Psychiatria moich marzeń Psychiatry of my dreams

Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 233–237
Artykuł specjalny
Special article
© wydanie polskie 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Psychiatria moich marzeń1
Psychiatry of my dreams
RAINER HÖFLACHER
Landesverband Psychiatrie-Erfahrener Baden-Württemberg, Teningen
STRESZCZENIE
W swym wystąpieniu autor w konwencji marzeń rozważa różne krytyczne spojrzenia na współczesną
praktykę psychiatrii i związane z nimi kontrowersje, zwłaszcza w kontekście oczekiwań tych, którym
mają służyć, a nie zawsze służą dobrze. Wskazuje również na rozwiązania, które odpowiadają tym
oczekiwaniom, a także na ideę psychiatrii pozytywnej. (Red.)
ABSTRACT
In his speech the author, using the dream convention, considers various critical approaches to
contemporary psychiatric practice and related controversies, especially in the context of the
expectations of those that should be served by it and, even if they are, it is not always to the best
effect. He also indicates some solutions that might be treated as responses to these expectations, and
discusses the idea of positive psychiatry. (Ed.).
Słowa kluczowe: choroba psychiczna / psychiatria / reforma / antypsychiatria / EX-IN
Key words: mental illness / psychiatry / reform / antipsychiatry / EX-IN
1
Wystąpienie w trakcie Sympozjum Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Zdrowia Psychicznego, Wrocław,
19–21.09.2013, pt. „Psychiatria naszych marzeń. Przyszłość zaczyna się dzisiaj” / Psychiatrie unserer Träume.
Zukunft fängt heute an.
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 239–242
Praca oryginalna
Original paper
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Mothers’ personality and coping when caring for adult children with schizophrenia
Osobowość matek a radzenie sobie z opieką nad dorosłym dzieckiem z rozpoznaniem
schizofrenii
BEATA JOANNA KASPEREK-ZIMOWSKA1, STANISŁAWA JÓZEFA STEUDEN2,
KATARZYNA CHARZYŃSKA1
1. Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa
2. Katedra Psychologii Klinicznej, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin
ABSTRACT
Objectives. Assessment of the relationship between mothers’ personality traits (neuroticism,
extraversion, openness to experience, agreeableness, conscientiousness) and their ways of coping in
the situation of caring for an adult child with schizophrenia.
Methods. 71 mothers who cared for an adult child with chronic schizophrenia were included in the
study. The NEO-FFI Personality Inventory, developed by Costa and McCrae and the Ways of Coping
with Child’s Illness Questionnaire (WCCI) developed by B. Kasperek-Zimowska and S. Steuden were
used for data collection.
Results. High correlation coefficients were found between the neuroticism scale and the surrender
scale (r=0.52; p≤0.001), between neuroticism scale and nursing grievance scale (r=0.40; p≤0.001) and
between neuroticism scale and focusing on feeling guilty scale (r=0.39; p≤0.00).
Conclusions. Mothers with high level of neuroticism disengaged from active coping with the child’s
mental illness. Mothers with high agreeableness sought support in coping with the child’s illness but
did not distance themselves from the illness, which could increase the risk of burnout.
STRESZCZENIE
Cel. Celem badania była ocena związku cech osobowości matek (neurotyzm, ekstrawersja, otwartość,
ugodowość, sumienność) z ich radzeniem sobie w czasie opieki nad dorosłymi dziećmi chorymi na
schizofrenię.
Metoda. W badaniu uczestniczyło 71 matek opiekujących się dorosłymi dziećmi przewlekle
chorującycmi psychicznie z rozpoznaniem schizofrenii. Do zebrania danych wykorzystano „Inwentarz
osobowości NEO-FFI” Costy i McCrae oraz „Skalę sposobów radzenia sobie z chorobą dziecka”
Kasperek-Zimowskiej i Steuden.
