D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zgorzelcu

Sygn. akt I C 261/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 września 2013 r.
Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący SSR Dorota Florkowska
Protokolant Sylwia Dubowik
po rozpoznaniu w dniu 19 września 2013 r. w Zgorzelcu
na rozprawie
sprawy z powództwa M. S.
przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.
o zapłatę
I. zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 19.158,23 zł (dziewiętnaście
tysięcy sto pięćdziesiąt osiem z złotych dwadzieścia trzy grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 12 września 2010
r. do dnia zapłaty;
II. dalej idące powództwo oddala;
III. zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 2.815,44 zł tytułem zwrotu
kosztów procesu;
IV. nakazuje stronie pozwanej, żeby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgorzelcu kwotę 598,32
zł tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków;
V. nakazuje ściągnąć z zasądzonej na rzecz powódki w pkt 1 wyroku sumy kwotę 232,68 zł tytułem zwrotu
poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków.
Sygn. akt IC 261/11
UZASADNIENIE
Powódka, M. S., domagała się zasądzenia na swoją rzecz od strony pozwanej, Towarzystwa (...) S.A. w W., kwoty
26.609,- zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 września 2010 r. i kosztami procesu.
W uzasadnieniu żądania wskazała, że strony łączyła umowa ubezpieczenia dobrowolnego budynków „Pod własnym
dachem”, której przedmiotem był należący do powódki budynek mieszkalny. W dniu 7 sierpnia 2010 r. – w wyniku
powodzi – zalane zostało podpiwniczenie budynku oraz jego część parterowa. W toku postępowania likwidacyjnego
strona pozwana wypłaciła powódce część należnego odszkodowania (4.913,11 zł + 8.899,66 zł).
Odpowiadając na powyższe żądanie strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zwrot kosztów
procesu. Strona pozwana zarzuciła, że wypełniła ciążący na niej obowiązek odszkodowawczy. W toku postępowania
likwidacyjnego sporządziła własną kalkulację szkody uwzględniając zasadne obmiary kalkulacji powódki. Przytoczyła
treść § 18 ust. 8 i 12 ogólnych warunków umowy (k. 85-88).
W piśmie procesowym z dnia 7 listopada 2011 r. (k. 318-322) powódka podniosła, że ciężar rzetelnej weryfikacji
zgłoszonego zdarzenia pod względem faktycznym i prawnym – w tym ustalenia rozmiaru szkody – spoczywał na
stronie pozwanej (art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej), zaś obowiązkowi udokumentowania dokonanych
napraw przeczyła treść § 18 ust. 7 w zw. z § 18 ust. 17 owu. Zarzuciła stronie pozwanej stosowanie niedozwolonych
klauzul umownych (§ 18 ust. 12 owu).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W okresie od 21 stycznia 2010 r. do 20 stycznia 2011 r. strony łączyła umowa ubezpieczenia w wariancie Optimum,
którą objęty był należący do powódki budynek mieszkalny nr (...) położony w R. (jego rozbudowę zakończono w
2007 r.). Sumę ubezpieczenia strony uzgodniły na kwotę 300.000,- zł. Strona pozwana zobowiązała się do ustalenia
wysokości szkody według wartości odtworzeniowej (nowej) oraz do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni
liczonych od dnia zgłoszenia szkody, na podstawie rachunków potwierdzających poniesione koszty i wykazu prac lub
kosztorysu (§17 ust. 4 owu, §18 ust. 11 owu). Strona pozwana zastrzegła prawo do weryfikacji przedłożonych przez
powódkę kosztorysów i rachunków co do zasad, zakresu robót i wysokości kosztów na podstawie publikacji cenowych
o zasięgu ogólnopolskim (§18 ust. 12 owu).
