making the internal energy market work - pl

ENVE-V-033
17. posiedzenie komisji w dniu 19 lutego 2013 r.
DOKUMENT ROBOCZY
Komisji Środowiska, Zmiany Klimatu i Energii
„URUCHOMIENIE WEWNĘTRZNEGO RYNKU ENERGII”
_____________
Sprawozdawca: P.G. (Piet) DE VEY MESTDAGH (NL/ALDE)
Członek rady wykonawczej prowincji Groningen
_____________
Niniejszy dokument będzie omawiany na posiedzeniu Komisji Środowiska, Zmiany Klimatu
i Energii we wtorek, 19 lutego 2013 r. o godz. 11.00.
DOKUMENT PRZEKAZANY DO TŁUMACZENIA: 25 stycznia 2013 r.
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
— Rue Belliard/Belliardstraat 101 — 1040 Bruxelles/Brussel — BELGIQUE/BELGIË —
tel. +32 22822211 — faks +32 22822325 — internet: http://www.cor.europa.eu
PL
-1-
Dokument źródłowy
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów „Uruchomienie wewnętrznego rynku energii”
COM(2012) 663 final
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
.../...
-2Wewnętrzny rynek energii UE musi stać się bardziej zintegrowany, konkurencyjny i elastyczny, aby
mógł on stanowić podstawę celów strategii „Europa 2020” oraz planu działania w dziedzinie energii
na rok 2050. Osiągnięcie pełnej integracji europejskich sieci i systemów energetycznych oraz dalsze
otwarcie rynków energii są niezbędne do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną i utrzymania
bezpieczeństwa dostaw przy jak najniższych kosztach. W komunikacie Komisji „Uruchomienie
wewnętrznego rynku energii” podkreśla się, że chociaż dokonano pewnych usprawnień, UE jest
daleka od osiągnięcia swego celu, którym jest urzeczywistnienie zintegrowanego rynku energii do
2014 r.
W swym komunikacie KE proponuje kilka środków w zakresie polityki, by sprostać temu wyzwaniu.
Komisja zasięgnęła również opinii Komitetu Regionów (KR-u) w sprawie środków, które należy
przedsięwziąć. Wskazówki Komitetu zostały spisane przez sprawozdawcę Komisji Środowiska,
Zmiany Klimatu i Energii (ENVE). Podczas gdy w ostatecznej opinii KR przedstawi swój pogląd
w sprawie każdego z środków, celem niniejszego dokumentu roboczego jest wskazanie tematów,
które Komisja ENVE i wszystkie zainteresowane strony powinny przedyskutować.
A. Otwarcie rynków i stworzenie równych warunków działania
Komisja stara się aktywnie realizować trzeci pakiet energetyczny, by otworzyć krajowe rynki gazu
i energii elektrycznej i by umożliwić rozdział właścicielski, odejście od regulacji cen, większą
konkurencję i wyższy poziom zadowolenia konsumentów. Zważywszy, że otwarcie rynków energii
osiągnięto jedynie w nielicznych krajach, proces tworzenia przez UE wewnętrznego
i konkurencyjnego rynku energii przebiega z opóźnieniem.
KR popiera bardziej aktywne egzekwowanie przepisów i wszczęcie postępowań w sprawie uchybienia
zobowiązaniom, lecz podkreśla jednocześnie znaczenie lokalnych rozwiązań w zakresie energetyki
w formie produkcji na małą skalę, rozwoju inteligentnych sieci i udziału w rynku po stronie popytowej
jako coraz istotniejszy filar odnowy unijnych rynków energii. Czy KR powinien propagować to
zintegrowane podejście nie tylko, by zwiększyć świadomość konsumentów, lecz również, by zachęcić
do produkcji na małą skalę, do rozwoju inteligentnych sieci i do silnej reakcji popytu w sieciach
dystrybucyjnych? Jaką konkretną treść można przypisać temu podejściu?
Otwarty rynek może być konkurencyjny jedynie dopóty, dopóki przedsiębiorstwa wchodzące na
rynek mają te same prawa co tradycyjni operatorzy, urzędy regulacyjne są niezależne, a ceny nie są
regulowane. Oprócz aktywnego egzekwowania reguł konkurencji i oceny stosowności procedur
przetargowych dotyczących koncesji na energię, KE popiera również pierwszoplanową rolę urzędów
regulacyjnych i agencji ds. konkurencji.
KR popiera w pełni środki na rzecz równych warunków działania, lecz podkreśla, że ich
zagwarantowanie wiąże się z zapewnieniem niezbędnej infrastruktury sieciowej umożliwiającej
regionom peryferyjnym korzystanie z tych możliwości. Chociaż jest świadom, że pilnie potrzebne są
połączenia międzynarodowe i zdolność przesyłowa, to równie istotny jest wkład regionów do
urzeczywistnienia wewnętrznego rynku energii. Czy należy opracować strategię na rzecz tworzenia
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
.../...
-3klastrów i partnerstw regionalnych, a także na rzecz współpracy między tymi, które już istnieją? Czy
przodującym regionom – posiadającym wiedzę na temat systemów innowacji, dobrze funkcjonujących
rynków (zielonej) energii, rozpowszechnienia systemów inteligentnych sieci, środków na rzecz dostaw
i bezpieczeństwa itp. – należy umożliwić większy udział w wypełnianiu luk istniejących obecnie
w europejskim krajobrazie energetycznym?
