STACHA felieton energetyczno

STACHA felieton energetyczno-ekologiczny
WodopylnoϾ
Zapylanie roœlin przez wodê przenosz¹c¹ py³ek (wodopylnoœæ) zapewne bardziej trafia do wyobraŸni ni¿ hipoteza panspermii (szerzej o panspermii w Energetyce 7/2003, str. 497).
Zasoby wodne w kraju s¹ niewielkie. Ca³kowity potencja³ hydroenergetyczny Polski wynosi 25 tys. GWh/rok, technicznie mo¿liwy do wykorzystania jest dwukrotnie, a op³acalny 3,5-krotnie mniejszy. Moc zainstalowanych w kraju
elektrowni wodnych wynosi zaledwie 600 MW, produkuj¹c 2100 GWh/rok. Tylko s¹siedzi, Niemcy i Ukraina, produkuj¹ 8-9 razy wiêcej.
Przyroda Morza Ba³tyckiego i pó³nocno-wschodniego
Atlantyku jest w stanie krytycznym – alarmuje w najnowszym raporcie Œwiatowy Fundusz Na Rzecz Przyrody
(WWF). Ten¿e Fundusz z zadowoleniem przyj¹³ decyzjê
Sejmu RP o ostatecznym wycofaniu z przysz³orocznego
bud¿etu œrodków na finansowanie stopnia wodnego Ciechocinek-Nieszawa na Dolnej Wiœle. Przyjêcie przez Sejm,
a wczeœniej przez Senat, poprawki w tej sprawie stwarza
nadziejê, ¿e Polska w najbli¿szym czasie zacznie odchodziæ
od przestarza³ych koncepcji regulacji i zabudowy hydrotechnicznej rzek, na rzecz wdra¿ania wymagañ Prawa wodnego obowi¹zuj¹cego w Unii Europejskiej – Ramowej Dyrektywy Wodnej. Z ekspertyzy wykonanej w 2001 roku na
zlecenie WWF Polska wynika, ¿e proponowany stopieñ wodny Ciechocinek-Nieszawa, wbrew opinii pomys³odawców,
nie rozwi¹za³by problemów wynikaj¹cych z istnienia starzej¹cej siê zapory we W³oc³awku. Jednoczeœnie jego budowa spowodowa³aby znaczne szkody œrodowiskowe i przekreœli³aby szanse regionu na zrównowa¿ony rozwój.
Zajêci swoimi problemami mikroskali nie poœwiêcamy
zbyt wiele uwagi wielkim wodnym problemom œwiata. Ot,
choæby budowa gigantycznej Zapory Trzech Prze³omów
w Chinach.
Po dziesiêciu latach budowy w czerwcu rozpoczêto
nape³nianie zbiornika zalewowego tej najwiêkszej w historii
inwestycji hydrotechnicznej.
strona
578
„Woda pasuje do kwadratowego i do okr¹g³ego naczynia”
(przys³owie japoñskie)
Zapora powsta³a na rzece Jangcy, w centralnej prowincji Chin – Hubei. Budowa rozpoczê³a siê w roku 1993,
a zakoñczy w 2009. Koszt przedsiêwziêcia ocenia siê na
25 mld USD. Pierwsze dwie turbiny zainstalowane zostan¹
do sierpnia, dwie kolejne w paŸdzierniku br. Docelowo elektrownia wodna bêdzie mia³a 26 zestawów turbin, ka¿da
z nich o mocy 700 MW. Ca³oœæ w 2009 r. powinna produkowaæ 18,2 tys. MW energii rocznie (dla porównania elektrownia wodna we W³oc³awku produkuje 162 MW). Energia ma byæ dostarczana do najdynamiczniej rozwijaj¹cego
siê obecnie miasta Dalekiego Wschodu – Szanghaju – a tak¿e do oœmiu zacofanych wiejskich prowincji.
Ostateczna d³ugoœæ powsta³ego zbiornika wyniesie 600
km, a maksymalna g³êbokoœæ 185 m.
Tama spowoduje zmiany w hydrologii wielkich obszarów. Pozosta³y te¿ problemy spo³eczne – trzeba przesiedliæ
1,3 mln mieszkañców. Zalanych zostanie ok. 1,5 tys. zak³adów przemys³owych, 160 miast.
Zdaniem zwolenników tamy za jednym zamachem rozwi¹¿e ona cztery chiñskie problemy: po³o¿y kres powodziom
wylewaj¹cej Jangcy, które jedynie w ostatnim stuleciu poch³onê³y 300 tys. istnieñ ludzkich; dostarczy czystej i taniej
energii œrodkowym i wschodnim Chinom; zwiêkszy ¿eglownoœæ rzeki i sprawi, ¿e przez szeœæ miesiêcy w roku statki
oceaniczne o wypornoœci 10 tys. ton docieraæ bêd¹ 2,4 tys.
km w g³¹b l¹du, przynosz¹c pomyœlnoœæ biednej prowincji
Syczuan; nakrêci gospodarkê dziêki miliardowym inwestycjom.
Ka¿de z tych za³o¿eñ jest jednak podawane w w¹tpliwoœæ przez zagranicznych ekspertów i ekologów. Niepokoi
przewidywane zamulenie zbiornika, gdy bieg rzeki bêdzie
wolniejszy. Zbiornik mo¿e siê zamieniæ w najwiêkszy œciek
œwiata. Nie wiadomo czy zacofana infrastruktura energetyczna bêdzie w stanie szybko spo¿ytkowaæ du¿e iloœci taniej
energii, czy te¿ zostan¹ one w jakimœ stopniu zmarnowane. Co robiæ, by ciê¿ar nagromadzonej wody nie spowodowa³ wstrz¹sów tektonicznych i nie uszkodzi³ tamy?
Nasze, polskie problemy s¹ znacznie mniejsze, a do zalet
ma³ych elektrowni wodnych musimy nadal siê przekonywaæ,
choæ: nie zanieczyszczaj¹ œrodowiska i mog¹ byæ instalowane
w licznych miejscach na ma³ych ciekach wodnych, mog¹ byæ
zaprojektowane i wybudowane w ci¹gu 1-2 lat, wyposa¿enie
jest dostêpne powszechnie, a technologia dobrze opanowana,
prostota techniczna powoduje wysok¹ niezawodnoœæ i d³ug¹
¿ywotnoœæ, wymagaj¹ nielicznego personelu i mog¹ byæ sterowane zdalnie, rozproszenie w terenie skraca odleg³oœci przesy³u energii i zmniejsza zwi¹zane z tym koszty.
No, ale nie „wykrêcimy” z nich takich mocy, jak Chiñczycy z Jangcy czy Rosjanie z elektrowni w Bracku na Angarze.
www.elektroenergetyka.pl
sierpień
2003