PRO B LEM Y KLIN IC ZN E

DTPa
Tdap
6 t.ż. do 6 r.ż.
Pięć dawek według kalendarza Nie ma zastosowania.
lub cztery dawki, jeśli czwartą
z nich podaje się ≥ 4. r.ż.
7-10 r.ż.
Nie ma zastosowania.
Pojedyncza dawka, jeśli nie ukończono cyklu szczepionką DTPa lub jeśli status uodpornienia pacjenta jest
niejasny.
11-18 r.ż.
Nie ma zastosowania.
Pojedyncza dawka, niezależnie od czasu podania ostatniej dawki DTPa.*
19-64 r.ż.
Nie ma zastosowania.
Pojedyncza dawka zamiast dawki przypominającej Td.†
≥ 65 r.ż.
Nie ma zastosowania
Pojedyncza dawka zamiast dawki przypominającej Td.†
Ciąża
Nie ma zastosowania.
Pojedyncza dawka w trakcie każdej ciąży; preferowany czas podania: pomiędzy 27. a 36. tygodniem
ciąży, pod warunkiem że dawki szczepionki nie podano
po 20. tygodniu ciąży.‡
DTPa (diphteria and tetanus toxoids and acellularpertussis) – szczepionka zawierająca toksoid błoniczy i tężcowy oraz składniki
bezkomórkowe pałeczki krztuśca; Td (tetanus and diphteriatoxoids) – szczepionka zawierająca toksoidy tężcowy i błoniczy;
Tdap (tetanus toxoid, reduceddiphteriatoxoid and acellularpertussis) – szczepionka zawierająca toksoid tężcowy, zmniejszoną
dawkę toksoidu błoniczego oraz składniki bezkomórkowe pałeczki krztuśca
* Preferowany wiek: 11-12 lat
†
U osób, które poprzednio nie otrzymały szczepionki Tdap
‡
Jeśli szczepionki nie podano w trakcie ciąży, to jej dawkę należy podać natychmiast po porodzie
#
Jest to schemat amerykański, Polski Program Szczepień Ochronnych na rok 2014 dostępny jest pod adresem: http://
dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2013/43/akt.pdf. W Polsce szczepienie podstawowe przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi składa się z czterech szczepień (dawek) wykonywanych całkomórkową szczepionką DTP (w przypadku przeciwwskazań do stosowania tej szczepionki lub u niemowląt urodzonych przed 37. tygodniem ciąży albo z masą urodzeniową
< 2500 g stosuje się DTPa); w 6. r.ż. podaje się dawkę przypominającą (szczepionka DTPa). Są to szczepienia obowiązkowe. W części dotyczącej szczepień zalecanych znajduje się informacja, aby szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi podawać: (1) dzieciom w 14. roku życia; (2) osobom dorosłym powyżej 19. roku życia (szczepionym podstawowo)
pojedyncze dawki przypominające co 10 lat; (3) osobom w podeszłym wieku, które ze względu na wykonywane zajęcia są
narażone na zakażenie; (4) osobom zatrudnionym na oddziałach neonatologicznych i pediatrycznych. Dodatkowo – również w części dotyczącej szczepień zalecanych – znajdują się informacje odnośnie szczepionki Tdap, którą zaleca się: (1)
u dzieci po ukończeniu 7. roku życia, które nie otrzymały dawki przypominającej szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi (DTPa) w 6. roku życia; (2) u młodzieży w 14. i 19. r.ż. zamiast dawki przypominającej szczepionki Td;
(3) wszystkim osobom dorosłym zamiast dawki przypominającej szczepionki Td zalecanej co 10 lat (przypis Redakcji)
Informacje z piśmiennictwa poz. 37-40.
Zalecenia dotyczące szczepionek. Zalecenia
Komitetu Doradczego CDC ds. Praktyk Immunizacyjnych (CDC’s Advisory Committee on Immunization Practices, ACIP), odnoszące się do szczepionek przeciwko krztuścowi, uległy ostatnio kilku
zmianom.34 Z uwagi na spadającą odporność wraz
z upływem lat po zaszczepieniu, ACIP w 2006 r.
wydał zalecenie, aby osoby pomiędzy 19. a 64. r.ż.
otrzymywały pojedynczą dawkę Tdap zamiast
dawki przypominającej szczepionki zawierającej
toksoid tężcowy i błoniczy (Td)VII.35,36 ACIP zalecał
również, aby dzieci od 11. do 18. r.ż. otrzymały Tdap zamiast szczepionki TdVIII, poprzednio
Podobne zalecenie (zamiast szczepionki przypominającej Td
szczepionka przypominająca dTap co 10 lat u osób dorosłych)
znajduje się w polskim Programie Szczepień Ochronnych na
rok 2014 (przypis Redakcji)
VIII Podobne zalecenie (Tdap zamiast Td dla dzieci w 14. i dla
dorosłych w 19. r.ż.) znajduje się w polskim Programie Szczepień Ochronnych na rok 2014 (przypis Redakcji)
VII
Lekarz Rodzinny, STYCZEŃ 2014, ROK XIX, NR 1
rekomendowanej dla tej grupy wiekowej w celu
wzmocnienia odporności nabytej dzięki szczepieniu podstawowemu składającemu się z cyklu
pięciu dawek DTPaIX.
Zalecenia z 2006 r. skupiały się również na
ochronie niemowląt i innych osób z grupy najwyższego ryzyka nabycia infekcji za pomocą
tzw. „strategii kokonu”. Osiągnięto to za pomocą
zalecenia podania dawki przypominającej Tdap
wszystkim pracownikom opieki zdrowotnej, osobom pracującym z dziećmi oraz członkom rodzin
niemowląt i kobiet w ciąży.35,37
W 2010 r. ACIP poszerzył swoje zalecenia, włączając w nie dawkę Tdap dla dzieci od 7. do 10. r.ż.,
IX
W Polsce szczepienie podstawowe przeciwko błonicy, tężcowi
i krztuścowi składa się z czterech szczepień (dawek) wykonywanych szczepionką DTP (w przypadku przeciwwskazań do
stosowania tej szczepionki lub u niemowląt urodzonych przed
37. tygodniem ciąży albo z masą urodzeniową < 2500 g stosuje
się DTPa) (przypis Redacji)
57
PROBLEMY KLINICZNE
Tabela 4. Zalecane schematy uodparniania przeciwko krztuścowi i tężcowi#
Grupa wiekowa
Szczepionka