Lepiej widzialni, widocznie lepsi

mgr PIOTR G£OWSKI
Specjalista z zakresu materia³ów odblaskowych i w³óknin ocieplaj¹cych
Horus Innowacyjne Materia³y Przemys³owe Sp. z o.o.
Kontakt: [email protected]
Lepiej widzialni, widocznie lepsi
– wp³yw parametrów materia³u odblaskowego
na bezpieczeñstwo u¿ytkownika odzie¿y
Fot. Bildkistl/Fotolia
=KWPKU^ZY]SKNKXSKWK^O\SKĥ_YNLVK]UYaOQYXKYNdSOŜcXSOdXKMdcŜOTO]^OļWcaSNYMdXSaaK\_XUKMRYYQ\KXSMdYXOTaSNYMdXYļMSZYXSOaKŜMdý]^Y^OWK^O\SKĥc]éLK\NdY]ĥKLOTTKUYļMS
Na rynku polskim dostêpnych jest co najmniej kilka rodzajów materia³ów odblaskowych w kolorze
srebrnym, maj¹cych odpowiednie certyfikaty i dopuszczenia. Aby dokonaæ trafnego wyboru, trzeba mieæ na uwadze takie parametry, jak czas u¿ytkowania odzie¿y – ma to zwi¹zek z liczb¹ prañ
i konserwacj¹ odzie¿y oraz gramatur¹ materia³u wierzchniego, z którego wykonana jest odzie¿.
:K\KWO^\cYU\OļVKTéMOTKUYļë^KļWc^\dOLKYU\OļVKëZ\YN_MOX^YaSYNdSOŜc
S³owa kluczowe: TKUYļëWK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMRYNZYaSONXSNYL¸\\YdWSO]dMdOXSOWK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMR
A]^ýZ
Materia³y odblaskowe, nazywane równie¿
potocznie – „odblaskami”, to rozwi¹zanie
znane od nawet nie lat, ale wrêcz kilku ³adnych
dekad. Niemniej jednak, zupe³nie nowym zagadnieniem stan¹ siê wtedy, kiedy spojrzymy
XKXSOZYNUé^OWTKUYļMS
Na rynku polskim dostêpnych jest kilkadziesi¹t rodzajów materia³ów odblaskowych
\¸ŜXcMRZ\YN_MOX^¸aASýU]dYļëaUYVY\KMR
srebrnym i ¿ó³tym, a ka¿dy z nich ró¿ni siê
od poprzedniego detalami. Ich dobór powinien
nastêpowaæ w taki sposób, aby dopasowaæ
materia³ odblaskowy do potrzeb pracownika
aUYX^OUļMSOTKUYļMSZ\dOdMYWYŜXKZYNXSOļë
poziom bezpieczeñstwa u¿ytkownika.
9NZYaSONXSK TKUYļë WK^O\SKĥ¸a YNLVKskowych na odzie¿y wp³ywa na aSNdSKVXYļë
pracownika przez ca³y czas jej u¿ytkowania i,
co za tym idzie, powoduje zmniejszenie pozio-
10
10/2014
,O^^O\`S]SLVO`S]SLVcLO^^O\pSWZKM^YP\OPVOM^S`OWK^O\SKVYXS^]aOK\O\]]KPO^c
Having reflective material on clothing does not mean we are visible when visibility is limited; the quality of that
material is often very low. There are at least a few kinds of reflective materials available on the Polish market;
they are silver, have relevant certificates and are all different. To make the right choice, a few aspects have to
be considered: how long clothing will be used, which is related to how many times clothing will be washed,
how it will be maintained and, last but not least, how thick clothing material is. Those parameters should be
given to the manufacturer of clothing.
Keywords: [_KVS^cYP\OPVOM^S`OWK^O\SKV]\SQR^MRYSMOZVKMSXQ\OPVOM^S`OWK^O\SKVYXMVY^RSXQ
mu ryzyka wypadku. Dlatego wa¿ne jest, aby
NYUYXcaKë YNZYaSONdSKVXcMR ļaSKNYWcMR
wyborów, poniewa¿ widzialny pracownik,
to bezpieczny pracownik. Celem tego artyku³u
TO]^acTKļXSOXSOTKU^Yd\YLSë
2S]^Y\SKZYa]^KXSKSdK]KNKNdSKĥKXSK
WK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMR
Pierwsze informacje nt. materia³ów odblaskowych i próby ich opracowania pojawi³y siê
aVK^KMRBBaSOU_XK^YWSK]^WK^O\SKĥc^O
jako produkt komercyjny, pojawi³y siê „na rynU_nWXSOTaSýMOTNdSO]SýëVK^Z¸ŚXSOTDK\¸aXY
materia³, jak i technologia zosta³y wynalezione
przez firmê 3M (Minnesota Mining and Manufacturing) w Stanach Zjednoczonych.
