Tytuł: Układy pomiarowe bezpośrednie i półpośrednie podstawy

Tekst polski
ŚWE Nr 6’2010 (93)
Texts in English
ŚWE No 6’2010 (93)
SŁOWO WSTĘPNE
Jerzy Barglik: Słowo wstępne
FOREWORD
Jerzy Barglik: Foreword
MASZYNY ELEKTRYCZNE
Paweł Pistelok: Optymalizacja w konstrukcjach uzwojeń bezpośrednio chłodzonych wodą
ELECTRIC MACHINES
Paweł Pistelok: Optimization in construction of windings
with direct water cooling
Streszczenie: W artykule przedstawiono możliwości
optymalizacyjne w konstrukcjach uzwojeń bezpośrednio
chłodzonych wodą. Został omówiony proces optymalizacyjny opracowany dla tego typu uzwojeń. Zostały zaprezentowane 3 typy uzwojeń konstrukcyjnych które zostały zoptymalizowane. Przedstawiono funkcje celu które mogą zostać użyte do optymalizacji danej konstrukcji.
Przedstawiono założenia optymalizacyjne ograniczające
zbiór rozwiązań dopuszczalnych. Zaprezentowano rysunki rozwiązań konstrukcyjnych i pokazano średnie
przyrosty temperatur uzwojenia konstrukcji optymalnych. W tabeli przedstawiono wyniki obliczeń optymalizacyjnych dla konstrukcji optymalnych. Podjęto próbę
uzasadnienia stosowania praktyk optymalizacji konstrukcji uzwojeń z bezpośrednim chłodzeniem wodnym.
Abstract: The possibilities of optimization in constructions of windings with direct water cooling are presented
in the article. The optimization process for these types of
windings was discussed. Three types of structural windings were presented which had been subjected to optimization. The objective functions that could be used in the
procedure of optimization of these structural solutions
were described. The optimization principles were shown
that restrain the set of permissible solutions. The drawings of structural solutions were presented and the average temperature increases of the optimal construction of
windings were shown. The results of optimization calculations for the optimal constructions are listed in the table.
The attempt was taken to show the need for the use of
optimization procedures in designing of direct water
cooled windings.
Piotr Dukalski: Elektryczny wózek inwalidzki napędza- Piotr Dukalski: Electrical wheelchair with PM BLDC mony silnikami PM BLDC
tors as a drive
Streszczenie: Artykuł przedstawia przykład zastosowania silnika BLDC z magnesami trwałymi jako napędu
wózka inwalidzkiego. Opisywany przykład dotyczy napędu bezprzekładniowego. Na podstawie przedstawionego projektu autor opisuje zalety silnika PM BLDC i rekomenduje go jako napęd elektryczny. Artykuł dotyczy
problemów projektowania, zagadnień elektromagnetycznych oraz rozwiązań mechanicznych. W artykule
zawarte zostały rysunki modelu 3D zaprojektowanego
silnika PM BLDC, rysunki rzeczywistego wykonanego
silnika oraz wyniki badań laboratoryjnych.
Abstract: The described project concerns the gearless
electrical drive. On the base of the project the author describes advantages of the PM BLDC motor and recommends it as the electrical drive. The article concerns problems of projecting, electromagnetic topics and mechanical solutions. The article contains pictures of 3D model of
the projected PM BLDC motor, pictures of real manufactured motor and results of laboratory tests.
Janusz Flasza, Mariusz Krupa: Układ regulacji prędkości kątowej silnika indukcyjnego z zastosowaniem
warstwowej sieci neuronowej – wybrane aspekty
Janusz Flasza, Mariusz Krupa: Control angular system speed induction motor with application of layer
neural networks- the selected elements
Streszczenie: Artykuł przedstawia układ regulacji zadanej prędkości kątowej asynchronicznego silnika indukcyjnego za pomocą sztucznej sieci neuronowej, dla
określonych parametrów procesu. Ze względu na zastosowanie w układzie sterowania polowo-zorientowanego
regulacja prędkości ma charakter pośredni.
Abstract. The paper presents the control system of the
given angular speed asynchronous induction motor using
artificial neural network for specific of process parameters. Because of the application of the field-oriented
steering in this system the speed regulation is indirect.
Krzysztof Szewczyk, Roman Rygał, Rafał Golesz: Krzysztof Szewczyk, Roman Rygał, Rafał Golesz:
Wpływ asymetrii obwodu magnetycznego na zja- The influence of the asymmetry in the magnetic circuit on the effect of the electrodynamics unbalance of rowisko niewyważenia elektrodynamicznego wirnika
tor.
Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki analizy
dotyczące wirnika silnika PM z deformacją obwodu magnetycznego. Wszystkie obliczenia sił oraz indukcji wykonano przy wykorzystaniu metody Elementów Skończonych. Do obliczeń użyto programu FLUX 2D
Ver.10.1. Symulacje pokazały wpływ małej deformacji w
obwodzie magnetycznym wirnika silnika na jego wyważenie.
Abstract. The paper presents the results of analysis
concerning the rotor of the PM engine with the deformation of the magnetic circuit. In the research, the Finite
Element Method has been applied. All simulations for
computing of induction and forces have been performed
by the program FLUX 2D v 10.1. The simulations have
shown the small influence of the deformation in magnetic
circuit on the rotors dynamic balance.
Mariusz Śladowski: Wpływ stanu naprężeń w blasze
magnetycznej stojana na rozkład indukcji magnetycenej w szczelinie
Streszczenie: W artykule przedstawiono tezę, że parametry magnetyczne materiałów zależą w dużym stopniu
od naprężeń mechanicznych. Artykuł omawia ten problemna podstawie badań obudowy silnika elektrycznego
z blachowanym stojanem Naprężenia pochodzące od
wprasowywania pakietu stojana do obudowy i od pakietowania rdzenia stojana mają wpływ na parametry silnika elektrycznego.
ELEKTROENERGETYKA
Joachim Bargiel, Wiesław Goc, Paweł Sowa, Krzysztof
Szczepański, Bogusław Teichman: Prognoza krótkoi długo terminowa deficytu mocy w krajowym systemie elektroenergetycznym
Streszczenie: W artykule przedstawiono tendencje
zmian zapotrzebowania mocy i energii elektrycznej w latach 2006-2010. Tendencje te porównano z analizą po
stronie podażowej mocy i energii elektrycznej. Zwrócono
uwagę na możliwości wystąpienia deficytów mocy i
energii elektrycznej, dokonano analizy ich przyczyn. Zasugerowano sposoby przeciwdziałania deficytom mocy i
energii w perspektywie krótkoterminowej (godzina, doba), oraz długoterminowej (miesiąc, rok). W prognozie
uwzględniono możliwości działań w sieci średniego i niskiego napięcia, działań realizowanych m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego.
Mariusz Śladowski: Influence of stress in electrical
stator steel sheet on flux density distribution in the
air GAP
Abstract:: The paper shows that the material’s magnetic
parameters largely depends on mechanical stress. The
paper discusses this problem on the investigation of the
frame of electrical motor with the stator steel sheet. The
stress from the interference between joint of frame and
stator sheet have influence on the parameters of electric
motor.
POWER ENGINEERING
Joachim Bargiel, Wiesław Goc, Paweł Sowa, Krzysztof Szczepański, Bogusław Teichman: Short-and longterm prognosis of power deficit in the national power
system
Abstract: The article presents the trends of the power
demand and electrical energy for the period 2006-2010.
These trends were compared with analysis of the supply
side of power and electrical energy. The special attention
was drawn to the possibility of a deficit of power and electric energy and it was made the analysis of their reasons.
The ways of counteraction against power and electric
energy shortages in the short term (hours, night) and
long-term (month, year) were suggested. The forecast includes the possibility of activities realized in the medium
and low voltages network among others by local selfgovernment units.
Tomasz Wolnik: Układ kogeneracyjny z wykorzystaniem silnika spalinowego Diesla
Tomasz Wolnik: Cogeneration with using Diesel engine
Streszczenie.. Olej roślinny lub posmażalniczy olej roślinny może być wykorzystany jako paliwo dla silnika
spalinowego Diesla będącego napędem prądnicy w
układzie kogeneracyjnym. Wytworzona energia elektryczna może wówczas być traktowana jako energia pochodząca ze źródła odnawialnego i po uzyskaniu odpowiednich certyfikatów sprzedawana jako „zielona energia”. W artykule dokonano analizy kosztów i korzyści instalacji układu kogeneracyjnego z wykorzystaniem silnika Diesla o mocy maksymalnej 51 kW. Rozpatrzono
dwa możliwe warianty pracy układu: pracę na sieć elektroenergetyczną oraz samodzielną pracę na potrzeby
własne zakładu.
Abstract: Vegetable oil or used vegetable oil can be use
as a fuel for Diesel engine which is a drive for generator in
cogeneration. In this case generated electricity can be regarded as energy derived from renewable sources and
thus the relevant certificates could be sold as “green
energy”. In this article presents an analysis of the profitability of the installation of cogeneration systems with the
use of Diesel engines with maximum power 51 kW. Considered are two types of work for cogeneration systems:
work for electricity systems and work for a company’s
needs.
