FULL TEXT - Protetyka Stomatologiczna

Transkrypt

FULL TEXT - Protetyka Stomatologiczna
ed
.
Osseointegrated implants used as abutments for fixed prosthodontic
constructions in children and adolescents: A literature review
Mariusz Cierech, Elżbieta Mierzwińska-Nastalska
ibu
-
dis
tr
Katedra Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: prof. dr hab. E. Mierzwińska-Nastalska
KEY WORDS:
dental implants, treatment of adolescents, fixed
prosthodontic constructions
Streszczenie
Nie sposób wyobrazić sobie współczesnej
stomatologii bez zastosowania wszczepów śródkostnych. Leczenie implantologiczne dorosłych
nie budzi obecnie kontrowersji, jednakże w przypadku pacjentów młodocianych napotyka liczne
ograniczenia i możliwe powikłania. Wynikają one
nie tylko z niewielkiej bazy kostnej, ale także, a
może przede wszystkim z ciągłych procesów przebudowy i wzrostu otaczających tkanek. Celem
pracy był przegląd piśmiennictwa i omówienie
możliwości zastosowania implantów jako filarów pod stałe uzupełnienia protetyczne u dzieci
i młodzieży. Umieszczanie wszczepów w niedojrzałej tkance kostnej upodabnia implant do zęba
będącego w stanie ankylozy. Dochodzi wtedy do
miejscowego zahamowania wzrostu, czego wynikiem jest infraokluzja korony opartej na implancie. Wpływa to zarówno na estetyczną jak i
funkcjonalną stronę leczenia. Większość autorów
uważa zatem, iż wszczepy śródkostne można stosować po lub tuż przed zakończeniem wzrostu.
Wyjątkiem od tej reguły są pacjenci młodociani
z ciężką oligodoncją lub nawet anodoncją, gdy
implanty stosuje się jako element retencyjny dla
protez overdenture. Rehabilitacja implantoprote-
Summary
It is difficult to imagine modern dentistry
without endosseous implants. Nowadays, the
usage of implants in adults is not controversial,
but in young patients it is restricted due
to numerous limitations and possible
complications. The problem arises not only from
the underdeveloped bone volume, but also from
the continuous process of reconstruction and
growth of surrounding tissues. The aim of this
study was to review and discuss the possibility
of using implants as abutments for fixed
prosthodontic constructions in children and
adolescents. Implants placed in the immature
bone tissue become ankylosed teeth. This can
lead to local inhibition of skeletal growth,
which results in the infraocclusion of implantsupported crown. This affects both the aesthetic
and functional aspects of treatment. Therefore,
the majority of authors state that endosseous
implants can be used after or just before the end
of patient’s growth. The exception to this rule
are young patients with severe oligodontia or
even anodontia. In such cases, implants are used
as an abutment for the overdenture prostheses.
In view of the above, implant rehabilitation of
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
HASŁA INDEKSOWE:
implanty zębowe, leczenie młodocianych, stałe
uzupełnienia protetyczne
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
tio
np
roh
ibit
Zastosowanie wszczepów śródkostnych jako filarów dla
stałych uzupełnień protetycznych u dzieci i młodzieży –
przegląd piśmiennictwa
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
PROTET. STOMATOL., 2013, LXIII, 1, 28-34
www.prot.stomat.net
28
-
juveniles requires an individual approach to
each case and the cooperation between different
specialists. Possible use of other treatment
methods should also be considered.
Implantologia, począwszy od zastosowania
po raz pierwszy leczenia implantoprotetycznego przez profesora Per-Ingvar Brånemarka
w 1965 roku, stała się jedną z najdynamiczniej rozwijających się dziedzin stomatologii.