Materia³y odblaskowe dzia³aj¹ na zasaNdSO YNLSTKXSK ZKNKTéMOQY XK XSO ļaSK^ĥK
AZ\KU^cMOYdXKMdK^YŜOYļaSO^VYXOOVOWOXty odblaskowe wystêpuj¹ce na odzie¿y odbijaj¹
ļaSK^ĥYaUSO\_XU_TOQYŚ\¸NĥKXSO\YdZ\K]dKTé
^OQY ļaSK^ĥKA¸aMdK] ZYa]^KTO a\KŜOXSO
ŜOļaSOMéYXOLSKĥcWļaSK^ĥOW\c]
Znane s¹ dwa rodzaje materia³ów odblaskowych, które ró¿ni¹ siê technologi¹ wykoXKXSKY\Kd]ZY]YLOWYNLSMSKļaSK^ĥK
Pierwszy z nich to materia³ wykonany z mikrokulek szklanych (fot. 1.).
/VOWOX^OW YNLSTKTéMcW Z\YWSOXSO ļaSK^ĥK ]é ^_^KT WSU\Y]UYZSTXOT aSOVUYļMS ]dUVKXO
kulki osadzone na tkaninie. Tak zbudowane
WK^O\SKĥc ]é XKTMdýļMSOT ]ZY^cUKXO XK \cXU_
SXKdcaKXO]\OL\XcWS^KļWKWSXK]dcaKXcWS
XKTMdýļMSOTXKYNdSOŜMdcUKWSdOVUSY]^\dOQKacze. Jest to najstarszy i zarazem najtrwalszy
z materia³ów odblaskowych, szczególnie
odporny na uszkodzenia mechaniczne.
Drugi rodzaj to materia³y odblaskowe mikropryzmatyczne (fot. 2.).
W tej technologii wykonania materia³u
YNLVK]UYaOQY ļaSK^ĥY YNLSTKXO TO]^ Z\dOd
ŒRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rys. Dzia³anie materia³u odblaskowego
0SQ2Ya\OPVOM^S`OWK^O\SKVaY\U]
specjalnie uformowane pryzmaty. Sam efekt
odbicia jest podobny do tego, który wystêpuje
w przypadku wspomnianych mikrokulek.
1\_ZcdKaYNYaOaU^¸\cMRWK^O\SKĥc
YNLVK]UYaO]é]dMdOQ¸VXSOZ\dcNK^XO
ř\¸NĥY\c]PY^S$2Y\_]3XXYaKMcTXO7K^O\SKĥc:\dOWc]ĥYaO=ZdYY
Rozwój sieci drogowej w ostatnich latach
przyczyni³ siê do powstania licznych placów
budowy. W zwi¹zku z tym wy³aniaj¹ siê grupy
zawodowe, w odniesieniu do których szczeQ¸VXOdXKMdOXSOaUYX^OUļMSOLOdZSOMdOħ]^aK
pracy, ma odzie¿ ochronna z odpowiednimi
materia³ami odblaskowymi.
Materia³y odblaskowe s¹ stosowane
na odzie¿y roboczej, zawodowej, ostrzegawczej jak równie¿ w sektorze konsumenckim
– na odzie¿y, wózkach dzieciêcych, butach.
Dziêki nim wzrasta poziom bezpieczeñstwa
Fot. 1. Materia³ odblaskowy wykonany z mikrokulek szklanych
:RY^Y<OPVOM^S`OWK^O\SKVWKNOP\YWWSM\YQVK]]LKVV]
osób znajduj¹cych siê w warunkach ograniMdYXOT aSNYMdXYļMSA ]^Y]_XU_ NY YNdSOŜc
]^Y]YaKXOT Z\dOd =^\KŜ 7SOT]Ué YU\OļVK
to rozporz¹dzenie Rady Ministrów [1]. Umundurowanie dla Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej
YU\OļVYXO TO]^ a \YdZY\déNdOXS_ 7SXS]^\K
Spraw Wewnêtrznych i Administracji [2],
a umundurowanie S³u¿by Celnej opisano
w rozporz¹dzeniu Ministra Finansów [3].
