tutaj - Planergia

Podsumowanie trendów rynku budowlanego i instalacyjno-grzewczego
w IV kwartale 2015 r. i całym 2015 roku
Ogólna sytuacja w branży budowlanej
Wyniki osiągnięte przez polska gospodarkę, branżę budowlana i w tym branże instalacyjno-grzewczą
w IV kwartale 2015 roku ,oraz w całym 2015 roku można ocenić jako pozytywne i udane. Należy
podkreślić, ze wyniki osiągane w gospodarce nie są wynikami osiąganymi w wyniku działań
doraźnych, krótkofalowych, a zależą od wielu czynników rozłożonych w długim okresie czasu.
Osiągnięte rezultaty pozwalają na pewien ostrożny optymizm środowiska instalacyjno-grzewczego.
Pozytywne odczucia są wynikiem osiągniętych obrotów i danych statystycznych, pozwalających na
pozytywne myślenie w perspektywie następnych miesięcy. Ostrożność wynika z pewnej
nieprzewidywalności co do wpływu polityki prowadzonej przez obecne władze na rozwój rynku
inwestycyjnego, poziom cen, czy zasobność portfeli potencjalnych konsumentów i inwestorów.
Jednym z przykładów może być ustawa o OZE, która miała wejść w życie od początku stycznia 2016
roku, a została w grudniu przesłana do UE, co powoduje odroczenie jej wprowadzenia w życie o ok.
pół roku. Inna sprawa, że środowiska związane z OZE postulowały działania notyfikacyjne w UE u
poprzedniej ekipy rządzącej, co nie znalazło wtedy w administracji rządowej uznania, a dzięki czemu
ustawa prawdopodobnie bez przeszkód mogłaby wejść w życie w przewidzianym terminie. Niestety
tak się nie stało, a nowa ekipa rządząca skierowała decyzja z grudnia ustawę do UE, zapowiadając
jednocześnie od razu jej nowelizację. N razie efekt jest taki, że długo oczekiwana Ustawa o OZE,
dające pewne szanse rozwoju dla energetyki obywatelskiej, w tym energetyki prosumenckiej w
dalszym ciągu nie działa.
Według szacunków ogłoszonych przez Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, w IV kwartale
2015 roku tempo wzrostu PKB w porównaniu do IV kwartału 2014 roku osiagnęło 3,8 %. Taki wynik
daje najwyższe kwartalne tempo wzrostu gospodarczego w latach 2012-2015. Po uwzględnieniu
czynników sezonowych, tempo wzrostu PKB w IV kwartale 2015 wyniosło 1,1 %. w porównaniu do III
kwartału 2015 roku.
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego, w całym 2015 roku tempo wzrostu
gospodarczego wyniosło 3,6 proc. Było to najwyższe tempo wzrostu gospodarczego od 2011 roku
kiedy tempo rozwoju gospodarczego osiągnęło 5%. Dane statystyczne podane przez GUS pokazują,
że w porównaniu do grudnia 2014 roku produkcja sprzedana przemysłu Polsce wzrosła o prawie 7%.
Natomiast produkcja budowlano-montażowa wzrosła o 0,3 %. Jeżeli przeanalizujemy wyniki
dotyczące całego 2015 roku, to zarówno produkcja sprzedana przemysłu wzrosła o 4,9% a produkcja
budowlano-montażowa o 3,6%.
Podsumowując dane ogłoszone przez GUS, produkcja sprzedana przemysłu w cenach stałych (w
przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób) była w grudniu 2015 r. o 6,7% wyższa niż w
grudniu 2015 roku, gdy osiągnięto wzrost o 8,1% i o 3,6% niższa w porównaniu z listopadem 2015 r.
Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym produkcja sprzedana przemysłu
ukształtowała się na poziomie o 4,0% wyższym niż w grudniu 2014 r. i o 0,7% wyższym niż w
listopadzie 2015 roku. W danych statystycznych dotyczących produkcji sprzedanej w grudniu 2015
roku, warto zwrócić uwagę na spadek w grupie produkcji maszyn i urządzeń który wyniósł 5,9%,
oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energie elektryczną, gaz, parę wodna i gorąca wodę o 5,9%
co było spowodowane prawdopodobnie mniejszym zapotrzebowaniem użytkowników ze względu na
wyjątkowo ciepły grudzień, ponieważ ekspansje firm dystrybuujących ciepła wodę i ciepło sieciowe sa
w dalszym ciągu widoczne.
Jak podaje Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, głównym czynnikiem mającym wpływ na wzrost
gospodarczy w Polsce, zarówno w IV kwartale 2015 roku, jak i w całym 2015 roku, był popyt krajowy.