Rehabilitacja protetyczna z zastosowaniem
wszczepów śródkostnych stanowi obecnie w
wielu przypadkach metodę leczenia z wyboru
u pacjentów dorosłych. Badania przeprowadzone na modelu zwierzęcym przez Sennerby
i wsp. (1) pokazały, iż zjawisko osteointegracji,
będące podstawą powodzenia leczenia implantoprotetycznego, zachodzi także w rozwijającej
się kości. Dało to podstawę do dalszych badań oraz prób zastosowania wszczepów sródkostnych u dzieci i młodzieży. Braki zębowe
w tej grupie populacji nie wynikają jedynie ze
skutków próchnicy lub urazów, ale także braku wykształcenia w odontogenezie zawiązków
zębów stałych. Oligodoncja, czyli brak 6 lub
większej ilości zębów stałych (z wyłączeniem
trzecich zębów trzonowych) występuje z częstotliwością ok. 0,1– 0,9% (2) i jest uznawana
jako jeden z objawów ponad 60-ciu różnych
zespołów genetycznych (3).
Już w 1965 roku Hedegard (4) we wnioskach swojej pracy stwierdził, iż w rehabilitacji narządu żucia u dzieci powinno zastosować się wszystkie możliwe sposoby aby uniknąć uzupełnień protetycznych. Mogą stać się
one czynnikami traumatyzującymi podłoże, a
także negatywnie wpływać na dalszy wzrost
twarzoczaszki. W leczeniu dzieci i młodzieży w przypadkach braków zębowych powinny być brane pod uwagę metody alternatywne,
takie jak próby ortodontycznego zamykania
wolnych przestrzeni, autotransplantacje zębów,
próby pozostawienia zębów mlecznych powyżej czasu ich fizjologicznej wymiany lub ich
wcześniejsza ekstrakcja z jednoczesnym sterowaniem wyrzynania się ich stałych następców
(5, 6). Zastosowanie jednej z powyższych metod powinno być poprzedzone dokładnym badaniem pacjenta i indywidualnie rozpatrzone
w każdym przypadku. Lekarz powinien także
zdawać sobie sprawę z ograniczeń i możliwych
komplikacji wynikających z ich zastosowania
np. zwiększonej możliwości resorpcji niedojrzałych zębów podczas leczenia ortodontycznego (7). Niektóre z tych propozycji są rozwiązaniami czasowymi w oczekiwaniu na zakończenie wzrostu i możliwość rozpoczęcia standardowego leczenia protetycznego również z
zastosowaniem implantów.
Wszczepy śródkostne są w różny sposób
wykorzystywane do odbudowy braków uzębienia. Pierwsza możliwość to stworzenie filarów dla stałych uzupełnień protetycznych, a
druga to zapewnienie retencji i stabilizacji dla
protez ruchomych. Zastosowanie implantów
jest szczególnie istotne w przypadkach ciężkiej
oligodoncji lub anodoncji u dzieci, gdzie baza
kostna podłoża protetycznego nie daje wystarczającej retencji dla protez ruchomych, co skutkuje znacznymi ograniczeniami lub niemożliwością ich użytkowania. Rehabilitacja narządu
żucia u dzieci i młodzieży z brakami zębowymi
stanowi wyzwanie dla lekarza stomatologa, a w
wielu przypadkach wymaga skoordynowanych
działań lekarzy wielu specjalności. Niezwykle
istotna dla końcowego efektu jest ścisła współpraca z pacjentem i jego opiekunami (8, 9).
Zastosowanie wszczepów śródkostnych u dorosłych nie budzi obecnie kontrowersji, jednakże
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
tyczna nieletnich wymaga zatem indywidualnego
podejścia do każdego przypadku, rozważenia zastosowania innych metod leczenia, a także współpracy pomiędzy lekarzami różnych specjalności.
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Implantoprotetyka
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1
29
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
implantologicznego powinno rozpocząć się w
momencie zakończenia wzrostu lub w okresie
tuż przed jego zakończeniem (16, 18).