W przypadku odzie¿y ochronnej np. dla
pracowników budownictwa drogowego, okreļVK ^Y \YdZY\déNdOXSO 7SXS]^\K 1Y]ZYNK\US
Pracy i Polityki Spo³ecznej [4]. Odzie¿ ochronna
NVK^OTQ\_ZcdKVSMdKXKTO]^NYļ\YNU¸aYMR\YXc
indywidualnej. Z tego faktu wynikaj¹ konsekwencje formalnoprawne przede wszystkim
dla producentów, gdy¿ odzie¿ ta mo¿e byæ
wprowadzana do obrotu tylko po spe³nieniu
wymagañ wspomnianego rozporz¹dzenia.
Z uwagi na wystêpuj¹ce zagro¿enia, pracownicy zatrudnieni w budownictwie drogowym
powinni u¿ywaæ odzie¿y ostrzegawczej.
Jednym z g³ównych zagro¿eñ wykazywanych
w ocenach ryzyka zawodowego w budownictwie drogowym jest brak dostatecznego
YļaSO^VOXSK WSOT]MK acUYXcaKXSK Z\KMc
a tak¿e sk³adowisk surowców, materia³ów
budowlanych, pomieszczeñ magazynowych
i ci¹gów komunikacyjnych.
Zwi¹zane jest z tym ryzyko potr¹cenia,
zgniecenia pracuj¹cych na tym terenie pracowXSU¸aacXSUKTéMOdL\KU_NYL\OTaSNYMdXYļMS.
Dodatkowym zagro¿eniem wystêpuj¹cym
przy wykonywaniu prac w budownictwie
drogowym jest fakt, ¿e prace te wykonywane
s¹ w otwartej przestrzeni i, co za tym idzie,
w zmiennych warunkach atmosferycznych.
Zwiêkszony poziom ryzyka przy wykoXcaKXS_ YU\OļVYXcMR \YNdKT¸a Z\KM a L_downictwie drogowym zwi¹zany jest z du¿¹
mas¹ transportowanych przedmiotów oraz
z mas¹ i liczb¹ poruszaj¹cych siê maszyn.
8SO WK TONXKU WYŜVSaYļMS MKĥUYaS^OQY aceliminowania tych zagro¿eñ. Skutecznym
sposobem zwiêkszenia bezpieczeñstwa
Z\KMYaXSU¸a TO]^ ZYZ\KaK SMR aSNdSKVXYļMS
przez zastosowanie odzie¿y ostrzegawczej.
Bywa, ¿e ubrania robocze przekazywane pracownikowi przez pracodawcê s¹ produkowane
w ciemnych barwach charakteryzuj¹cych siê
WKĥcWa]Z¸ĥMdcXXSUSOWV_WSXKXMTSļaSO^VXOT
co szczególnie w okresie jesienno-zimowym
WYŜO YdXKMdKë XSONY]^K^OMdXé aSNdSKVXYļë
pracownika. Wówczas dochodzi do sytuacji,
w których kierowcy samochodów dostawczych lub operatorzy maszyn budowlanych
XSO]éa]^KXSOYNZYaSONXSYaMdOļXSONY]^\dOM
Z\KMYaXSUKDLc^Z¸ŚXKSMR\OKUMTKZYaYN_TO
Fot. 2. Materia³y odblaskowe mikropryzmatyczne
:RY^Y7SM\YZ\S]WK^SM\OPVOM^S`OWK^O\SKV
BP 10/2014
11
Tabela 1. Wymagane powierzchnie materia³u odblaskowego w odniesieniu do poszczególnych klas odzie¿y
>KLVO7SXSWKVK\OK]YP\OPVOM^S`OWK^O\SKV]SX\OVK^SYX^YZK\^SM_VK\MVK]]O]YPMVY^RSXQ
-dýļMS]UĥKNYaOYNdSOŜcY]^\dOQKaMdOT
5VK]K
5VK]K
5VK]K
WSXSWKVXOZYaSO\dMRXSOWK^O\SKĥ_aW
Materia³ t³a
0,8
0,50
0,14
Materia³ odblaskowy
0,2
0,13
0,10
Materia³ w wykonaniu po³¹czonym (wykazuj¹cy
aĥKļMSaYļMSWK^O\SKĥ_^ĥKSYNLVK]UYaOQYEG
––
––
0,20
ř\¸NĥY$:8/83=9!$
czêsto wykonywanie gwa³townych manewrów, co stwarza ryzyko potr¹cenia cz³owieka
przez maszynê lub pojazd. Dlatego, dla tej
grupy pracowników przeznaczona jest odzie¿
Y]^\dOQKaMdK Y SX^OX]caXOT aSNdSKVXYļMS
do u¿ytku profesjonalnego.
