Zagadnienia Rodzajów Literackich

Zagadnienia
Rodzajów
Literackich
The Problems of Literary Genres
Les problèmes des genres littéraires
„Zagadnienia Rodzajów Literackich” finansowane są w ramach umowy 703/P-DUN/2016
ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Druk czasopisma sfinansowany przez Uniwersytet Łódzki.
Ł ó dz k i e T o wa r z ys t w o N au ko w e
S o c i e ta s S c i e nt i a r u m L o d z i e n s i s
WYDZIAŁ I
SECTIO I
Zagadnienia
Rodzajów
Literackich
Tom LIX,
zeszyt 2 (118)
Łódź 2016
Redaktor naczelny/Editor-in-chief
Jarosław Płuciennik
Redakcja/Editors
Craig Hamilton, Agnieszka Izdebska, Michał Wróblewski
Sekretarz/Secretary
Anna Zatora
Rada Redakcyjna/Advisory Board
Urszula Aszyk-Bangs (Warszawa), Mária Bátorová (Bratislava), Włodzimierz Bolecki (Warszawa), Hans Richard
Brittnacher (Berlin), Jacek Fabiszak (Poznań), Margaret H. Freeman (Heath, MA), Grzegorz Gazda (Łódź), Joanna
Grądziel-Wójcik (Poznań), Mirosława Hanusiewicz-Lavallee (Lublin), Glyn M. Hambrook (Wolverhampton, UK),
Marja Härmänmaa (Helsinki), Yeeyon Im (Gyeongbuk, South Korea), Joanna Jabłkowska (Łódź), Bogumiła
Kaniewska (Poznań), Anna Kędra-Kardela (Lublin), Ewa Kraskowska (Poznań), Vladimir Krysinski (Montréal), Erwin
H. Leibfried (Giessen), Anna Łebkowska (Kraków), Piotr Michałowski (Szczecin), Danuta Opacka-Walasek (Katowice),
Ivo Pospíšil (Brno), Charles Russell (Newark, NJ), Naomi Segal (London), Mark Sokolyanski (Odessa-Lübeck),
Dariusz Śnieżko (Szczecin), Reuven Tsur (Jerusalem)
Redakcja językowa/Language Editors
Stephen Dewsbury, Craig Hamilton, Reinhard Ibler, Viktoria Majzlan, Francois Nachin
Recenzenci w roku 2016/Reviewers for 2016
Lista recenzentów zostanie opublikowana w czwartym zeszycie.
© Copyright by Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2016
Printed in Poland
PL ISSN 0084-4446
e-ISSN 2451-0335
Wyd. I, wersja pierwotna elektroniczna
Redakcja Naczelna Wydawnictw Łódzkiego Towarzystwa Naukowego
Krystyna Czyżewska, Edward Karasiński, Wanda M. Krajewska (redaktor naczelny), Henryk Piekarski, Jan Szymczak
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
90−505 Łódź, ul. M. Skłodowskiej-Curie 11
tel. 42 66 55 459, fax 42 66 55 464
sprzedaż wydawnictw: tel. 42 66 55 448
e-mail: [email protected]
http://www.ltn.lodz.pl/; http://sklep.ltn.lodz.pl
Projekt okładki: Paweł Więckowiak
Opracowanie komputerowe i redakcja techniczna: Maryla Błońska
Druk: 2K Łódź sp. z o.o., ul. Płocka 35/45
www.2k.com.pl, [email protected]
Czasopismo jest indeksowane w bazie Copernicus i znajduje się na liście ministerialnej czasopism punktowanych.
Artykuły czasopisma w elektronicznej wersji są dostępne w bazach ERIH, CEEOL, CEJSH, EBSCOhost
oraz na portalach ePNP i IBUK.