Iva Pavlova-Marciniak: Warunki wykorzystania odnawialnych źródeł energii
Iva Pavlova-Marciniak: Conditions for making use of
renewable sources of energy
Abstract: Realization of the UE 3x20 Project demands
Streszczenie: Realizacja Projektu UE 3x20 wymaga making use of all the renewable sources of energy in dewykorzystana wszystkich odnawialnych źródeł energii)
w zależności od warunków technicznych, społecznych i
naturalnych w Polsce. Zasoby energetyczne wiatru,
słońca, wody, geotermalne i biomasy mają losowy charakter. Również warunki społeczno-ekonomiczne mają
wpływ na rozwój OŹE. W referacie przedstawiono wyniki
analizy wpływu wymienionych czynników na możliwości
rozwoju ekologiczne czystej energetyki.
pendence on technical, public and natural conditions in
Poland. The energetic resources of wind, sun, water, geothermal and biomass have the random character. The socio – economical conditions have also influence on development of renewable energy sources (RES). This paper presents the results of the analysis of the influence of
presented factors on the possibility of the development of
ecologically clean energetic.
Iva Pavlova-Marciniak: Kryzys światowy a rozwój
energetyki jądrowej
Iva Pavlova-Marciniak: World crisis and development of nuclear energy
Streszczenie: Rozpoczęcie, po prawie dwudziesto- Abstract: The beginning of building modern nuclear powletniej przerwie, budowy na świecie nowoczesnych elektrowni z reaktorami nowej generacji, zapewniających
wysoki stopień bezpieczeństwa i niezawodności, umożliwiło podjęcie decyzji o ich budowie również w Polsce.
Po szczycie w Poznaniu na początku grudnia 2008 roku,
na którym przyjęto Pakiet Klimatyczny a także po zatwierdzeniu do realizacji Projektu UE 3x20, w styczniu
2009 roku podjęto decyzję o budowie elektrowni jądrowej w Polsce. Elektrownie jądrowe są ekologicznie czyste, nie emitują CO2, nie potrzebują przydzielenia zezwoleń, a produkowana przez nie energia elektryczna
jest o połowę tańsza..
er stations with the new generation reactors after almost
twenty – year – long gap, which guarantee high safety
and reliability degree, enabled to make up a decision to
start building their in Poland too. After the summit meeting in Poznan on the beginning of December 2008, on
which the Climatic Packet was accepted, as well after the
approval of the UE 3x20 Project, the decision on the
building of nuclear power station Poland was made on
January 2009 year. Nuclear power stations are ecologically clear, don’t emit CO2, there is no need to allocate a
license (permission) and the electric energy produced by
their is half cheaper.
BIULETYN INFORMACYJNY ŚLĄSKIEJ OKRĘ- INFORMATION-BULLETIN
OF
SILESIAN
GOWEJ IZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA BRANCH OF BUILDING ENGINEERS’ CHAMNr 6’2010 (41) (DLA ELEKTRYKÓW)
BER № 6’2010 (41) (for electricians)
Edward Skiepko: Oświetlenie awaryjne (część II)
Janina Banaś Rotyńska: Śląskie Forum Inwestycji,
Budownictwa, Nieruchomości
Janina Banaś Rotyńska: Śląski Dzień Budowlanych 2010
Edward Skiepko: Emergency lighting (Part 2nd)
Janina Banaś Rotyńska: Silesian Forum of Investment,
Building and Real Property
Janina Banaś Rotyńska: Silesian Day of Building
Workers - 2010
ELEKTROTERMIA
Antoni Sawicki: O wykorzystaniu charakterystyk statycznych do modelowania łuku asymetrycznego prądu
zmiennego
ELECTROTHERMIC
Antoni Sawicki: About using static characteristics for
modelling asymmetric arc of alternating current
Streszczenie: Opisano wybrane właściwości modeli
Mayra łuku symetrycznego. Przedstawiono sposób
wprowadzenia charakterystyk statycznych napięciowoprądowych do tych modeli. Dokonano dalszych modyfikacji modeli Mayra przez wprowadzenie charakterystyk
statycznych asymetrycznych. Zaimplementowano te
modele w programie MATLAB-Simulink. Wykonano symulacje procesów w obwodach ze zmodyfikowanymi
modelami łuku. Wykazano przydatność opracowanych
modeli do obliczania asymetrycznych stanów pracy
urządzeń elektrotechnologicznych z silnymi prądami roboczymi.