Zgodnie z PN-EN ISO 20471 [5] w ka¿dym
przypadku odzie¿ ta powinna byæ wykonana
z materia³u fluorescencyjnego (t³a) o barwie
¿ó³tej, pomarañczowej lub czerwonej, o powierzchni min. 0,5 m2 i materia³u odblaskowego o powierzchni, co najmniej 0,13 m2. Materia³
t³a powinien byæ rozmieszczony równomiernie
na powierzchni odzie¿y, tj. z przodu i z ty³u,
KaSOVUYļëZYaSO\dMRXSZYaSXXKLcëaZ\dcbli¿eniu równa z tolerancj¹ ±10%. Natomiast
^KļWcdWK^O\SKĥ_YNLVK]UYaOQYY]dO\YUYļMS
nie mniejszej ni¿ 50 mm, powinny byæ umieszczone podwójnie, poziomo na torsie, rêkawach
i nogawkach spodni.
5VK]cPSUKMTKYNdSOŜcY]^\dOQKaMdOT
KWK^O\SKĥcYNLVK]UYaO
Odzie¿ ostrzegawcz¹ dzieli siê na 3 klasy.
Ka¿dej klasie przyporz¹dkowano minimalne
powierzchnie materia³ów odblaskowych stanowi¹cych elementy odzie¿y (tabela 1).
Na fot. 3. przedstawiono kamizelkê ostrzegawcz¹ klasy 1 z odpowiednio rozmieszczonymi materia³ami odblaskowymi.
12
u¿ytkowania, a przede wszystkim – warunków
konserwacji.
Przed zakupem warto równie¿ sprawdziæ,
czy odzie¿, w któr¹ chcemy wyposa¿yæ naszych pracowników, zosta³a wyprodukowana
z materia³ów certyfikowanych.
Materia³y odblaskowe, które u¿ywane
s¹ do produkcji odzie¿y ostrzegawczej, poaSXXcLcëYNZYaSONXSOTTKUYļMSMdcVSYNZY\XO
XKYU\OļVYXéVSMdLýZ\KħNdSKĥKXSOZY^_^K\MSO
czy intensywne promieniowanie s³oneczne.
.YL\OTTKUYļMSWK^O\SKĥcYNLVK]UYaOZ\dON
wprowadzeniem na rynek poddawane s¹ wielu
^O]^YWWSX$XKļMSO\KXSOdQSXKXSOaXS]USMR
temperaturach, wahania temperatur, wp³yw
YZKN¸aNO]dMd_YNZY\XYļëXKdKLSOQSUYXserwacyjne – s¹ to testy wewn¹trzzak³adowe,
które wykonuje producent. Natomiast w okreļVYXcMR Z\dcZKNUKMR WK^O\SKĥc ^O _dc]U_Té
certyfikaty niezale¿nych akredytowanych
TONXY]^OULKNKaMdcMRQNdSOYU\OļVK]Sý$
– nazwê producenta materia³u
– symbol materia³u
p YNZY\XYļë XK UYX]O\aKMTý ZYNKaKXé
zwykle w cyklach prania domowego, chemiczXOQYaYU\OļVYXOT^OWZO\K^_\dO
Nale¿y zwróciæ uwagê na klasê materia³u
odblaskowego oraz przeanalizowanie jego
YNZY\XYļMSXKUYX]O\aKMTý
5YX]O\aKMTKWK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMR
.YL¸\WK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMR
KaSNdSKVXYļëZ\KMYaXSUK
Materia³y odblaskowe s¹ wra¿liwe
na konserwacjê. Ka¿de pranie, kontakt z wod¹,
Mdc ļ\YNUKWS ZSY\éMcWS TKU \¸aXSOŜ ^K\MSO
w bêbnie pralki, mog¹ spowodowaæ obni¿enie
aĥKļMSaYļMS YNLVK]UYacMR ^cMR WK^O\SKĥ¸a
je¿eli s¹ nieodpowiednio dobrane.