Spis
treści
| Contents
Rozprawy | Articles
Anna Kwiatkowska — On the Verge of the (Un)Known:
Zero Hour by Ray Bradbury and the Paintings of René Magritte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Magdalena Kowalska — La forme de la litanie comme cadre:
le cas du lai et d’autres genres littéraires médiévaux / The Form of a Litany
as the Frame – the Case of the Lai and Other Medieval Literary Genres . . . . . . . . . . . . . . 31
Maciej Mar yl, Krzysztof Niewiadomski, Maciej Kidawa —
Teksty elektroniczne w działaniu: typologia gatunków blogowych
/ Electronic Texts in Action: Typology of Weblog Genres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
K amila Gieba — Literatura dotycząca powojennych przesiedleń
na tzw. Ziemie Odzyskane – przegląd koncepcji badawczych i próba definicji
/ The Literature of Postwar Resettlement on so-called Recovered Territories –
Review of the Concepts and Definition Attempt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Magdalena Wąsowicz — Historie alternatywne w literaturze polskiej:
typologia, tematyka, funkcje / Alternate History in Polish Literature:
Typology, Subject Matter, Functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Recenzje | Book Reviews
Ber nhard Sieg er t: Cultural Techniques. Grids, Filters, Doors, and Other Articulations
of the Real (rec. Jarosław Płuciennik) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Dobrawa Lisak-Gębala: Wizualne odskocznie. Wokół współczesnej
polskiej eseistyki o malarstwie i fotografii (rec. Dagmara Pawlik) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Maciej Mar yl: _życie literackie w sieci. Pisarze, instytucje i odbiorcy
wobec przemian technologicznych (rec. Michał Wróblewski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Agnieszka Przybyszewska: Liberackość dzieła literackiego
(rec. Michał Wróblewski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Eseje | Essays
K atarzyna Kowalik: Pieśni Maldorora – nihilistyczna rewolucja nienawiści . . . . . . . . . . 121
Rafał Siudziński: Louis-Ferdinand Céline – dziecko nienawiści . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Miscellanea
Debata: Otwieranie okien. Open access w przestrzeni Akademii
(uczestnicy debaty: Ewa Bluszcz, Tomasz Czapla, Tomasz Piestrzyński,
Jarosław Płuciennik, Anna Rolczak, Adrian Witczak, Michał Wróblewski) . . . . . . . . . . . . 147
Zagadnienia Rodzajów Literackich, LIX z.2
PL ISSN 0084-4446
ANNA KWIATKOWSKA
Katedra Filologii Angielskiej Wydziału Humanistycznego
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
ul. Kurta Obitza 1, 10−725 Olsztyn, e-mail: [email protected]
POLAND
On the Verge of the (Un)Known: Zero Hour by Ray Bradbury and
the Paintings of René Magritte
ABSTRACT
The article discusses the correlation of ambience in Ray Bradbury’s science fiction
short story Zero Hour and the paintings by a well-known Belgian Surrealist René
Magritte. It specifies first the influences of Scuola Metaphysica on creating the specific
poignant atmosphere visible in the works of the painter and then focuses on pointing
out similar notions in the short story by Bradbury. Next, the article analyses the
techniques, employed by both the artist and the writer, that help to create the abovementioned mood. The focus is predominantly on Bradbury’s narrative where the
linguistic level as well as the visual one are considered and then the analysis follows in
relation to such mechanisms as contrast, juxtaposition, non sequitur or dépaysement.
Key words: Bradbury, Magritte, Scuola Metaphysica, enigma, ambience, juxtaposition
Zagadnienia Rodzajów Literackich, LIX z.2
PL ISSN 0084-4446
MAGDALENA KOWALSKA
Pracownia Poetyki Wiersza, Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00−927 Warszawa, e-mail: [email protected]
POLAND
La forme de la litanie comme cadre: le cas du lai et d’autres
genres littéraires médiévaux
The Form of a Litany as the Frame — the Case of the Lai and
Other Medieval Literary Genres
ABSTRACT
This paper aims to search for the traces of how the meter of lai interferes or
cooperates with the form of a litany. The research will be conducted on the basis of
medieval French literature from first paraphrases of litanies in vernacular language to
popular literary genres like for instance roman, dit, alba to lai included in Mélusine of
Coudrette. The question of infinity of the form of litanies — which are the forms
established on the repetition and the enumeration — is raised with the conclusion that
when the lai differs from the rest of a literary work by the metrical pattern, the sign of
the end of the structure, in other examples relatively weak, becomes evident.
