FUNDATOR (25) sb m a pochylone, o jasne. sg N fundåtor (4). G

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: FUNDATOR (stan na dzień: 04-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/1
FUNDATOR (25) sb m
a pochylone, o jasne.
sg N fundåtor (4). ◊ G fundåtora (4). ◊ A fundåtora (2). ◊ I fundåtor(e)m (4). ◊ L fundåtorze (1).
◊ V fundåtorze (1). ◊ pl N fundåtorowie (4). ◊ A fundåtory (4). ◊ I fundåtormi (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII — XVIII w.
1. Zakładający fundamenty, budowniczy, tu w przen (7) : iż mieli przyść na ſwiát ći dwánaſcie
fundátorowie/ ktorzy nam mieli záłożyć ty fundámenty tego miáſtá náſzego RejAp 183v, 183v; że
vmárłe przekłádáią nád żywego y prawdźiwego Bogá: á iż też źiemſkie y w źiemi pogrzebione nád
onego wyſtáwiáią ktory tey źiemie był fundatorem. CzechEp 86; Przetoż ták mowi Adonáy Iehowá:
tho ieſt Pan Bog: Oto ia ieſtem fundatorem w Syonie kámieniá/ kámieniá ſkráynego etc. CzechEp
285, 286; Boże/ miłośniku y fundatorze zgody y iednośći/ ſpraẃ ſercá tych ſtárſzych náſzych/ áby
wſzyſcy byli iáko mąż ieden/ iedney myśli SkarKazSej 677b.
Szeregi: »fundator abo fundámentu zakładacz« (1): o dwu piſmo ś. mowi: o iednym/ ktory ieſt
fundatorem/ ábo fundámentu zákłádácżem/ á o drugim ktory ieſt kámieniem od niego záłożonym.
CzechEp 285.
2. Założyciel, organizator (zwłaszcza zakonu, wyznania itp.); auctor, conditor, creator, fundator,
positor Cn (14) : OrzList h4, h4v; RejAp 104v; niemało ludzi świętych: iáko Ian Kolumbinus/
pierwſzy fundator Iezuátow [...] y fundator zakonu Gory oliwney/ święty Petronius SkarŻyw 460,
193; NiemObr 29; LatHar ++4; WujNT 516; iż wſzytkim Apoſtołom wielka y nawyżſza moc ieſt od
Chryſtuſá dána ná wſzytek świát/ áby w nim iáko pierwſzy fundatorowie kośćioł zákłádáli SkarKaz
607a.
a. Protoplasta, założyciel narodu (4) : Fundatory Narodow/ Kroleſtw/ y Miaſt ſwoich z wielkich
Ludźi/ á ſnaść z Niebá y z fáłecznych Bogow wywodzą. StryjKron 59; począwſzy od Lechá pierwſzego
Xiążęćiá y fundatorá narodu Polſkiego StryjKron 452, 59, 61.
3. Nadawca, dający środki na zbudowanie lub utrzymanie kościoła, szkoły, klasztoru itp. (4) : Tenże
też Káźimierz Kośćioł S. Kátárzyny y S. Márgorzęty w Káźimierzu záłożył/ pod ktory ſam napierwſzy
kámień włożył/y pierśćienie ktore miał ná pálcu/ ku cżći á chwale Bożey/ y ná pámięć fundatorá/
podłożył. BielKron 376v.
Szeregi: »fundator i dobrodziej« [szyk 1 : 1] (2): SkarŻyw A2v; A miánowićie to Lubelſkie
Collegium náſze/ miedzy przednieyſze dobrodźieie y owſzem Fundatory ſwoie to zacne Kśiążę
kłádźie y przyznawa. WysKaz 42.
»fundator a nadawca« (1): iáko Fundatorowie á nadawce tych to ſzkoł SarnStat 201.
Synonimy: 1. zakładacz; 2. stanowiciel, zasadziciel; a. przodek; 3. nadawca.
Cf [FUNDAMENTARZ], FUNDOWNIK
MB