Tempo wzrostu popytu krajowego w IV kwartale 2015 roku wyniosło 4,2% a w całym 2015 roku
wyniosło 3,4 %, Na wzrost popytu krajowego w IV kwartale 2015 roku największy wpływ miał wzrost
spożycia ogółem, które zwiększyło się o 3,7% a w całym 2015 roku spożycie ogółem wzrosło o 3,2%.
Tempo wzrostu spożycia indywidualnego, czyli konsumpcji, wyniosło w IV kwartale 2015 roku 3,4 %,
a w skali całego 2015 roku o 3,1%. Spośród składowych popytu krajowego najwyższą dynamiką w IV
kwartale 2015 roku odznaczały się nakłady brutto na środki trwałe, czyli wydatki inwestycyjne. W tym
okresie wzrosły o 4,8 %. Jest to wynik nieco lepszy od osiągniętego w III kwartale 2015 roku, który
wyniósł 4,6%, W całym 2015 roku tempo wzrostu wydatków inwestycyjnych wyniosło 6,1 %. W
czwartym kwartale odnotowano również najwyższe kwartalne tempa wzrostu w budownictwie i
usługach rynkowych. Tempo wzrostu wartości dodanej w IV kwartale 2015 roku wyniosły w branży
budowlanej 5,2 % ,oraz 3,6 % w przypadku usług rynkowych. W całym 2015 roku wzrosty w tym
zakresie w branży budowlanej wyniosły 4,4% a wypadku usług rynkowych o 3,4% , co maiło także
przełożenie na wyniki osiągnięte w branży instalacyjno-grzewczej.
Według wstępnych danych opublikowanych przez GUS, produkcja budowlano-montażowa,
obejmująca roboty o charakterze inwestycyjnym i remontowym, zrealizowana w Polsce przez
przedsiębiorstwa budowlane o liczbie pracujących powyżej 9 osób, była w grudniu 2015 r. o 0,3%
niższa niż w grudniu 2014 roku, kiedy odnotowano wzrost o 5,0% i o 27,8% wyższa w porównaniu z
listopadem 2015 r. Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym produkcja
budowlano-montażowa była niższsza o 2,0% niż w grudniu 2014 r. i o 0,4% w porównaniu do
listopada 2015 r. W stosunku do grudnia 2014 r. spadek poziomu zrealizowanych robót o 2,0%
odnotowano w podmiotach, których podstawowym rodzajem działalności są roboty budowlane
specjalistyczne. Wzrost produkcji o 3,0% wystąpił w podmiotach zajmujących się wznoszeniem
budynków. W porównaniu wynikami osiągniętymi wz listopadzie 2015 r. wzrost produkcji
zanotowano we wszystkich działach budownictwa: w tym o 37,1% w jednostkach zajmujących się
robotami budowlanymi specjalistycznymi, a w firmach specjalizujących się we wznoszeniu budynków
wzrost wyniósł 21,2%.
Według tych samych wstępnych danych, w grudniu 2015 r. ceny produkcji sprzedanej budowlanomontażowej spadły o 0,9%. Szacuje się, że ceny produkcji budowlano-montażowej w 2015 r. w
stosunku do 2014 roku spadły o 0,5%. Dla przypomnienia, w 2014 roku ten spadek wyniósł 1,2%.
Spadły ceny budowy budynków o 0,9%. Wzrosły natomiast ceny robót budowlanych
specjalistycznych (o 0,4%).
Sytuacja w budownictwie mieszkaniowym
Podobnie jak branży budowlanej i całej gospodarce polskiej, zanotowano także dobre wyniki w
budownictwie mieszkaniowym, będącym chyba najważniejszym filarem dla branży instalacyjnogrzewczej.
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego, w ciągu całego 2015 roku wydano
pozwolenia na budowę 188822 mieszkań, co daje 20,5% wzrost w porównaniu do 2014 roku.
Wzrosła również liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto oraz ilość lokali oddawanych do
użytkowania, co miało bezpośredni wpływ na osiągnięte wyniki branży instalacyjno-grzewczej w 2015
roku i daje pozytywne perspektywy dla tej branży na następne 2-3 lata o ile nie zmieni się sytuacja
np. w sferze możliwości finansowania tych inwestycji, czy nie nastąpi spadek siły nabywczej u
potencjalnych inwestorów – użytkowników końcowych tych mieszkań.
Według tych samych danych, w całym 2015 r. oddano do użytkowania 147710 mieszkań, co daje
wzrost. o 3,2% w porównaniu z 2014 r., kiedy to odnotowano spadek oddanych do użytku mieszkań o
1,4%. W 2015 roku wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym na
budowę 188822 mieszkań, co stanowi 20,5% wzrost w porównaniu do 2014 r. W 2014 roku
zanotowano w tej grupie statystycznej wzrost o 13,0%. W 2015 roku wzrosła również liczba mieszkań,
których budowę rozpoczęto – do 168403,co daje wynik 13,7% wyższy w porównaniu do 2014 roku.
