy Działania
4.3
8.1.1
Konkurs A1
8.1.1
Konkurs
A2
W konkursie A1 „Wsparcie szkoleniowodoradcze dla przedsiębiorstw”:
przedsiębiorcy posiadający siedzibę lub
wyodrębnioną formalnie jednostkę (oddział,
filię) na terenie Województwa
Świętokrzyskiego i ich pracownicy (w tym
zatrudnieni na podstawie umowy cywilnoprawnej).
W konkursie A2 „Podnoszenie kwalifikacji
zawodowych dorosłych osób pracujących”:
pracujące osoby dorosłe (powyżej 18. roku
życia), wykonujące pracę na podstawie
umowy o pracę, powołania, wyboru,
mianowania, spółdzielczej umowy o pracę,
umowy zlecenia lub umowy o dzieło.
1.1
1.2
Podmioty prowadzące mikro, małe i średnie
przedsiębiorstwa zarejestrowane na terenie
Województwa Świętokrzyskiego, które
prowadzą działalność gospodarczą w
ramach formalnej sieci powiązań
kooperacyjnych (konsorcja, klastery
przedsiębiorstw, stowarzyszenia, związki).
1.4
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z
terenu Województwa Świętokrzyskiego.
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
109
110
Działanie
RPO
Grupa docelowa
Działanie
PROW
W konkursie A1 „Wsparcie szkoleniowodoradcze w zakresie wyboru nowego
zawodu i zdobycia nowych umiejętności
zawodowych”:
osoby odchodzące z rolnictwa oraz osoby
odchodzące z rybołówstwa (rybactwa) –
zdefiniowane w słowniku terminologicznym
zawartym w SzOP, a także zgłaszający się z
własnej inicjatywy pracownicy innych
zawodów, którzy zamierzają
przekwalifikować się lub zmienić
wykonywany zawód.
1.1
3.1
3.2
Osoba fizyczna lub osoba prawna, lub
jednostka organizacyjna nieposiadająca
osobowości prawnej, która prowadzi
mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej
10 osób, i mające obrót nieprzekraczający
równowartości w zł 2 mln euro.
4.3
Lokalne grupy Działania
4.2
obszarze,
sumienia i wyznania
obszarze objętym LSR lub prowadzące
działalność na tym obszarze.
Lokalne grupy Działania
8.1.3
− pracodawcy i pracownicy przedsiębiorstw,
− organizacje pracodawców,
− przedstawicielstwa pracownicze,
− instytucje rynku pracy,
− społeczność lokalna,
− organizacje pozarządowe
4.1
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
−
−
−
−
−
−
−
przedsiębiorcy;
pracownicy przedsiębiorstw;
uczelnie;
jednostki naukowe;
pracownicy naukowi jednostek
naukowych;
pracownicy naukowi i naukowodydaktyczni uczelni;
doktoranci, absolwenci uczelni (w okresie
12 miesięcy od daty ukończenia studiów)
i studenci.
Działanie
RPO
Grupa docelowa
2.1
− Instytucje sfery B+R i organizacje (sieci,
konsorcja) sfery B+R,
− jednostki samorządu terytorialnego lub
jednostki organizacyjne działające w ich
imieniu, związki, porozumienia i
stowarzyszenia jednostek samorządu
terytorialnego,
− uczelnie wyższe,
− specjalistyczne placówki ochrony zdrowia
prowadzące działalność badawczą,
− jednostki naukowo-badawcze,
− specjalistyczne ośrodki zdrowia.
− mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z
terenu Województwa Świętokrzyskiego.
2.2
ich imieniu,
Działanie
PROW
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
111
112
Działanie
RPO
−
−
−
−
Działanie
PROW
2104 z późn. zm.),
− instytucje użyteczności publicznej,
fundacje,
− Policja,
Świętokrzyskiego
−
Grupa docelowa
podmioty odpowiedzialne za
opracowanie i wdrażanie RSI
przedsiębiorcy
uczelnie oraz ich pracownicy naukowi i
naukowo-dydaktyczni
pracownicy naukowi
doktoranci
9.1.1
− dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat);
− rodzice dzieci w wieku przedszkolnym (3-5
lat);
− istniejące przedszkola;
− funkcjonujące inne formy wychowania
przedszkolnego
5.2
zawodowego;
3.4
rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i
wolontariacie).
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
Działanie
RPO
Grupa docelowa
− Jednostki samorządu terytorialnego, ich
związki i stowarzyszenia oraz jednostki
