D - Sąd Okręgowy w Nowym Sączu

Sygn. akt III Ca 392/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 września 2015 r.
Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie
następującym:
Przewodniczący:
SSO Katarzyna Kwilosz-Babiś
SSO Zofia Klisiewicz (sprawozdawca)
SSO Agnieszka Skrzekut
Protokolant:
insp. Jadwiga Sarota
po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2015r. w Nowym Sączu
na rozprawie
sprawy z powództwa: L. K., R. K., S. K. (1) i K. M.
przeciwko M. C.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego w Gorlicach
z dnia 8 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 193/12
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
- w pkt I kwotę 24 733,89 zł (dwadzieścia cztery tysiące siedemset trzydzieści trzy złote 89/100)
zastępuje kwotą 11 609 zł (jedenaście tysięcy sześćset dziewięć złotych);
- w pkt III, V i VII kwoty 8 244,62 zł (osiem tysięcy dwieście czterdzieści cztery złote 62/100)
zastępuje kwotami 3 870 zł (trzy tysiące osiemset siedemdziesiąt złotych);
- w pkt X kwotę 1 234,90 zł zastępuje kwotą 580,40 zł;
- w pkt XI, XII i XIII kwoty 678,75 zł zastępuje kwotami 193,50 zł;
2. w pozostałej części apelację oddala;
3. koszty postępowania apelacyjnego wzajemnie znosi.
Sygn. akt III Ca 392/15
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 8.12.2014r. Sąd Rejonowy w Gorlicach w sprawie z powództwa L. K., R. K., S. K. (1)i K. M.przeciwko
M. C.o zachowek, zasądził od pozwanej na rzecz powoda L. K.kwotę 24 733,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami od
dnia 18.06.2012r. do dnia zapłaty (pkt I), oddalił jego powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od pozwanej
na rzecz powoda R. K.kwotę 8 244,62 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30.10.2012r. do dnia zapłaty (pkt
III) i oddalił jego powództwo w pozostałym zakresie (pkt IV), zasądził od pozwanej na rzecz powoda S. K. (1)kwotę
8 244,62 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30.10.2012r. do dnia zapłaty (pkt V) i oddalił jego powództwo
w pozostałym zakresie (pkt VI), zasądził od pozwanej na rzecz powódki K. M.kwotę 8 244,62 zł wraz z ustawowymi
odsetkami od dnia 30.10.2012r. do dnia zapłaty (pkt VII), oddalił jej powództwo w pozostałym zakresie (pkt VIII),
wyrokowi w punkcie I, III, V i VII nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3 100 zł (pkt IX), zasadził od
pozwanej na rzecz powoda L. K.kwotę 1 234,90 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania (pkt X), zasadził
od pozwanej na rzecz powoda R. K.kwotę 678,75 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania (pkt XI),
zasadził od pozwanej na rzecz powoda S. K. (1)kwotę 678,75 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania (pkt
XII), zasądził od pozwanej na rzecz powódki K. M.kwotę 678,75 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania
(pkt XIII), zasądził od powodów na rzecz pozwanej solidarnie kwotę 1 800 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego (pkt XIV) i nakazał wypłacić z reszty zaliczki uiszczonej przez powoda L. K.pod poz. (...) w
kwocie 180,30 zł oraz ściągnąć od powodów R. K., S. K. (1), K. M.na rzecz Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego
w Gorlicach solidarnie kwotę 338,25 zł tytułem brakującej zaliczki na opinię biegłego R. B., która w kwocie 518,55 zł
została wypłacona tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego w Gorlicach (pkt XV).
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, z których w szczególności wynika,
że powód L. K.i pozwana M. C.są rodzeństwem. Ich matką była spadkodawczyni S. K. (2), która zmarła 31.05.2011r.
Poza w/w do kręgu spadkobierców ustawowych po S. K. (2) należały: córka zmarłej, a siostra w/w stron Z. M.oraz
zstępni po ich bracie Z. K.zmarłym 10.07.1995r , tj. powodowie K. M., S. K. (1)i R. K.. Spadkodawczyni pozostawiła
ważny testament notarialny z dnia 18.11.2010r., w którym do całości spadku powołała pozwaną.