Abstract: Selected properties of Mayr asymmetric arc
models have been described. The way to introduce static
voltage-current characteristics into these models have
been presented. Further modifications to Mayr models
have been done by introducing asymmetric static characteristics. Models have been implemented in the MATLABSimulink application. Process simulations have been done
for circuits with modified arc models. The usability of presented models have been proven for calculation of
asymmetric operating conditions of electro technological
devices with strong work currents.
UKŁADY POMIAROWE
Andrzej Jąderko, Bartłomiej Wosik: Licznik energii
elektrycznej ze zdalnym odczytem za pośrednictwem
komunikatora GSM
MEASURING SYSTEMS
Andrzej Jąderko, Bartłomiej Wosik: Power consumption counter with remote reading by GSM module
Streszczenie: W artykule przedstawiono propozycję bezprzewodowego systemu odczytu i rejestracji zużycia energii elektrycznej. Skonstruowany licznik daje możliwość
pomiaru energii, napięcia i prądu w dwóch strefach czasowych. Urządzenie zostało wyposażone w moduł komunikacyjny GSM, za pomocą którego informacja na temat zużycia energii przesyłana jest w postaci wiadomości SMS.
Wbudowane złącze USB umożliwia połączenie z komputerem PC w celu archiwizacji i obróbki danych.
Abstract:. In the paper, the wireless system for read-out
and registration electric energy consumption has been
presented. The counter gives possibility of measurement
of energy, voltage and current in two time zones. The installation is equipped with GSM - communication module.
The information about power consumption is sent by this
module using SMS system. The counter has USB unit
which allows to contact with PC and memorize all this information in the computer.
ELEKTROTECHNOLOGIE
Lech Borowik, Paweł Czaja: Badanie gęstości ładunków elektrostatycznych granulatów tworzyw sztucznych
ELECTRICAL TECHNOLOGIES
Lech Borowik, Paweł Czaja: Investigation of mass density of electrostatic charges of polymer granulates
Streszczenie: Potrzeba rozdzielenia różnych tworzyw
sztucznych na podstawie różnic ładunków elektrostatycznych jest znana i nosi nazwę metody ESTA. Metoda ta wymaga jednak dodania do rozdzielanych tworzyw dodatkowych związków powierzchniowo czynnych. Przeprowadzone pomiary miały na celu wytypowanie grupy tworzyw, dla
których można przeprowadzić elektrostatyczne rozdzielenie
bez dodatkowych związków. Uzyskane wyniki wskazują na
problem zmiany wartości stopnia naładowania tego samego
tworzywa po kilkukrotnym przetworzeniu. Istnieje zatem konieczność określenia ładunku elektrostatycznego w tworzywach poddawanych recyklingowi.
Abstract: The need for separation of different kinds of polymers is known and the method of separation is called ESTA. This method requires however addition to separated polymers of supplementary surfaceactive compounds. The
conducted measurements had on aim choice the group of
polymers for which it is possible to conduct electrostatic
separating without of additional compounds. The obtained
results show on problem of change of power stages charging the same polymer after repeated processing. It exists
therefore necessity of defining in subjected recycling polymers the electrostatic charge.
Lech Borowik, Paweł Ptak: Diagnostyka i monitoring
zabezpieczeń antykorozyjnych urządzeń elektroenerge
tycznych
Streszczenie: Przedstawione rozwiązania mogą znaleźć
zastosowanie do kontroli i diagnostyki osprzętu oraz
konstrukcji nośnych w elektroenergetyce, zarówno podczas produkcji, jak i podczas badań kontrolno pomiarowych w trakcie eksploatacji. W artykule przedstawiono
metody pomiaru grubości powłok wielowarstwowych antykorozyjnych na podłożach ferromagnetycznych. Na
podstawie przeprowadzonych badań zaproponowano
własne rozwiązania oraz sposoby ograniczania błędów
pomiarowych.
Lech Borowik, Paweł Ptak: Diagnostics and monitorring of anticorrosive protections of elektroenergetics
systems
Abstract: Presented solutions can find application for
control and diagnostics of accessories and construction
carrying equipment used in power engineering, both during production and during control measuring investigations in process of exploitation. Methods of thickness
measurement many-layered anticorrosive coats were introduced in the article on ferromagnetic bases. Own solutions as well as ways of limiting measuring errors were
proposed on the ground of conducted testes
TECHNIKA OŚWIETLENIOWA
Lech Borowik, Marek Kurkowski: Parametry Elektryczne opraw oświetleniowych z lampami fluorescencyjnymi stosowanych w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej
LIGHTING TECHNIQUE
Lech Borowik, Marek Kurkowski: Electric parameters
of luminaires with fluorescent lamps used in habitable
buildings and public utility
Streszczenie: Artykuł przedstawia analizę przepisów dotyczących opraw oświetleniowych z lampami fluorescencyjnymi. Omówiono zapisy dyrektyw i rozporządzeń
komisji europejskiej dotyczących efektywności energetycznej stateczników. Przeprowadzono pomiary parametrów elektrycznych wybranych opraw oświetleniowych
(świetlówkowych). Dokonano analizy uzyskanych wyników. Stwierdzono niezgodność parametrów pracy części opraw z przepisami.