(dowód: polisa nr (...), k.12, ogólne warunki ubezpieczenia „Pod własnym dachem”, k. 56-71, wniosek o zawarcie
ubezpieczenia, k. 101-103, zawiadomienie o przyjęciu zgłoszenia zakończenia budowy, k. 123)
W dniu 7 sierpnia 2010 r. dom powódki – w wyniku powodzi – został zalany.
Powódka zgłosiła szkodę w dniu 13 sierpnia 2010 r. wymieniając w wykazie zniszczonego mienia: instalację grzewczą
i solarną, panele podłogowe na parterze oraz zacieki i zawilgocenia elewacji zewnętrznej.
(dowód: zgłoszenie szkody, k. 106, dokumentacja fotograficzna, k. 108-114, 180-269)
Wstępnie, w prowadzonym postępowaniu likwidacyjnym, strona pozwana oszacowała szkodę na kwotę 4.913,11 zł.
(dowód: decyzja z dnia 9 września 2010 r., k. 13)
Nie zgadzając się z wysokością wypłaconego odszkodowania powódka uzyskała prywatny kosztorys, wykonany przez
rzeczoznawcę majątkowego, D. P.. Zgodnie z tym kosztorysem, rzeczywisty koszt prac niezbędnych do usunięcia
skutków powodzi wynosił 51.824,37 zł.
Pismem z 17 listopada 2010 r. powódka wezwała stronę pozwaną do dopłaty kwoty 46.911,26 zł tytułem należnego
odszkodowania wraz z odsetkami. Do pisma złączyła prywatny kosztorys.
W dniu 22 grudnia 2010 r. strona pozwana dopłaciła powódce kwotę 8.899,66 zł, po uprzednim dokonaniu
dodatkowych oględzin i pomiarów wilgotności budynku.
(dowód: pismo z dnia 17 listopada 2010 r., k. 22-23, prywatny kosztorys, k. 24-41, pismo z dnia 21 grudnia 2010 r.
wraz z załącznikiem, k. 47-48, decyzja z dnia 22 grudnia 2010 r., k. 50, zeznania świadka A. S., k. 341-342)
Należne powódce odszkodowanie z tytułu uszkodzenia budynku w wyniku powodzi z dnia 7 sierpnia 2010 r.,
obejmujące koszty niezbędnych dla usunięcia jej skutków prac, w tym: osuszania pomieszczeń, rozebrania okładziny
ściennej, licowania ścian, wymiany posadzki z płytek terakotowych, rozebrania posadzki z płytek z kamieni sztucznych
i kamionkowych, wymiany płytek okładzinowych ściennych, odbicia pasów tynku i ich ponownego wykonania,
malowania tyków wewnętrznych oraz wywozu gruzu, zamykało się kwotą 32.971,- zł.
(dowód: opinia biegłej z zakresu budownictwa, B. J., k. 372-412, 445-453, 491-492, dokumentacja fotograficzna na
płycie CD, k. 471, akta szkody, k. 99-313, zeznania powódki M. S., k. 345-46)
Sąd zważył, co następuje:
Strona pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w dniu 7 sierpnia 2010 r., natomiast
przedmiotem sporu była wysokość należnego powódce odszkodowania. Wobec tego, że przepisy kodeksu cywilnego
(art. 805 kc i następne) nie regulują szczegółowo całokształtu kwestii związanych z ubezpieczeniem – w każdym z
jego rodzajów – szczegółowe postanowienia dotyczące ubezpieczenia budynku powódki ustalone zostały w ogólnych
warunkach ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych „Pod własnym dachem”, zaś umowa potwierdzona polisą
nr (...). Strona pozwana jako autor ogólnych warunków ubezpieczenia, a przy tym profesjonalista, miała obowiązek
sformułować je precyzyjnie. Za nielojalne wobec ubezpieczającej należało uznać powoływanie się przez stronę
pozwaną w toku postępowania na treść §18 ust. 8 owu (zobowiązującego ubezpieczającą do potwierdzenia rachunkami
wysokości poniesionych wydatków), skoro w §18 ust. 11 owu dopuszczono możliwość przyznania odszkodowania na
podstawie kosztorysu, zwłaszcza że strona pozwana w toku postępowania likwidacyjnego wstępnie ustaliła wysokość
odszkodowania nie dysponując żadnym z takich dokumentów. Niejasności w tym zakresie należało interpretować na
korzyść powódki (vide: wyrok SN z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1858/00). Również weryfikacja przedłożonego
przez powódkę kosztorysu, przewidziana w §18 ust. 12 owu, nie mogła zostać przeprowadzona przez stronę pozwaną w
sposób dowolny i podlegała kontroli sądowej, w przeciwnym razie umowa ubezpieczenia nie spełniałaby swej funkcji
ochronnej i kształtowała prawa powódki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy.
