Po co polskiemu rolnictwu energetyka obywatelska?

Warszawa, 23 maja 2016 r.
Briefing prasowy
Po co polskiemu rolnictwu energetyka obywatelska?
dr hab. Zbigniew M. Karaczun, prof. SGGW
Streszczenie
W lutym 2015 roku Parlament uchwalił ustawę o odnawialnych źródłach energii, która wprowadzała
efektywny system wsparcia dla mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii – taryfy gwarantowane.
System ten uchwalony został m.in. głosami parlamentarzystów PiS. Przyjęcie ustawy w tej wersji dawało
nadzieję na rozwój energetyki obywatelskiej, czyli formy wytwarzania energii, która szczególnie
pożądana jest na terenach wiejskich. Mając przekonanie o trwałości rozwiązań prawnych, tysiące
obywateli, w tym wielu rolników, zainwestowało w zakup mikroinstalacji OZE. Dziś, gdy Ministerstwo
Energii dąży do zmiany przepisów ustawy, czują się oni oszukani. Nie będą bowiem otrzymywali
oczekiwanych stawek za energię elektryczna oddawaną do sieci. Ponadto wprowadzany system obfituje
w liczne pułapki i niebezpieczeństwa, które mogą spowodować znaczne straty.
Czy przez takie działania rozwój OZE w Polsce zostanie zatrzymany? Zapewne na pewien czas nie będzie
zachęcał do inwestycji. Tym niemniej koszty tego poniesiemy wszyscy w postaci droższego prądu (czego
przyczyną są rosnące ceny uprawnień do emisji energii z węgla), dalszego pogorszenia jakości
powietrza, mniejszego bezpieczeństwa energetycznego. Jednak znacznie większe niebezpieczeństwo
jest w tym, że państwo straci jakąkolwiek kontrolę nad rozwojem energetyki. W ciągu najbliższych 7-10
lat1 koszty autonomicznych systemów, w stosunku do rosnących cen energii, mogą stać się tak niskie, że
dla wielu obywateli– przede wszystkim rolników – opłacalne będzie odłączenie się od sieci. Co warto
podkreślić, sama nowelizacja promuje „wytwarzanie na potrzeby własne”. Jest to podejście
antyspołeczne, które zamiast zachęcać do budowania solidarności energetycznej, promuje egoizm i
destabilizację systemu w dalszej przyszłości.
Wprowadzenie
Od kilku lat na świecie trwa rewolucja energetyczna. Co prawda nie jest zbyt spektakularna. Nie
przyciąga uwagi zwyczajnych ludzi, informacje o niej rzadko pojawiają się w mediach, a jednak zmienia
świat. Jej przyczyn jest wiele: wzrastające globalne zapotrzebowanie na energię, wdrażanie
innowacyjnych technologii energetycznych, konieczność ograniczania emisji zanieczyszczeń powietrza i
ochrony klimatu, negatywne skutki polityczne i gospodarcze uzależnienia od importu surowców
energetycznych, przekonanie o nieuchronnym wyczerpywaniu się zasobów nieodnawialnych,
niestabilne ceny paliw.
Całą tę rewolucję umożliwia rozwój technologiczny pozwalający na tworzenie coraz bardziej
efektywnych energetycznie urządzeń. Instalacje do wytwarzania energii z zasobów odnawialnych stają
się coraz lepsze. Rozwija się jej magazynowanie, uzupełnione o nowe metody zarządzania popytem na
energię i zmiany zachowań wśród konsumentów.
1
http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/wwfpolska_demaskowanie_mitow_klimatycznych.pdf
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
Tak jak każda rewolucja, także ta wpłynie na życie każdego z nas. Na sposób wytwarzania i ceny energii,
na rynek pracy i sposób funkcjonowania gospodarstw domowych. Także na definicję bezpieczeństwa
energetycznego2. Jeśli w porę nie dostrzeżemy zmian, jakie zachodzą w systemach energetycznych,
może okazać się, że dla wielu osób scentralizowany system energetyczny przestanie być niezbędny.