Wyniki. Najwyższe współczynniki korelacji uzyskano pomiędzy neurotycznością a rezygnacją
(r=0,52; p≤0,001), neurotycznością a koncentracją na poczuciu krzywdy (r=0,40; p≤0,001) oraz
neurotycznością a koncentracją na poczuciu winy (r=0,39; p≤0,00).
Wnioski. Matki z wysokim poziomem neurotyczności rezygnują z aktywnego zmagania się z chorobą
psychiczną dziecka. Matki z wysoką ugodowością poszukują wsparcia w radzeniu sobie z chorobą
dziecka, natomiast nie zachowują dystansu do choroby, przez co są bardziej narażone na wyczerpanie
sił.
Key words: mothers / personality / schizophrenia
Słowa kluczowe: matki / osobowość / schizofrenia
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 243–249
Praca oryginalna
Original paper
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Health locus of control, knowledge of illness and perception of recovery aiding factors
among patients with bipolar affective disorder
Umiejscowienie kontroli zdrowia a wiedza o chorobie i percepcja czynników sprzyjających
zdrowieniu u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową
BEATA ANNA KULIG
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin
ABSTRACT
Objectives. The aim of this study was to explore relationships between health locus of control and
patients’ knowledge about bipolar affective disorder (BAD) as well as their perception of factors
aiding recovery.
Methods. The research involved 32 patients with bipolar disorder. The locus of health control was
determined by use of the Multidimensional Health Locus of Control Scale (MHCL). The respondents’
knowledge was evaluated on the basis of the questions concerning basic information about the illness,
and negative and positive factors influencing the patient’s health. Additionally, the perception of the
recovery supporting factors was estimated by the Factors Aiding Recovery Questionnaire.
Results. An external locus of control dominates in the group of patients examined, and is manifested
through the patients’ belief that their health depends on other people, mainly medical staff. The
conviction that one’s health depends on external factors is linked with a belief that the patient’s own
involvement in the process of recovery and search for emotional support from others is of no
significance. At the same time, patients disregard the significance of the impact of their own actions
and competences on the recovery process.
Conclusions. In a group of patients diagnosed with bipolar disorder, the positioning of the locus of
control may be a modifying factor, influencing a patient’s engagement in the process of recovery. This
finding can be used when planning therapeutic interventions.
STRESZCZENIE
Cel. Określenie powiązań pomiędzy lokalizacją kontroli zdrowia a wiedzą pacjentów na temat
choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) oraz postrzeganiem przez nich czynników sprzyjających
powrotowi do zdrowia.
Metoda. Badaniem objęto 32 chorych cierpiących na ChAD. Lokalizację kontroli zdrowia określono
na podstawie badania „Wielowymiarową skalą umiejscowienia kontroli zdrowia” (MHCL). Poziom
wiedzy badanych oceniono na podstawie pytań dotyczących podstawowych informacji o przebiegu
choroby oraz czynnikach pozytywnie i negatywnie wpływających na stan zdrowia pacjenta. Sposób
percepcji czynników leczących określony został na podstawie „Kwestionariusza czynników
sprzyjających zdrowieniu”.
Wyniki. W badanej grupie dominuje zewnętrzna lokalizacja kontroli zdrowia – przekonanie, że za
stan zdrowia osoby odpowiadają inni ludzie, głównie personel medyczny. Jednocześnie badani
pomniejszają wpływ własnych działań i możliwości na proces powrotu do zdrowia. Przeświadczenie
to wiąże się z przekonaniem, że gwarancją powrotu do zdrowia są w głównej mierze działania
profesjonalistów, pomniejszane jest natomiast własne zaangażowanie. Przekonanie, że stan zdrowia
jest wynikiem przypadkowych czynników wiąże się z niższą oceną istotności osobistego
zaangażowania pacjenta w proces leczenia oraz niższą oceną wsparcia emocjonalnego ze strony
innych, mimo posiadania wiedzy o znaczeniu tych czynników.