Dla przypomnienia , w 2014 roku ten wzrost wyniósł 16,3%.
Tradycyjnie, najwięcej mieszkań oddanych do użytku odnotowali inwestorzy indywidualni, którzy
oddali do użytkowania 79731 mieszkań, co stanowi 4,7% wzrost w porównaniu do 2014 roku. Udział
tej grupy inwestorów w ogólnej liczbie oddanych w 2015 roku mieszkań wyniósł 54%. Także
inwestorzy indywidualni uzyskali w 2015 roku wzrost o 15,4% liczby mieszkań, na których budowę
wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym – do 87577 Warto
przypomnieć że w 2014 roku w tej kategorii zanotowano spadek o 2,7%. W grupie inwestorów
indywidualnych wzrosła również o 6,0% liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – do 78855
mieszkań. W roku 2014 ten wzrost wynosił 2,3%.
Deweloperzy w 2015 roku oddali do użytkowania 62448 mieszkań, co stanowiło wzrost o 5,7% w
porównaniu do 2014 roku. W 2014 r odnotowano wzrost w tej grupie statystycznej na poziomie
4,6%. Grupa deweloperów osiągnęła udział w liczbie oddawanych mieszkań w 2015 roku na poziomie
42,3%. Ta grupa inwestorów uzyskała pozwolenia na budowę 97248 mieszkań, co stanowi wzrost o
o 25,5% w porównaniu do 2014 roku. Dla porównania, w 2014 roku odnotowano w tej grupie
statystycznej wzrost na poziomie 38,3%. Udział deweloperów w ogólnej liczbie pozwoleń na budowę
w 2015 roku wyniósł 51,5%. Odnotowano także do 86498 mieszkań wzrost liczby mieszkań, których
budowę rozpoczęto, co stanowi o 24,1% więcej. W 2014 roku ten wskaźnik wzrostu wyniósł 35,8%.
W 2015 roku udział deweloperów w ogólnej liczbie mieszkań których budowę rozpoczęto, wyniósł
51,4%.
Spółdzielnie mieszkaniowe w całym 2015 r. oddały do użytkowania 2052 mieszkania wobec 3490
mieszkań w 2014 roku. Oznacza to spadek oddawanych mieszkań na poziomie ok. 41%. W tej grupie
inwestorów spadła także liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – do 1285 wobec 1362
mieszkań których budowę rozpoczęto w 2014 roku, co stanowi spadek na poziomie ok. 5,7%. Wśród
spółdzielni mieszkaniowych wzrosła natomiast liczba mieszkań na których budowę wydano
pozwolenia – do 1409 wobec 1351 mieszkań w 2014 roku, co oznacza wzrost na poziomie ok. 4,3%.
Pozostali inwestorzy do których można zaliczyć budownictwo komunalne, społeczne czynszowe i
zakładowe, oddali do użytkowania w 2015 roku łącznie 3479 mieszkań wobec 4482 mieszkań w 2014
roku, z tego w budownictwie komunalnym 1735 mieszkań wobec 2177 przed rokiem, w społecznym
czynszowym – 1300 mieszkań wobec 1715 przed rokiem, a w zakładowym 444 mieszkania wobec 590
w całym 2014 roku. W ramach tych form budownictwa liczba mieszkań, na których budowę wydano
pozwolenia wzrosła do 2588, wobec 1995 w 2014 roku. Spadła natomiast liczba mieszkań, których
budowę rozpoczęto do 1765, wobec 2669 mieszkań w 2014 roku.
Na koniec opisu sytuacji w budownictwie mieszkaniowym według województw. W 2015 roku w
dziewięciu województwach zanotowano wzrost liczby mieszkań oddanych do użytkowania
odnotowano, w tym największy: w województwie pomorskim – o 20,5%, podkarpackim – o 18,8%
oraz podlaskim – o 13,7%, a w województwie dolnośląskim liczba mieszkań oddanych do użytkowania
pozostała na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego. Spadek liczby mieszkań oddanych do
użytkowania odnotowano w sześciu województwach, w tym największy: w opolskim – o 10,5%,
małopolskim – o 5,8% i mazowieckim – o 5,1%.
W 2015 roku w piętnastu województwach odnotowano wzrost liczby mieszkań, na realizację których
wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym, w tym największy: w
warmińsko-mazurskim – o 56,9%, podlaskim – o 43,4% i lubelskim – o 37,8%. Spadek liczby wydanych
pozwoleń lub dokonanych zgłoszeń z projektem budowlanym odnotowano tylko w województwie
lubuskim – o 1,7%. Najwięcej mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia lub dokonano
zgłoszenia z projektem budowlanym odnotowano w województwie mazowieckim – 41922
mieszkania, co stanowi o 17,8% więcej niż w 2014 roku.