Ocenia się bowiem, że nawet w Polsce w perspektywie 2020 roku cena energii elektrycznej z własnych,
domowych systemów fotowoltaicznych osiągnie retail parity. Oznacza to, że będzie taka sama a nawet
niższa niż cena prądu z gniazdka. Zwłaszcza jeśli nadal sektor wytwórczy energii obciążany będzie
kosztem subwencjonowania polskiego górnictwa węglowego. Ponadto mający obecnie miejsce
dynamiczny spadek cen domowych magazynów energii3, może spowodować, że coraz większa liczba
odbiorców będzie chciała odłączyć się od sieci dystrybucyjnych.
Dotyczy to przede wszystkim odbiorców energii na obszarach wiejskich. Nie tylko dlatego, że jakość
usług energetycznych na tych terenach jest bardzo niska. Ze wszystkich sektorów gospodarki to właśnie
rolnictwo dysponuje największym potencjałem odnawialnych zasobów energii, w szczególności energii
słonecznej i energii z wiatru. W polskich warunkach klimatycznych z 1 km2 przeznaczonego na
wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych można uzyskać odpowiednio: 1440 TJ z energii słonecznej
termicznej (kolektory słoneczne)4, 360 TJ z energii słonecznej fotowoltaicznej5, 70 TJ z energii wiatru i
15 TJ z biomasy.
Gdy w lutym 2015 roku przyjęto tzw. poprawkę prosumencką do ustawy o odnawialnych źródłach
energii, która wprowadzała korzystne dla prosumentów rozwiązania, wydawało się, że rozwój
mikroźródeł OZE i nowoczesnej energetyki wreszcie będzie możliwy. Niestety proponowana obecnie
nowelizacja ustawy może wprowadzić regulacje, które na długie lata spowodują, że Polska pozostanie
poza głównym nurtem rozwoju sektora energetycznego. Wspomniany scenariusz przewiduje znaczący
wzrost cen energii (ze względu na subwencjonowanie węgla, koszt modernizacji sieci przesyłowych i
źródeł wytwórczych oraz koszt zakupu uprawnień do emisji CO2), nie mówiąc o kosztach zewnętrznych,
co będzie oznaczać bardzo poważne kłopoty dla rolnictwa i samych rolników.
Problem usług energetycznych na terenach wiejskich
Jakość usług energetycznych na terenach wiejskich w Polsce jest bardzo zła, przede wszystkim w wyniku
słabo rozwiniętych sieci dystrybucyjnych. Jest to spowodowane dwoma czynnikami: częstymi i
długotrwałymi przerwami w dostawie energii elektrycznej do odbiorców końcowych oraz zbyt dużymi
wahaniami napięcia w sieciach dystrybucyjnych.
Długość nieplanowanych przerw w dostawach energii elektrycznej wynosi na niektórych obszarach
Polski ponad 7 godzin w ciągu roku6. Jest to kilkanaście razy więcej niż u naszych zachodnich sąsiadów.
Dodać do tego należy jeszcze przerwy, występujące w wyniku tzw. wyłączeń planowanych (związane z
konserwacją sieci dystrybucyjnych i źródeł wytwarzania energii), które wynoszą nawet 3 godziny
rocznie. W odróżnieniu od miast na terenach wiejskich wspomniane przerwy w dostawach energii
elektrycznej występują znacznie częściej.
Dodatkowo sytuację odbiorców energii elektrycznej na wsi pogarszają silne wahania napięcia w
gniazdku, które potrafi się wahać od 180 do 230 V. W takiej sytuacji do sieci nie mogą być przyłączone
2
3
4
5
Zamiast bezpieczeństwa na poziomie narodowym coraz więcej mówi się o bezpieczeństwie regionalnym, lokalnym, a nawet indywidualnym.
http://www.irena.org/documentdownloads/publications/irena_battery_storage_report_2015.pdf
1 TJ (teradżul)= 1 000 000 000 000 J (dżuli) = 277 778 kWh.
360 TJ/km2 = 100 kWh/m2 = 1 000 000 kWh/ha.
6
Pytlos C., 2014: Przerwy w dostawach energii: nawet siedem godzin w ciągu roku musimy spędzać bez prądu. Dziennik Gazeta Prawna
07.04.2014.
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
urządzenia wymagające trwałych i stabilnych dostaw energii elektrycznej, co blokuje rozwój
nowoczesnego rolnictwa.
