docSzkolny program profilaktyki SOS-W w Szymbarku
download 
Reklamacja Transkrypt
Szkolny program profilaktyki SOS-W w Szymbarku
SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY IM. J. KORCZAKA W SZYMBARKU SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I. WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA – WPROWADZENIE W związku ze zwiększającą się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież i stale wzrastającą liczbę osób poszukujących wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych oraz w celu przeciwdziałania zjawiskom patologicznym, konieczne są wielopoziomowe działania profilaktyczne. Z tych powodów powstał program profilaktyki, który jest przystosowany do potrzeb Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego im. J. Korczaka w Szymbarku. Powstanie programu poprzedziła środowiskowa diagnoza potrzeb oraz odwołanie się do Programu Wychowawczego Szkoły i analiza aktów prawnych, w wyniku których wyznaczono cele programu, zadania do realizacji wraz z realizatorami. Oczekujemy, że realizacja programu profilaktyki przyniesie efekty w postaci podniesienia świadomości wychowanków oraz przyczyni się do nabycia przez nich praktycznych umiejętności radzenia sobie z zagrożeniami w otaczającym świecie. 1. Istota i zasady profilaktyki Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla życia i zdrowia jednostki (Z. B Gaś, 1993). W ramach profilaktyki szkolnej stosuje się następujące strategie profilaktyczne: informacyjną, czyli dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru, 2 edukacyjną, czyli pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, alternatyw, czyli pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez stwarzanie możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną (J. Szymańska 2002). 2. Podstawa prawna tworzenia szkolnego programu profilaktyki Przepisy oświatowe: Rozporządzenie MENiS z dnia 31stycznia 2002r, zmieniające rozporządzenie o ramowych statutach publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Rozporządzenie MENiS z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 3 Przepisy poza oświatowe: Konstytucja RP Art. 72 Konwencja Praw Dziecka Art. 3, 19 i 33. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. Uchwała Rady Ministrów z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia Rządowego Programu n lata 2014 – 2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 Rozporządzenie w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach obowiązuje we wszystkich placówkach oświaty. II. CELE I ZADANIA PROGRAMU Podstawą do opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki jest analiza sytuacji wychowawczej szkoły: analiza dokumentacji pedagoga, wychowawców, 4 zebranie informacji od nauczycieli, rodziców i uczniów, obserwacja zachowań uczniów, kontakty z pracownikami socjalnymi, policją i sądem. Na podstawie powyższej analizy wyróżniono najistotniejsze problemy wymagające oddziaływań profilaktycznych: brak motywacji do nauki, trudności w nauce, wysoka absencja uczniów, agresja wśród uczniów, wulgaryzmy słowne i brak kultury osobistej, palenie papierosów, picie alkoholu, zagrożenie dopalaczami, uzależnienie od wzorców medialnych, niskie potrzeby edukacyjne, niska samoocena uczniów, uzależnienia panujące w rodzinach niektórych uczniów, powszechny i nasilający się problem nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży. W oparciu o wyniki obserwacji, rozmów, wywiadów, zostały zaprojektowane działania profilaktyczne. Niniejszy Szkolny Program Profilaktyki jest ściśle zintegrowany z Programem Wychowawczym – jest jego uzupełnieniem i rozszerzeniem. 