prezentacja - Biblioteka Politechniki Poznańskiej

Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych„
Świnoujście, 11 września 2008 roku
NOWOCZESNE
BIBLIOTEKI CYFROWE
W ŚRODOWISKU
ROZPROSZONYCH
USŁUG ATOMOWYCH
CEZARY MAZUREK, MACIEJ STROIŃSKI,
MARCIN WERLA, JAN WĘGLARZ
Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe
Usługi atomowe
dla rozproszonych bibliotek cyfrowych

Grant badawczy MNiSW „Mechanizmy usług
atomowych dla rozproszonych bibliotek cyfrowych”
 Kierownik:
dr inż. Cezary Mazurek
 Okres realizacji: lipiec 2006 – czerwiec 2008
 Cel grantu:
 Analiza
funkcjonalności bibliotek cyfrowych
 Podział funkcjonalny bibliotek cyfrowych na atomowe usługi
 Opracowanie modelu danych i protokołów dostępowych dla
poszczególnych usług
 Prototypowe implementacje i testy
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Usługi atomowe
dla rozproszonych bibliotek cyfrowych

Wyróżniono cztery rodzaje usług atomowych
Aplikacja biblioteki cyfrowej
Usługa
wyszukiwania
obiektów
cyfrowych

Usługa
kompozycji i
relacji obiektów
cyfrowych
Usługa
przechowywania
metadanych
Usługa
przechowywania
obiektów
cyfrowych
Takie podejście zakłada tworzenie bibliotek cyfrowych
o dwupoziomowej architekturze
Poziom usług aplikacyjnych
 Poziom usług atomowych

Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Usługi atomowe
dla rozproszonych bibliotek cyfrowych

Model
danych
usług
atomowych
Usługi atomowe
dla rozproszonych bibliotek cyfrowych

Prototypowa implementacja
 Zrealizowana
w modelu architektury zorientowanej na
zasoby (ang. resource-oriented architecture, ROA) z
wykorzystaniem techniki REST
 Elementy implementacji wykorzystano przy tworzeniu i
rozwoju Federacji Bibliotek Cyfrowych w sieci PIONIER
 Dostępna
publicznie od 22 czerwca 2007 roku
H T T P : / / F B C . P I O N I E R . N E T. P L /
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Federacja Bibliotek Cyfrowych
w sieci PIONIER

Cele Federacji
 Ułatwienie
wykorzystania zasobów polskich bibliotek
cyfrowych i repozytoriów
 Zwiększenie widoczności i popularyzacja zasobów
polskich bibliotek cyfrowych i repozytoriów w
internecie
 Udostępnienie użytkownikom Internetu i twórcom
bibliotek cyfrowych nowych, zaawansowanych usług
sieciowych opartych na zasobach polskich bibliotek
cyfrowych i repozytoriów
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Federacja Bibliotek Cyfrowych
w sieci PIONIER

Podstawowe założenia
 Nie
ma potrzeby i konieczności przekazywania swoich
zasobów na rzecz FBC
 Nie ma opłat za korzystanie z FBC i przynależność
do FBC
 Podstawą działania są otwarte standardy
 Możliwość
użycia różnych rozwiązań technicznych przez
poszczególne biblioteki cyfrowe
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Federacja Bibliotek Cyfrowych
w sieci PIONIER



Udział w FBC wymaga używania uznanego na świecie protokołu
OAI-PMH
Do stycznia 2008 protokół ten w Polsce stosowały tylko biblioteki
cyfrowe oparte na systemie dLibra
W 2008 roku protokół zaczęły implementować kolejne instytucje:




Biblioteka Cyfrowa Politechniki Krakowskiej
(w FBC od 06.02.2008 r.)
Akademicka Biblioteka Cyfrowa KRAKÓW
(w FBC od 21.05.2008 r.)
ICM – DIR – Zasoby Polskie
(w FBC od 25.07.2008 r.)
Obecnie FBC to 21 repozytoriów i około 160 000 publikacji

Liczymy na podwojenie liczby repozytoriów do końca 2009 roku
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Federacja Bibliotek Cyfrowych
w sieci PIONIER

Funkcje

Przeszukiwanie dostępnych publikacji cyfrowych



Plany digitalizacji






Przeszukiwanie
Zestawienie (raport)
Wykrywanie duplikatów i zapobieganie ich powstawaniu


Proste
Zaawansowane
Na podstawie opisu publikacji (tytuł, autor, data wydania, …)
Lokalizowanie publikacji cyfrowych na podstawie identyfikatora OAI
Statystyki
Dodatki popularyzujące FBC i dostępne w niej zasoby
Informacje w FBC aktualizowane są codziennie
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Popularyzacja
polskich zasobów cyfrowych

Dodatek wyszukiwawczy do przeglądarek WWW
dostępny od początku działania FBC
Do samodzielnej instalacji przez użytkownika
 Użytkownik musi wiedzieć,
że są biblioteki cyfrowe i FBC


Kilkumiesięczne działania w kierunku włączenia
dodatku do polskiej wersji Firefoxa
Rozmowy z zespołem Mozilla.pl , a następnie
z Mozilla Foundation
 Zmiany techniczne ze względu na bardzo
wysokie wymagania wydajnościowe Mozilli

Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Dodatek wyszukiwaczy
Federacji Bibliotek
Cyfrowych
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Popularyzacja
polskich zasobów cyfrowych




17 czerwca 2008 r. – premiera przeglądarki
Firefox 3 (wersja 3.0) z wbudowanym dodatkiem
wyszukiwawczym FBC
3 lipca 2008 r. – wydanie wersji 2.0.15
przeglądarki Firefox 2 z wbudowanym dodatkiem
wyszukiwawczym FBC
FBC „pod ręką” internauty razem z Google,
Encykopedią PWN i Wikipedią oraz Merlinem,
Wirtualną Polską i Allegro
Efekt?
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Popularyzacja
polskich zasobów cyfrowych
Łączna liczba wizyt w serwisie FBC w poszczególnych miesiącach
(z wyłączeniem robotów)
50000
47200
FBC włączona do
przeglądarki
Firefox 2 i 3
45000
42635
40000
36767
35000
30000
26251
25000
20837
18176
20000
18412
15100
15000
11893
12350
11006
8219
10000
6403
5000
1206
2583
0
lip 07
sie 07
wrz 07
paź 07
lis 07
gru 07
sty 08
lut 08
mar 08
kwi 08
maj 08
cze 08
lip 08
sie 08
wrz 08
Integracja z infrastrukturą europejską



W ciągu ostatnich kilku lat dzięki działaniom
podejmowanym przez wiele instytucji w Polsce
udało się stworzyć sprawną rozproszoną sieć
bibliotek cyfrowych
Równolegle rozwijana była infrastruktura
europejska (TEL, EDL, …)
Nadszedł moment połączenia tych dwóch systemów
i wyniesienia polskich zasobów
na poziom europejski
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
EuropeanaLocal

Projekt europejski
 Finansowany

Czas trwania projektu – 3 lata
 Od

w ramach programu eContentPlus
1 czerwca 2008 do 31 maja 2011
Forma projektu
 sieć
najlepszych praktyk (ang. best practice network)
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
EuropeanaLocal - główne cele

Poprawa interoperacyjności treści cyfrowych



Stworzenie sieci regionalnych repozytoriów cyfrowych będących w
stanie komunikować się z Europeaną



Zwiększenie możliwości zautomatyzowanego użycia treści cyfrowych z
lokalnych i regionalnych bibliotek cyfrowych w zewnętrznych usługach
sieciowych
Wspieranie tworzenia usług agregujących obiekty cyfrowe z wielu
różnych instytucji
Pomoc przy tworzeniu infrastruktury zgodnej z wytycznymi Europeany
Opracowanie narzędzi i procesów, które ułatwią przyłączanie się do
Europeany w przyszłości
Rozwój obszarów tematycznych zdefiniowanych w Europeanie
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
EuropeanaLocal - uczestnicy (32)

Koordynator projektu


Wsparcie zarządzania projektem i koordynacja
naukowa
Poznańskie Centrum


Sogn og Fjordane County Municipality (NO)
MDR Partners (UK)
Partnerzy techniczni

EDL Foundation (NL)



główne źródło standardów
Superkomputerowo-Sieciowe
jest krajowym koordynatorem
projektu na Polskę oraz
należy do rady
zarządzającej projektu
3 x wsparcie techniczne (SK, 2 x NO)
Koordynatorzy krajowi x 27

AT, BE, BG, CY, CZ, EE, ES, DK, FI, DE, FR, GR, HU, IE, IT, LV,
LT, MT, NL, NO, PL, PT, RO, SK, SI, SE, UK
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Zasoby lokalne i regionalne
w strukturze Europeany
Poziom europejski
(1)
Poziom krajowy
(10-tki)
Przestrzeń informacyjna Europeany
Archiwa
narodowe
Punkt
Poziom lokalny
(1000-ce) przyłączenia
Biblioteki
narodowe
(TEL)
Zagregowane
repozytoria
Muzea
narodowe
Archiwa
Biblioteki
Muzea
Kolekcje
i obiekty
Kolekcje
i obiekty
Kolekcje
i obiekty
do Europeany
Poziom treści
(…)
Wstępnie
20 milionów
obiektów
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
FBC jako agregator
polskich zasobów cyfrowych
Usługa agregująca
na poziomie
krajowym
Repozytoria cyfrowe
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Instytucje
Świnoujście, 11 września 2008 r.
EuropeanaLocal

Oficjalna strona projektu:


Polska strona projektu:


http://europeanalocal.eu
http://dl.psnc.pl/projects/europeana-local/
Pierwsze spotkanie dotyczące działań w ramach
projektu w Polsce odbyło się 8 września br. w ON PAN
w Poznaniu
Przedstawiciele 22 instytucji związanych z projektami
digitalizacyjnymi
 Spotkanie miało charakter informacyjny


Więcej informacji i działań wkrótce!
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.
Dziękuję za uwagę!
… i zapraszam na V warsztaty „Biblioteki
cyfrowe” (Poznań, 24-26 listopada 2008 r.)
Szczegółowe informacje od października na
stronach http://dl.psnc.pl/
Konferencja "Informacja dla nauki a świat zasobów cyfrowych"
Świnoujście, 11 września 2008 r.