Wnioski. U pacjentów cierpiących na ChAD umiejscowienie kontroli zdrowia może być czynnikiem
modyfikującym zaangażowanie pacjenta w proces leczenia. Zależność tę można wykorzystać,
planując oddziaływania terapeutyczne.
Key words: bipolar affective disorder / health locus of control / recovery / recovery factors
Słowa kluczowe: choroba afektywna dwubiegunowa / lokalizacja kontroli zdrowia / zdrowienie /
czynniki zdrowienia
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 251–258
Praca oryginalna
Original paper
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Acceptance of illness, beliefs about pain control and coping strategies among patients
scheduled for surgery for osteoarthritis of the spine
Stopień akceptacji choroby, przekonania na temat kontroli bólu oraz strategie radzenia
sobie z bólem wśród pacjentów zakwalifikowanych do zabiegu z powodu choroby
zwyrodnieniowej kręgosłupa
PAWEŁ ZIELAZNY1, PRZEMYSŁAW BIEDROWSKI2, MAŁGORZATA LEZNER2, BARBARA
UZDROWSKA, ANETA BŁASZCZYK, MARZENA ZARZECZNA-BARAN3
1. Klinika Alergologii, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk
2. Oddział Neurochirurgii, Pomorskie Centrum Traumatologii, Gdańsk
3. Zakład Zdrowia Publicznego, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk
ABSTRACT
Objective. Degenerative diseases of the spine are a serious medical, psychological and social problem.
The main symptom of spinal degeneration is pain, which affects the level of acceptance of the disease,
the level of pain control and strategies for coping with pain. The aim of this study was to assess the
degree of acceptance of the disease, as well as of beliefs about pain control and coping strategies
among patients scheduled for elective surgery because of degenerative diseases of the spine.
Method. The study was conducted on 60 patients of the Pomeranian Neurosurgery Trauma Center in
Gdansk. The study used the following scales: Acceptance of Illness Scale (AIS), The Beliefs about
Pain Control Questionnaire (BPCQ), The Pain Strategies Questionnaire (CSQ).
Results and conclusions. Most of the subjects presented an average acceptance of the disease. The
largest group of patients believed that the pain they felt was mainly influenced by medical personnel.
Among the respondents, the most common strategy for dealing with their pain was praying and
hoping, and a declaration that they were coping. The study showed no significant relationship between
the level of acceptance of the disease and the locus of control of pain and strategies for coping with it.
It also revealed very few links between strategies of coping with pain and demographic variables.
STRESZCZENIE
Cel. Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloartroza) są poważnym problemem medycznym,
psychologicznym i społecznym. Podstawowym objawem zwyrodnienia kręgosłupa jest ból, który
wpływa na poziom akceptacji choroby oraz poziom kontroli bólu i strategie radzenia sobie z bólem.
Celem badania było rozpoznanie oceny stopnia akceptacji choroby, oceny przekonań na temat kontroli
bólu oraz strategii radzenia sobie z bólem wśród pacjentów zakwalifikowanych do planowego zabiegu
z powodu chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa.
Metoda. Badaniem objęto 60 pacjentów Oddziału Neurochirurgii Pomorskiego Centrum
Traumatologii w Gdańsku. W badaniu wykorzystano następujące skale: „Skala akceptacji choroby”
(AIS), „Kwestionariusz przekonań na temat kontroli bólu” (BPCQ), „Kwestionariusz strategii radzenia
sobie z bólem” (CSQ).
Wyniki. Najwięcej osób badanych ujawniało przeciętną akceptację choroby. Najliczniejsza grupa
badanych pacjentów uważa, że na odczuwany przez nich ból wpływ ma przede wszystkim personel
medyczny. Strategiami radzenia sobie z bólem stosowanymi przez badanych najczęściej były
modlitwa i pokładanie nadziei, a także deklaracje radzenia sobie. Badanie nie wykazało istotnego
związku pomiędzy poziomem akceptacji choroby a umiejscowieniem kontroli bólu i strategiami
radzenia sobie z bólem. Badanie ujawniło nieliczne powiązania pomiędzy strategiami radzenia sobie z
bólem a cechami demograficznymi.