W odniesieniu do ka¿dego materia³u
YU\OļVYXK TO]^ TOQY YNZY\XYļë XK \¸ŜXO
rodzaje i sposoby prania (domowe, chemiczne na sucho, w wysokich temperaturach,
przemys³owe), wyra¿ona zwykle liczb¹ cykli
Z\KXSKZYZ\dOU\YMdOXS_U^¸\OTYNLVK]UYaYļë
materia³u mo¿e siê znacznie obni¿yæ. Producent odzie¿y ostrzegawczej zobowi¹zany
TO]^NYYU\OļVOXSKWKU]cWKVXOTVSMdLcMcUVSUYXserwacyjnych, w wyniku których nie nast¹pi
zmniejszenie poziomu ochrony poni¿ej granic
podanych w PN-EN ISO 20471. U¿ytkownik
takiej odzie¿y powinien przestrzegaæ instrukcji
Obowi¹zuj¹ca do lipca 2013 r. PN-EN 471
dzieli³a materia³y odblaskowe na dwie klasy;
Lcĥ^YZYNdSKĥdOadQVýN_XKaĥKļMSaYļMSYNblaskowe nowych materia³ów. Do materia³ów
klasy 1 zaliczano materia³y odblaskowe wykad_TéMOQý]^YļëZYaSO\dMRXSYaéa]Z¸ĥMdcXXSUK
odblasku nie mniejsz¹ ni¿ 250 cd/(lx×m2);
NVK UVK]c aK\^Yļë ^OQY ZK\KWO^\_ W_]SKĥK
wynosiæ 320 cd/(lx×m2).
W PN-EN ISO 20471, która zast¹pi³a PN-EN
471, nie ma takiego podzia³u, przedstawiono
natomiast cechy odzie¿y zapewniaj¹ce jej odZYaSONXS ]^YZSOħ aSNdSKVXYļMS NY]^Y]YaKXc
NY ^\dOMR YU\OļVYXcMR a XY\WSO ZYdSYW¸a
ryzyka, na które wp³ywaj¹ takie czynniki jak
Z\ýNUYļëZYTKdN_SKU^caXOV_LLSO\XO_Ŝc^kowanie drogi.
Wa¿ny jest równie¿ sposób rozmieszczenia materia³ów odblaskowych na odzie¿y
10/2014
Fot. 3. Kamizelka ostrzegawcza zaliczana do klasy 1
:RY^Y:\Y^OM^S`O`O]^pMVK]]3
ostrzegawczej, który powinien gwarantowaæ
YZ^cWKVXéaSNYMdXYļë_Ŝc^UYaXSUKaUKŜNOT
pozycji. Wymóg ten realizowany jest przez
umieszczanie materia³ów odblaskowych dooko³a sylwetki cz³owieka: na tu³owiu, rêkawach
i nogawkach ubioru (fot. 3.).
Do produkcji odzie¿y ostrzegawczej musz¹
byæ wykorzystywane materia³y o wysokich
ZK\KWO^\KMR TKUYļMSYacMR S YNZYaSONXSMR
ZK\KWO^\KMRaSNdSKVXYļMSDK]^Y]YaKXSOYNpowiedniego materia³u odblaskowego na dany
\YNdKTYNdSOŜcTO]^QaK\KXMTéaSNYMdXYļMSZ\Kcownika przez ca³y czas u¿ytkowania odzie¿y,
co przyczynia siê do znacznej poprawy jego
bezpieczeñstwa.
Jednak¿e, poruszaj¹c siê po drogach,
mo¿na czêsto zaobserwowaæ pracowników
drogowych korzystaj¹cych z odzie¿y z ca³kowicie „spranymi” materia³ami odblaskowymi.