W zakresie ustalenia wysokości należnego powódce odszkodowania miarodajna była opinia biegłej z zakresu
budownictwa, B. J., która zawierała obszerne uzasadnienie ostatecznych wniosków, sformułowane w sposób
przystępny i zrozumiały dla osób nieposiadających wiadomości specjalnych. W pisemnej opinii uzupełniającej
z dnia 7 kwietnia 2013 r. biegła skorygowała błąd rachunkowy w wyliczeniu wysokości należnego powódce
odszkodowania wyjaśniając, że mylnie uwzględniła koszt prac związanych z demontażem i montażem czterech kotłów
żeliwnych zamiast jednego. Pozostałe ustalenia i wnioski opinii w sposób stanowczy i jednoznaczny podtrzymała.
Wyjaśnień biegłej zawartych w pisemnej opinii uzupełniającej powódka – w zakreślonym przez Sąd terminie –
nie zakwestionowana, natomiast strona pozwana podtrzymała niektóre z zarzutów do opinii z 31 października
2012 r. (vide: pismo z dnia 23 maja 2013 r, k. 462-465). W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób
w pełni umożliwiający prześledzenie, z punktu widzenia zasad wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego
rozumowania, analizy przez biegłą zagadnienia będącego jej przedmiotem, jednakże z uwagi na podtrzymane
w części przez pełnomocnika strony pozwanej zastrzeżenia do opinii, Sąd – realizując zasadę bezpośredniości
przeprowadzenia dowodów – wezwał biegłą na rozprawę w dniu 19 września 2013 r., umożliwiając tym samym
stronom zadanie biegłej pytań. Z takiej możliwości, mimo obowiązku wykazania błędów, sprzeczności lub innych
wad opinii, strony nie skorzystały (vide: wyrok SN z dnia 16 września 2009 r., I UK 102/09, wyrok SN z dnia 14
stycznia 2011 r., II UK 160/10). Na rozprawie biegła – odnosząc się do zarzutu bezpodstawnego uwzględnienia w
kosztorysie nakładu na osuszanie pomieszczeń – słusznie zaznaczyła, że wykorzystany przez likwidatora higrometr
technologicznie przeznaczony był wyłącznie do mierzenia wilgotności elementów gipsowych i cementowych, podczas
gdy dołączona przez stronę pozwaną dokumentacja fotograficzna wskazywała na jego użycie także przy pomiarach
wilgotności posadzek z paneli i muru z kamienia. Biegła zwróciła uwagę, iż pomiary spornym urządzeniem likwidator
przeprowadził w sezonie grzewczym (vide: zeznania świadka A. S., k. 341 verte), co uniemożliwiło ustalenie
rzeczywistego stopnia zawilgocenia muru. Ogrzewanie pomieszczeń prowadziło bowiem do wysychania warstwy
wierzchniej ścian, zaś użyty przez likwidatora higrometr odczytywał stopień zawilgocenia wyłącznie powierzchniowo.
