Libera-Małecka: psychiatria jest priorytetem 20 lutego 2015 O tym

Libera-Małecka: psychiatria jest priorytetem
20 lutego 2015
O tym, że opieka psychiatryczna jest przez Ministerstwo Zdrowia traktowana priorytetowo,
przekonywała posłów Sejmowej Komisji Zdrowia i ekspertów wiceminister tego resortu
Beata Libera-Małecka. Środowisko psychiatrów jest zadowolone z tej deklaracji i przyznaje,
że w ostatnich kilku tygodniach nastąpiła pewna zmiana.
Prof. Jacek Wciórka z Instytutu Psychiatrii i Neurologii uznaje za dobry znak, że wreszcie jest
w Ministerstwie osoba odpowiedzialna za Narodowy Program Ochrony Zdrowia
Psychicznego.
Komisja Zdrowia przyjęła 19 lutego informację rządu o realizacji tego programu w 2013
roku. Program został przyjęty przez Radę Ministrów w 2010 roku. Organizacje pozarządowe i
psychiatrzy są zgodni, że pozostał głównie na papierze.
W ostatnim czasie kierownictwo Ministerstwa Zdrowia wyznaczyło dwóch wicedyrektorów z
Departamentu Zdrowia Publicznego jako osoby odpowiedzialne za przygotowanie i
koordynację Programu. Obecnie tworzony jest nowy – na lata 2016-2020.
- Dokonamy znaczących zmian, także finansowych – zadeklarowała wiceminister. Zastrzegła
jednak, że nie może mówić o jakichkolwiek kwotach.
- Do tej pory nie było monitoringu. Nie było odpowiedzialnego w Ministerstwie Zdrowia, kto
koordynowałby program – mówił prof. Wciórka.
Wreszcie, co przez lata było podnoszone przez psychiatrów – nie było pieniędzy, dzięki
którym można by było program wdrażać.
- Mam nadzieję, że ostatnie zmiany nie są podyktowane jedynie kalendarzem wyborczym –
powiedział profesor.
Sytuacja polskiej psychiatrii jest dramatyczna, zwłaszcza wobec wyzwań, jakie niesie rozwój
cywilizacyjny. Według WHO choroby psychiczne staną się w najbliższych dwóch dekadach
jednym z dwóch największych problemów zdrowotnych w krajach rozwiniętych. W Polsce od
kilku lat zauważalny jest niebezpieczny trend. Konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii dr
Piotr Gałecki poinformował, że obecnie w Polsce więcej osób ginie z powodu samobójstwa
niż w wypadkach komunikacyjnych – średnio dziennie zadaje sobie śmierć 16 osób.
Nastąpił też wzrost prób samobójczych z 5791 w roku 2012 do 8579 w roku 2013. Depresja
jest obecnie czwartą przyczyną absencji chorobowych u osób w wieku produkcyjnym.
Nastąpił wzrost liczby zaburzeń osobowości oraz zaburzeń psychotycznych.
- Osoby chore psychicznie są stygmatyzowane nie tyle z powodów społecznych, ile
organizacyjnych – powiedział prof. Marek Jarema z Instytutu Psychiatrii i Neurologii. – Ta
stygmatyzacja polega na tym, że psychiatria jest bardzo nisko finansowana. Wydatki
Narodowego Funduszu Zdrowia na tę dziedzinę stanowią ok. 3,2 proc. pieniędzy na
świadczenia medyczne. W krajach rozwiniętych to odsetek wynoszący 5-6 proc.
Libera-Małecka poinformowała o wzroście udzielanych świadczeń psychiatrycznych. Nie
miała jednak danych o potrzebach – czyli o liczbie osób, które pomocy nie otrzymały lub
otrzymały ją za późno.
Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, który został przyjęty w 2010 roku na
lata 2011-2015 zakładał stworzenie w każdym powiecie centrum zdrowia psychicznego.
Chodziło o to, by chory w pobliżu swojego miejsca zamieszkania otrzymywał fachową i
kompleksową pomoc. Do tej pory takich centrów powstało 35, a powinno ich być 10 razy
więcej. Jak mówił szef jednej z takich placówek – na warszawskiej Woli – Marek Balicki,
powodem są nie tylko finanse, ale i przepisy, które w praktyce uniemożliwiają założenie
centrum.
Z przyczyn formalnych nie da się bowiem zarejestrować takiego centrum, bowiem placówka
taka łączy udzielanie pomocy w trybie stacjonarnym, ambulatoryjnym i pośrednim, a ustawa
o podmiotach leczniczych nie przewiduje tego typu struktury. Na Woli utworzono centrum na
mocy zmiany regulaminu szpitala. Kolejnym problemem jest wycena pracy centrum – w
rozporządzeniu koszykowym brakuje „produktu”, który oferuje centrum.
Balicki jest sceptyczny co do tego, czy przygotowywana obecnie przez Agencję Oceny
Technologii Medycznych i Taryfikacji wycena świadczeń psychiatrycznych w kontekście
sprzecznych przepisów ustawy o działalności leczniczej i rozporządzenia Rady Ministrów o
programie, a także braku pewnych świadczeń w koszyku świadczeń gwarantowanych jest
dobrym posunięciem. AOTMiT zbiera do końca lutego dane o kosztach leczenia w
placówkach psychiatrycznych.
jw