Wzrost liczby mieszkań, których budowę rozpoczęto w 2015 roku odnotowano w trzynastu
województwach, w tym największy: w dolnośląskim – o 37,4%, zachodniopomorskim – o 31,2% i
lubuskim – o 22,7%. Spadek liczby mieszkań, których budowę rozpoczęto odnotowano w trzech
województwach: w podkarpackim – o 5,7%, świętokrzyskim – o 3,3% i opolskim – o 2,2%. Najwięcej
mieszkań rozpoczęto w województwie mazowieckim – 34964 mieszkania, tj. o 5,6 % więcej niż w
2015 roku.
Jak oceniany był rozwój rynku instalacyjno-grzewczego w Polsce w IV kwartale 2015 roku całym
2015 roku?
Praktycznie wszyscy którzy dostarczyli swoje opinie do niniejszego raportu, wskazywali na pozytywne
opinie na temat rozwoju rynku instalacyjno-grzewczego w Polsce zarówno w IV kwartale jak i w
całym 2015 roku. Oczywiście rozwój rynku był różny dla poszczególnych grup produktowych, na co
miały wpływ mające w ciągu całego 2015 roku czynniki zewnętrzne. Rynek jako całość wydaje się być
stabilny z pewnym wzrostem na poziomie 5-10%, jak wynika z ocen np. dużych hurtowni. Na pewno,
na wynik sprzedaży urządzeń grzewczych miało wprowadzenie w życie we wrześniu 2015 roku
dyrektywy ErP i związanych z nią rozporządzeń UE dot. etykietowania i ekoprojektu. Z pewnością na
kształt sprzedaży w IV kwartale miała wpływ duża ilość kotłów konwencjonalnych sprowadzonych na
magazyny i sprzedanych w dużej części do dystrybutorów przed wejściem w życie nowych przepisów.
Na pewno efektem wprowadzania nowych regulacji była wzmożona wyprzedaż gazowych kotłów
konwencjonalnych oraz znaczący wzrost zainteresowania kotłami kondensacyjnymi, co było
przewidywane w poprzednich raportach SPIUG podsumowujących poprzednie kwartały na rynku
instalacyjno-grzewczym. Nowe rozporządzenia wymusiły na producentach wycofanie ze sprzedaży
niskoefektywnych kotłów standardowych – konwencjonalnych, oraz zastępowanie ich kotłami
kondensacyjnymi. Pozostały póki co w ofercie jedynie kotły konwencjonalne z otwarta komora
spalania o mocy do 30 kW, ale wyposażone w pompę obiegową o wysokiej efektywności
energetycznej.
Ze względu na bardzo lekką zimę, dużo mniejsze było zapotrzebowanie użytkowników na wymianę
kotłów starych na nowe. Stosunkowo dobre wyniki IV kwartału były spowodowane wcześniejszym
rozwojem rynku, w szczególności w III kwartale. Dała się także zauważyć pewna rezerwa ze strony
inwestorów, szczególnie dla nowych inwestycji podyktowana niepewnością wynikającą z
niewiadomych, wynikających ze skutków gospodarczych decyzji podejmowanych w nowo wybranym
pod koniec 2015 roku parlamencie. Dotyczy to m.in. obaw związanych z trudnościami udzielania i
spłaty kredytów. Może to w przyszłości doprowadzić do wydłużenia się czasu realizacji inwestycji.