W pisemnej opinii uzupełniającej biegła – przytaczając przyjmowaną w fachowej literaturze klasyfikację murów ze
względu na zawilgocenie – zaznaczyła, że mury budynku (z cegły) co najmniej przez tydzień stały w wodzie (na
co wskazuje m.in. dokumentacja fotograficzna), a w czasie dokonanych przez nią oględzin z zewnątrz nadal były
wilgotne. Na rozprawie biegła zwróciła uwagę, że na niektórych zdjęciach udostępnionych przez stronę pozwaną
(np. 66, 68, 86) ściana wewnątrz pomieszczenia była ewidentnie mokra. Powołując się na badania naukowców oraz
na własne wieloletnie doświadczenie zawodowe biegła wskazała, że mury budynków po zalaniu – bez zastosowania
odpowiednich urządzeń służących do ich osuszania – schną latami, a wilgoć na ścianach ujawnia się sukcesywnie,
ponieważ materiał dąży do wyrównania zawilgocenia. Odnosząc się do zarzutów strony pozwanej skierowanych do
poz. 9 kosztorysu (pkt 3.4 opinii uzupełniającej) biegła zaznaczyła, że dotyczył on nowych elementów konstrukcyjnych
budynku w postaci schodów do piwnicy i ścianek bocznych przy schodach, powstałych w wyniku rozbudowy budynku
(vide: zawiadomienie o przyjęciu zgłoszenia zakończenia budowy, k. 123, wniosek o zawarcie ubezpieczenia, k. 101),
zatem argumentację strony pozwanej, która przyczynę odspojenia płytek upatrywała w przestarzałej technologii
wykonania ścian („z początku XX wieku”), należało uznać za całkowicie nietrafioną. Biegła wskazała, że płytki w
tej części budynku odparzyły się i odpadły równomiernie bez podłoża, co przeczy twierdzeniom strony pozwanej o
nieprawidłowym jego wykonaniu (słabym i osypującym się podłożu). Pozycja 10 kosztorysu (licowanie ścian płytkami)
była natomiast naturalną konsekwencją wykonania prac wskazanych w jego pozycji 9 (rozebrania okładziny ściennej).
Biegła znaczyła, że w protokole szkody likwidator nie zawarł żadnych zastrzeżeń co do sposobu wykonania podłoża, w
tym podłoża posadzek z płytek z kamieni sztucznych i płytek kamionkowych w kuchni (pozycje 7, 8, 9 kosztorysu), czy
też co do sposobu wykonania oblicowań. Podkreśliła przy tym, że płyty podłogowe wykorzystywane w pomieszczeniach
wewnętrznych budynków wykonywane są w innej technologii niż płyty stosowane na balkonach i tarasach. W pisemnej
opinii uzupełniającej wskazała natomiast, że woda powodziowa sięgała od 17 cm do 27 cm na mury parteru (ocieplone
z zewnątrz styropianem), w wyniku czego doszło do zawilgocenia ścian, warstwy wyrównawczej posadzek, a następnie
odspojenia posadzek od warstwy wyrównawczej, które stwierdzone zostały podczas oględzin biegłej. Uzasadniało to
uwzględnienie w opinii kosztów rozebrania posadzek z płytek i cokolików w kuchni oraz kosztów ponownego ułożenia
płytek na podłodze. Na konieczność wymiany płytek okładzinowych ściennych (w pozycji 10 kosztorysu sporządzonego
przez biegłą) wskazywała treść protokołu oględzin szkody sporządzonego przez likwidatora (k. 299-301). Biegła
uwzględniła w kosztorysie prace związane z obiciem pasów tynków, wykonaniem pasów tyków i malowaniem tynków
farbami (pozycja 11, 12, 13 kosztorysu) uzasadniając to niską odpornością tynków gipsowych na zawilgocenia.