Nadto ustalił Sąd, że w skład majątku spadkowego po S. K. (2) wchodziły :
- udział wynoszący 1/2 w prawie własności nieruchomości stanowiącej dz. ewid. nr (...) o pow. 800 m2 położoną w
R., zabudowaną budynkiem piętrowym jednorodzinnym, który to udział spadkodawczyni nabyła w drodze umowy
sprzedaży z dnia 8.07.1999r.,
- udział wynoszący 1/4 w prawie własności w/w nieruchomości, udział wynoszący 1/2 w prawie własności samochodu
osobowego marki T. (...)i środki pieniężne w kwocie 34 151,07 zł zgromadzone na rachunku oszczędnościowym
w Banku(...) w B.nabyte przez spadkodawczynię w drodze spadkobrania po swym synu A. K. (1)zmarłym dnia
24.09.2010r., na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 28.04.2011r.,
W dniu 12.12.2013r. w sprawie I Ns 116/13 tamt. Sądu strony niniejszego postępowania oraz Z. M.zawarły ugodę,
na mocy której dokonując działu spadku po A. K. (1)i S. K. (2)oraz znosząc powstałą pomiędzy nimi współwłasność
ustaliły, iż nieruchomość położona w R.stanowiąca działkę nr (...)oraz samochód osobowy marki T. (...)zostaną
przyznane na wyłączną własność pozwanej za stosownymi spłatami na rzecz pozostałych stron, obliczonymi według
wielkości ich udziałów, nabytych w drodze spadkobrania po A. K. (1)i S. K. (2).
Wartość w/w nieruchomości w niniejszym postępowaniu została oszacowana na kwotę 292 591 zł, zaś wartość
samochodu na kwotę 12 440 zł. Dnia 17.07.2014r. pozwana sprzedała nieruchomość położoną w R. za kwotę 210 000
zł., informując o tym powodów i w dniach 23.07.2014r. oraz 25.07.2014r. dokonała na ich rzecz stosownych spłat,
zgodnie z treścią ugody zawartej w sprawie I Ns 116/13, co wpłynęło na zmianę wysokości dotychczas żądanych przez
nich kwot tytułem zachowku. Finalnie powodowie K. M., R. K. i S. K. (1) wnieśli o zasądzenie na rzecz każdego z nich
kwot po 10 692 zł tytułem zachowku, zaś powód L. K. na rozprawie w dniu 1.12.2014r. ostatecznie zażądał kwoty 60
000 zł tytułem zachowku.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji uznał, że co do zasady powództwa podlegały uwzględnieniu, ale
musiała zostać zweryfikowana ich wysokość. Powołał się Sąd na treść art. 991 k.c. i stwierdził, że każdy z powodów ma
uprawnienie do zachowku po spadkodawczyni S. K. (2), albowiem zgodnie z porządkiem dziedziczenia ustawowego
określonym w art. 931 k.c. i następnych, byliby oni powołani do spadku z ustawy. Ustalając substrat zachowku
Sąd Rejonowy stwierdził, że do spadku po S. K. (2)należał udział wynoszący łącznie ¾ części w prawie własności
nieruchomości położonej w R., którego wartość zgodnie z żądaniem powodów ustalono w oparciu o cenę uzyskaną
przez pozwaną w wyniku sprzedaży w kwocie 210 000 zł, czyli do substratu zachowku zaliczył kwotę 157 500 zł ( ¾ z
210 000 zł ). Poza w/w nieruchomością w skład spadku po S. K. (2)wchodził również udział wynoszący ½ w prawie
własności samochodu osobowego marki T. (...), którego wartość zgodnie z opinią biegłego wynosiła 6 220 zł ( ½ z 12
440 zł) oraz środki pieniężne zgromadzone na rachunku w Banku (...) w B.w kwocie 34 151,07 zł. Łącznie substrat
zachowku ustalił Sąd na kwotę 197 871,07 zł. Na podstawie tych wyliczeń Sąd Rejonowy wskazał, że udział spadkowy
powoda L. K.przy dziedziczeniu ustawowym wynosiłby ¼ część spadku (a więc należna mu wartość zachowku stanowi
kwotę 24 733,89 zł), zaś udziały pozostałych powodów trzecią część z ¼ , która przypadałaby na ich ojca, czyli po 1/12
części dla każdego z nich (a więc należna powodom K. M., R. K.i S. K. (1)wartość zachowku stanowi kwotę 8 244,62 zł).