Klinicyści spotykają się z różnymi problemami i ograniczeniami w przypadku pogrążania
implantów w przednim lub bocznym odcinku
uzębienia. W przypadku braku pojedynczych
zawiązków zębów stałych podstawowym dylematem przed jakim staje lekarz stomatolog
jest rozstrzygnięcie kwestii przetrwałych zębów mlecznych. Złotym standardem wydaje
się pozostawienie ich do momentu ukształtowania bazy kostnej, kiedy to można rozpocząć leczenie implantoprotetyczne (19-21).
Zęby mleczne pozbawione stałych następców,
szczególnie w żuchwie, mogą wykazywać niewielką resorpcję korzeni i pozostawać w kontakcie funkcjonalnym z łukiem przeciwstawnym znacznie przekraczając okres ich fizjologicznej wymiany. Zaobserwowano, że jeśli taka sytuacja utrzymuje się do czasu ukończenia
wzrostu, czyli wieku ok. 16-18 lat, zęby takie
rokują dobrze i mogą spełniać swoją funkcję
przez długie lata (21). Muszą one jednak być
obserwowane i w momencie pojawienia się infraokluzji usunięte. W niedługim czasie po ekstrakcji powinno zostać rozważone leczenie impantoprotetyczne (22). Postępowanie takie ma
na celu zachowanie bazy kostnej, której ubytek po ekstrakcji jest największy w wymiarze
przedsionkowo-językowym. Według doniesień
Ostler i wsp. (23) zwężenie wyrostka zębodołowego sięga w tych sytuacjach 25% w ciągu
pierwszych 3 lat, by osiągnąć wartość 30% po 7
latach od ekstrakcji. Z drugiej strony przetrwałe
zęby mleczne mogą ulegać szybkiej resorpcji i
dążyć do reinkluzji hamując miejscowo wzrost
kości, co jest wskazaniem do ich niezwłocznego usunięcia. Potwierdza to przypadek pacjentki z brakiem wszystkich zębów przedtrzonowych (16). Zdecydowano się w wieku 14 lat i
11 miesięcy (stadium wzrostu MP3-I wg Hägg
i Taranger (24) pozostawić zęby mleczne będące w kontakcie funkcjonalnym, a usunąć zęby
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
rehabilitacja implantoprotetyczna dzieci i młodzieży niesie za sobą wiele ograniczeń, które powinny zostać rozważone podczas planowania leczenia. Ograniczenia te, wynikają nie
tylko z nieukształtowanej oraz niewielkiej bazy kostnej podłoża protetycznego młodego organizmu, ale także, a może przede wszystkim
z ciągłego procesu przebudowy i wzrostu otaczających tkanek.
Celem powyższej pracy był przegląd piśmiennictwa i omówienie możliwości zastosowania implantów jako filarów dla stałych
uzupełnień protetycznych. Wykorzystanie implantów będących wsparciem dla protez ruchomych u dzieci z ciężką oligodoncją lub anodoncją omówione zostanie w oddzielnym artykule.
Z postanowień konferencji dotyczącej zastosowania implantów u pacjentów młodocianych
z 1996 roku (10) jasno wynika, iż pogrążanie implantów nie powinno być praktykowane
przed zakończeniem wzrostu. Powyższe ustalenia zostały potwierdzone podczas konferencji dotyczącej dysplazji ektodermalnej z 1998
roku (11). Wyjątkiem od tej reguły są sytuacje
ciężkiej oligodoncji, w której stosuje się implanty jako element retencji protez ruchomych
(9, 10, 12, 13).
Zjawisko osteointegracji zachodzące w rozwijającej się kości ma klinicznie podwójne znaczenie. Z jednej strony pozytywnie wpływa na
stabilizację wszczepu i możliwości przenoszenia na kość sił żucia, z drugiej jednak strony
działa na otaczające tkanki jak ząb znajdujący
się w stanie ankylozy (14, 15). Skutkuje to miejscowym zahamowaniem wzrostu, a co za tym
idzie infraokluzją korony opartej na implancie,
co wpływa zarówno na funkcjonalną, jak i estetyczną stronę leczenia (1, 12, 16). Co więcej
wszczepy śródkostne pogrążane w pobliżu zawiązków zębów stałych mogą wpływać na ich
nieprawidłowe położenie, a także zaburzać rozwój skutkując nieprawidłowym kształtem lub
barwą zębów stałych (14, 17). Obecnie większość autorów uważa, iż zastosowanie leczenia
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
M. Cierech, E. Mierzwińska-Nastalska
30
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1
-
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
pracy wielospecjalistycznych zespołów, zatem
brak jest skonstruowanego planu leczenia, który mógłby posłużyć jako wzorzec dla określonych sytuacji klinicznych.
