Przeczytaj cały artukuł

Prof. dr hab.med. Leszek Pawelczyk,
Kierownik Kliniki Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Zrosty są efektem naturalnego procesu gojenia się uszkodzonych tkanek, do czego w
mniejszym lub większym stopniu dochodzi w czasie operacji w wyniku różnego rodzaju
urazów. Przyczynami doprowadzającymi do ich wytworzenia mogą być m.in. czynniki
mechaniczne, termiczne czy chemiczne. Z jednej strony, tworzenie się zrostów jest
procesem bardzo korzystnym, czy też wręcz niezbędnym, ponieważ zabezpiecza
homeostazę całego organizmu, a z drugiej może doprowadzić do wczesnych lub odległych
powikłań pooperacyjnych skutkujących niekiedy na całe życie. Należą do nich: ból w jamie
brzusznej, niedrożność jelit prowadząca zazwyczaj do powtórnej interwencji chirurgicznej,
pogorszenie jakości życia oraz wzrost przyjęć do szpitali. Problem ten jest szczególnie
istotny u kobiet w wieku rozrodczym ponieważ może doprowadzić do niepłodności. Szacuje
się, że zrosty pooperacyjne występują u ok. 60 – 90 % kobiet poddanych operacjom
ginekologicznym a po ich usunięciu pojawiają się ponownie, jako zrosty wtórne u ok. 85%
pacjentów.
W związku z powyższymi konsekwencjami niezwykle istotne jest zapobieganie
powstawaniu zrostów. Możliwości działania w tym zakresie można podzielić na dwie grupy:
właściwa technika operacyjna oraz stosowanie preparatów przeciwzrostowych. Pierwsza
grupa obejmuje m.in. sposób dostępu do jamy brzusznej. Wykazano, że operacje
wykonywane na drodze laparoskopii tj. bez otwierania powłoki brzusznej ponad czterokrotnie
zmniejszają ryzyko wystąpienia zrostów pooperacyjnych w porównaniu do operacji
klasycznych. Ponadto takie działania jak: ograniczone do minimum manipulowanie
tkankami, dbałość o hemostazę, precyzyjne zbliżanie do siebie płaszczyzn tkankowych,
stosowanie najmniej traumatyzujących nici chirurgicznych, zapobieganie wysychaniu tkanek,
unikanie infekcji wewnątrzotrzewnowej czy płukanie rękawiczek przed operacją celem
usunięcia z nich talku zmniejszają prawdopodobieństwo następowych zrostów.
Jednak, pomimo stosowania powyższych zasad nie udaje się całkowicie wykluczyć
ryzyka wytworzenia zrostów pooperacyjnych. Dlatego od wielu lat trwają intensywne
działania nad uzyskaniem optymalnego barierowego preparatu przeciwzrostowego. Obecnie
na świecie oraz w Polsce powszechnie stosowane są dwa takie środki. Jednym z nich jest
4% roztwór ikodekstryny oraz wprowadzony niedawno i zyskujący coraz większą
popularność skondensowany kwas hialuronowy (Hyalobarrier Gel). Należy podkreślić, że
Hyalobarrier Gel jest niezwykle wygodny w użyciu a ponadto stosując ten preparat nie
pozostawia się w jamie brzusznej płynu, w przeciwieństwie do roztworu ikodekstryny
(ok.1000ml). Kolejnym, niezwykle istotnym wskazaniem do stosowania Hyalobarrier Gel-u
jest możliwość jego aplikacji do jamy macicy po histeroskopowych operacjach usunięcia
zrostów i przegród wewnątrzmacicznych u kobiet z problemami rozrodu. Jest to praktycznie
pierwszy przeciwzrostowy preparat do takiego zastosowania, a nasze dotychczasowe
doświadczenia w tym zakresie są wręcz znakomite.