Ze względu na wynik postępowania, Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powodów częściowy zwrot kosztów
procesu. Biorąc pod uwagę, iż powód L. K. domagał się ostatecznie kwoty 60 000 zł, zaś zasądzono na jego rzecz kwotę
24 733,89 zł (czyli przegrał sprawę w wysokości ok. 70 %), zobowiązano pozwaną do zwrotu na jego rzecz kwoty 1
234,90 zł tytułem częściowego zwrotu poniesionych przez niego kosztów postępowania, na które złożyła się opłata
wpisowa od pozwu oraz koszty zaliczki na poczet opinii biegłych. Z kolei pozostali powodowie żądając ostatecznie
kwot po 10 692 zł, uzyskali w wyniku rozstrzygnięcia kwoty po 8 244,62 zł (zatem ulegli jedynie w ok. 20 % swego
żądania), stąd pozwana została zobowiązana do zwrotu na ich rzecz kwot po 678,75 zł tytułem częściowego zwrotu
poniesionych przez nich kosztów sądowych w postaci wpisu od pozwu. Z uwagi na fakt, iż pozwana również poniosła
koszty sądowe w postaci kosztów zastępstwa procesowego, to biorąc pod uwagę wynik postępowania Sąd I instancji
zobowiązał powodów do solidarnego zwrotu pozwanej części tych kosztów w kwocie 1 800 zł .
Powyższy wyrok zaskarżyła pozwana apelacją, w której zarzuciła :
- naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. mające wpływ na treść wyroku, polegające na błędnej
ocenie materiału dowodowego i wadliwym ustaleniu, że do spadku po S. K. (2)należy udział wynoszący łącznie ¾
części w nieruchomości położonej w R.obj. KW nr (...), wartości 157 500 zł, gdy faktycznie udział ten wynosi ¼ część
wartości 52 500 zł, bowiem w chwili otwarcia spadku po S. K. (2)M. C.była właścicielką ½ części przedmiotowej
nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie sporządzonej w formie aktu notarialnego z dnia 18.11.2010r. Rep.
A nr (...), dlatego łączny substrat zachowku wynosi 92 871,02 zł, a nie 197 871,07 zł,
- naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 481 § 1 k.c. i art. 5 k.c. przez błędne przyjęcie, że odsetki należne
są od chwili wniesienia pozwu, a nie od wydania wyroku ustalającego wysokość należności, którą powodowie w toku
postępowania zmieniali. Pozwana podniosła, że brak było podstaw do przyjęcia, iż pozostawała ona w zwłoce ze
spełnieniem świadczenia, skoro w pkt III ugody zawartej w sprawie I Ns 116/13 odroczono termin płatności do dnia
12.12.2014r.
Wskazując na powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez zastąpienie:
- w pkt I kwoty 24 733,89 zł kwotą 11 609 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.12.2014r.,
- w pkt III (zapewne omyłkowo przez pozwaną oznaczonym pkt II) kwoty 8 244,62 zł kwotą 3 869,63 zł z ustawowymi
odsetkami od dnia 8.12.2014r.,
- w pkt V kwoty 8 244,62 zł kwotą 3 869,63 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.12.2014r.,
- w pkt VII kwoty 8 244,62 zł kwotą 3 869,63 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.12.2014r.,
- w pkt XIV kwoty 1 800 zł kwotą 3 000 zł.
Nadto wniosła o uchylenie pkt X, XI, XII i XIII wyroku oraz o zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów
postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 1 200 zł.
W piśmie procesowym z dnia 19.01.2015r. pozwana zarzuciła nadto:
1. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na nieuwzględnieniu
rzeczywistej wartości majątku spadkowego w chwili wyrokowania,
2. błędną ocenę zebranego materiału dowodowego w zakresie umowy o dożywocie między spadkodawczynią, a
pozwaną,
3. błędne ustalenie stanu faktycznego przez nieuwzględnienie w odniesieniu do powoda L. K. wartości zajętego przez
niego majątku spadkowego przy obliczaniu wysokości jego zachowku.
Do apelacji skarżąca dołączyła wypis aktu notarialnego – umowy o dożywocie z dnia 18.11.2010r., na mocy której S.
K. (2) przeniosła na rzecz M. C. swój udział wynoszący ½ część nieruchomości, stanowiącej zabudowaną działkę nr
(...), w zamian za świadczenia dożywotnie zgodnie z art. 908 k.c.
W odpowiedzi na apelację powód L. K. kwestionował podnoszoną w apelacji okoliczność, jakoby zabrał jakiekolwiek
wartościowe przedmioty z domu w R.. Wniósł o sprawiedliwe rozstrzygnięcie i wypłatę należnego mu zachowku wraz
z odsetkami.
Mając na względzie treść aktu notarialnego z dnia 18.11.2010r. Rep. A nr (...), oraz dowodów
zebranych w Sądzie Rejonowym,
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja okazała się częściowo uzasadniona co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, że stosownie do treści art. 382 k.p.c., sąd drugiej instancji ma nie tylko
uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej,
samodzielnej i swobodnej jego oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów zebranych przed sądem pierwszej i
drugiej instancji (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17.04.1998r., sygn. akt II CKN 704/97,
opubl. OSNC 1998/12/214, Wokanda 1998/7/8, Biul. SN 1998/9/15). Sąd odwoławczy nie ogranicza się jedynie do
kontroli sądu pierwszej instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania dowodowego
przeprowadzonego przed sądem pierwszej instancji i drugiej instancji, władny jest ocenić je samoistnie.