W przednim odcinku szczęki stosunkowo
często obserwuje się brak zawiązka stałego siekacza bocznego (5). Niezmiernie rzadko udaje się utrzymać jego mlecznego poprzednika, który stosunkowo szybko w porównaniu
na przykład z drugim trzonowcem mlecznym
ulega resorpcji i eksfoliacji (18). W 2001 roku
Thillander i wsp. (16) opublikowali wyniki 10
letnich obserwacji pacjentów młodocianych, u
których stosowali leczenie implantoprotetyczne. U 10 pacjentów w wieku od 14 do 17 lat
wprowadzono 17 implantów w odcinku górnych siekaczy. W prowadzonych obserwacjach
zauważono, iż korony wsparte na implantach
pozostawały w infraokluzji w stosunku do otaczających zębów adekwatnie do wzrostu organizmu w czasie leczenia. Autorzy zaobserwowali ponadto, iż pomimo zakończenia wzrostu
organizmu, potwierdzonego zarówno poprzez
pomiary wysokości pacjenta jak i przez zdjęcie
tele boczne czaszki, infraokluzja dalej postępowała, co tłumaczy się ciągłym wzrostem na
wysokość otaczających zębów, średnio 0,1mm/
rok. Zwrócono także uwagę, iż infraokluzja
nie dotyczyła tylko brzegu siecznego ale także
dziąsła brzeżnego. Okluzja jest zatem stanem
dynamicznym, zmieniającym się nie tylko w
okresie rozwoju twarzoczaszki, ale także po
zakończeniu wzrostu, co ma kluczowe znaczenie dla pogrążania implantów. Podczas planowania leczenia u pacjentów młodocianych
pod uwagę powinien być brany nie tylko wiek
metrykalny, ale także stopień rozwoju kośćca, wiek zębowy, a także dalszy spodziewany
wzrost organizmu. Stwierdzono, iż niepożądany efekt estetyczny zachodził tylko w przypadku pogrążania jednego implantu, w przypadku
bilateralnego umieszczenia wszczepów różnice w poziomach brzegów siecznych ze względu na symetrię uzębienia nie były zauważalne.
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
będące w infraokluzji i po niedługim czasie od
zabiegu pogrążyć implanty, które będą filarami stałych uzupełnień protetycznych. W wieku 24 lat pozostawione zęby mleczne wykazywały niewielką resorpcję i pozostawały w
funkcjonalnym kontakcie, podobnie jak korony wsparte na wszczepach. Autorzy zwracają
uwagę na niewielką różnicę poziomu pomiędzy koronami wspartymi na implantach a sąsiednimi zębami trzonowymi. Przyczyn tego
zjawiska można doszukiwać się w kontynuacji
wzrostu sąsiednich zębów trzonowych, co pozostaje w zgodzie z doniesieniami Iseri i Solow
(25). Sytuacja ta może być także tłumaczona
niewielką kompensacyjną erupcją zębów z łuku
przeciwstawnego w czasie od pogrążenia implantu do osadzenia korony. Aby uniknąć tego
powikłania autorzy sugerują szynowanie odpowiedniego fragmentu łuku przeciwstawnego w
tym okresie. Zęby mleczne powinny być w dalszym ciągu obserwowane, a w momencie pojawienia się infraokluzji lub znacznej resorpcji
usunięte i zastąpione implantami. Leczenie takie najczęściej ma szanse powodzenia w przypadku przetrwałych drugich zębów trzonowych
w żuchwie i kłów w obu łukach, które najdłużej
pozostają w kontakcie funkcjonalnym z łukiem
przeciwstawnym w rejonach agenezy (18).