Bardzo niski poziom jakości usług energetycznych, zwłaszcza na obszarach wiejskich, potwierdzają
wyniki badań wykonanych przez Instytut Energetyki z Gdańska7. Autorzy opracowania zwracają uwagę
na brak bodźców, które zmuszałyby dostawców energii do poprawy jakości świadczonych usług.
Obecnie operator sieci praktycznie nie ponosi odpowiedzialności z tytułu przerw w dostawach energii i
wahań napięcia w sieci, a koszty z tego wynikające zostają przeniesione na odbiorców końcowych. W
konkluzji raportu autorzy piszą m.in.„(…) można stwierdzić, że w praktyce dostawca energii nie ponosi
żadnych konsekwencji z tytułu niespełnienia gwarancji [dotyczących jakości usługi energetycznej –
przyp. red.]. Wysokość odszkodowań powinna znacząco wzrosnąć, a odbiorcy powinni uzyskać mocne
podstawy prawne dla formułowania swoich roszczeń i wsparcie regulatora. Jest to jeden z
podstawowych sposobów uruchomienia skutecznych bodźców poprawy jakości dostawy energii w
Polsce (…)”. Choć od sformułowania tych rekomendacji upłynęło już 7 lat, to działania, mające na celu
wzmocnienie pozycji konsumentów wobec dystrybutorów energii, nie zostały podjęte. Można
przypuszczać, że ich brak może stać się dodatkowym bodźcem zachęcającym mieszkańców terenów
wiejskich do odłączania się od energii sieciowej.
Niski poziom usług stał się istotną barierą rozwoju terenów wiejskich. Powoduje, że na tych terenach
nie mogą być lokalizowane inwestycje, które wymagają ciągłości dostaw energii elektrycznej oraz
ustabilizowanego napięcia. Czego konsekwencją jest brak nowych miejsc pracy w innowacyjnych
sektorach (jest to więc nie tylko bariera rozwoju gospodarczego, ale także cywilizacyjnego tych
obszarów). Ponadto taki stan rzeczy zmniejsza opłacalność i konkurencyjność produkcji rolnej. W wielu
jej działach nawet stosunkowo krótkie przerwy w dostawie energii elektrycznej lub znaczący spadek
napięcia może przynieść katastrofalne skutki. Przykładem może być chociażby składowanie owoców w
chłodniach i przechowalniach z kontrolowaną atmosferą, w których brak dopływu prądu może
spowodować zepsucie się zmagazynowanego towaru. Analogiczna sytuacja dotyczy produkcji
mleczarskiej. Przerwa w dostawie energii w trakcie dojenia czy chłodzenia pozyskanego mleka może
powodować znaczące straty finansowe.
Zmusza to producentów do ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z zapewnieniem
indywidualnego bezpieczeństwa energetycznego poprzez zakup (i eksploatację) własnych systemów
wytwarzania energii elektrycznej. Obecnie są to przede wszystkim agregaty prądotwórcze. W tej
sytuacji możliwość instalacji własnego źródła energii odnawialnej, korzystającego z lokalnych zasobów
oraz dokupienia magazynu energii, staje się atrakcyjną alternatywą.
Zwłaszcza że gospodarstwa rolne zużywają znacznie więcej energii niż przeciętne gospodarstwa
domowe. Badania wykonane w ramach projektu OZERISE wskazują, że rolnicy, w zależności od profilu
działalności, na cele produkcyjne przeznaczają od 60 % do prawie 90% wykorzystywanej energii
elektrycznej8. Przedstawiono to na rysunku 1.
7
Instytut Energetyki Jednostka Badawczo-Rozwojowa Oddział Gdansk, 2009: I Krajowy raport benchmarkingowy nt. jakości dostaw energii
elektrycznej do odbiorców przyłączonych do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Praca zrealizowana w ramach projektu nr 2006/018180.02.04 finansowanego przez Unię Europejską ze środków Transition Facility PL2006/018-180.02.04 „Wdrażanie konkurencyjnego rynku
energii”.
8
Profile zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach rolnych o zróżnicowanym profilu działalności. Materiały opracowane w ramach
projektu OZERISE. Dostępne na: http://ozerise.pl/pl/o-projekcie/wyniki-projektu/290-profile-zuzycia-energii-elektrycznej-w-gospodarstwachrolnych-o-zroznicowanym-profilu-dzialalnosci.