Także uproszczona procedura związana z ograniczeniem konieczności uzyskiwania zezwoleń na
budowę, może z drugiej strony przyśpieszyć realizacje inwestycji, natomiast brak konieczności
przedstawienia projektów na realizacje inwestycji dla uzyskania zezwolenia na budowę, może mieć
wpływ na obniżenie jakości budowanych obiektów pod katem ich energooszczędności i efektywności
energetycznej. Dotarły sygnały o występujących brakach kotłów w zakresie średnich mocy, które
były montowane we wspólnotach i spółdzielniach mieszkaniowych 15-20 lat temu i teraz nadszedł
czas na ich wymianę. Zdaniem instalatorów, weryfikacja UDT dotycząca sprawności kotłów nie
motywuje do wymian na bardziej wydajne urządzenia. Także spadki cen paliw kopalnych m.in. gazu i
oleju grzewczego nie motywują użytkowników do modernizacji. Także jest to powodem pewnego
osłabiania dużej motywacji na rzecz stosowania OZE w instalacjach grzewczych, co może wydać się
irracjonalne w dłuższej perspektywie eksploatacji instalacji. Jako pewna alternatywa dla gazu
przedstawiane są pompy ciepła, zależne jednak od zasilania energia elektryczną w większym stopniu
jak kotły gazowe czy olejowe. Pojawiły się także problemy z nowymi przyłączami gazu, co także może
mieć wpływ na rozwój rynku. Obok PGNiG pojawili się alternatywni dostawcy gazu, przedstawiający
tańsza ofertę, szczególnie w taryfie W4. Spory wzrost zainteresowania pompami ciepła do
przygotowania c.w.u., ale przy obecnych cenach gazu, opłacalność ich instalacji staje pod znakiem
zapytania w porównaniu do okresu gdy ceny gazu były wyższe. Ogólnie coraz niższe cent ropy i gazu
ziemnego w ostatnich miesiącach 2015 roku miały negatywny wpływ na zainteresowanie OZE i
wymiana kotłów na bardziej efektywnie energetycznie. Niemniej jednak znaczenie OZE w całym
2015 roku w dalszym ciągu ma tendencję wzrostową, ze względu na zwiększenie świadomości
społeczeństwa co do zalet wykorzystania energetyki rozproszonej, w tym ciepła rozproszonego i
zapewnienia sobie indywidualnego bezpieczeństwa energetycznego.
Dał się zauważyć także zastój w zamówieniach publicznych dla tej branży mający miejsce w
pierwszych dwóch miesiącach IV kwartału, co także miało wpływ na pewne wyhamowanie sprzedaży
w IV kwartale w porównaniu do III kwartału. Zatowarowania, które miały miejsce w II i III kwartale
przyniosły także negatywny efekt uboczny w postaci zatorów płatnościowych, które wystąpiły w IV
kwartale.
Podsumowując, IV kwartał nie odzwierciedlał tendencji rynkowych jakie miały miejsce w całym 2015
roku. Wejście w życie dyrektywy ErP spowodowało spadek zainteresowania inwestorów nowych
inwestycji kotłami kondensacyjnymi, a polityka cenowa producentów spowodowała kontynuacje
walki cenowej w segmencie kotłów kondensacyjnych. Rok 2015 jest oceniany bardzo pozytywnie
pomimo wszystkich zmian spowodowanych wejściem w życie nowych regulacji dotyczących urządzeń
grzewczych. Oczywiście dynamika wzrostów wyglądała różnie w różnych regionach Polski, ale dało
się zauważyć spore ożywienie sprzedaży w różnych grupach produktowych, będących podstawowymi
grupami asortymentowymi w hurtowniach instalacyjnych tj, gazowych kotłach wiszących, gazowych
kotłach kondensacyjnych, systemach instalacyjnych i grzejnikach stalowych. Da się zauważyć znaczny
spadek sprzedaży instalacji kolektorów słonecznych do klientów indywidualnych, co było
spowodowane ustanie programu wsparcia prowadzonego przez NFOŚiGW, ale było kompensowane z
nawiązka przez realizacje dużych inwestycji dla obiektów publicznych i realizowanych przez jednostki
samorządu terytorialnego.
Odniesienie wzrostu procentowego w IV kwartale 2015 roku do IV kwartału 2014 który był wyraźnie
słabszy, należy analizować bardziej ostrożnie. Powiało co prawda dużym optymizmem, ale w
rzeczywistości można mówić o powrocie do pewnego solidnego stabilnego wzrostu rynku o dynamice
jednocyfrowej, co jednak jest zjawiskiem pozytywnym, pozwalającym na rozsądne planowanie, pod
warunkiem, że nie wystąpią jakieś szczególne zawirowania mające swoje źródło w polityce, mogące
mieć negatywny wpływ na silę nabywczą społeczeństwa, kurs Euro i koniunkturę budowlaną. Warto
tez wspomnieć także o wzroście udziału ciepła systemowego, co było widoczne w postaci zwiększonej
sprzedaży i instalacji węzłów cieplnych. Także dało się zauważyć dalsze zwiększenie udziału
ogrzewania powierzchniowego w stosunku do instalacji klasycznych grzejników płytowych.
Jak kształtowała się sytuacja w wybranych grupach produktowych?
