algorytm położenia implantów w leczeniu operacyjnym skoliozy

Magdalena MŁOTEK, Barbara JASIEWICZ, Instytut Mechaniki Stosowanej,
Zakład Mechaniki Doświadczalnej i Biomechaniki, Politechnika Krakowska im. Tadeusza
Kościuszki, Kraków
ALGORYTM POŁOŻENIA IMPLANTÓW W LECZENIU
OPERACYJNYM SKOLIOZY WCZESNODZIĘCIECEJ
ALGORITHM FOR DETERMINING IMPLANT POSITION
IN SURGIGAL TREATMENT OF INFANTILE SCOLIOSIS
Słowa kluczowe: skolioza wczesnodziecięca, early-onset scoliosis,
instrumentarium rosnące, linia środkowo – krzyżowa (CSL)
1. WSTĘP
Skolioza, czyli trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa jest obecnie często
spotykane wśród dzieci. Stosuje się trzy zasadnicze rodzaje leczenia skoliozy: obserwację,
leczenie zachowawcze oraz leczenie operacyjne. W zależności od rodzaju i wielkości
skrzywienia dobiera się odpowiedni sposób postępowania. Leczenie skolioz młodzieńczych jest
stosunkowo dobrze opracowane, istnieją jasne standardy postępowania. W przypadku
skrzywień kręgosłupa pojawiających się w pierwszych latach życia, trwają nadal badania nad
znalezieniem optymalnych rozwiązań terapeutycznych.
Podstawowym celem leczenia operacyjnego skoliozy idiopatycznej jest korekcja
trójpłaszczyznowej deformacji kręgosłupa. Składają się na nią dwie składowe: korekcja
w płaszczyźnie czołowej oraz odtworzenie prawidłowych krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie
strzałkowej. Ociągnięcie korekcji oraz poprawa zaburzonej kompensacji jest miarą powodzenia
leczenia operacyjnego. W skoliozie wczesnodziecięcej leczenie operacyjne niejednokrotnie
musi zostać podjęte przed zakończeniem wzrostu kręgosłupa dziecka. Zakłada się wtedy
instrumentarium rosnące. Planowanie jego położenia pełni kluczową rolę w osiągnięciu
skuteczności leczenia oraz uniknięciu powikłań pooperacyjnych.
Głównym celem pracy jest zebranie dostępnych danych odnośnie planowania położenia
implantów, a następnie próba stworzenia optymalnego algorytmu operacyjnego
instrumentowania oraz ocena jego funkcjonalności na podstawie wybranych przypadków
z danych archiwalnych Uniwersyteckiego Szpitala Ortopedyczno - Rehabilitacyjnego
w Zakopanem.
XI Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej
s. 82
2. BADANIA
2.1. Metodyka
Ocenę radiologiczną przeprowadzono na zdjęciach rentgenowskich wykonywanych na
stojąco w projekcjach tylno-przedniej przed operacją oraz bezpośrednio po operacji.
Dodatkowo przedoperacyjna ocena radiologiczna została poszerzona o zdjęcie rentgenowskie
elongacyjne.
Ocena radiogramów przedoperacyjnych obejmowała: wyznaczenie wartości kątów
skrzywienia wg Cobba, wykreślenie linii środkowo – krzyżowej CSL, wyznaczenie kręgów
końcowych i stabilnych, wyznaczenie odległości [mm] środka nasady wyrostka kolczystego
kręgu C7 od linii CSL oraz obliczenie elastyczności kręgosłupa. Natomiast ocena radiogramów
pooperacyjnych: obliczenie korekcji, a także wyznaczenie pierwszego i ostatniego
zainstrumentowanego kręgu.
2.2. Wyniki
Na podstawie przeprowadzonej oceny radiologicznej sformułowano następujące wnioski:




Stworzenie optymalnego algorytmu wszczepiania instrumentarium w leczeniu
operacyjnym skoliozy wczesnodziecięcej jest bardzo trudne.
Leczenie operacyjne skrzywień wielołukowych przynosi lepsze efekty niż leczenie
skrzywień jednołukowych.
Płeć nie ma wpływu na efekt końcowy leczenia.
Efektem leczenia operacyjnego jest wysoka korekcja skrzywienia lub dobry balans.
LITERATURA
[1] Będziński R.: Biomechanika inżynierska. Zagadnienia wybrane, Oficyna Wydawnicza
Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1997.
[2] Develin V. J., MD: Spine secrets plus, Elsevier Mosby, 2012.
[3] Archiwum Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji w Zakopanem.
[4] Scolisis Research Society (online – dostęp: 10 stycznia 2014). Dostępne w Internecie:
http://www.srs.org/
[5] Bess S, Akbarnia BA, Thompson GH, Sponseller PD, Shah SA, El Sebaie H, BoachieAdjei O, Karlin LI, Canale S, Poe-Kochert C, Skaggs DL.: Complications of growing-rod
treatment for early-onset scoliosis: analysis of one hundred and forty patients, J Bone Joint
Surg Am. 2010;92(15):2533-43. Epub 2010 Oct 1.
[6] Akbarnia BA, Yazici M., Thompson GH: The Growing Spine Management of Spinal
Disorders in Young Children, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg 2011.
[7] Jasiewicz B., Ocena wpływu rozległości spondylodezy na kompensację kręgosłupa
w skoliozie idiopatycznej, Kraków 2007.
[8] O’Brien M.F., Kuklo T.R., Blanke K.M., Lenke L.G.: Radiographic Measurement Manual.
Spinal Deformity Group. Medtronic Sofamor Danek. USA, 2004.