Pracownicy ci oraz ich pracodawcy byæ mo¿e
nie zdaj¹ sobie sprawy z ryzyka, na jakie siê
XK\KŜKTéLéNŚLKQK^OVSd_TéTO,caK\¸aXSOŜ
tak, ¿e pracownicy wierz¹ w „magiczn¹ moc”
materia³ów odblaskowych i s¹ przekonani,
¿e maj¹c na sobie tak¹ odzie¿, niezale¿nie
od jej stanu, s¹ bezpieczni.
>\dOLK dK^OW ZKWSý^Kë ŜO KLc ZYNXSOļë
bezpieczeñstwo wspomnianej grupy pracowników niezbêdne jest zastosowanie dobrej
TKUYļMS WK^O\SKĥ¸a YNLVK]UYacMR ^KU KLc
przez ca³y okres u¿ytkowania odzie¿y ich jaUYļëZYdY]^KaKĥKXKac]YUSWZYdSYWSO4KU
to zrobiæ? Przede wszystkim nale¿y odpowiedzieæ na trzy pytania:
1. Jak d³ugo bêdzie u¿ytkowana odzie¿ –
wi¹¿e siê to z liczb¹ prañ.
2. Jak bêdzie przebiegaæ proces konserwacji – pranie w warunkach domowych, pranie
chemiczne czy przemys³owe.
ŒRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
>KLOVK-OMRcYNdSOŜcaUYX^OUļMSOZYdSYW_\cdcUK
>KLVO-RK\KM^O\S]^SM]YPMVY^RSXQSX^ROMYX^Ob^YP\S]U
:YdSYW\cdcUK
Wysokie ryzyko
ISO 20471 Klasa 3
Wysokie ryzyko
ISO 20471 Klasa 2
-dcXXSUSaZĥcaKTéMO
XKZYdSYW\cdcUK
Z\ýNUYļë ^cZ_Ŝc^UYZYTKdN_ aKXSKN\YQS
> 60 km/h
bierny
d 60 km/h
Wysokie ryzyko
ISO 20471 klasa 1
d 30 km/h
Ļ\ONXSO\cdcUY
d 60 km/h
aktywny
:YdSYW\cdcUKMOMRcYNdSOŜc
najwy¿sza
aSNdSKVXYļë
p
p
p
–
p
p
p
p
–
p
podwy¿szona p
aSNYMdXYļë p
p
p
Niskie ryzyko
d 15 km/h
bierny
d 60 km/h
aktywny
brak
brak
–
p
p
p
aSNYMdXYļë
–
–
p
p
aSNdSKVXYļëNdSOXXKSXYMXK
€aSNdSKVXYļëdUKŜNOT]^\YXc
\YdZYdXKaKVXYļë]cVaO^US
opasanie torsu
SVYļëSTKUYļëaNdSOħSaXYMc
aSNdSKVXYļëNdSOXXKSXYMXK
€aSNdSKVXYļëdUKŜNOT]^\YXc
\YdZYdXKaKVXYļë]cVaO^US
opasanie torsu
SVYļëSTKUYļëaNdSOħSaXYMc
aSNdSKVXYļëNdSOXXKSXYMXK
aSNdSKVXYļëdUKŜNOT]^\YXc
\YdZYdXKaKVXYļë\_MR¸aTOļVS^cVUYWYŜVSwe (niekoniecznie opasanie torsu)
SVYļëSTKUYļëaNdSOħSaXYMcXSOUYXSOMdXSO
ISO 20471)
wiêcej swobody w kolorystyce i wzornictwie
aSNdSKVXYļëXYMXK
aSNdSKVXYļë d UKŜNOT ]^\YXc \YdZYdXKaKVXYļë \_MR¸a TOļVS ^cVUY WYŜVSaO XSOUYniecznie opasanie torsu)
SVYļë S TKUYļë a XYMc XSOUYXSOMdXSO 3=9
20471)
brak „gad¿etów”
jasne kolory
ZSZSXQSV_LMdýļMSYaOdK]^Y]YaKXSOWKteria³u odblaskowego
NYaYVXKSVYļëSTKUYļë
ř\¸NĥY$:8/83=9!NK^KacNKXSKMdO\aMK\]^\
3. Jaka jest gramatura i rodzaj materia³u
wierzchniego, z którego bêdzie wykonana
odzie¿ – chodzi o tarcie materia³u wierzchniego
z materia³em odblaskowym podczas procesu
konserwacji.