organizacyjne jst posiadające osobowość
prawną,
− instytucje kultury,
− organizacje turystyczne działające nonprofit,
− organizacje pozarządowe,
− kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby
prawne kościołów i związków
wyznaniowych,
− PGL Lasy państwowe i jego jednostki
organizacyjne,
− spółki prawa handlowego, w których
większość akcji lub udziałów posiadają jst.,
− jednostki sektora finansów publicznych nie
wymienione wyżej (w rozumieniu art. 4
ustawy o finansach publicznych Dz. U.
2005 r. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.).
Działanie
PROW
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
113
114
Działanie
RPO
9.1.2
− szkoły (instytucje, kadra) i ich organy
prowadzące realizujące kształcenie ogólne
(z wyłączeniem szkół dla dorosłych),
− poradnie psychologiczno – pedagogiczne,
− uczniowie szkół podstawowych,
gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych
prowadzących kształcenie ogólne (z
wyłączeniem słuchaczy szkół dla
dorosłych),
− osoby, które przedwcześnie opuściły
system oświaty.
5.2
Grupa docelowa
ich imieniu,
2104 z późn. zm.),
fundacje,
− Policja,
Świętokrzyskiego
zawodowego;
Działanie
PROW
3.4
rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i
wolontariacie).
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
Działanie
RPO
9.1.3
Uczniowie szczególnie uzdolnieni w
zakresie nauk matematyczno przyrodniczych i technicznych uczniowie
szkół gimnazjalnych ponadgimnazjalnych,
którym trudna sytuacja materialna utrudnia
rozwój edukacyjny
Grupa docelowa
organizacyjne jst posiadające osobowość
prawną,
− kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby
prawne kościołów i związków
wyznaniowych,
organizacyjne,
większość akcji lub udziałów posiadają jst.,
− jednostki sektora finansów publicznych nie
wymienione wyżej (w rozumieniu art. 4
ustawy o finansach publicznych Dz. U.
2005 r. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.).
Działanie
PROW
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
115
116
Działanie
RPO
9.2
− uczniowie i słuchacze szkół i placówek
oświatowych prowadzących kształcenie
zawodowe (z wyłączeniem słuchaczy szkół
dla dorosłych);
− szkoły i placówki (instytucje i kadra
pedagogiczna) prowadzące kształcenie
zawodowe (z wyłączeniem szkół dla
dorosłych);
− partnerzy społeczno – gospodarczy;
− pracodawcy.
5.2
9.3
− osoby w wieku 25 – 64 lat(oraz osoby nie
uczące się w wieku 18 – 24 lat)
5.2
Grupa docelowa
ich imieniu,
2104 z późn. zm.),
fundacje,
− Policja,
Świętokrzyskiego
zawodowego;
Działanie
PROW
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
Działanie
RPO
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego zgłaszające z własnej inicjatywy chęć
kształcenia ustawicznego w formach
szkolnych;
− szkoły dla dorosłych, placówki kształcenia
ustawicznego, praktycznego i doskonaleni
zawodowego prowadzące formalne
kształcenia ustawiczne;
− partnerzy społeczno-gospodarczy;
− pracodawcy.
9.4
− nauczycieli i pracowników dydaktycznych
szkół i placówek oświatowych;
− instruktorów praktycznej nauki zawodu;
− kadry administracyjnej i zarządzającej
oświatą w szkołach i placówkach
oświatowych i ich organach
prowadzących.
2.2
Grupa docelowa
zawodowego;
ich imieniu,
2104 z późn. zm.),
fundacje,
− Policja,
Świętokrzyskiego
Działanie
PROW
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
117
118
Działanie
RPO
−
−
9.5
−
Mieszkańcy gmin wiejskich, miejskowiejskich oraz miast do 25 tys.
mieszkańców.
Społeczności lokalne aktywnie działające
na obszarach wiejskich na rzecz rozwoju
edukacji na terenach wiejskich i
podnoszenia poziomu wykształcenia
mieszkańców obszarów wiejskich.
Podmioty działające na obszarach
wiejskich na rzecz przeciwdziałania ich
marginalizacji i zapewnienia ich
odpowiedniego rozwoju.
2.2
Grupa docelowa
zawodowego;
ich imieniu,