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
Rys. 1. Zużycie energii elektrycznej gospodarstwach rolnych w okresie 1.08. – 30.11.2013 r. z podziałem na energię zużytą na
cele bytowe i produkcyjne (źródło: projekt OZERISE) *DJP = duże jednostki przeliczeniowe.
Zgodnie z tymi badaniami wielkość rocznego zapotrzebowania na energię chłodni (w gospodarstwie
sadowniczym) wynosiło około 4 tysiące kWh/rok. Znacząco wyższe było zapotrzebowanie na energię
suszarni zboża (ok. 9 tysiące kWh/rok) czy obory na 165 sztuk bydła (10 tysięcy kWh/rok). Jak już
wspominano wcześniej zastosowanie własnej instalacji OZE, która pokryłaby to zapotrzebowanie,
mogłoby znacząco zmniejszyć koszt oraz zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne użytkowników tych
urządzeń.
Energia elektryczna, a także jakość usług energetycznych, stają się więc w Polsce jednym z czynników,
od których zależy rozwój gospodarstw rolnych, a szerzej – obszarów wiejskich. Widać to zarówno w
kontekście cen energii elektrycznej dla różnych odbiorców końcowych w Polsce, jak i w odniesieniu do
udziału kosztów energii w całkowitych kosztach produkcji rolnej w całej UE. W latach 2004-2009
wydatki na energię elektryczną w gospodarstwach rolnych wzrosły o 72%. Średni wzrost we wszystkich
gospodarstwach domowych wyniósł 34%. W 2007 roku (za wyjątkiem województwa pomorskiego)
udział kosztów energii w produkcji rolnej był wyższy niż 12%. Podczas gdy średnio w UE wynosił on
około 6-8%. Z nowszych danych wynika, że w ostatnich latach koszty energii elektrycznej dla
gospodarstw rolnych rosły szybciej niż w pozostałych gospodarstwach domowych. Sytuacja ta wpływa
na jakość życia na wsi oraz na opłacalność i konkurencyjność polskiej produkcji rolnej. Wstępne szacunki
wskazują, że obecnie udział kosztów energii elektrycznej w kosztach produkcji rolnej wynosi w Polsce
już nawet 15%. Jest więc znacznie większy niż średnia w przemyśle (około 2-3% kosztów produkcji),
nawet w sektorach uznawanych za najbardziej energochłonne (koszt energii w całkowitych kosztach
wahają się w nich w granicach około 8-12%)9.
9
http://www.fae.org.pl/files/file_add/file_add-17.pdf
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
Czy rozwój OZE na terenach wiejskich jest możliwy?
Całkowita produkcja energii z OZE w gospodarstwach rolnych w Unii Europejskiej w 2008 roku wyniosła
około 12 milionów ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe), w tym 8 Mtoe energii elektrycznej i niemalże
4 Mtoe ciepła10. Większość energii stanowi energia elektryczna sprzedawana do sieci, której gros
pochodzi z energii wiatru. Choć należy wspomnieć, że w ostatnich latach dynamicznie rośnie
wykorzystanie fotowoltaiki, co związane jest z gwałtownym zmniejszaniem się kosztów tych instalacji i
wzrostem ich wydajności. Ciepło wytwarzane z OZE wykorzystywane jest głównie na potrzeby własne
gospodarstw rolnych. Przewidywana produkcja energii z OZE w rolnictwie na rok 2020 dla UE wyniesie
od około 36 Mtoe energii elektrycznej (pięciokrotny wzrost) do aż 62 Mtoe. Produkcja ciepła wyniesie
ponad 6 Mtoe.
Rolnicy inwestujący w OZE chcą stać się mniej zależni od wzrostu cen energii w przyszłości, mieć
możliwość uzyskania gwarantowanych przychodów (przewidywalne ceny za energię, które duże firmy
inwestujące w OZE mają zapewnione w systemie aukcyjnym) przez pewien okres oraz chcą przyczynić
się do rozwoju OZE11. Warto zaznaczyć, że dochody lokalnych wytwórców energii wzmacniają
regionalną gospodarkę, czego niestety nie można powiedzieć o bogaceniu się wielkich koncernów.