Pompy ciepła: Praktycznie wszyscy uczestnicy sondażu potwierdzają wzrosty w sprzedaży
pomp ciepła, różne w zależności od ich rodzaju. Występują dosyć duże rozbieżności, co do ocen tych
wzrostów. Według producentów i sprzedawców, wzrosty w IV kwartale były na poziomie 5-10% dla
pomp gruntowych i 20-25% dla pomp powietrznych. Łączne wzrosty dla pomp ciepła były
sygnalizowane na poziomie od 5 do 30%, w zależności od źródła informacji. Stała tendencją był
wzrost znaczenia pomp powietrznych i pomp do przygotowania c.w.u. Jeżeli chodzi o cały 2015 rok,
tutaj rozbieżności co do ocen wzrostu tego rynku są znacznie większe. Według danych
opublikowanych przez PORT PC, w całym 2015 roku w Polsce sprzedaż pomp ciepła do centralnego
ogrzewania wzrosła ok. 20%. Według tego badania, także dał się zauważyć spektakularny wzrost
segmentu rynku powietrznych pomp ciepła, który wyniósł 70%. Warto pamiętać, że mimo wysokiego
wzrostu procentowego wciąż mamy do czynienia ze stosunkowo niewielką baza odniesienia
sprzedanych powietrznych pomp ciepła Trend wzrostu utrzymał się również w stosunku do
gruntowych pomp ciepła, których sprzedaż w 2015 roku wzrosła o 5%. Według danych PORT PC,
rynek wszystkich pomp ciepła łącznie wzrósł o 14%. W Polsce wciąż jeszcze mamy do czynienia z
początkową fazą rozwoju rynku pomp ciepła, przy czym warto znowu zwrócić uwagę na fakt, że
mimo braku wsparcia dla tej technologii stopniowo zdobywa ona zaufanie coraz większej ilości
konsumentów. Istotnie wzrósł również rynek pomp ciepła powietrze/powietrze typu VRF. W 2015
roku można było odnotować prawie 30% wzrost sprzedaży tych urządzeń. W 2015 roku odnotowano
nieznaczny wzrost sprzedaży powietrznych pomp ciepła do c.w.u. (na poziomie 3,4%). Urządzenia te
stanowią blisko 40% całego rynku pomp ciepła w Polsce w 2015 roku.
Kolektory słoneczne: Sondaże w dalszym ciągu potwierdzają tendencję silnych spadków w tej grupie
towarowej w segmencie rynku skierowanym do klienta indywidualnego. Powodem tej sytuacji jest
bez wątpienia zakończenie programu dofinansowywania prowadzonego przez NFOŚiGW . Generalnie
w tym segmencie rynku w IV kwartale 2015 spadki w kolektorach słonecznych są szacowane na
poziomie 10-20%. Uśredniając można przyjąć spadek na poziomie 15%. Biorąc pod uwagę
dodatkowo projekty inwestycyjne, można przyjąć, że rynek kolektorów słonecznych w IV kwartale
utrzymał się na poziomie zeszłego roku, natomiast w perspektywie całego 2015 roku, w tej grupie
produktowej można przyjąć wzrost na poziomie 10-12% dla wszystkich kolektorów. Równocześnie
daje się zauważyć mniejsze zainteresowanie kolektorami próżniowymi, które ze względu na to, że są
droższe, są rzadziej stosowane w zamówieniach wielkopowierzchniowych – obiektowych. Można
szacować spadek sprzedaży na poziomie ok. 15-20% w tej grupie kolektorów. Niemniej jednak
utrzymana jest tendencja wzrostowa w sprzedaży kolektorów słonecznych w Polsce. Nie wiadomo
jednak co się stanie, gdy zabraknie realizacji obiektów, które zostały zaplanowane i do których
zagwarantowano wsparcie finansowe kilka lat temu. Wydaje się, że obecnie w środowisku
producentów kolektorów słonecznych brakuje impulsu, który by zmotywował ich oraz inwestorów do
realizacji nowych instalacji, także tych wychodzących poza dotychczasowe doświadczenia i działania.
Jest jeszcze wiele możliwości dla wykorzystania kolektorów słonecznych, należy je tylko uaktywnić i
producenci, którzy obecnie narzekają na zmniejszający się zbyt, znowu będą mogli optymistycznie
patrzeć w przyszłość.
Kotły gazowe wiszące: W tej grupie towarowej w całym 2015 roku działo się najwięcej. Powodem
tego było wprowadzanie we wrześniu 2015 roku wymogów ekoprojektu, który w praktyce
sprowadzasię do zakazu wprowadzania na rynek konwencjonalnych kotłów gazowych. Spowodowało
to stosunkowo znaczące wzrosty sprzedaży zarówno kotłów kondensacyjnych jak i
konwencjonalnych, które były kupowane za zapas w związku z wycofywaniem zgodnie z nowymi
regulacjami tych urządzeń ze sprzedaży w przyszłości. W wyniku tego, rynek kotłów
konwencjonalnych w IV kwartale zanotował znaczny spadek poziomu sprzedaży w stosunku do IV
kwartału 2014 roku na poziomie 20-25%. Można przyjąć, że w całym 2015 roku sprzedaż gazowych
kotłów konwencjonalnych wzrosła o ok. 5-10%, co było spowodowane zwiększaniem zapasów
magazynowych przed wejściem w życie dyrektywy ErP. Sprzedaż tych urządzeń rozkładała się różnie
w ciągu całego roku. Wiele urządzeń sprzedanych w 2015 roku, będzie montowana dopiero w 2016
roku, co może mieć wpływ na wyniki sprzedaży gazowych kotłów wiszących w 2016 roku. Można
założyć także, ze poczynione zapasy konwencjonalnych kotłów gazowych powinny zejść ze stanów
magazynowych do wiosny, a najpóźniej do końca pierwszego półrocza 2016 roku. Druga
konsekwencją wprowadzenia w życie nowych przepisów, był znaczy wzrost sprzedaży kotłów
kondensacyjnych. Wzrost sprzedaży tych urządzeń jest trendem już od wielu lat, natomiast w 2015
roku a także w IV kwartale 2015 roku dynamika wzrostu była w tej grupie produktowej wyraźniejsza.