Wnioski. Sposób reagowania na ból ma subiektywne konsekwencje, np. decyduje o podjęciu lub
odwlekaniu leczenia, o poddaniu się zabiegom czy rehabilitacji. Dlatego ważne są dalsze badania
subiektywnych odczuć pacjentów.
Key words: pain / acceptance of illness / pain control / coping with pain / spondyloarthrosis
Słowa kluczowe: ból / akceptacja choroby / kontrola bólu / radzenie sobie z bólem /choroba
zwyrodnieniowa kręgosłupa
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 259–268
Praca poglądowa
Review
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Wpływ leków przeciwpadaczkowych na metabolizm homocysteiny u chorych z
padaczką i jego kliniczne konsekwencje
The effect of anti-epileptic drugs on homocysteine metabolism in patients with epilepsy and
its clinical consequences
ANNA BOCHYŃSKA, AŁŁA GRABAN
I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa
STRESZCZENIE
Cel. Przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat wpływu leków przeciwpadaczkowych na
metabolizm homocysteiny u chorych z padaczką i omówienie klinicznych tego konsekwencji.
Poglądy. Homocysteina (Hcy), egzogenny aminokwas powstający w szlaku przemian metioniny, jest
niezbędna do prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Hiperhomocysteinemia (hHcy) jest uważana
za czynnik ryzyka chorób naczyniowych, otępienia, rozwoju wad wrodzonych czy zaburzeń funkcji
poznawczych. Niektóre leki przeciwpadaczkowe mogą prowadzić do zmian stężenia Hcy przez
zaburzenie jej metabolizmu. Suplementacja preparatami witaminy B i kwasu foliowego może
przyczynić się do obniżenia stężenia Hcy u pacjentów z padaczką leczonych lekami
przeciwpadaczkowymi.
Wnioski. Lepsza znajomość patomechanizmów prowadzących do rozwoju różnych stanów
chorobowych wywołanych zaburzeniami metabolizmu Hcy, do których dochodzi w wyniku działania
leków przeciwpadaczkowych u chorych z padaczką, pozwoli neurologom skuteczniej zapobiegać
licznym groźnym powikłaniom tego procesu. Będzie to jednocześnie przekładało się na poprawę
jakości życia pacjentów oraz lepsze stosowanie się chorych do zaleceń lekarskich.
ABSTRACT
Objective. To present the current state of knowledge on the effects of anti-epileptic drugs on the
metabolism of homocysteine in patients with epilepsy, and discuss its clinical consequences.
Review: Homocysteine (Hcy), an amino acid produced in the exogenous pathway of metionine, is
essential for the proper development of the nervous system. Hyperhomocysteinemia (hHcy) is a risk
factor for cerebrovascular disease, dementia, inborn defects and impaired cognitive functions. Some
antiepileptic drugs can change metabolism of homocysteine, leading to an alteration of the plasma Hcy
levels. Vitamin B and folate supplementation is a strategy to reduce Hcy levels in patients with
epilepsy, treated with antiepileptic drugs.
Conclusions. Better knowledge of the pathomechanisms of various clinical conditions should help
neurologists prevent many dangerous complications more effectively. It should also improve patients’
quality of life, their compliance and adherence.
Słowa kluczowe: padaczka / homocysteina / leki przeciwpadaczkowe / kliniczne konsekwencje
Key words: epilepsy / homocysteine / antiepleptic drugs / clinical consequences
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 269–277
Praca poglądowa
Review
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Monomania – zagadnienia kliniczne i społeczno-prawne
Monomania – the clinical and socio-legal issues
RYSZARD KUJAWSKI
Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych, Świecie
STRESZCZENIE
Cel: Celem artykułu było przedstawienie zagadnienia monomanii w kontekście klinicznym oraz
społeczno-prawnym, ze zwróceniem uwagi na polską literaturę przedmiotu.