Je¿eli ju¿ wiemy, ile razy odzie¿ bêdzie
prana, w jakich warunkach i na jaki materia³
bêdzie naszyty materia³ odblaskowy, mo¿emy
dobraæ go tak, aby z jednej strony nie ponosiæ
zbêdnych kosztów, ale z drugiej mieæ pewXYļëŜOZ\dOdMKĥcMdK]_Ŝc^UYaKXSKWK^O\SKĥ
odblaskowy bêdzie pe³ni³ swoj¹ funkcjê. Firmy
zatrudniaj¹ce pracowników, którzy pracuj¹
a aK\_XUKMR Y YQ\KXSMdYXOT aSNYMdXYļMS
powinny zadbaæ, aby dostarczana odzie¿ by³a
YNZYaSONXSOTTKUYļMSNVK^OQY^KUaKŜXOTO]^
aby stawiaæ wymagania producentom.
Wprowadzenie minimalnych wymagañ dla
materia³u odblaskowego, który bêdzie naszyty
na odzie¿y jest niezbêdne i u³atwia kieruj¹cemu
pojazdem zaplanowanie i wykonanie wszelkich manewrów pozwalaj¹cych na ominiêcie,
unikniêcie potr¹cenia pracownika czy osoby
znajduj¹cej siê na drodze.
W procesie u¿ytkowania nastêpuje poQY\]dOXSO TKUYļMS YNdSOŜc Qĥ¸aXSO a acXSU_
UYX]O\aKMTS =ZKNOU YNLVK]UYaYļMS ZYXSŜOT
YU\OļVYXOQYZYdSYW_YLXSŜKaSNdSKVXYļëZ\Kcownika do dystansu ok. 25-30 m, co w wielu
sytuacjach mo¿e okazaæ siê niewystarczaj¹ce
i tym samym doprowadziæ do potr¹cenia,
XKaO^dO]U_^USOWļWSO\^OVXcW
:YN]_WYaKXSO
Materia³y odblaskowe znalaz³y zastosowanie zarówno w naszym ¿yciu zawodowym,
jak i prywatnym. Dziêki nim poprawia siê
zarówno poziom bezpieczeñstwa, jak i komfort pracy. Materia³y odblaskowe stosowane
na odzie¿y ostrzegawczej, roboczej, zawoNYaOT XSO dKa]dO ]é YNZYaSONXSOT TKUYļMS
Jest to nastêpstwem braku wiedzy dotycz¹cej
TKUYļMSWK^O\SKĥ¸aYNLVK]UYacMRY\KdL\KUSOW
wymagañ stawianych przy zakupie odzie¿y
przez pracodawcê. Ponadto, czêsto przyjmuje
siê cenê jako g³ówne kryterium przy zakupie
odzie¿y roboczej lub podczas sporz¹dzania
specyfikacji przetargowej. Nale¿y równie¿
zwróciæ uwagê, ¿e samo zalecenie u¿ycia ma^O\SKĥ_ YNLVK]UYaOQY LOd YU\OļVOXSK TKUYļMS
na ubraniach osób, które przebywaj¹ w miej]MKMRYYQ\KXSMdYXOTaSNYMdXYļMSXSOYdXKMdK
¿e bêd¹ one bardziej bezpieczne, a kierowanie
siê tylko cen¹ danego wyrobu mo¿e naraziæ
je na niebezpieczeñstwo.
Osoby, które zajmuj¹ siê przygotowaniem
specyfikacji przetargowych powinny posiadaæ
odpowiedni¹ wiedzê na temat materia³ów
odblaskowych, co w znacznej mierze przyczyni
siê do unikniêcia b³êdów oraz pozwoli na stawianie producentom odpowiednich wymagañ.