Key words: litany, lai, repetition, anaphora, heterometric stanzas
Zagadnienia Rodzajów Literackich, LIX z.2
PL ISSN 0084-4446
MACIEJ KIDAWA
Zakład Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich
Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00−927 Warszawa, e-mail: [email protected]
POLAND
MACIEJ MARYL
Pracownia Poetyki Historycznej Centrum Humanistyki Cyfrowej
Instytutu Badań Literackich PAN
ul. Nowy Świat 72, 00−330 Warszawa, e-mail: [email protected]
POLAND
KRZYSZTOF NIEWIADOMSKI
Zakład Dziejów Inteligencji i Historii Idei XIX i XX w. Instytutu Historii PAN
Rynek Starego Miasta 29/31, 00−272 Warszawa, e-mail: [email protected]
POLAND
Teksty elektroniczne w działaniu: typologia gatunków
blogowych
Electronic Texts in Action: Typology of Weblog Genres
ABSTRACT
This article presents an empirically generated typology of weblog genres based on the
analysis of 322 popular Polish blogs. The analysis was informed by Carolyn Miller’s
(1994) concept of genre as social action and was focused on three aspects: (1) subject
of utterance or exigence; (2) author and communication; (3) genre coherence.
Following genres are proposed and discussed: criticism, advice, diaries, modelling,
reflection, information, filter, and fictionality.
Key words: blog, genre, genre as social action, grounded theory, electronic discourse
Zagadnienia Rodzajów Literackich, LIX z.2
PL ISSN 0084-4446
KAMILA GIEBA
Zakład Teorii Literatury i Krytyki Literackiej Instytutu Filologii Polskiej
Uniwersytetu Zielonogórskiego
al. Wojska Polskiego 69, Zielona Góra, e-mail: [email protected]
POLAND
Literatura dotycząca powojennych przesiedleń na tzw. Ziemie
Odzyskane — przegląd koncepcji badawczych i próba definicji
The Literature of Postwar Resettlement on so-called Recovered
Territories — Review of the Concepts and Definition Attempt
ABSTRACT
The article is a review of selected concepts concerning Polish literature of post–war
resettlement of so-called Recovered Territories (1945−1989). The review allows to
characterize the literary narrative about postwar dislocations in terms of its most
important features. Its also allows to attempt to define this literature.
Key words: migration literature, settlement literature, borderland, metanarrative
Zagadnienia Rodzajów Literackich, LIX z.2
PL ISSN 0084-4446
MAGDALENA WĄSOWICZ
Zakład Historii Literatury i Kultury Amerykańskiej Instytutu Filologii Angielskiej
Uniwersytetu Jagiellońskiego
ul. Altanowa 18/8, 30−132 Kraków, e-mail: [email protected]
POLAND
Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka,
funkcje
Alternate History in Polish Literature: Typology, Subject Matter,
Functions
ABSTRACT
Alternate history, the type of fiction which describes worlds in which history
developed differently than in reality, is often depreciated as a subgenre of science–
fiction. Yet Polish alternate history novels are in reality an interesting commentary on
polish culture, history and memory. In this paper I present the subject–matter of
Polish alternate history novels, their functions and their relevance to Polish culture. In
the first part I describe the history of counterfactual thinking and historians’ attitude
towards it. In the second part, I emphasize that there are two types of alternate
history. I name them “non-fiction” and “fiction”. Next, I provide the definition of
alternate history. In the third part of the article I describe functions of alternate
history novels. These functions show clearly that they are not created for
entertainment only. On the contrary, they comment on important features of Polish
culture.
Key words: alternate history, counterfactual history, polish literature, science-fiction