Najskuteczniej do inwestowania w OZE w gospodarstwach rolnych zachęcają taryfy gwarantowane za
energię oddawaną do sieci (ang. feed-in tariff – FiT). Dotacje inwestycyjne odgrywają tu znacznie
mniejszą rolę. W celu skutecznej stymulacji wytwarzania energii z OZE, powinno się zatem zaoferować
rolnikom stabilne, np. na 15 lat, najlepiej gwarantowane ceny na zakup energii elektrycznej
wytwarzanej w mikroinstalacjach OZE (jak już wspomniano wcześniej taki sposób wsparcia dla
najmniejszych instalacji OZE przewidywały przepisy przyjętej w 2015 roku ustawy o odnawialnych
źródłach energii).
Skuteczność systemu FiT można zobaczyć na przykładzie Wielkiej Brytanii i Niemiec. W 2008 roku w
Wielkiej Brytanii istniało mniej niż 100 tysięcy mikroinstalacji OZE do produkcji ciepła i energii
elektrycznej. Ich szybki rozwój nastąpił po wejściu w 2009 roku w życie ustawy o odnawialnych źródłach
energii, która umożliwiła wsparcie mikroinstalacji przez wprowadzenie systemu stałych taryf (FiT). W
2011 roku było już ich 238,5 tysięcy, a pod koniec pierwszego kwartału 2012 roku 358,3 tysięcy (o
łącznej mocy 1,66 GW). Dominowały instalacje domowe (97,1%), tylko 12,2 tys. mikroinstalacji nie było
związane z budynkami. Choć Wielka Brytania nie jest krajem o wybitnych walorach nasłonecznienia, to
niemalże 89% rynku nowych źródeł stanowiły instalacje fotowoltaiczne12.
W Niemczech taryfy gwarantowane typu FiT powszechnie stosowane są już od ponad 10 lat.
Doprowadziły do rozwoju rynku i zdecydowanego spadku kosztów technologii OZE. Już od 2012 roku
rolnicy w Niemczech wytwarzają energię z OZE (fotowoltaika, energia wiatrowa) taniej niż wynosi cena
taryfowa energii elektrycznej z sieci13, przez co wzrasta konkurencyjność niemieckiego rolnictwa.
Obecnie w tym kraju jest już ponad 4 miliony producentów energii z OZE, w tym niemalże 2 miliony
producentów energii elektrycznej. Większość z nich posiada instalacje o małej lub bardzo małej mocy
zainstalowanej (średnia moc to około 20 kW). Rolnicy stanowią 11% wszystkich inwestorów OZE (udział
10
Instytut Energetyki Odnawialnej: Wpływ energetyki odnawialnej na europejskich rolników. Raport dla Komisji Europejskiej, Generalnej
Dyrekcji
ds.
Rolnictwa
i
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich.
Bruksela,
2011.
Streszczenie w języku polskim:
http://www.ieo.pl/pl/aktualnosci/585-komisja-europejska-dyrekcja-generalna-ds-rolnictwa-dg-agriopublikowaa-raport-wspoautorstwa-instytutu-energetyki-odnawialnej-nt-korzyci-jakie-mog-odnie-rolnicy-w-efekcie-rozwoju-odnawialnychrode-energii-w-ue-w-tym-w-polsce.html
11
Tamże.
12
Department of Energy & Climate Change, central Feed-in Tariff register statistics, December 2013 (dostępne na:
https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/266415/renewables.pdf. Dostęp w dniu 21.12.2013)
13
Georg Lettner, Hans Auer: Realistic roadmap to PV grid parity for all target countries. Vienna University of Technology , Energy Economics
Group, 2012.
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
w całkowitej mocy zainstalowanej), a w sektorze fotowoltaicznym (PV) ich udział sięga 22%. Sami
rolnicy zainwestowali w sektor PV ponad 14 miliardów euro. W Niemczech główni inwestorzy w OZE to
gospodarstwa domowe. Są oni właścicielem około 40% udziału w mocy zainstalowanej, podczas gdy
tradycyjne koncerny energetyczne posiadają 13%, a w segmencie PV zaledwie 3% mocy zainstalowanej.
Warto zauważyć, że tak szybki i dynamiczny rozwój energetyki prosumenckiej nastąpił w sytuacji, w
której większość producentów nie posiadała dostępu do efektywnych magazynów energii elektrycznej.