Wskazała na widoczne na zdjęciach ślady napraw tyków nad listwami przypodłogowymi, ślady przebarwień tynku i
jego rozwarstwień (zdjęcia nr 28, 85, 96 na płycie CD). Wyjaśniła także, że podczas usuwania namułu i szlamu, mycia
posadzek, przenoszenia mebli, czy też rozbiórki posadzki z paneli (konieczność wymiany paneli likwidator uznał przy
pierwszych oględzinach) zabrudzenia (zachlapania) ścian wewnętrznych są nieuniknione. Za bezzasadny należało
uznać zarzut strony pozwanej do pozycji 1 i2 kosztorysu biegłej. Strona pozwana nie udowodniła bowiem swoich
twierdzeń, że gruz z budynku powódki został bezpłatnie wywieziony przez (...), ponadto szkoda, do usunięcia której
zobowiązany był ubezpieczyciel, podlegała naprawieniu przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Obowiązek
naprawienia szkody aktualizuje się natomiast w momencie jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy
poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać (vide: uzasadnienie uchwały SN z dnia 15
listopada 2001 r., III CZP 68/01, wyrok SN z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00, uzasadnienie uchwały SN z dnia 17
maja 2007 r., III CZP 150/06 i wyrok SA w Poznaniu z dnia 22 lutego 2007 r., I ACa 1179/06). Sąd nie znalazł żadnych
podstaw do zakwestionowania logicznej poprawności wyciągniętych przez biegłą wniosków, przy tym żadna ze stron
nie wnioskowała o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego (vide: wyrok SA w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2013
r., I ACa 148/13, wyrok SA w Lublinie z dnia 3 kwietnia 2013 r., III AUa 153/13). Biegła wypowiedziała się odnoście
koniecznych dla usunięcia szkody prac w zakresie należącym do jej specjalności. W pisemnej odpowiedzi na zarzuty
powódki wskazała, które z prac pominęła z uwagi na potrzebę zasięgnięcia wiedzy biegłych innych specjalności. W tym
zakresie inicjatywa dowodowa należała do powódki (art. 6 kc, 232 kc), ta jednak nie zawnioskowała o przeprowadzenie
dowodów z opinii biegłych z zakresu elektryki, instalacji grzewczych, czy też instalacji solarnych. Biegła uwzględniła
te pozycje instalacji solarnej, które wynikały z przedłożonego stronie pozwanej w toku postępowania likwidacyjnego
zestawienia (k. 294), o którym mowa w piśmie strony pozwanej z dnia 21 grudnia 2010 r. (k. 304). Z pisma tego wynika,
że strona pozwana nie kwestionowała zasadności wykonania prac objętych spisem, w którym nie ujęto naprawy
dwupłaszczowego zasobnika ciepłej wody. Trudno zatem uznać, że okoliczność ta była pomiędzy stronami bezsporna,
zwłaszcza że strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości.
Należne powódce odszkodowanie w kwocie 32.971,- zł (ustalonej przez biegłą) należało pomniejszyć o wypłaconą
dotąd kwotę 13.812,77 zł.
O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc i art. 817 § 1 kc.
O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 kpc. Powódka utrzymała się ze swoim roszczeniem w
72%, zatem winna była pokryć udział wynoszący 28% całości poniesionych przez strony kosztów, na które składały
się: opłata od pozwu w kwocie 500,- zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 2.400,- zł, wynagrodzenie
pełnomocnika strony pozwanej w kwocie 2.400,- zł, poniesiona przez powódkę opłata skarbowa od pełnomocnictwa
(17,- zł), koszty opinii biegłej poniesione przez powódkę (1.400,- zł + 221,94 zł + 250,- zł + 248,65 zł), koszty opinii
biegłej poniesione przez stronę pozwaną (250,- zł +248,65), poniosła natomiast koszty w łącznej wysokości 5.037,59
zł (vide: postanowienie SN z dnia 21 stycznia 1963 r., III CR 191/62, postanowienie SN z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ
255/90 i wyrok SN z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00). Kwotą 831,- zł (nieuiszczona część wpisu, k. 1 i 75) należną
tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa obciążono strony proporcjonalnie do stosunku, w
jakim utrzymały się z roszczeniem (powódka) i obroną (strona pozwana) – pkt IV i V wyroku.