2104 z późn. zm.),
fundacje,
− Policja,
Świętokrzyskiego
Działanie
PROW
4.1
obszarze,
sumienia i wyznania
obszarze objętym LSR lub prowadzące
działalność na tym obszarze.
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
Działanie
RPO
5.3
Grupa docelowa
zawodowego;
organizacyjne jst posiadające
osobowość prawną,
− kościoły i związki wyznaniowe oraz
osoby prawne kościołów i związków
wyznaniowych,
organizacyjne,
większość akcji lub udziałów posiadają
jst.,
− jednostki sektora finansów publicznych
nie wymienione wyżej (w rozumieniu art.
4 ustawy o finansach publicznych Dz. U.
2005 r. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.).
Działanie
PROW
4.2
4.3
Grupa docelowa
Działanie PO
KL/Poddziałanie
PO KL
119
120
Załącznik 3
Cechy stanu obecnego
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Pozytywne
S (Strengths) – mocne strony
Negatywne
W (Weaknesses) – słabe strony
Szereg zdiagnozowanych czynników, między innymi :
− komplementarność na poziomie dokumentów programowych, która
przekłada się na synergię wobec celów Strategii Rozwoju
Województwa;
− umiarkowanie silna synergia niestymulowana za pomocą dodatkowych
mechanizmów występująca w niektórych dziedzinach interwencji jak
np. turystyka;
− sukcesywnie podejmowane działania zmierzające do wzmocnienia
zasady przestrzegania komplementarności – jak np. wprowadzenie
dodatkowych kryteriów strategicznych premiujących komplementarność
w Działaniach 9.1, 9.2, 9.3 i 9.4 do Planu Działania dla Priorytetu IX PO
KL na rok 2009;
− system kryteriów strategicznych premiujących wykorzystanie
zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL w wielu Działaniach wszystkich
Priorytetów komponentu regionalnego PO KL.
Zdiagnozowane w trakcie badania problemy, takie jak przede wszystkim:
− brak spójnej wizji rozwoju Województwa Świętokrzyskiego
uwzględniającej perspektywy wszystkich „aktorów” zaangażowanych we
wdrażanie różnych PO i innych interwencji finansowanych ze środków
krajowych i pozakrajowych;
−
niewiedza i niska świadomość celowości stosowania zasady
komplementarności wśród „aktorów” zaangażowanych we wdrażanie
programów operacyjnych na wszystkich poziomach;
−
wykorzystywanie minimum spośród dostępnych mechanizmów
zapewniających komplementarność na poziomie instytucjonalnym oraz
wyboru projektów;
− niewykorzystywanie istniejących mechanizmów mających zapewniać
komplementarność na poziomie instytucjonalnym ( brak komunikacji i chęci
współpracy w zakresie zapewniania komplementarności pomiędzy PKM
PO KL i KM RPO WŚ);
−
niska skuteczność stosowanych mechanizmów na poziomie wyboru
projektów wynikająca z niewiedzy projektodawców;
−
brak skutecznej komunikacji pomiędzy „aktorami” zaangażowanymi we
wdrażanie programów operacyjnych i projektowanie strategiczne;
− zbyt mała możliwość wywierania wpływu na programy operacyjne
wdrażane na poziomie centralnym ( przede wszystkich PROW, ale też
relacje pomiędzy komponentem regionalnym i centralnym PO KL), przez
„aktorów” zaangażowanych we wdrażanie PO na poziomie Województwa
Świętokrzyskiego;
− brak publikacji, wytycznych czy szkoleń dotyczących kwestii
komplementarności wsparcia oferowanych przez IZ PO KL.
Wpływają na to, iż komplementarność wsparcia interwencji realizowanych
w ramach komponentu regionalnego PO KL jest zbyt niska i dochodzi do
niewykorzystania potencjału synergii pomiędzy poszczególnymi
interwencjami, a co za tym idzie do obniżenia efektywności wydatkowania
środków.
Wpływają na to, iż pomiędzy interwencjami gwarantowana jest
komplementarność, aczkolwiek występuję ona na najsłabszym i
najogólniejszym poziomie.
ANALIZA SWOT
Cechy stanu przyszłego
T (Threats) – zagrożenia
Zaobserwowane podczas badania zjawiska, oraz proponowane przez zespół
ewaluacyjny rozwiązania:
− wyrażana przez wielu respondentów chęć aktywnego działania na rzecz
poprawy sytuacji – np. poprzez udział w grupie roboczej może przełożyć się na
ich realne zaangażowanie w działania na rzecz zwiększenia stopnia
przestrzegania zasady komplementarności na poziomie Województwa
Świętokrzyskiego;
− wdrożenie rekomendacji z niniejszego badania szczególnie poprzez :
• Opracowanie spójnej koncepcji rozwoju Województwa Świętokrzyskiego z
uwzględnieniem perspektyw wszystkich „aktorów” zaangażowanych w jej
wdrażanie.
• Usprawnienie stosowania istniejących mechanizmów na poziomie
instytucjonalnym ( włączenie tematyki komplementarności w zakres działań
podlegających wzajemnym konsultacjom PKM PO KL i KM RPO WŚ)
• Wprowadzenie dodatkowych mechanizmów wzmacniających przestrzeganie
zasady komplementarności na poziomie instytucjonalnym (wskazanych w
rozdziale VI niniejszego raportu) wraz z priorytetowym potraktowaniem
kwestii komunikacji pomiędzy różnymi aktorami zaangażowanymi we
wdrażanie różnych PO na poziomie Województwa Świętokrzyskiego.
• Wprowadzenie dodatkowych rozwiązań zwiększających skuteczność
istniejących mechanizmów wzmacniających przestrzeganie zasady
komplementarności na poziomie merytorycznym ( przede wszystkim akcji
informacyjnych dotyczących celowości przestrzegania zasady
komplementarności wśród osób zaangażowanych w planowanie i wdrażanie
PO, oraz beneficjentów)
• Wprowadzenie nowych mechanizmów zapewniających wzmacnianie
komplementarności na poziomie wyboru projektów do kryteriów wyboru
projektów wszystkich Priorytetów komponentu regionalnego PO KL .
Zdiagnozowane w trakcie badania czynniki, takie jak przede
wszystkim:
− prezentowana przez niektórych respondentów postawa braku
poparcia dla stosowania mechanizmu komplementarności i
podejmowania szczególnych działań mających na celu
wzmocnienie jej przestrzegania może prowokować sprzeciw
wobec wprowadzania nowych rozwiązań, bądź obniżać ich
skuteczność (przez brak autentycznego zaangażowania);
− utrzymanie istniejącego stanu rzeczy opisanego w niniejszym
raporcie i zaniechanie wprowadzenia nowych mechanizmów,
przede wszystkim zaś - braku instytucjonalnego porozumienia i
komunikacji w kwestii wewnętrznej spójności polityki rozwoju
regionalnego i powiązań pomiędzy poszczególnymi PO;
−
brak działań skierowanych na zwiększenie wiedzy i
świadomości beneficjentów dotyczącej celowości przestrzegania
zasady komplementarności może powodować dalsze pomijanie
tej kwestii we wnioskach lecz przede wszystkim w planowaniu i
realizacji interwencji.
Mogą przyczynić się do wzmocnienia przestrzegania zasady
komplementarności na poziomie całego Województwa Świętokrzyskiego, a co
za tym idzie do zwiększenia efektywności realizacji polityki rozwoju
województwa i wydatkowania środków.
Mogą doprowadzić do dalszego obniżania efektywności
realizowanych interwencji i niewykorzystywania potencjalnej
synergii pomiędzy interwencjami a co za tym idzie do
marnotrawienia pewnej części środków pochodzących z różnych
źródeł krajowych i zagranicznych.
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego O (Opportunities) – szanse
121
Załącznik 4
Działania i Poddziałania realizowane w ramach komponentu regionalnego
PO KL w województwie świętokrzyskim.
Priorytet
Działanie
Poddziałanie
Poddziałanie 6.1.1
Wsparcie osób
pozostających bez
zatrudnienia na regionalnym
rynku pracy
PRIORYTET VI
RYNEK PRACY
OTWARTY DLA
WSZYSTKICH
Działanie 6.1
„Poprawa dostępu do
zatrudnienia oraz
wspieranie
aktywności
zawodowej w
regionie”
Poddziałanie 6.1.2
„Wsparcie powiatowych i
wojewódzkich urzędów pracy
w realizacji zadań na
rzecz aktywizacji zawodowej
osób bezrobotnych w
regionie”
Poddziałanie 6.1.3
Poprawa zdolności do
zatrudnienia oraz
podnoszenie poziomu
aktywności
zawodowej osób
bezrobotnych
Działanie 6.2
Wsparcie oraz