Poglądy: Monomania była terminem diagnostycznym, szczególnie popularnym we Francji w XIX
wieku, pojawiającym się w pierwszych klinicznych podziałach chorób psychicznych. Koncepcja
monomanii z jednej strony dała podstawę do wyodrębnienia depresji i manii w ich współczesnym
rozumieniu, a z drugiej przyczyniła się do rozwoju wiedzy o zaburzeniach urojeniowych, a także
lękowych i osobowości. Monomania miała również kontekst społeczny oraz prawny, inicjując
dyskusję na temat zmniejszonej poczytalności. Polska literatura psychiatryczna drugiej połowy XIX
wieku dość obszernie traktowała o monomanii, śledząc jej rozwój oraz zmiany zakresu pojęciowego,
który definiowała. W pierwszej połowie XX wieku monomania w polskiej literaturze psychiatrycznej
pojawiała się głównie w kontekście rozważań o poczytalności zmniejszonej, a polscy lekarze
psychiatrzy brali udział w tworzeniu prawodawstwa dotyczącego poczytalności zmniejszonej.
Przepisy o znacznie ograniczonej poczytalności uchwalono w Polsce w 1932 roku.
ABSTRACT
Objective. The purpose of this article is to present the issues related to monomania in the clinical and
socio-legal context, with a focus on Polish literature.
Views. Monomania was a diagnostic term, especially popular in France in the nineteenth century,
which appeared in the first clinical classifications of mental illness. On the one hand, the concept of
monomania, gave rise to the isolation of depression and mania in the modern sense, and on the other,
it contributed to the development of knowledge about delusional, anxiety and personality disorders.
Apart from its clinical significance, monomania occurred in a broader social and legal context,
initiating a discussion on diminished responsibility. Monomania was also broadly discussed in the
Polish psychiatric literature of the second half of the nineteenth century, which followed its
development and defined its conceptual changes. In the first half of the twentieth century monomania
appeared in Polish psychiatric literature mostly in the context of the discussion about diminished
responsibility. Polish psychiatrists participated in the creation of legislation concerning diminished
responsibility, which was adopted in Poland adopted in 1932.
Słowa kluczowe: psychiatria / monomania / poczytalność
Key words: psychiatry / monomania / responsibility
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 279–287
Praca kazuistyczna
Case report
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Is trichotillomania a disorder of the obsessive-compulsive spectrum? A case report
Czy trichotillomania jest zaburzeniem ze spektrum obsesyjno-kompulsyjnego? – opis
przypadku 2
AGATA NOWACKA, ANTONI FLORKOWSKI, MARTA BRONIARCZYK-CZARNIAK,
JOANNA ŁACISZ, AGATA ORZECHOWSKA
Klinika Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
ABSTRACT
Objectives. According to current classifications trichotillomania (TTM) is a psychiatric disorder
characterized by hair loss due to uncontrolled, impulsive hair pulling. The aim of this paper is to
estimate the validity of reassigning trichotillomania to a group of obsessive-compulsive disorders.
Case report. The case report presents a patient suffering from trichotillomania with concomitant
trichophagia. She underwent, in a clinical setting, a course of treatment with lithium and a TCA as
well as clomipramine, which produced partial improvement.
Commentary. It is not only symptomatology and clinical course but also neurobiological and genetic
background that mark the distinction between trichotillomania and obsessive-compulsive disorders,
which in the clinical setting implies distinct therapies and different rate of treatment responders.
