Imperium - Termin ten implikuje mocarstwowość, potęgę dużego

Imperium
Imperium - Termin ten implikuje mocarstwowość, potęgę dużego państwa (z łac. imperium,
władza). Ustrój imperium najczęściej kojarzy się z niedemokratyczną formą rządów, związaną z
władzą jednego człowieka (rzadziej grup osób - liderów, np. triumwirat w imperium rzymskim)
noszącego tytuł imperatora (odpowiednio: car, cesarz, sułtan itd.). Sprawowanie władzy w
imperium nie zawsze jednak ma charakter rządów monarchistycznych, a niekiedy przyjmuje
formy pseudodemokratyczne (np. były ZSRR). Termin imperium implikuje dążenie do
rozszerzenia, zawładnięcia, agresji, dlatego też od niego pochodzą określenia o zabarwieniu
pejoratywnym, takie jak: imperializm, polityka imperialistyczna czy potęga imperialna. Zawiera
się w nim także pewien specyficzny stosunek potężnych państw imperialistycznych do krajów
słabszych (ofiar imperializmu).
Przykładami historycznych imperiów są: imperium rzymskie, Państwo Środka (Chiny),
cesarstwo Abisynii (Etiopia), cesarstwo Japonii, monarchia austro-węgierska, cesarstwa
rosyjskie, napoleońskie i osmańskie, a także imperium brytyjskie.
Pewne cechy typowe dla imperialnej formy ustroju przejawiał również były ZSRR, w którym
praktycznie nieograniczoną władzę miał sekretarz generalny KC KPZR, stanowiącej na mocy
konstytucji jedyną siłę rządzącą.
Imperium składa się z metropolii (np. Lacjum w imperium rzymskim), terytoriów podległych
(prowincji) oraz kolonii.
Według P. Kennedy'ego (1993) podstawową przyczyną upadku imperiów jest ich rozrastanie
się ponad miarę (ang. imperial overstretch), a w konsekwencji niemożność sprawnego i
efektywnego rządzenia. To z kolei rodzi trudności w rozwiązywaniu konfliktów (ekonomicznych,
politycznych, etnicznych, religijnych oraz innych) i prowadzi nieuchronnie do ruchów
separatystycznych w poszczególnych częściach imperium.
1/1