promocja
i samozatrudnienia
Działanie 6.3
Inicjatywy lokalne na
rzecz podnoszenia
poziomu aktywności
zawodowej
na obszarach
wiejskich
PRIORYTET VII
PROMOCJA
INTEGRACJI
SPOŁECZNEJ
Działanie 7.1
Rozwój i
upowszechnienie
aktywnej integracji I
Działanie 7.2
Przeciwdziałanie
wykluczeniu i
wzmocnienie sektora
ekonomii społecznej
122
Typy konkursów
Konkurs A1, który premiuje
skierowanie wsparcia do osób po
45 roku życia (kryterium
strategiczne)
Konkurs A 2 – dopuszczone do
realizacji są tylko te projekty , w
których grupę docelową stanowią
osoby po 45 roku życia
(szczegółowe kryterium dostępu)
Konkurs A1
„Wzmocnienie i rozwój
publicznych służb zatrudnienia
poprzez szkolenia,
doradztwo i badania rynku pracy”
Tryb systemowy
Tryb konkursowy
Tryb konkursowy
Poddziałanie 7.1.1
Rozwój i upowszechnianie
ośrodki pomocy
społecznej
Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i
upowszechnianie aktywnej
integracji przez powiatowe
centra pomocy
rodzinie
Poddziałanie 7.1.3
Podnoszenie kwalifikacji kadr
pomocy i integracji
społecznej
Poddziałanie 7.2.1 PO KL
Aktywizacja zawodowa i
społeczna osób zagrożonych
wykluczeniem
społecznym
Tryb systemowy
Tryb systemowy
Tryb systemowy
Tryb konkursowy
Priorytet
Działanie
Poddziałanie
Typy konkursów
Poddziałanie 7.2.2
Wsparcie ekonomii
społecznej
Tryb konkursowy
Działanie 7.3
Inicjatywy lokalne na
rzecz aktywnej
integracji
Tryb konkursowy
Konkurs A1
Poddziałanie 8.1.1
Wspieranie rozwoju
kwalifikacji zawodowych i
doradztwo dla
przedsiębiorstw
PRIORYTET VIII
REGIONALNE
KADRY
GOSPODARKI
Działanie 8.1
Rozwój pracowników i
przedsiębiorstw w
regionie
Działanie 8.2
Transfer wiedzy
PRIORYTET IX
ROZWÓJ
WYKSZTAŁCENIA
I KOMPETENCJI
W REGIONACH.
Działanie 9.1
Wyrównywanie szans
edukacyjnych i
zapewnienie wysokiej
jakości usług
edukacyjnych
świadczonych w
systemie oświaty
Działanie 9.2
Podniesienie
atrakcyjności i jakości
szkolnictwa
zawodowego
Poddziałanie 8.1.2
„Wsparcie procesów
adaptacyjnych i
modernizacyjnych w
regionie”
Poddziałanie 8.1.3
„Wzmacnianie lokalnego
adaptacyjności”
Poddziałanie 8.1.4
Przewidywanie zmiany
gospodarczej
Poddziałanie 8.2.1
Wsparcie dla współpracy
sfery nauki i przedsiębiorstw
Poddziałanie 8.2.2
Regionalne Strategie
Innowacji
Poddziałanie 9.1.1
Zmniejszanie nierówności w
stopniu upowszechnienia
edukacji przedszkolnej
Poddziałanie 9.1.2
Wyrównywanie szans
edukacyjnych uczniów z grup
o utrudnionym dostępie do
edukacji oraz zmniejszanie
różnic w jakości usług
edukacyjnych
Poddziałanie 9.1.3 Pomoc
stypendialna dla uczniów
szczególnie uzdolnionych
Wsparcie szkoleniowo-doradcze
dla przedsiębiorstw
Konkurs A2
Podnoszenie kwalifikacji
zawodowych dorosłych osób
pracujących
Konkurs A1
„Wsparcie szkoleniowo-doradcze
w zakresie wyboru nowego
zawodu i zdobycia nowych
umiejętności zawodowych”
8.1.2 Konkurs A2
„Wsparcie dla pracodawców
przechodzących procesy
adaptacyjne i modernizacyjne”
Tryb konkursowy
Tryb systemowy
Tryb konkursowy
Tryb systemowy
Tryb konkursowy
Tryb systemowy
Tryb konkursowy
123
Priorytet
Działanie
Poddziałanie
Działanie 9.3
Upowszechnienie
formalnego
kształcenia
ustawicznego
Działanie 9.4
Wysoko
wykwalifikowane
kadry systemu
oświaty
Działanie 9.5
Oddolne inicjatywy
edukacyjne na
obszarach wiejskie
124
Typy konkursów
Tryb konkursowy
Tryb konkursowy
Tryb konkursowy

Komplementarność działań przewidzianych w komponencie

Transkrypt

Podobne dokumenty

ZASADA KOMPLEMENTARNOŚCI z punktu widzenia oceny

Spis treści (VOL. 13)

Konferencja: RPO 2007-2013

Program szkolenia - Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi

Koordynator Projektu

Departament Polityki Granicznej i Funduszy Międzynarodowych

Sprawozdanie z działania Grupy roboczej ds. koordynacji i

program-dwudniowego-szkolenia-1-2-09-2016

Bezpłatne szkolenia współfinansowane przez Unię Europejską