W ostatnich dwóch latach ta sytuacja uległa dynamicznej zmianie. Rośnie zarówno pojemność
magazynów, jak i liczba dostępnych rozwiązań, przy jednoczesnym spadku ich ceny. W ocenie
amerykańskich ekspertów z organizacji Rocky Mountain Institute, HOMER Energy oraz CohnReznick
Think Energy14 wynika, że w najbliższych latach ceny magazynów spadną tak znacząco, że jeszcze przed
połową następnej dekady gospodarstwa domowe w USA zaczną odłączać się od sieci energetycznej.
Własny prąd będzie nie tylko tańszy, ale również przyczyni się do zwiększenia indywidualnego
bezpieczeństwa energetycznego.
Spadek cen magazynów energii będzie największym bodźcem dla rozwoju autonomicznych,
indywidualnych systemów energetycznych. Takim magazynem może być na przykład samochód
elektryczny. Mogą nim być także kondensatory czy cewki, akumulatory litowe i inne. Wytwarzana we
własnej instalacji energia elektryczna może być magazynowana także w postaci sprężonego powietrza,
wodoru, metanu czy ciepła. Warto sobie uświadomić, że rozwój zintegrowanych systemów (instalacja
wytwórcza OZE plus magazyn) jest już teraźniejszością a nie technologią przyszłości.
Korzyści z rozwoju energetyki obywatelskiej
Efektem rozwoju energetyki obywatelskiej będzie synergia korzyści w różnych sferach: wspierania
rozwoju gospodarczego, rozwiązywania problemów społecznych i ochrony środowiska. Ich
beneficjentem może być całe społeczeństwo, a nie tylko wybrane grupy interesu. W przypadku
rolnictwa i obszarów wiejskich oznacza zwiększenie indywidualnego i lokalnego bezpieczeństwa
energetycznego, dzięki stabilnym dostawom energii o właściwej jakości i odpowiednim czasie. To
również zwiększenie konkurencyjności polskiej produkcji rolnej poprzez zmniejszenie jej kosztów
(obniżenie kosztów energii). Nie można zapominać także o możliwości tworzenia nowych, trwałych
miejsc pracy poza rolnictwem, w sektorze, który można obecnie uznać za jeden z najbardziej
perspektywicznych kierunków rozwoju gospodarki. I na koniec warto pamiętać, że rozwój energetyki
obywatelskiej może przyczynić się do poprawy sytuacji ekonomicznej polskich rodzin, zaś dochody
lokalnych wytwórców energii wzmocnią regionalną gospodarkę, czego niestety nie można powiedzieć o
bogaceniu się wielkich koncernów.
Rozwój rozproszonej energetyki prosumenckiej przyniesie także szereg innych, ważnych korzyści. Wśród
nich są m.in.:

ograniczenie uzależnienia Polski od importu surowców energetycznych, a tym samym wzrost
bezpieczeństwa energetycznego kraju i poprawa bilansu handlu zagranicznego. Corocznie na import
surowców energetycznych Polska wydaje około 65 miliardów złotych15. Znaczna część z tej sumy
trafia do Rosji, z której sprowadzamy ropę naftową, gaz i węgiel. Czy rzeczywiście w interesie
naszego kraju jest dalsze dofinansowanie tego reżimu i budowanie jego potęgi militarnej?
