Pami´ci Abramka Koplowicza

˚YCIE KULTURALNE
Pami´ci Abramka Koplowicza
Latem w ciechociƒskich sanatoriach kwitnie ˝ycie
kulturalne. I to nie tylko dzi´ki animatorom, którzy
starajà si´ uatrakcyjniç kuracjuszom pobyt w uzdrowisku. Równie˝ sami goÊcie organizujà imprezy artystyczne. 1 sierpnia w Klinice Uzdrowiskowej „Pod T´˝niami” odby∏ si´ wieczór literacki pod nazwà „Poezja
∏àczy narody”. PoÊwi´cono go przypomnieniu twórczoÊci Abramka, jedynego syna Mendla i Yochet Gittel
Koplowiczów. Po przedwczeÊnie zmar∏ym poecie pozosta∏o kilka utworów wydanych dzi´ki jego przyrodniemu bratu Eliezarowi Grynfeldowi. Ksià˝ka „Utwory
w∏asne” jest lekturà dodatkowà w izraelskich szko∏ach,
a wiersz „Marzenie” zosta∏ przet∏umaczony na kilkanaÊcie j´zyków. Jego lektura jest wstrzàsajàca. M∏ody
ch∏opiec ma nadziej´ na dalsze ˝ycie, pisze optymistycznie o tym, co go jeszcze spotka. Jednak los by∏
okrutny. Abram Koplowicz zosta∏ wywieziony z Litz-
mannstadt Getto ostatnim transportem do Auschwitz
i tam zamordowany w wieku 14 lat.
Imprez´ prowadzi∏ mi∏oÊnik poezji W∏adys∏aw
Brzuzy z E∏ku. Wieczór obudzi∏ wspomnienia ocala∏ych z holokaustu, którzy przybyli na spotkanie. Co
roku polscy ˚ydzi przyje˝d˝ajà na wypoczynek i kuracj´ do Ciechocinka, w którym przed II wojnà bywali
ich rodzice. Rachela Grynfeld jest chyba jednà z najwierniejszych kuracjuszek uzdrowiska. Bywa∏a pod
t´˝niami w latach 30. XX wieku ze swojà rodzinà, a
po 1945 r. przyje˝d˝a∏a z m´˝em i dzieçmi. Wspomnienia o uzdrowisku z lat dzieciƒstwa zawar∏a w ksià˝ce
„Gwizd ˝ycia” napisanej wspólnie z m´˝em Eliezerem
Grynfeldem. Kolejne wydanie ukaza∏o si´ w∏aÊnie nak∏adem Uniwersytetu ¸ódzkiego. (Fragmenty ksià˝ki
opublikowa∏am przed laty w „Zdroju Ciechociƒskim”)
Tekst i fot. Aldona Nocna
Na zdj´ciu od lewej: Eliezar (Lolek) Grynfeld i W∏adys∏aw Brzuzy
Abram Koplowicz przyszed∏ na Êwiat 18 lutego 1930 r. w rodzinie rabina Mendla Koplowicza. Zdà˝y∏
ukoƒczyç jedynie dwie klasy szko∏y podstawowej, kiedy wybuch∏a wojna. Znalaz∏ si´ w getcie ∏ódzkim,
gdzie pracowa∏ jak niemal wszyscy mieszkaƒcy zamkni´tej dzielnicy. Pisa∏ wiersze i obrazki satyryczne,
rysowa∏. Zginà∏ w Auschwitz w 1944 r. Po latach jego przyrodni brat Eliezer (Lolek) Grynfeld wyda∏ wiersze
Abramka i dba o to, by ciàgle trwa∏a pami´ç o niewinnej ofierze holokaustu. Orygina∏ zeszytu jest przechowywany w Instytucie Pami´ci w Yad Vashem w Jerozolimie. Jedna z ulic w ¸odzi nosi jego imi´. Abram
Koplowicz jest bowiem symbolem wspólnoty narodów polskiego i ˝ydowskiego. Rysunek Abramka sta∏ si´
logo 65. rocznicy likwidacji getta ∏ódzkiego, która by∏a uroczyÊcie obchodzona 25 sierpnia. Szkic zosta∏
wykonany przez m∏odego poet´ na ok∏adce zeszytu z wierszami, jakie po sobie pozostawi∏. Przedstawia
wie˝e koÊcio∏a Wniebowzi´cia NajÊwi´tszej Marii Panny przy ul. Zgierskiej – centralnego punktu getta ∏ódzkiego. Obok narysowany jest drewniany most, który ∏àczy∏ dwie cz´Êci dzielnicy ˝ydowskiej. W tym roku
zosta∏y wybite dwie monety- 2 z∏ i 20 z∏ z rysunkiem Abramka. Wybitny polski kompozytor Krzysztof Penderecki skomponowa∏ na rocznic´ likwidacji getta w ¸odzi „Kadisz. ˚ycie za ˝ycie. ¸ódzkim Abramkom,
którzy chcieli ˝yç. Polakom, którzy ratowali”, przeznaczony na chór m´ski, orkiestr´ i g∏osy solowe. Premiera
utworu odby∏a si´ 29 sierpnia w Teatrze Wielkim w ¸odzi.
15
ZDRÓJ CIECHOCI¡SKI sierpieƒ 2009