WEKTORY

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gryficach
uprzejmie informuje, Ŝe jak co roku dzień 7 kwietnia obchodzony jest jako
Światowy Dzień Zdrowia
KaŜdego roku motyw przewodni Światowego Dnia Zdrowia poświęcony
jest innej tematyce
- priorytetowym problemom z zakresu zdrowia publicznego.
W roku 2014 tematem przewodnim będą
CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ WEKTORY
WEKTORY
to organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasoŜytów.
Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje
na inne organizmy, często na ludzi.
W ten sposób mogą wywoływać choroby, które zagraŜają Ŝyciu lub zdrowiu człowieka.
PRZYKŁADY CHORÓB PRZENOSZONYCH PRZEZ WEKTORY:
1/. MALARIA - (zwana inaczej zimnicą) jest śmiertelną chorobą pasoŜytniczą, przenoszoną
na człowieka poprzez ukłucie zainfekowanego komara.
Jest to choroba o gwałtownym przebiegu. Występuje w ponad 100 krajach świata. Są
to przede wszystkim obszary tropikalne takie jak: Afryka Subsaharyjska, Ameryka
Środkowa i Południowa, Azja i wyspy Pacyfiku. Kraje te odwiedza ponad 125
1
milionów turystów rocznie, a około 30 tysięcy z nich wraca zaraŜonych zarodźcem
malarii.
Zachorowaniu na malarię moŜna zapobiegać, poprzez:
o
unikanie ukąszeń komarów poprzez stosowanie środków odstraszających,
o
przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych po zachodzie słońca, poniewaŜ
komary wykazują największą aktywność w nocy,
o stosowanie
odpowiednich
leków
przeciwmalarycznych,
zwane
chemioprofilaktyką lub profilaktyką farmakologiczną. polega na stosowaniu
niewielkich dawek leków przeciwmalarycznych przez osobę podróŜującą w
rejony występowania malarii, co powstrzymuje namnaŜanie i rozwój
zarodźców w organizmie turysty w razie ukłucia przez zaraŜonego pasoŜytem
komara. Wszystkie leki przeciwmalaryczne wydawane są dla podróŜnych na
podstawie recepty lekarskiej.
W celu ustalenia zasad profilaktyki malarii
oraz wyboru właściwego leku
najlepiej udać się do poradni medycyny podróŜy,
a wcześniej przygotować najwaŜniejsze dane na temat wycieczki, tj.
szczegółowa
jej trasa, okres pobytu w tropiku i termin wyjazdu oraz
,
planowane na wakacjach aktywności.
Szczegółowe wiadomości, co do planów wyjazdowych pozwalają
lekarzowi ocenić bezpieczeństwo podróŜy oraz dokonać optymalnego
wyboru metod zapobiegania malarii
Początkowe objawy malarii mogą przypominać przeziębienie, dlatego jeŜeli wystąpi
jeden z objawów takich jak: gorączka, osłabienie, ból głowy czy ból mięśni naleŜy
natychmiast zgłosić się do lekarza. Szybkie rozpoznanie i pilne leczenie ratuje Ŝycie!
2
2/. BORELIOZA,
KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU
choroby przenoszone
przez kleszcze
Kleszcze to stawonogi, które są pasoŜytami zewnętrznymi ludzi i zwierząt.
Przenoszą liczne patogeny, takie jak wirusy, bakterie czy pierwotniaki, które
wywołują u człowieka bardzo groźne choroby zakaźne i pasoŜytnicze.
Występują najczęściej na łonie natury, moŜna je spotkać w lesie, na łące, w okolicach
jezior czy w parkach miejskich.
śyją w strefie przygruntowej, w miejscach lekko wilgotnych i obfitujących w
roślinność. Znajdują się na spodniej stronie liści lub na gałęziach w pobliŜu ścieŜek,
po których chodzimy.
Istnieje ponad 800 gatunków kleszczy, z czego w Polsce Ŝyje 21 gatunków.
Aktywność kleszczy rozpoczyna się gdy temperatura przekroczy 8ºC ,czyli zazwyczaj
wraz z nadejściem wiosny i trwa do jesieni. Łagodna zima i wilgotne lato sprzyjają
wysokiej rozrodczości i małej umieralności kleszczy, co powoduje zwiększenie tempa
ich rozprzestrzeniania się.
Kleszcze w czasie ukłucia przekazują do krwi ludzi i zwierząt bakterie i wirusy, które
mogą wywoływać groźne choroby zakaźne.
Ukąszenie jest bezbolesne, poniewaŜ ślina kleszcza zawiera wiele substancji
biochemicznych, w tym substancje łagodzące ból, które powodują, Ŝe nie czujemy
ukłucia.
Do zakaŜenia człowieka dochodzi w trakcie ssania krwi przez kleszcza, w sytuacji gdy
pasoŜyt jest zakaŜony bakteriami i wirusami wywołującymi choroby. Najgroźniejsza
jest bakteria – krętek – wywołująca boreliozę i wirusy powodujące wirusowe
zapalenie mózgu. Obie choroby stwarzają niebezpieczne dla zdrowia powikłania.
Aby upragnionego wypoczynku na łonie natury nie zakłócił stres związany z ukłuciem
kleszcza, naleŜy pamiętać o właściwej profilaktyce, tj.
odpowiednie ubranie – nosić w lesie odpowiednią odzieŜ zakrywającą jak
najwięcej części ciała tj. długie spodnie i koszule z długim rękawem najlepiej
zakończone ściągaczem, pełne obuwie i skarpety. NaleŜy unikać jaskrawych
kolorów, bo te najbardziej przykuwają uwagę kleszczy;
3
staranne obejrzenie całego ciała po powrocie z lasu lub parku. Kleszcze zanim
zakotwiczą się w skórze, poszukują odpowiedniego miejsca do wkłucia. U dzieci
najczęściej / w około 70% przypadków / lokalizują się na głowie, zazwyczaj na
granicy włosów i za uszami. U dorosłych w miejscach, gdzie skóra jest delikatna
np. pod kolanami, w pachwinach, zgięciach stawów, na brzuchu. Właściwości
skóry dziecka sprzyjają silniejszym odczynom po ukąszeniach;
stosowanie środków odstraszających (repelentów), których substancje aktywne
powodują, Ŝe człowiek jest niewyczuwalny dla kleszczy. Środki te dostępne są w
aptekach;
W przypadku zauwaŜenia kleszcza naleŜy go jak najszybciej usunąć ze skóry. Ryzyko
zakaŜenia rośnie wraz z czasem zakotwiczenia na ciele ofiary.
Kleszcza ze skóry naleŜy wyciągnąć pęsetą a miejsce ukłucia zdezynfekować.
Nie wolno go wcześniej smarować tłuszczem, poniewaŜ dusząc się, zwiększa
wydzielanie śliny, w której mogą być bakterie lub wirusy.
Jeśli po ukłuciu przez kleszcza (lub pobycie w lesie) zauwaŜymy na
skórze nietypowy rumień naleŜy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Nie moŜna lekcewaŜyć Ŝadnej zmiany.
Lekarz zadecyduje czy potrzebne jest dalsze leczenie.
Zaleca się szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Światowa
Organizacja Zdrowia zaleca szczepienie następujących grup osób:
pracownicy leśni,
pracownicy mający kontakt z materiałem zakaźnym, np. laboranci,
turyści podróŜujący w regiony ryzyka KZM.
Szczepionki przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są dostępne zarówno dla
dorosłych, jak i dzieci.
Nie ma szczepień przeciw boreliozie !
4