Przykładowy harmonogram wdrożenia systemu zarządzania jakością

Systemy zarządzania w budownictwie
Podstawowymi motywami wdrażania systemów zarządzania w budownictwie
są: wymóg posiadania certyfikatu systemu zarządzania jakością, w przypadku, gdy firma
zamierza brać udział w przetargach dotyczących realizacji zamówień publicznych –
wykładnia w tym zakresie nadal budzi szereg wątpliwości. Na ten temat przy okazji
jednego z ostatnich przetargów dotyczących szkoleń z zakresu zarządzania jakością,
wypowiedziało się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji uznając, że może
postawić wymóg certyfikacji systemu, gdyż przetarg dotyczy realizacji usługi. Należy
wnioskować, że skoro taka możliwość istnieje, to w celu zaostrzenia konkurencji będzie
ona wykorzystywana przez inwestorów państwowych (zwiększa się ilość przetargów,
w których wymóg posiadania certyfikatu stawiany jest już dzisiaj).
Drugim motywem, który mobilizuje firmę budowlaną do uzyskania certyfikatu systemu
zarządzania jakością są jej kontrahenci. Starają się oni coraz częściej dobierać sobie
partnerów handlowych, którzy mogą się wykazać stabilnym systemem zarządzania firmą,
a co za tym idzie porównywalną jakością realizowanych przez siebie usług.
Te dwie zmienne są kluczowe przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu wdrażania
systemu zarządzania jakością przez firmę budowlaną. Są to elementy istotne, jednak nie
najważniejsze. Wdrożenie systemu zarządzania jakością powinno wynikać ze świadomie
podjętej decyzji uwzględniającej wszystkie czynniki mające wpływ na działalność firmy
budowanej.
Powiązanie prawa budowlanego z systemami zarządzania jest obszarem, z którego wagi
zdaje sobie sprawę bardzo mały odsetek organizacji. Punktów wspólnych między
systemami zarządzania a prawem budowlanym nie trzeba długo szukać – jednym
z wymogów systemu zarządzania jakością jest znajomość wymagań formalno – prawnych,
w jakich funkcjonuje organizacja. Zgodnie z normą PN-EN ISO 9004 „zaleca się, aby
kierownictwo zapewniło, że organizacja zna wymagania ustawowe i przepisy dotyczące jej
wyrobów, procesów i działań. Zaleca się także, aby wymagania te stanowiły część systemu
zarządzania jakością” (punkt 5.2.3 Wymagania ustawowe i przepisów).
W 2004 r. w prawie budowlanym zaszły duże zmiany. Z ustawy Prawo budowlane
wyłoniona została nowa ustawa, dedykowana bezpośrednio regulacjom dotyczącym
wprowadzania materiałów budowlanych na rynek - Ustawa o wyrobach budowlanych. Akt
ten dostosowuje prawo polskie do wymogów stawianych przez Unię Europejską
i zdefiniowanych w DYREKTYWIE RADY NR 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988
w sprawie zbliżenia przepisów prawnych i administracyjnych państw członkowskich
dotyczących wyrobów budowlanych. Regulacje proponowane w aktualnych aktach
wykonawczych do ustawy o wyrobach budowlanych mają za zadanie doprecyzowanie
zasad wprowadzania materiałów budowlanych na rynek. Istnieją dwa równoległe obszary –
rynek krajowy oraz rynek europejski. Aby wprowadzić materiał budowlany na rynek
krajowy należy spełnić wymaganie stawiane w artykule 5 w/w ustawy.
Natomiast w artykule 8 omawianej ustawy po raz pierwszy pojawia się aspekt oceny
zgodności z Polską Normą Wyrobu lub Polską Aprobatą Techniczną.
Czym zatem jest cytowana ocena zgodności?
W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że aby wyrób trafił do obrotu należy
mieć pewność co do jego właściwości użytkowych. Takiej pewności nie gwarantuje sam
dokument odniesienia czyli Norma, czy Aprobata Techniczna – jest to tylko specyfikacja
techniczna, będąca rodzajem szablonu produkcji, ale nie można na jej podstawie określić
czy materiał, który właśnie opuścił fabrykę ma pożądane właściwości. Wprowadzony został
zatem system oceny zgodności mający być gwarantem odpowiednich parametrów materiału
budowlanego – na podstawie statystyki wykonuje się pomiary odpowiednich próbek, co ma
świadczyć na przykład o właściwościach partii wyprodukowanego materiału. Cały system
opisu pobierania próbek, metod badań, archiwizowania wyników nazwany został
Zakładową Kontrolą Produkcji.
Powiązanie omawianych uwarunkowań w odniesieniu do systemu zarządzania jest
oczywiste, jeśli uwzględni się wymagania DYREKTYWY RADY EWG NR 89/106/EWG.
Przywołana już Zakładowa Kontrola Produkcji (nazywana fabryczną kontrolą produkcji)
opisana jest w niej w następujący sposób:
W niniejszej dyrektywie „fabryczna kontrola produkcji” oznacza stałą wewnętrzną kontrolę
produkcji prowadzoną przez producenta. Wszystkie jej elementy, wymagania
i postanowienia przyjęte przez producenta powinny być w sposób systematyczny
dokumentowane poprzez zapisywanie zasad i procedur postępowania. Taki system
dokumentowania kontroli produkcji powinien gwarantować jednolitą interpretację
zapewnienia jakości i umożliwić sprawdzenie osiągnięcia wymaganych cech wyrobu oraz
efektywność działania systemu kontroli produkcji.
System zarządzania jakością to system, którego składową w firmach produkujących wyroby
budowlane jest właśnie zakładowa kontrola produkcji.
W zależności od systemu oceny zgodności, jakiemu Państwo podlegacie, wdrożenie
systemu zarządzania jakością może mieć jeszcze jeden pozytywny efekt. Otóż niektóre
systemy oceny zgodności wymagają przeprowadzania przez niezależną jednostkę
regularnych Auditów Kontrolnych zakładowej kontroli produkcji. Jeśli posiadacie Państwo
system zarządzania, audyty mają bardzo ograniczony wymiar – czasem sprowadza się on
jedynie do weryfikacji aktualnej Księgi Jakości Państwa Firmy.
Przykłady można by mnożyć, jedno jest pewne - wszystkie opisane wyżej zależności
powinny znaleźć odwzorowanie w stworzonym Systemie Zarządzania Jakością po to, aby
był on przydatny Państwa Organizacji.
Specyfika wdrożeń w firmach budowlanych wynika przede wszystkim
z opisanych już wcześniej zmiennych, z wymogów prawa budowlanego oraz z charakteru
realizowanych usług. Specyficzne podejście wiąże się m.in. z realizacją procesu głównego
– ustaleniem odpowiedniej procedury działań korygujących uwzględniającej stworzoną
u Państwa zakładową kontrolę produkcji.
Na koniec należy poruszyć rzecz bardzo istotną, o której również często się zapomina –
system zarządzania tworzą przede wszystkim ludzie, podczas gdy w budownictwie
większość pracowników to pracownicy fizyczni. Jest to bardzo istotna bariera, która
wymaga od konsultanta odpowiedniego podejścia, aby wdrożony System Zarządzania
Jakością był dla wszystkich zrozumiały, a co się z tym wiąże - skuteczny.