Zastosowanie implantów zębowych ma stosunkowo krótką historię, a rozważając taką metodę leczenia u młodych ludzi, powinno się zakładać przetrwanie wszczepów w jamie ustnej
nawet 60-70 letnie, co wynika z oczekiwanej
i wciąż wzrastającej średniej długości życia.
Nie jest znany tak odległy wpływ na organizm
człowieka powyższych rozwiązań, zatem najwłaściwszym wydaje się zastosowanie leczenia implantologicznego najpóźniej jak to możliwe, rozważając w pierwszej kolejności inne
koncepcje leczenia (autotransplantacje, leczenie ortodontyczne) (18, 26). Obecnie brak jest
badań obejmujących duże grupy badawcze z
długim okresem obserwacji, większość prac
stanowią opisy przypadków, a także raporty z
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Implantoprotetyka
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1
31
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
– policzkowym niż wertykalnym, co pozostaje
w zgodzie z badaniami Van der Weijden (30).
Wydaje się wiec logicznym jak najszybsze pogrążenie implantu w nowo powstałej przestrzeni w celu zachowania jak największej objętości kości. Autorzy sugerują możliwość dalszej
dystalizacji zęba z uzyskaniem miejsca dla pogrążenia kolejnego implantu (16).
Reasumując powyższe rozważania należy podkreślić, iż rehabilitacja protetyczna pacjentów przed zakończeniem wzrostu wymaga
indywidualnego podejścia do każdego przypadku oraz ścisłej współpracy pomiędzy lekarzami różnych specjalności. Rozważając rozpoczęcie leczenia implantoprotetycznego należy być świadomym wszystkich ograniczeń i
możliwych komplikacji wynikających ze specyficznych warunków niedojrzałego podłoża
protetycznego. Na podstawie dostępnego piśmiennictwa można stwierdzić, iż zadowalające, długoczasowe wyniki leczenia w aspekcie zarówno funkcjonalnym, jak i estetycznym
osiągalne są przy zastosowaniu wszczepów
śródkostnych po lub tuż przed okresem zakończenia wzrostu. W celu określenia właściwego momentu pogrążenia implantu należy brać
pod uwagę stopień rozwoju kośćca oraz w pełni wyrznięte zęby stałe, a w mniejszym stopniu
wiek chronologiczny pacjenta. Rehabilitacja
protetyczna w tych przypadkach przypada na
czas dojrzewania, a wykonanie uzupełnień protetycznych w pełni akceptowalnych przez pacjenta ma fundamentalny wpływ na jego rozwój psychofizyczny i akceptację otoczenia.
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
W okresie przeprowadzanych wizyt kontrolnych w większości przypadków nie obserwowano znacznego ubytku kości w okolicy przy
implancie (średnio 0,5mm+0,3mm przy najbardziej odległej kontroli). W trzech przypadkach zaobserwowano znaczną resorpcję blaszki policzkowej, co skutkowało także przebarwieniem dziąsła brzeżnego i retrakcją dziąsła.
Sytuacja taka może mieć swoją przyczynę także w nieprawidłowym sposobie szczotkowania, osłabiającym kondycję dziąsła brzeżnego.
Utratę kości obserwowano również w zębach
sąsiadujących z implantem, co wskazuje że im
bliższe jest położenie implant-ząb tym większy
jest zanik kości. Stwierdzono zatem, iż pogrążanie implantów powinno odbywać się w fazie retencyjnej postępowania ortodontycznego
przy wystarczającej przestrzeni dla implantu,
gdyż ruchy ortodontyczne po pogrążeniu implantu mogą powodować kontakt ząb – implant
ze wszystkimi negatywnymi tego skutkami.