1. Cele główne Propagowanie umiejętności i zachowań umożliwiających zdrowy styl życia. Upowszechnianie wiedzy na temat zdrowego odżywiania się i profilaktyki otyłości. 5 Ograniczanie czynników ryzyka (zapobieganie i zmniejszanie aktualnych oraz przyszłych szkód, związanych z podejmowaniem przez uczniów zachowań ryzykownych, w szczególności przemocy i agresji oraz zasadami zdrowego stylu życia); Ochrona dzieci i młodzieży przed zdrowotnymi i społecznymi skutkami nikotynizmu, alkoholizmu oraz innych środków uzależniających w tym dopalaczy. Przeciwdziałanie zjawiskom przemocy i agresji. Zapobieganie wagarom i wysokiej absencji uczniów na zajęciach. Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej i terapeutycznej. III. REALIZACJA PROGRAMU PROFILAKTYCZNO – WYCHOWAWCZEGO. 1. Badanie sytuacji szkolnych i rodzinnych wychowanków przebywających w placówce. 2. Poznawanie sytuacji materialnej i rodzinnej wychowanków, jego potrzeb – organizowanie pomocy, wsparcie w problemach. 3. Cykl spotkań z rodzicami rozwijających umiejętności, umacniających rodzinę: słuchanie, komunikacja, akceptacja i uznanie, przekazywanie wartości, uczenie domowych sposobów profilaktyki. 4. Profilaktyka agresji i zdrowy styl życia wychowanków, badania opinii rodziców i uczniów. 5. Ćwiczenie umiejętności: poznawanie, rozumienie i wyrażanie własnych uczuć, radzenie sobie z negatywnymi uczuciami i przykrymi nastrojami, rozpoznawanie i realizacja własnych potrzeb oraz obrona swoich praw, 6 asertywnych (przeciwstawianie się presji grupy), nawiązywanie i rozwijanie satysfakcjonujących relacji rówieśniczych, rozwiązywania konfliktów, pozyskiwania adekwatnej pomocy. 6. Kształtowanie postaw twórczych zachowań asertywnych. 7. Stymulacja uczniów do poznawania i wypróbowania różnych sposobów przeciwstawiania się presji zażywania środków odurzających, alkoholu i nikotyny. 8. Współpraca z instytucjami wspomagającymi placówkę, w tym szczególnie Gminnymi i Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej z terenów z których pochodzą wychowankowie, Komisją do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Niepublicznym Ośrodkiem Zdrowia, Policją, Kuratorami Sądowymi. 9. Działania ukazujące zagrożenia związane z korzystaniem z komputera, Internetu i telefonii komórkowej oraz jak radzić sobie z agresją, i cyberprzemocą. 10. Szerzenie zdrowego stylu życia. 11. Przeprowadzanie rozmów z rodzicami na temat zdrowego odżywiania dzieci i zakupów w sklepach oraz zwrócenie uwagi na oferowane w nim artykuły. IV. SPODZIEWANE EFEKTY Zmiany w wiedzy, zachowaniu i postawach: wykształcenie nawyków zdrowego stylu życia nabycie wiedzy o szkodliwości alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych środkach odurzających, nabycie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo, 7 zdobycie wiedzy na temat skutków prawnych i społecznych używania środków odurzających, umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami, nauczenie się pozytywnych zachowań oraz właściwego postrzegania i rozumienia ludzi, zdobycie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów w życiu, posiadanie wiedzy z zakresu profilaktyki oraz umiejętności postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania różnorodnych form pomocy, świadome korzystanie rodziców/opiekunów prawnych ze wsparcia nauczycieli, pedagoga szkolnego, poradni specjalistycznych i innych instytucji, „moda” na zdrowy styl życia, poprawa wyników w nauce. V. SPOSOBY OCENY 1. Obserwacje Dyrektora. 2. Zajęcia otwarte nauczycieli i rodziców, opiekunów prawnych. 