Z jednej strony duży wpływ na te sytuację miało wejście w życie dyrektywy ErP, ale z pewnością inna
przyczyna jest wzrost świadomości ekologicznej wśród użytkowników w wyniku ogólnych działań
proekologicznych, mających na celu polepszenie jakości powietrza, jak także niższe ceny gazu, co
powoduje znaczne oszczędności na kosztach ogrzewania przy zastosowaniu techniki kondensacyjnej.
Można przyjąć, że w IV kwartale 2015 roku nastąpił ok. 30% wzrost sprzedaży tych urządzeń, a w skali
całego 2015 roku, ten wzrost wyniósł ok. 20%.
Cały rynek kotłów wiszących w IV kwartale pozostał na podobnym poziomie co w IV kwartale 2014
roku, z pewna niewielką 1-2% tendencją wzrostową, natomiast w całym 2015 roku ten wzrost można
przyjąć na poziomie 10-13%.
Przepływowe podgrzewacze do wody: w tej grupie produktowej sytuacja się nieco ustabilizowała,
tzn. w IV kwartale 2015 sprzedano mniej więcej tyle samo urządzeń co w analogicznym okresie
poprzedniego roku, z pewnym ok. 1% lepszym wynikiem. Natomiast w skali całego 2015 roku nastąpił
dalszy spadek rynku tych urządzeń na poziomie 7-10%. Należy pamiętać, że rynek gazowych
przepływowych podgrzewaczy do c.w.u. to praktycznie wyłącznie rynek wymian. Tego typu urządzeń
w praktyce już od wielu lat się nie instaluje w nowych obiektach.
Gazowe kotły stojące: W grupie gazowych kotłów stojących utrzymała się tendencja spadkowa, z
tym, że w 2015 roku dynamika spadków była znacząca, ponieważ osiągnęła poziom kilkunastu
procent. Można przyjąć, spadek ok. 15%. Tak duży spadek nastąpił za sprawą gazowych kotłów
konwencjonalnych, których spadek sprzedaży w 2015 roku można szacować na poziomie ok. 3335%., przy równoczesnym niewielkim wzroście sprzedaży gazowych kotłów kondensacyjnych na
poziomie ok. 5% w skali całego 2015 roku. W IV kwartale spadek sprzedaży konwencjonalnych
gazowych kotłów stojących był drastyczny i osiągnął poziom ok. 75%, przy równoczesnym 25-30%
wzroście sprzedaży kotłów kondensacyjnych.
W uzupełnieniu informacji dotyczącej rynku kotłów stojących, należy odnotować pewien wzrost
sprzedaży kotów olejowych, na poziomie 2-3% zarówno w IV kwartale, jak i w całym 2015 roku. Taki
wynik mógł zostać osiągnięty dzięki większemu zainteresowaniu olejowymi kotłami
kondensacyjnymi, których sprzedaż wzrosła o ok. 80% dzięki wynikom III i IV kwartału kiedy ich
sprzedaż wzrosła 2,5 krotnie. Na taka sytuacje z pewnością ma wpływ znaczna obniżka cen oleju
opałowego, co spowodowało znaczna redukcje kosztów ogrzewania olejowego.
Grzejniki: W grupie grzejników sytuacja była raczej stabilna. Pewien wzrost ich sprzedaży był
powiązany z większą ilością mieszkań oddawanych do użytku w 2015 roku. Sprzedaż grzejników nie
jest bezpośrednio powiązana ze sprzedażą urządzeń grzewczych, ponieważ montuje się je także w
obiektach, gdzie doprowadzane jest ciepło sieciowe. Szacuje się wzrost sprzedaży grzejników
stalowych na poziomie ok. 10-15%, przy równoczesnym pewnym spadku sprzedaży grzejników
aluminiowych na poziomie 5-10%. Utrzymuje się także tendencja coraz większego zainteresowania
ogrzewaniem powierzchniowym.