W 1993 roku Lindskog-Stokland i wsp. (27)
przeprowadzili badania na modelu zwierzęcym
na podstawie których stwierdzili, iż zęby prawidłowo osadzone w kości mogą z powodzeniem być ortodontycznie przesuwane w rejony
o znacznie zmniejszonej objętości kości, przy
zachowaniu przez nie prawidłowego wsparcia
ozębnej. Powyższe wnioski zostały potwierdzone klinicznie m. in. w badaniach Thilandera
(28). Powyższa koncepcja leczenia może mieć
zastosowanie jako leczenie przedprotetyczne,
szczególnie u dzieci u których brak zawiązków
zębów stałych w bocznych regionach uzębienia
skutkuje brakiem dystalnego filaru dla stworzenia konwencjonalnych protez stałych (29) lub
odpowiedniej bazy kostnej dla pogrążenia implantów (16). Powyższa koncepcja wydaje się
słuszna, gdyż po roku od zakończenia dystalizacji zęba nie obserwowano zmian w poziomie
kości go otaczającej. Natomiast w przypadku
braku odbudowy protetycznej w nowo powstałej bezzębnej przestrzeni zanotowano resorpcję
blaszki kostnej, większą w wymiarze językowo
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
M. Cierech, E. Mierzwińska-Nastalska
32
Piśmiennictwo
1. Sennerby L., Odman J., Lekholm U., Thilander
B.: Tissue reactions towards titanium implants
inserted in growing jaws. A histological study
in the pig. Clin. Oral Impl. Res., 1993, 4, 2,
65-75.
2. Jędryszek A., Kmiecik M., Paszkiewicz A.:
Przegląd współczesnej wiedzy na temat hipoPROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1
-
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
sia: a case report and literature review. Clin.
Oral. Impl. Res., 2007, 18, 1, 140-146.
13.Créton M., Cune M., Verhoeven W., Muradin
M., Wismeijer D., Meijer G.: Implant treatment in patients with severe hypodontia: a
retrospective evaluation. J. Oral Maxillofac.
Surg., 2010, 68, 530-538.
14.Odman J., Gröndahl K., Lekholm U.,
Thilander B.: The effect of osseointegrated
implants on the dento-alveolar development.
A clinical and radiographic study in growing
pigs. Eur. J. Orthod., 1991, 13, 4, 279-286.
15.Op Heij D. G., Opdebeeck H., van Steenberghe
D., Quirynen M.: Age as compromising factor
for implant insertion. Periodontology, 2000,
2003, 33, 1, 172-184.
16.Thilander B., Odman J., Lekholm U.:
Orthodontic aspects of the use of oral implants in adolescents: a 10-year follow-up study. Eur. J. Orthod., 2001, 23, 715-731.
17.Rossi E., Andreasen J. O.: Maxillary bone
growth and implant positioning in a young
patient: a case report. Int. J. Periodontics
Restorative Dent., 2003, 23, 113-119.
18.Bergendal B.: When should we extract deciduous teeth and place implants in young individuals with tooth agenesis? J. Oral Rehabil.,
2008, 35, suppl. 1, 55-63.
19.Ith-Hansen K., Kjær I.: Persistence of deciduous molars in subjects with agenesis of the second premolars. Eur. J. Orthod., 2000, 22, 3,
239-243.
20.Kurol J., Thilander B.: Infraocclusion of
primary molars with aplasia of the permanent successor. A longitudinal study. Angle
Orthod., 1984, 54, 283-294.
21.Bjerklin K., Bennett J:. The long-term survival of lower second primary molars in subjects with agenesis of the premolars. Eur. J.
Orthod., 2000, 2, 245-255.
22.Uhryn M.: Uwarunkowania rehabilitacji implantoprotetycznej w zależności od wieku leczonych pacjentów. Implantoprotet., 2007, 8,
1-2, 26-27.
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
doncji. Dent. Med. Probl., 2009, 46, 1, 118125.
3. Biedziak B.: Etiologia i występowanie agenezji zębów – przegląd piśmiennictwa. Dent.
Med. Probl., 2004, 41, 531-535.