3. Wyniki konkursów, ankiet, sondaży. 4. Wpisy w protokołach Rady Pedagogicznej. 5. Rozmowy z uczniami i rodzicami, wywiady, dyskusje. 6. Analiza dokumentów istniejących w szkole. VI. ORGANIZACJA PROGRAMU 1. Godziny i zebrania wychowawcze. 2. Zebrania z rodzicami. 8 3. Rozmowy indywidualne z wychowankami i rodzicami, opiekunami prawnymi. 4. Szkoleniowe Rady Pedagogiczne. 5. Zajęcia sportowo-rekreacyjne, teatralne, muzyczne, turystyczne. 6. Naturalne sytuacje życia codziennego. 7. Spotkania z ludźmi – autorytetami w wybranych dziedzinach. 8. Spektakle teatrów edukacyjno-profilaktycznych. VII. REALIZATORZY I PARTNERZY 1. Dyrekcja Ośrodka. 2. Wychowawcy i nauczyciele. 3. Pedagog, psycholog, logopeda. 4. Rada Rodziców. 5. Samorząd Uczniowski. 6. Instytucje wspierające działalność opiekuńczo – wychowawczą Ośrodka: Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Gorlickiego i Nowosądeckiego, Komisja do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Niepubliczny Ośrodek Zdrowia w Szymbarku, Policja, Kuratorzy Sądowi, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Rodzinne Domy Dziecka, Placówki Opiekuńczo – Wychowawcze. 9 VIII. PROPOZYCJE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ L.p. Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Zapoznanie uczniów z rodzajami uzależnień występujących we współczesnym świecie. • Prowadzenie lekcji wychowawczych, spotkań z psychologiem placówki. • • • • Wychowawcy Psycholog/pedagog Nauczyciele Nauczyciele - wychowawcy 2. Uświadomienie i poszerzenie wiedzy uczniów na temat szkodliwości i konsekwencji spożywania alkoholu, zażywania narkotyków i dopalaczy oraz innych środków psychoaktywnych. • • Akcja „No promil-no problem”. Współpraca z policją, spotkania z przedstawicielami policji. Dyskusje na godzinach wychowawczych poruszające problematykę uzależnień. Filmy edukacyjne dotyczące problematyki uzależnień. • • • • Psycholog/pedagog Wychowawcy Nauczyciele Nauczyciele - wychowawcy Spotkania i dyskusje na godzinach wychowawczych oraz lekcjach WDŻ i biologii dotyczące nikotynizmu. Wyświetlanie filmów edukacyjnych o szkodliwości • • • • Pedagog/psycholog Wychowawcy Nauczyciele Nauczyciele - wychowawcy 3. Kształtowanie odpowiedzialności za stan własnego zdrowia i innych osób, propagowanie stylu życia bez papierosa. • • • • 10 • • palenia papierosów. Podejmowanie działań eliminujących palenie papierosów (przestrzeganie norm i zasad obowiązujących w szkole). Dzień bez papierosa. Przedstawienie uczniom mechanizmów uzależnień. • 5. Zapoznanie uczniów ze skutkami wszelkich uzależnień. • 6. Stworzenie alternatywy dla nadużywania alkoholu, palenia i innych zachowań ryzykownych. • Przedstawienie alternatyw – 4. Dyskusje na lekcjach wychowawczych prowadzonych wspólnie z psychologiem. Czytanie artykułów, wyszukiwanie wiadomości w Internecie. zajęcia sportowe, koła zainteresowań, itp. • Psycholog/pedagog • • • • • • Wychowawcy Nauczyciele Nauczyciele - wychowawcy Pedagog/psycholog Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy • Psycholog/pedagog • • • Nauczyciele Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy 11 2. PROMOCJA ZDROWIA L.p. Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Dostarczanie uczniom wiedzy na temat różnych aspektów zdrowia. • • Lekcje wychowawcze. Lekcje edukacji zdrowotnej. • • Wychowawcy Nauczyciele edukacji zdrowotnej 2. Poznanie zasad racjonalnego odżywiania się, higieny pracy i wypoczynku. • • Spotkania z pielęgniarką szkolną, dietetykiem, pediatrą. Lekcje w-f. • • • Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy Nauczyciele w-f 3. Propagowanie aktywności fizycznej. • • • • Zajęcia sportowe, taneczne. Piesze wycieczki. Wyjazdy na basen. Wyjazdy na narty. • • • Nauczyciele w-f Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy 4. Motywowanie uczniów do dbałości o higienę osobistą. • • Zajęcia internatowe. Lekcje wychowawcze-pogadanki. • • Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy 5. Promowanie wśród uczniów racjonalnego odżywiania. • Zajęcia internatowe. • Nauczyciele - wychowawcy 6. Wyrobienie nawyku troski i poszanowania zdrowia własnego i innych. • • Zajęcia internatowe. Lekcje wychowawcze. • • • Nauczyciele - wychowawcy Wychowawcy Nauczyciele 7. Propagowanie wczesnego wykrywania oraz leczenia chorób nowotworowych. • Dyskusje na lekcjach wychowawczych prowadzonych wspólnie z psychologiem. Zajęcia internatowe. • • • Pedagog/Psycholog Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy • 12 • Obchody Dnia Walki z Rakiem. 8. Profilaktyka zaburzeń odżywiania. • Spotkanie z pielęgniarką szkolną. Działania promujące zdrowy styl życia ze zwróceniem uwagi na poprawę sposobu żywienia i zapobiegania otyłości. • • • • Pedagog/Psycholog Wychowawcy Nauczyciele – wychowawcy Pielęgniarka szkolna 9. Uświadomienie ryzyka i konsekwencji wczesnych, przypadkowych inicjacji seksualnych. • Spotkania z pedagogiem szkolnym. Dyskusje na godzinach wychowawczych. • • • Pedagog/Psycholog Wychowawcy Nauczyciele – wychowawcy Zapoznanie ze sposobami i skutkami zakażenia HIV i AIDS. • • • Zajęcia z udziałem psychologa. Filmy edukacyjne. Czytanie artykułów profilaktycznych. • • • Pedagog/Psycholog Wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy 10. • 3. ZAPOBIEGANIE WAGAROM I WYSOKIEJ ABSENCJI UCZNIÓW NA ZAJĘCIACH L.p. 1. Zadania Rozpoznawanie przyczyn opuszczania zajęć lekcyjnych przez uczniów. Sposoby realizacji • Współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi - rozmowy dotyczące Odpowiedzialni • • • Wychowawcy Nauczyciele Pedagog/Psycholog 13 2. Kontrola obowiązku szkolnego. • • • • 3. Zapoznanie uczniów ze skutkami nie realizowania obowiązku szkolnego. • • 4. Kontrolowanie frekwencji uczniów na bieżąco. • • • • 5. Przestrzeganie zasad usprawiedliwiania nieobecności uczniów. • • przyczyn nieobecności. Rozmowy z uczniami. Przypomnienie rodzicom form usprawiedliwień nieobecności na zajęciach. Określenie czasu dostarczania usprawiedliwień. Konsekwentne rozliczanie uczniów z nieobecności na zajęciach lekcyjnych. Zapoznanie ze Statutem Ośrodka. Zapoznanie z regulaminem obowiązującym w Placówce. Systematyczne sprawdzanie obecności uczniów na zajęciach. Rozliczanie z frekwencji na każdej godzinie wychowawczej. Współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi. indywidualne rozmowy z uczniami. Przestrzeganie terminów i zasad usprawiedliwiania nieobecności. Współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi. • • Wychowawcy Psycholog/Pedagog • Wychowawcy • • • • Pedagog/Psycholog Wychowawcy Nauczyciele Nauczyciele - wychowawcy • Wychowawcy 14 4. L.p. 1. Przeciwdziałanie zjawiskom przemocy i agresji Zadania Dostarczenie wiedzy na temat praw człowieka, ucznia oraz procedur postępowania w przypadku łamania zasad. Sposoby realizacji • • • 2. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. • • • • 3. 