Nie zachodzą w sprawie uchybienia, które Sąd Okręgowy bierze pod uwagę z urzędu, a które powodują nieważność
postępowania – art. 378 § 1 k.p.c.
Zgodnie z treścią art. 991 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do
spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest
małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w
innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu
zachowku, bądź to w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź to w postaci powołania do spadku, bądź
też w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do
pokrycia zachowku albo jego uzupełnienia. Innymi słowy, zachowek to połowa udziału (ewentualnie 2/3 ), jaki by
przypadał uprawnionemu z tytułu dziedziczenia ustawowego, a niepowołanemu przez spadkodawcę do dziedziczenia
w testamencie. Zachowek to instytucja, która w zasadzie ogranicza wolę spadkodawcy rozrządzania swoim majątkiem
na wypadek śmierci, a jej wprowadzenie spowodowane było chęcią ograniczenia pokrzywdzenia spadkobierców
ustawowych, którzy wskutek osobistej woli spadkodawcy zostali pozbawieni możliwości dziedziczenia.
Ustalenie Sądu Rejonowego, iż po spadkodawczyni(...) pozostał udział wynoszący łącznie ¾ części w prawie własności
nieruchomości położonej w R., w świetle treści aktu notarialnego z dnia 18.11.2010r. – umowa o dożywocie, na mocy
której S. K. (2)przeniosła na rzecz M. C.swój udział wynoszący ½ część nieruchomości w zamian za świadczenia
dożywotnie okazało się błędne.
Mając na względzie treść w/w aktu notarialnego, Sąd Okręgowy ustalił, że w skład masy spadkowej po S. K. (2)
wchodził udział wynoszący ¼ część w przedmiotowej nieruchomości, a nie ¾ części. Skoro powodowie zgodnie
wnosili, by wartość należnego im od pozwanej zachowku ustalić w oparciu o cenę, jaką pozwana uzyskała ze sprzedaży
tej nieruchomości w lipcu 2014r. tj. od kwoty 210.000 zł, do substratu zachowku należała zatem wartość 52 500 zł
( ¼ z 210 000 zł ). Finalnie łączny substrat zachowku wyniósł zatem kwotę 92 871,07 zł (52 500 zł + ½ wartości
samochodu, tj. kwota 6 220 zł + oszczędności w wysokości 34 151,07 zł).
Zmiana składu spadku pozostałego po S. K. (2) pociągnęła za sobą konieczność ponownego przeliczenia wartości
zachowku należnego każdemu z powodów.
W sprawie ostatecznie nie było sporne, że powodowi L. K.oraz następcom Z. K.należy się zachowek po S. K. (2)w
wysokości ½ tego, co dziedziczyłby po niej z ustawy, zatem skoro udział spadkowy powoda L. K.przy dziedziczeniu
ustawowym wynosiłby ¼ część spadku, tj. kwotę 23 217,77 zł, więc ½ z tej sumy wynosi kwotę 11 609 zł, natomiast
udziały pozostałych powodów przy dziedziczeniu ustawowym po spadkodawczyni wynosiłyby trzecią część z ¼ (która
przypadałaby na ich ojca), czyli po 1/12 części dla każdego z nich, a więc kwoty po 7 739,25 zł, a zachowek należny
tym powodom wynosi kwoty po 3 870 zł.
Zmiana w zakresie wysokości zasądzonego zachowku należnego powodom pociągnęła za sobą konieczność dokonania
zmiany także w zakresie częściowego zwrotu powodom kosztów postępowania, o których Sąd Rejonowy orzekł w
punktach X, XI, XII i XIII zaskarżonego wyroku. Skoro Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda L. K.
kwotę 11 609 zł, to 5% liczone od tej wartości (opłata od uwzględnionej części pozwu) dało kwotę 580,45 zł, stanowiącą
koszty postępowania, których zwrotem na rzecz w/w powoda obciążył Sąd pozwaną M. C.. Z kolei 5% liczone od
wartości zachowku zasądzonego na rzecz pozostałych powodów w kwotach po 3 870 zł, stanowi kwotę 193,50 zł, którą
Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powodów R. K., S. K. (1) i K. M. tytułem częściowego zwrotu kosztów
procesu za pierwszą instancję.
