Ochrona własności intelektualnej

Ochrona własności intelektualnej
Własność intelektualna leży w obszarze dóbr osobistych. Tę dziedzinę prawa nazywamy prawem na dobrach
niematerialnych. Zajmuje się ono zagadnieniami:
1) dóbr osobistych nieintelektualnych
− życie i zdrowie
− cześć, honor, dobre imię
− imię, nazwisko, pseudonim
− swoboda sumienia i wyznania
− wolność, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania
2) dóbr osobistych intelektualnych:
− prawa autorskie i prawa pokrewne
− prawa własności przemysłowej
Prawa autorskie i prawa pokrewne chronione są w oparciu o Kodeks cywilny i ustawę o prawie autorskim i prawach
pokrewnych.
osobiste prawa autorskie
Czego można się domagać
w razie ich naruszenia?
−
−
−
Czy za naruszenia grozi
odpowiedzialność karna?
zaniechania naruszeń,
usunięcia ich skutków,
zadośćuczynienia,
wpłaty na cel społeczny
majątkowe prawa autorskie
−
−
−
−
−
−
zaniechania naruszeń,
usunięcia ich skutków,
naprawienia szkody na zasadach ogólnych albo przez
zapłatę dwu- albo trzykrotności wynagrodzenia za
korzystanie z utworu,
wydania korzyści,
zamieszczenie ogłoszenia w prasie,
zapłaty na specjalny fundusz.
TAK
art. 116 ustawy – m.in.: Kto bez uprawnienia albo wbrew
jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji
TAK
art. 115 ustawy – m.in.: Kto
oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne
przywłaszcza sobie autorstwo albo wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega
wprowadza w błąd co do autorstwa grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
całości lub części cudzego utworu wolności do lat 2.
albo artystycznego wykonania,
2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w
celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
pozbawienia wolności
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa
do lat 3.
określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność
przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
W przypadku praw dotyczących własności przemysłowej zachodzi także ochrona wynikająca z prawa cywilnego oraz
prawa karnego. Przykładowe regulacje z ustawy Prawo własności przemysłowej zamieszczono poniżej:
Art. 287. 1. Uprawniony z patentu, którego patent został naruszony, lub osoba, której ustawa
na to zezwala, może żądać od naruszającego patent zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w
razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:
1) na zasadach ogólnych albo
2) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia,
które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na
korzystanie z wynalazku.
Art. 296. 1. Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, lub osoba,
której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie
uzyskanych korzyści, a w razie
zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:
1) na zasadach ogólnych albo
2) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia,
które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na
korzystanie ze znaku towarowego.
Art. 303. Kto przypisuje sobie autorstwo albo wprowadza w błąd inną osobę co do autorstwa cudzego projektu wynalazczego
albo w inny sposób narusza prawa twórcy projektu wynalazczego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do roku.
Na rynku działalności gospodarczej mamy jeszcze inne formy ochrony.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Szczegółowe regulacje zawiera ustawa o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności:
− wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (art. 5–7),
− fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług (art. 8–9),
− wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług (art. 10),
− naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 11),
− nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy (art. 12),
− naśladownictwo produktów (art. 13),
− pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie (art. 14),
− utrudnianie dostępu do rynku (art. 15),
− przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną (art. 15a),
− nieuczciwa lub zakazana reklama (art. 16–17b),
− organizowanie systemu sprzedaży lawinowej (art. 17c),
− prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym (art. 17e).
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony,
może żądać:
− zaniechania niedozwolonych działań;
− usunięcia skutków niedozwolonych działań;
− złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
− naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
− wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
− zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury
polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego
– jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Na mocy ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym zakazane jest
stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych.
1. Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z
dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego
konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu:
Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób
powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której
inaczej by nie podjął.
Praktykę rynkową uznaje się za agresywną, jeżeli przez niedopuszczalny nacisk w znaczny sposób ogranicza
lub może ograniczyć swobodę wyboru przeciętnego konsumenta lub jego zachowanie względem produktu, i
tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez niego decyzji dotyczącej umowy, której inaczej
by nie podjął.
Ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd spoczywa na
przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej.
W razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może
żądać:
1) zaniechania tej praktyki;
2) usunięcia skutków tej praktyki;
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
4) naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z
obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem
produktu;
5) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej,
ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.
Przewidziana jest także odpowiedzialność karna – dotyczy to np. stosowania agresywnej praktyki rynkowej.