Spis treści

Spis treści
Wprowadzenie
Narodziny poetyki (Arystoteles 384 - 322 p.n.e.)
5
25
Arystoteles i Platon. Przedmiot poetyki. Genologia. Budowa tragedii. Pragmatyczny model poezji. Katharsis. Mimesis. Arystoteles
a orientacje naturalistyczne i kreacjonistyczne w nauce o literaturze.
Rozum i rzemiosło (estetyka klasycyzmu francuskiego) . .
34
Poetyka normatywna a nauka o literaturze. Klasycyzm. Forma.
Imitatio. Naśladowanie a problemy natury, rozumu i świata empirycznego. Poetyka i filozofia kartezjańska. Socjologiczne korzenie
poetyki. Aktualność koncepcji sztuki jako realizacji systemu konwencji. Kod języka poetyckiego.
Sztuka
jako praktyka
samocelowa
(Kant
1724 -1804)
...
44
Powstanie estetyki i zagadnienia smaku. Metodologiczny zamiar
Kanta. Uzasadnienie władzy sądzenia. Krytyka literacka i nauka.
Funkcja estetyczna. Forma i formalizm. Symbolizm w poezji. Kant
i strukturalizm.
Historia i poznanie (Hegel 1770 - 1831)
55
Filozofia a teoria sztuki. Poezja i poetyckość. Kwestie języka i wypowiadania. Specyfika poezji. Literatura a rzeczywistość. Poznanie
i realizm. Historyzm jako postawa interpretacyjna. Kontynuacje
myśli Hegla.
Estetyka pozytywizmu (Taine 1829 - 1893)
Projekt unaukowienia humanistyki. Nomotetyzm i naturalizm.
398
77
Metoda. Uwarunkowania literatury. Genetyzm i psychologizm.
Psychologia jako podstawa integracji humanistyki. Kryteria wartościowania w historii sztuki. Historia literatury. Krytyka pozytywizmu (marksizm, „filozofia życia", strukturalizm). Pozytywizm
w wieku XX i dylematy nauki o literaturze.
Metoda filologiczno-historyczna
94
Filologia. Scherer, Lanson i problemy historii literatury. Postawa
antypozytywistyczna Kleinere. Zasady naukowości. Syntezy historyczne a systemy wartości. Znaczenie dzieła.
Przełom antypozytywistyczny w nauce o literaturze . . .
111
Krytyka scjentyzmu. Humanistyka. Neokantyzm. Nomotetyzm
i idiografizm. Teoria ekspresji Crocego. Husserlowska krytyka
psychologjzmu. Dilthey i teoria świata ducha. Literatura i ekspresja. Symbolizm w poezji i światopogląd poetycki. Czytelnik. Rozumienie. Relatywizm a socjologia poznania. Problemy podmiotu
wiedzy.
Fenomenologia literatury (Ingarden 1893- 1971)
129'
Fenomenologia. Budowa dzieła literackiego. Fikcja a jakości
strukturalne utworu. Postawa estetyczna a funkcja estetyczna. Ingardena poglądy na język poetycki a poetyka lingwistyczna. Fenomenologia i strukturalizm. Lektura. Nauka o literaturze. Kontynuacje.
Nieświadomość i język (psychoanaliza)
157
Sytuacja psychoanalizy. Teoria nieświadomości. Poglądy Freuda
na literaturę. Język pragnienia. Symbolika. Psychoanaliza literacka: Jung, Frye, Mauron. Problemy języka. Teoria języka poetyckiego Kristevej.
Dylematy realizmu (Lukäcs 1885 - 1971)
176
Teoria świadomości klasowej a historia literatury. Proces historycznoliteracki. Realizm. Wartościowanie. Awangarda. Lukâcs
a Brecht. Metoda strukturalno-genetyczna. Lukacs a estetyka
marksistowska.
Formalizm rosyjski
198
Teoria literatury. Przedmiot poznania. Język poetycki. Forma
a treść. Chwyt. Badania nad prozą. Fabuła i sjużet. Morfologia
bajki Proppa. Problemy skazu. Teoria ewolucji literackiej Tynianowa.
399
Strukturalizm
211
Metoda strukturalna. Lingwistyka de Saussure'a. Struktura i system w teorii literatury (strukturalizm czeski). Problemy historii
literatury. Jakobson — problemy komunikacji literackiej. Funkcja poetycka. Język a semantyka. Poezja gramatyki. Badania nad
narracją: Lévi-Strauss, Barthes, Todorov. Semantyka strukturalna
Greimasa, Wyobraźnia semiologiczna.
Semiotyka
237
Teoria znaku de Saussure'a i Peirce'a. Dzieło literackie jako znak:
Morris, Mukafovsky i Lévi-Strauss. Modelowanie w sztuce. Poezja
a ikoniczność. Wtórne systemy modelujące — Łotman. Poziomy
znaczeniowe i ich transformacje —• Barthes. Koncepcja literatury
i lektury Barthesa. Semiologia znaczenia a teoria komunikacji literackiej. Koncepcja produktywności znaczeniowej — Kristeva.
Osiągnięcia semiotyki.
Literatura jako dialog (Bachtin 1897 - 1975)
266
Pozycja naukowa Bachtina. Walka z formalizmem. Marksistowska krytyka strukturalizmu — Wołoszynow. Dialog jako interakcja
i dialog w literaturze. Filozofia słowa. Teoria powieści. Proces
historycznoliteracki. Literatura a kultura. Konsekwencje metodologiczne.
Literatura i alienacja (marksizm)
293
Estetyka marksistowska a problemy literatury. Literackie formy
ideologiczne. Realizm. Ideologia I sprzeczności produkcji literackiej. Literatura jako instytucja. Alienacja sztuki. Szkoła frankfurcka. Literatura i aparaty ideologiczne. Język literacki a instytucje szkolnictwa. Sztuka rewolucyjna. Lektura rewolucyjna
a lektura estetyczna. Literatura a dezalienacja. Świadomość krytyczna i rewolucyjne przesłanie teorii.
Przypisy
323
Indeks nazwisk
390