Je¿eli te osoby takiej wiedzy nie posiadaj¹,
warto zwróciæ siê do producenta lub autoryzowanego dystrybutora o pomoc w doborze
odpowiedniego materia³u. Tylko wówczas
mo¿na liczyæ na to, ¿e materia³y odblaskowe
zastosowane na odzie¿y bêd¹ odpowiedniej
TKUYļMSSLOdZSOMdOħ]^aY_Ŝc^UYaXSU¸aLýNdSO
utrzymane na odpowiednim poziomie przez
ca³y okres jej u¿ytkowania. Niestety zdarza siê,
¿e informacje zawarte w specyfikacji przetargowej opisuj¹cej parametry odzie¿y s¹ niepe³ne
S XSOTK]XO TOŜOVS MRYNdS Y TKUYļë WK^O\SKĥ¸a
odblaskowych, które maj¹ byæ u¿yte – cytat:
„z naszytymi elementami odblaskowymi o sze\YUYļMSMWp\ýUKacSXYQKaUSn>KUYU\OļVYXO
wymaganie nie jest wystarczaj¹ce, nara¿a
pracodawcê na zakup odzie¿y z najtañszymi
WK^O\SKĥKWSYNLVK]UYacWSaé^ZVSaOTTKUYļMS
poniewa¿ ¿aden z producentów, oferentów,
przy takim zapisie w specyfikacji, dbaj¹c o swój
zysk, nie bêdzie stosowa³ materia³ów wysokiej
TKUYļMSSadaSédU_d^cWWK^O\SKĥYNLVK]UYac
]dcLUY]^\KMS]aYTOaĥKļMSaYļMS
Jedyn¹ skuteczn¹ i, jak siê okazuje, coraz
MdýļMSOT]^Y]YaKXéWO^YNéYMR\YXcSX^O\O]¸a
_Ŝc^UYaXSUKTO]^YNZYaSONXSNYL¸\SYU\OļVKnie parametrów materia³ów odblaskowych
na etapie projektowania odzie¿y. Ka¿da odzie¿
jest inna: jedna ma s³u¿yæ pó³ roku, inna rok
czy nawet dwa lata. Ponadto, jedna bêdzie
prana w domu, inna w pralniach przemys³owych. Wszystko to ma olbrzymie znaczenie
a UYX^OUļMSO NYLY\_ ^KļWc YNLVK]UYaOT
?Ŝc^UYaXSUYU\OļVKTéMTKUYļëZYaSXSOXZYNKë
Z\dONO a]dc]^USW ]dO\YUYļë ^KļWc WW
– zgodnie z PN-EN ISO 20471), ponadto
liczbê cykli prañ i ich sposób (w warunkach
domowych, chemiczne czy przemys³owe)
adKVOŜXYļMSYNYU\O]__Ŝc^UYaKXSKYNdSOŜc
maj¹c na uwadze, ¿e 1 rok to ok. 50 cykli.
Ubrania z elementami odblaskowymi
nie zapewniaj¹ ca³kowitego bezpieczeñstwa,
jednak dziêki zapewnieniu odpowiedniej wiNdSKVXYļMS Z\KMYaXSUK dXKMdXSO dWXSOT]dKTé
ryzyko wypadku.
Maj¹c na uwadze bezpieczeñstwo nale¿y
pamiêtaæ o tym, ¿e samo posiadanie materia³u
YNLVK]UYaOQYXKYNdSOŜcLOdYU\OļVOXSKTOQY
TKUYļMS LOdZSOMdOħ]^aK XSO ZYNXY]SAK\^Y
ZYļaSýMSëUSVUKMRaSVSNYUYXKëYNZYaSONXSOQY
doboru materia³u odblaskowego do poszczególnych rodzajów odzie¿y.
BIBLIOGRAFIA
[1] Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r.,
w sprawie umundurowania, legitymacji, dystynkcji i znaków identyfikacyjnych, stra¿ników gminnych, miejskich
(DzU z dnia 29 sierpnia 1998 r. nr 112, poz. 713)
[2] Rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych
i Administracji z 30 listopada 2005 r., w sprawie umundurowania stra¿aków Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej (DzU
z dnia 10 stycznia 2006 r. nr 4, poz.25)
[3] Rozporz¹dzenie Ministra Finansów z 18 kwietnia 2000 r.
w sprawie umundurowania funkcjonariuszy celnych (DzU
z dnia 20 maja 2000 r. nr 41, poz. 479, z 2002 r. nr 43, poz. 399)
[4] Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Spo³ecznej z 31 marca 2003 r. (DzU z dnia 10 maja 2003 r.,
nr 80, poz.725)
[5] PN-EN ISO 20471:2013-07 Odzie¿ o intensywnej wiNdSKVXYļMSp7O^YNcLKNKXSKSacWKQKXSK
BP 10/2014
13