Pozostałe zarzuty podnoszone przez pozwaną, Sąd Okręgowy uznał za bezzasadne. Pozwana bowiem nie wykazała by
powód L. K. otrzymał od matki darowizny podlegające zaliczeniu na poczet zachowku, a to na niej spoczywał ciężar
dowodu z mocy art. 6 k.c. Tej kwestii nie podnosiła także przed Sądem Rejonowym mimo, że była reprezentowana
przez profesjonalnego pełnomocnika. Nieskuteczne w apelacji okazało się również powołanie pozwanej na treść art.
5 k.c. W pierwszej kolejności warto podkreślić, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazywano wielokrotnie,
że sprzeczność z zasadami współżycia społecznego czy też z zasadami słuszności zachodzi wówczas, gdy w świetle
reguł lub wartości moralnych powszechnie społecznie akceptowanych, żądanie zapłaty należności z tytułu zachowku
musiałoby być ocenione negatywnie. Dokonując osądu roszczenia o zachowek w tym aspekcie trzeba przy tym
mieć na uwadze, że prawa uprawnionego do zachowku przysługujące mu ze względu na szczególny, bardzo bliski
stosunek rodzinny, istniejący między nim a spadkodawcą, służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie
spadkodawca ma względem swoich najbliższych oraz realizacji zasady, iż nikt nie może na wypadek swojej śmierci
rozporządzić swoim majątkiem zupełnie dobrowolnie, z pominięciem swoich najbliższych. Względy te nakazują
szczególną ostrożność przy podejmowaniu oceny o nadużyciu prawa żądania zapłaty sumy pieniężnej odpowiadającej
wysokości zachowku, która nie może opierać się jedynie na ogólnym odwołaniu się do klauzuli generalnej zasad
współżycia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.04.2004r., sygn. akt IV CK 215/03, LEX nr 152889). Zachowek
stanowi minimum zagwarantowanego udziału w spadku spadkobiercy ustawowemu i pozbawić go tego udziału na
podstawie zasad słuszności czy zasad współżycia społecznego można tylko w sytuacjach rzeczywiście wyjątkowych
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.01.2001r., IV CKN 250/00, LEX nr 490432 i uzasadnienie wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 07.02.2013r., II CSK 403/12, LEX nr 1314389). Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodzi.
Okoliczność, że pozwana opiekowała się matką z wyłączeniem pozostałego rodzeństwa, nie jest podstawą do oddalenia
powództwa o zachowek. Pozwana za opiekę otrzymała umową o dożywocie udział w ½ części nieruchomości i na
jej rzecz matka dodatkowo sporządziła testament, a zatem jej zaangażowanie w opiekę nad matką znalazło uznanie
materialne.
Niezależnie od poczynionej zmiany wyroku Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy wskazuje, że nie można czynić
w kierunku Sądu Rejonowego zarzutów nieuwzględnienia rzeczywistej wartości majątku spadkowego w chwili
wyrokowania oraz błędnej oceny zebranego materiału dowodowego w zakresie umowy o dożywocie między
spadkodawczynią, a pozwaną. Jak już wyżej wskazano, dopiero w toku postępowania apelacyjnego pozwana
przedłożyła do sprawy wypis aktu notarialnego, z którego wynikało, że spadkodawczyni przeniosła na rzecz pozwanej
swój udział wynoszący ½ część nieruchomości. Sąd I instancji o tej okoliczności nie miał wiedzy i na podstawie
zgromadzonego materiału dowodowego, którym na chwilę wyrokowania dysponował, wyciągnął prawidłowe wnioski.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., a apelacja w zakresie ponad
dokonaną punktem 1 sentencji zmianę, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.
Częściowe uwzględnienie apelacji pociągnęło za sobą konieczność rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
apelacyjnego na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą wzajemnego ich zniesienia. Nie zasługiwał na
uwzględnienie wniosek pozwanej o zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym
kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 1 200 zł, bowiem Sąd Rejonowy z pewnością ustaliłby wartość zachowku
należnego każdemu z powodów w kwocie niższej, tak jak wyliczył to Sąd Odwoławczy, gdyby w chwili wyrokowania
dysponował umową o dożywocie, z której wynika, iż w skład masy spadkowej wchodził udział S. K. (2)w przedmiotowej
nieruchomości w wysokości ¼, a nie ustalonych przez Sąd I instancji na podstawie zgromadzonego materiału ¾
części. W takich okolicznościach, biorąc pod uwagę fakt, że zaniedbanie w tym zakresie leżało po stronie pozwanej,
nie było żadnych podstaw do uwzględnienia jej wniosku o zwrot kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów
zastępstwa procesowego.
(...)
(...)