4. Wskazywanie możliwości rozwiązywania konfliktów oraz sposobów radzenia sobie z sytuacjami przemocy i agresji. • • Integracja uczniów • • Zapoznanie z kodeksem ucznia – wychowanka. Zapoznanie z regulaminem obowiązującym w placówce. Pogadanki na godzinach wychowawczych. Prowadzenie lekcji wychowawczych, zajęć internatowych poruszających problematykę zachowań agresywnych. Spotkania z psychologiem. Współpraca z rodzicami. Spektakle teatrów profilaktycznych. Zajęcia wychowawcze. Zajęcia sportowe - jako alternatywa. Spotkania z psychologiempedagogiem, uczenie zachowań asertywnych, wzmacnianie wiary we własne możliwości. Organizowanie zawodów Odpowiedzialni • Wychowawcy • Nauczyciele - wychowawcy • Psycholog-pedagog • Wychowawcy • Nauczyciele • Nauczyciele - wychowawcy • Wychowawcy • Nauczyciele • Nauczyciele - wychowawcy • Psycholog-pedagog • Nauczyciele 15 w szkole, internacie – wzmacnianie więzi. Wspomaganie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 5. L.p. 1. sportowych, wspólnych wycieczek, ognisk, dyskotek, itp. • Wychowawcy • Nauczyciele - wychowawcy Motywowanie uczniów do nauki, zwiększanie potrzeb edukacyjnych. Zadania Wspomaganie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Sposoby realizacji • • Odpowiedzialni Konsultacje i porady • Nauczyciele indywidualne dla uczniów • Wychowawcy i rodziców. • Nauczyciele - wychowawcy Pomoc w odrabianiu lekcji w • Samorząd klasowy świetlicy - pomoc rówieśnicza. 6. L.p. 1. Zadania Kształtowanie nawyku przestrzegania zasad bezpieczeństwa w Bezpieczeństwo Sposoby realizacji Odpowiedzialni • Zajęcia wychowawcze. • Nauczyciele • Spotkania i dyskusje na godzinach • Wychowawcy wychowawczych dotyczące • Nauczyciele - wychowawcy 16 pomieszczeniach. 2. 3. bezpieczeństwa. • Samorząd klasowy Uświadomienie dzieciom potrzeby uczenia się podstawowych przepisów ruchu drogowego i konieczności ich przestrzegania w celu zadbania o swoje bezpieczeństwo na drodze. • Zajęcia wychowawcze. • Wychowawcy • Prowadzenie lekcji • Nauczyciele - wychowawcy Pierwsza pomoc w nagłym wypadku. • Spotkanie ze strażakami, zajęcia • Nauczyciele – wychowawcy praktyczne, telefony alarmowe, • Przedstawiciele Straży Pożarnej W toku zajęć - poznanie • Nauczyciele – wychowawcy konsekwencji niebezpiecznych • Przedstawiciel Straży wychowawczych, zajęć internatowych poruszających problematykę bezpieczeństwa na drodze. wybieranie numeru i przeprowadzenie rozmowy. 4. Uświadomienie niebezpieczeństwa zabaw z ogniem i prądem. • zabaw i zachowań. 5. Bezpieczna droga do domu spacery i wycieczki, zapoznanie z ruchem drogowym, przestrzeganie przed zabawami na drogach. • Zajęcia wychowawcze. • Wychowawcy • Współpraca z policją, spotkania • Nauczyciele - wychowawcy z przedstawicielami policji. • Przedstawiciel Policji • Rodzice/Opiekunowie prawni 17 6. Bezpieczeństwo podczas spędzania wolnego czasu przez dzieci - uświadomienie rodzicom konieczności posiadania informacji na temat miejsca spędzania wolnego czasu przez dzieci. • Zajęcia wychowawcze. • Wychowawcy • Spotkanie z rodzicami. • Nauczyciele - wychowawcy • Przedstawiciel Policji • Rodzice/Opiekunowie prawni IX. SPOSÓB EWALUACJI I DOKUMENTACJA Stałe prowadzenie obserwacji i zbieranie informacji dotyczących przejawów problemu uzależnień wśród wychowanków Ośrodka. Treści Szkolnego Programu Profilaktyki w większości realizuje się na godzinach wychowawczych, zajęciach internatowych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas zajęć pozalekcyjnych, wycieczek i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej realizacji celu. Formą realizacji będzie też propaganda wizualna, czyli gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy i projekty. X. PRZESŁANIE KOŃCOWE Program profilaktyczny jest otwarty i będzie podlegał ciągłemu uaktualnieniu, ponieważ ma on służyć wychowankom i ich wszechstronnemu rozwojowi. 18