4. Hedegard B.: The traumatised front tooth. Some prosthetic aspects of therapeutic procedures. Transactions of the European
Orthodontic Society, 1965, 347-351.
5. Bergendal B., Bergendal T., Hallonsten A.-L.,
Koch G., Kurol J., Kvint S.: A multidisciplinary approach to oral rehabilitation with osseointegrated implants in children and adolescents with multiple aplasia. Eur. J. Orthod.,
1996, 18, 119-129.
6. Worsaae N., Jensen B. N., Holm B., Holsko
J.: Treatment of severe hypodontia-oligodontia – an interdisciplinary concept. Int. J. Oral
Maxillofac. Surg., 2007, 36, 473-480.
7. Levander E., Malmgren O., Stenback K.:
Apical root resorption during orthodontic treatment of patients with multiple aplasia: a
study of maxillary incisors. Eur. J. Orthod.,
1998, 20, 427-434.
8. Piórkowska K., Gładkowski J.: Rehabilitacja
protetyczna pacjentów z wadami wrodzonymi. Protet. Stomatol., 2008, LVIII, 1, 22-28.
9. Heuberer S., Dworak G., Zauza K., Watzek
G.: The use of onplants and implants in children with severe oligodontia: a retrospective
evaluation. Clin. Oral. Impl. Res., 2012, 23,
7, 827-831.
10.Bergendal B., Koch G., Kvint S., Johansson
U.: Consensus Conference on Oral Implants in
young Patients. The Institute for Postgraduate
Dental Education, Jönköping, Sweden, 1996,
16-27.
11.Bergendal B., Koch G., Kurol J., Wänndahl
G.: Consensus Conference on Ektodermal
Dyspasia with Special reference to dental treatment. The Institute for Postgraduate Dental
Education, Jönköping, Sweden, 1998, 61-69.
12.Kramer F., Baethge C., Tschernitschek H.:
Implants in children with ectodermal dyspla-
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Implantoprotetyka
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1
33
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
dog. Eur. J. Orthod., 1993, 15, 89-96.
28.Thilander B.: Infrabony pockets and reduced
alveolar bone height in relation to orthodontic therapy. Seminars in Orthodontics, 1996,
2, 55-61.
29.Diedrich P. R., Fuhrmann R. A., Wehrbein H.,
Erpenstein H.: Distal movement of premolars
to provide posterior abutments for missing
molars., American Journal of Orthodontics
and Dentofacial Orthopedics, 1996, 109, 355360.
30.Van der Weijden F., Dell’Acqua F., Slot D. E.:
Alveolar bone dimensional changes of post-extraction sockets in humans: a systematic review. J. Clin. Periodontology, 2009, 36,
1048-1058.
Zaakceptowano do druku 25.X.2012 r.
Adres autorów: 02-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59.
on
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
23.Ostler M. S., Kokich V. G.: Alveolar ridge
changes in patients congenitally missing mandibular second premolars. J. Prosthet. Dent.,
1994, 71, 144-149.
24.Hägg U., Taranger J.: Skeletel stages of the
hand and wrist as indicators of the pubertal
growth spurt. Acta. Odontol. Scan., 1980, 38,
187-200.
25.Iseri H., Solow B.: Continued eruption of maxillary incisors and first molars in girls from
9 to 25 years, studied by the implant method.
Eur. J. Orthod., 1996, 18, 3, 245-256.
26.Waterhouse P. J., Hobson R. S., Meechan J.
G.: Autotransplantation as a treatment op¬tion
after loss of a maxillary permanent incisor tooth. A case report. Int. J. Paed. Dent., 1999, 9,
43-47.
27.Lindskog-Stokland B., Wennström J. L.,
Nyman S., Thilander B.: Orthodontic tooth
movement into edentulous areas with reduced bone height. An experimental study in the
© Zarząd Główny PTS 2013.
-
Th
is c
op
y is
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
for
pe
rso
na
lu
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
se
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
M. Cierech, E. Mierzwińska-Nastalska
34
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1