Inne produkty: W grupie produktowej kotły na paliwa stałe, po tendencji lekko spadkowej w
ostatnich latach, sytuacja się ustabilizowała. W porównaniu do IV kwartały 2014 roku nastąpił
niewielki wzrost sprzedaży na poziomie 1-5%. Podobnie jak w wypadku innych kotłów, sprzedaż
kotłów na paliwa stałe charakteryzuje pewna sezonowość. Największy poziom sprzedaży jest
notowany na przełomie III i IV kwartału.. W IV kwartale sprzedaż siadła o ok. 12-15% w porównaniu
do III kwartału, co jest raczej normalnym zjawiskiem. Kotły na paliwa stałe nie podlegały
zewnętrznym impulsom pod postacią wprowadzania dyrektywy ErP. Spada udział w sprzedaży
tradycyjnych kotłów zasypowych, który to udział w całości sprzedaży wszystkich kotłów na paliwa
stałe można szacować na poziomie ok. 40% co stanowi prawie 10% spadek w porównaniu do IV
kwartału 2014 roku. W skali całego 2015 roku można mówić o ponad 60% udziale kotłów
zasypowych co oznacza nieznaczny spadek na poziomie 1-5% w porównaniu do 2014 roku i 5-7%
spadek do 2013 roku. Można zaobserwować coraz większe zainteresowanie urządzeniami
zautomatyzowanymi na pelet i ekogroszek. Spory wzrost sprzedaży na ścianie wschodniej można
tłumaczyć także przez wzmożony eksport tych urządzeń na Ukrainę i Białoruś. Pewną trwająca od
dłuższego czasu tendencją, są działania podejmowane przez czołowych producentów kotłów na
paliwa stałe w kierunku rozwoju kotłów na biomasę, które także cieszą się coraz większym
powodzenie. Głównie chodzi tutaj o kotły na pelet, ale także kotły na zrębki drewna.
W innych produktach instalacyjnych, dał się zauważyć także wzrost sprzedaży, np. w grupach
pompowych można szacować wzrost 10-20% w odniesieniu rocznym, w grupie przewodów
powietrzno-spalinowych z tworzyw sztucznych wzrost można szacować na poziomie 25-30% co z
pewnością jest związane z rozwojem rynku kotłów kondensacyjnych, osprzęt można przyjąć wzrost
średni na poziomie ok. 10-15%.
Podsumowanie:
Ogólnie, podsumowując zarówno Iv kwartał jak i cały 2015 rok, można uznać, że osiągnięte wyniki
były zadowalające dla całej branży. Także dane dotyczące wydawanych pozwoleń na budowę i ilości
rozpoczętych budów w budownictwie mieszkaniowym, dają nadzieję na dobre perspektywy dla
branży instalacyjno-grzewczej. Z pewnością, duży wpływ na rozwój rynku instalacyjno-grzewczego w
2015 roku miało wprowadzenie 26 września rozporządzeń związanych z etykietowaniem i
ekoprojektem. We wprowadzonych przepisach jest sporo nieścisłości i braków. Brakuje np. sposobu
etykietowania hybrydowych kolektorów słonecznych, które same w sobie są nowoczesnym
efektywnym energetycznie rozwiązaniem, a brakuje informacji co do sposobu klasyfikacji do jakiej
klasy efektywności energetycznej można takie urządzenia zaliczyć. Dalej także nie wiadomo, co dalej
z rynkiem wymian gazowych kotłów konwencjonalnych w obiektach, gdzie ich wymiana na kotły
kondensacyjne była by związana z poważnymi pracami budowlanymi polegającymi na rozebraniu i
wybudowania od nowa przewodów kanałów powietrzno-spalinowych. Sama kwestia etykietowania
też, jak można odnieść wrażenie, nie jest jeszcze specjalnie odbierana przez użytkowników
końcowych jako pomoc dla nich przy wyborze urządzeń. Niemniej jednak, pierwsze kontrole PIH w
sklepach instalacyjnych, hurtowniach i u producentów już miały miejsce pod koniec 2015 roku.
Cieszyc może także stały wzrost zainteresowania i rozwój rynku urządzeń grzewczych nisko- lub zero
emisyjnych, takich jak OZE – pompy ciepła, kolektory słoneczne, jak też urządzeń gazowych opartych
na technice kondensacyjnej. Dowodzi to wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństwa nawet,
jeżeli sprowadza się to do doraźnego ograniczenia emisji spalin w celu poprawy jakości powietrza.
Raporty dotyczące oceny kwartalnej rynku instalacyjno-grzewczego będą dostępne na stronach
internetowych Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG):
WWW.spiug.pl.
Opracował: Janusz Starościk
Prezes Zarządu SPIUG
Warszawa, 04.02.2016