STRESZCZENIE
Cel. Według obowiązujących klasyfikacji trichotillomania (TTM) jest zaburzeniem psychicznym
charakteryzującym się utratą włosów spowodowaną niekontrolowanym, impulsywnym ich
wyrywaniem. Celem tego opracowania jest ocena zasadności reklasyfikacji trichotillomanii w piątej
edycji DSM do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.
Przypadek. Opis dotyczy pacjentki cierpiącej na trichotillomanię z towarzyszącą trichofagią.
Pacjentka została poddana terapii z zastosowaniem soli litu oraz klomipraminy co przyniosło
częściową poprawę w zakresie przejawianych objawów.
Komentarz. Nie tylko symptomatologia i przebieg kliniczny, ale również tło neurobiologiczne i
genetyczne odróżniają trichotillomanię od zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, co w praktyce
klinicznej przekłada się na odmienne formy terapii i różny stopień odpowiedzi na prowadzone
leczenie.
Key words: trichotillomania / obsessive-compulsive disorder / obsessive-compulsive spectrum
Słowa kluczowe: trichotillomania / zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne / spektrum zaburzeń
obsesyjno-kompulsyjnych
2
The study has been financed from a grant of the Medical University of Lodz, No: 502-03/5-062-02/502-54123; 502-03/5-062-02/502-54-105
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4): 289–293
Praca kazuistyczna
Case report
© 2013 Instytut Psychiatrii i Neurologii
Rehabilitation of the patient with subacute combined degeneration of the spinal cord in
the course of vitamin B12 deficiency
Rehabilitacja pacjenta ze zwyrodnieniem sznurowym rdzenia kręgowego w przebiegu
niedoboru witaminy B12
MAREK TRADECKI1, ANDRZEJ POZOWSKI1, MATEUSZ KOWAL1, JADWIGA KUCIELLEWANDOWSKA2
1. Zakład Rehabilitacji w Dysfunkcjach Narządu Ruchu, Katedra Fizjoterapii, Wydział Nauk o
Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
2. Zakład Klinicznych Podstaw Fizjoterapii, Katedra Fizjoterapii, Wydział Nauk o Zdrowiu,
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
ABSTRACT
Objective. We present a case of a man diagnosed with the spinal cord degeneration (SCD) in the
course of vitamin B12 deficiency, along with the rehabilitation used in his therapy.
Case. The first symptoms occurred in December 2011. The reason for the patient’s functional
dysfunction was recognised in January 2012, and the patient was subsequently admitted to the
rehabilitation unit in June 2012. After the rehabilitation, his stability of posture and gait efficiency
were improved.
Commentary. This case shows that it may be essential for the SCD patients to undergo rehabilitation
to speed their recovery. Rehabilitation should be considered as an integral part of the treatment of
people suffering from SCD.
STRESZCZENIE
Cel. Celem pracy jest przedstawienie przypadku mężczyzny ze zwyrodnieniem sznurowym rdzenia
kręgowego w przebiegu niedoboru witaminy B12 oraz zastosowanej u niego rehabilitacji.
Przypadek. Pierwsze objawy choroby pojawiły się u pacjenta w grudniu 2011 roku. Przyczynę
dysfunkcji funkcjonalnej, przejawiającej się głównie zaburzeniami lokomocji, ustalono w styczniu
2012 roku. W czerwcu 2012 roku chory trafił na oddział rehabilitacji, gdzie przebywał sześć tygodni.
Po rehabilitacji uzyskano poprawę statyki i dynamiki chodu, poprawę koordynacji i równowagi oraz
poprawę ogólnej sprawności ruchowej.
Komentarz. Rehabilitacja może być rozważana jako integralny element leczenia osób ze
zwyrodnieniem sznurowym rdzenia kręgowego w przebiegu niedoboru witaminy B12.
Key words: subacute combined degeneration / vitamin B12 deficiency / rehabilitation
Słowa kluczowe: zwyrodnienie sznurowe rdzenia kręgowego / niedobór witaminy B12 / rehabilitacja