Abstract: Article presents the analysis of regulations relating to luminaires of fluorescent lamps. Notations of directives and decrees of European committee related to
energetic efficiency of stabilizers were discussed. The
measurements of electric parameters of selected luminaires (glow-tubes) were conducted. The analysis of the
gained results was executed . It was found the incompatibility of work parameters of part of luminaires from regulations.
UCHRONIĆ OD ZAPOMNIENIA
Andrzej Przytulski: Karl Steinmetz – wrocławski twórca teorii prądów zmiennych
T0 RESCUE FROM OBLIVION
Andrzej Przytulski: Karl Steinmetz – the originator of the
theory of alternating current from Wrocław
Streszczenie: W artykule przedstawiono sylwetkę niemieckiego-amerykańskiego elektrotechnika, którego zasługi dla rozwoju elektrotechniki są porównywalne z zasługami Edisona lub Tesli. Elektrycy zajmujący się maszynami elektrycznymi kojarzą go głównie z pracami dotyczącymi pętli histerezy i konstrukcjami różnych rodzajów maszyn wirujących np. silnika komutatorowego prądu przemiennego. Steinmetz uważany jest za jednego z
pierwszych twórców teorii prądów przemiennych.
Abstract: A profile of German and American electrical
engineer, whose contributions to the development of electrical engineering can be compared with those of Edison
or Tesla, has been presented in the paper. Electricians,
engaged in electric machines, link him rather mainly with
the work concerning a hysteresis loop and the structures
of various types of rotational machines e.g., an a.c. commutator motor. Steinmetz is regarded as one of the first
originators of the theory of alternating current.
FIRMY I LUDZIE
Mariusz Czechowicz: Spotkanie wicepremiera Waldemara Pawlaka z dyrekcją i pracownikami BOBRME
Komel
COMPANIES AND PEOPLE
Mariusz Czechowicz: Meeting of vice Prime Minister Waldemar Pawlak with management and
workers of BOBRME Komel
KĄCIK ŚLĄSKI
Andrzej Czajkowski: Śląska lista przebojów
SILESIAN COLUMN
Andrzej Czajkowski: Silesian list of hits
KSIĄŻKI, WYDAWNICTWA
Tadeusz Glinka: Jakub Bernatt „Obwody elektryczne
i magnetyczne maszyn elektrycznych wzbudzanych
magnesami trwałymi
BOOKS, PUBLICATIONS
Tadeusz Glinka: Jakub Bernatt “”Electric and magnetic
circuits of electric machines with excitation from permanent magnets”
Z ŻYCIA ODDZ. CZĘSTOCHOWSKIEGO SEP
Marek Kurkowski, Alicja Pietrzak: Kalendarium Oddziału Częstochowskiego SEP 15 września – 3 listopada 2010 r.
EVENTS IN THE CZĘSTOCHOWA DIVISION OF SEP
Marek Kurkowski, Alicja Pietrzak: Events in the Częstochowa Division of SEP for the period from
the 15th September till 3rd November 2010
Z ŻYCIA ODDZ. ZAGŁĘBIA WĘGLOWEGO SEP
Iwo Cholewicki: Kalendarium Oddziału Zagłębia Węglowego SEP SEP 11 października – 8 listopada 2010 r.
EVENTS IN THE COAL-BASIN DIVISION OF SEP
Iwo Cholewicki: Events in the Coal-Basin Division of
SEP in Katowice for the period from the 11th October till 8th
November 2010
OBITUARIES
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
Z. Białkiewicz, A. Błaszkowski, J. Hickiewicz: Prof. dr Z. Białkiewicz, A. Błaszkowski, J. Hickiewicz: Proinż. dr h.c. Tadeusz Zagajewski (1912 – fessor D. Eng. Doctor Honoris Causa Tadeusz
2010),dziekan Wydziału Elektrycznego Politechni- Zagajewski (1912 – 2010), Dean of Electrical Deparki Śląskiej, pierwszy Dziekan Wydziału Automaty- tment in Silesian Technical University, the first Deki, współzałożyciel i Członek Honorowy PTETiS, an of Department of Automatics, cofounder and honorary member of PTETiS, full member of Polish
Członek Rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
Academy of Science