14
Why the Potential for Grid Defection Matters. An evolving electricity landscape, customer choice, and forging solutions for the grid of the
future. Dostępne na (dostęp z 19.05.2016): http://blog.rmi.org/blog_2014_03_11_why_the_potential_for_grid_defection_matters
15
https://www.mr.gov.pl/media/15696/ROHZ2015_20150827_druk_ost.pdf
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org

wprowadzenie do obrotu gospodarczego oszczędności Polaków, które w obecnym okresie w dużym
stopniu deponowane są na lokatach bankowych. Jeśli obywatele uznają, że system wsparcia
stworzony przez Państwo jest atrakcyjny, chętnie zainwestują własne środki w budowę instalacji
OZE. Dotyczy to przede wszystkim rolników, którzy przyzwyczajeni są do inwestowania w produkcję
rolną. Pobudzi to rynek wewnętrzny, a dzięki temu zapewni wzrost dochodów Państwa z tytułu
podatków VAT, CIT i podatku dochodowego. Niemieckie doświadczenia z współfinansowania OZE i
efektywności energetycznej wskazują, że każde euro przeznaczone ze środków publicznych na takie
wsparcie powoduje wzrost dochodów budżetu państwa o 5 euro;

zmniejszenie strumienia zanieczyszczeń odprowadzanego przez sektor energetyczny do środowiska,
a tym samym poprawa bezpieczeństwa ekologicznego kraju. Jak wskazują ostatnie badania WHO
wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast UE aż 33 to miasta polskie. Z tytułu zanieczyszczenia
powietrza corocznie przedwcześnie umiera ponad 45 tysięcy Polaków i Polek. Naszym etycznym i
moralnym obowiązkiem jest przeciwdziałanie tej sytuacji. Można tego dokonać w dużej mierze
poprzez rozwój energetyki odnawialnej;

aktywizacja obywateli do podejmowania inicjatyw zapewniających im większe bezpieczeństwo
energetyczne oraz ekonomiczne; tworzenie społeczeństwa opartego na wiedzy dzięki kreowaniu
postaw odpowiedzialnego prosumenta (a nie wyłącznie nastawionych na konsumpcję);

tworzenie nowych rynków, na których działać będą mogły małe i średnie przedsiębiorstwa, a tym
samym aktywizacja społeczeństwa i tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy;
zwiększanie efektywności wykorzystania energii, wzrost umiejętności zarządzania nią przez
odbiorców końcowych, co powinno spowodować obniżenie kosztu energii dla tych odbiorców.
W czasach, w których wzrasta zagrożenie braku wystarczającej ilości mocy w naszym systemie, atakami
terrorystycznymi nie można abstrahować od korzyści, jakie rozwój energetyki obywatelskiej przyniesie
w zakresie bezpieczeństwa. Duże elektrownie węglowe i zcentralizowana sieć energetyczna są łatwym
obiektem ataku, a ich zniszczenie może spowodować przerwanie dostaw prądu w całym kraju. Z kolei
rozproszone źródła energii i lokalne sieci energetyczne są kolektywnie odporne na to zagrożenie.
Powinno stać się to dodatkowym argumentem przemawiającym za koniecznością modernizacji polskiej
energetyki.
Władza publiczna dysponuje wystarczającą liczbą narzędzi, aby móc zignorować te korzyści. Dysponuje
większością parlamentarną, która pozwala znieść system wsparcia dla rozproszonej energetyki
odnawialnej. Powinna jednak zdawać sobie sprawę, że jeśli dziś „oszuka” w ten sposób część obywateli
– zwłaszcza tych, którzy uwierzyli w trwałość rozwiązania przyjętego w lutym ubiegłego roku – to za
kilka lat nie zawahają się oni przed odłączeniem od sieci energetycznej. Państwo nie może ignorować
problemów gospodarczych i społecznych, które może wywołać taka sytuacja, dlatego zanim system
wsparcia dla rozwoju energetyki obywatelskiej zostanie wyrzucony do kosza na śmieci, może warto
zastanowić się nad potencjalnymi kosztami stratami (także wizerunkowymi) takiej decyzji. W końcu
zdecydowana większość obywateli popiera rozwój odnawialnych źródeł energii16.
16
http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_017_15.PDF
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
Dodatkowych informacji udzieli:
Justyna Szczepanik, Rzecznik prasowy Koalicji Klimatycznej,
[email protected], +48 22 827 33 70.
Koalicja Klimatyczna jest porozumieniem 22 organizacji pozarządowych. Jej misją jest wspólne działanie
w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska. Więcej
informacji o Koalicji na stronie http://koalicjaklimatyczna.org
Fundacja Aeris Futuro, Fundacja ClientEarth Poland, Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii,
Fundacja Ekologiczna Arka, Fundacja Ekologiczna Ziemi Legnickiej Zielona Akcja, Fundacja EkoRozwoju
FER, Fundacja GAP Polska, Fundacja Greenpeace Polska, Fundacja Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju,
Instytut na rzecz Ekorozwoju, Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny Okręg Dolnośląski, Polski
Klub Ekologiczny Okręg Górnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, Polski Klub Ekologiczny
Okręg Wschodnio-Pomorski, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia,
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja, Społeczny Instytut Ekologiczny, WWF Polska, Zielone
Mazowsze, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org