Wzmocnienie pozycji konsumentów i wytwarzanie energii na małą skalę
Dyskusje w sprawie kształtu wewnętrznego rynku energii powinny koncentrować się na potrzebach
konsumentów. W najbliższej przyszłości ta strona rynku będzie prawdopodobnie rozwijać się
najbardziej dynamicznie. Niektóre kraje UE odgrywają pionierską rolę, jeżeli chodzi o podnoszenie
świadomości konsumentów, a pozostałe idą ich śladem Inteligentne systemy pomiarowe będą coraz
bardziej pomagać konsumentom w kontrolowaniu zużycia energii (co, kiedy, jak). Wiedza na temat
cen energii, wad (i zalet) różnych źródeł energii i dostawców, a także kosztów i konsekwencji dla
środowiska sprawi, że bierni konsumenci staną się silnymi podmiotami.
W całej Europie trzeba podnieść świadomość ewentualnego obniżenia kosztów i rozpowszechnienia
narzędzi monitorowania i kontroli zużycia energii. Czy samorządy lokalne/regionalne mogą się do
tego przyczynić i jeżeli, to w jaki sposób? Czy komunikat Komisji jest wystarczający w tym względzie?
Jaki jest najlepszy sposób rozpowszechnienia inteligentnych systemów pomiarowych? W jaki sposób
można wypełnić lukę między Europą Północno-Zachodnią a resztą UE? Czy duże przedsiębiorstwa
energetyczne można zachęcić do wzmocnienia pozycji konsumentów, a tym samym nadania im
większej roli?
Innowacje w dziedzinie przemysłu i budownictwa sprzyjają coraz bardziej energooszczędnym
domom, budynkom i urządzeniom. Domy i budynki będą wykorzystywane do produkcji energii.
Informowanie i edukowanie konsumentów lub też nawet porady na miejscu mogą im pomóc
w podejmowaniu decyzji w większym stopniu sprzyjających efektywności energetycznej.
Samorządy lokalne/regionalne mogą i powinny uczestniczyć w informowaniu o efektywności
energetycznej gospodarstw domowych. Jakie są dobre tego przykłady? Planowanie przestrzenne,
między innymi w miastach, a także zachęcanie do wznoszenia energooszczędnych domów i budynków
mogą przyczynić się do oszczędności energii i szukania lokalnych rozwiązań w zakresie energetyki.
W jaki sposób samorządy lokalne i regionalne mogą się włączyć do działania w tym obszarze?
Przyszły konsument będzie raczej wolał zainwestować środki w swą własną produkcję niż być
zależny od innych. Niewielkie przedsiębiorstwa i inicjatywy będą odgrywać coraz istotniejszą rolę
w lokalnej/regionalnej dostawie energii. Jest to pozytywne zjawisko z punktu widzenia świadomości
konsumentów i zrównoważonego rozwoju. Należy zachęcać do inicjatyw oddolnych, które wpływać
będą na kształt przyszłego rynku energii, gdyż mają one zasadnicze znaczenie dla urzeczywistnienia
zintegrowanego, wewnętrznego rynku energii, a także celów strategii „Europa 2020”. Niemniej rola
tych inicjatyw może być znacząca wyłącznie pod warunkiem prowadzenia współpracy i integracji
z siecią.
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
.../...
-4Czy samorządy lokalne/regionalne czy też nawet UE powinny wspierać tę tendencję, a jeżeli tak, to
w jaki sposób? W jaki sposób można zachęcać do rozpowszechniania strategii wspierających
tworzenie klastrów i partnerstw regionalnych, a także współpracy między już istniejącymi klastrami
i partnerstwami, które dowiodły swej skuteczności? Producenci energii na niewielką skalę powinni
mieć łatwy dostęp do sieci energii/inteligentnych sieci, w związku z czym należy opracować
odpowiednie przepisy w tym zakresie. Jakie problemy mogą wystąpić i jaką rolę mogą odegrać
władze lokalne/regionalne?
Zmiana produkcji energii i budowa nowej infrastruktury
Państwa członkowskie UE wprowadziły różne podatki, dotacje i zachęty, by wesprzeć konsumentów
lub by rozpropagować pewne formy produkcji energii. Dotyczy to również form energii
zrównoważonej, w wypadku których – jak się wydawało na początku – był to odpowiedni sposób
zachęty do rozwoju. Niemniej ze względu na to, że produkcja zielonej energii wzrosła, obecnie
dotacje stanowią zagrożenie dla równych warunków działania w odniesieniu do źródeł energii oraz
dla funkcjonowania istniejących elektrowni i budowy nowych.
Publiczne systemy wsparcia w państwach członkowskich powinny być jednoznacznie ukierunkowane,
przewidywalne i proporcjonalne, a także mieć ograniczone zastosowanie i zawierać przepisy
dotyczące ich stopniowego ograniczania. Środki na rzecz wsparcia powinny być wdrażane zgodnie
z rynkiem wewnętrznym i z odpowiednimi zasadami pomocy państwa UE. Czy partnerzy regionalni
i władze krajowe, zwłaszcza w regionach przygranicznych, powinni brać pod uwagę politykę
w sąsiadujących państwach/regionach przed wdrożeniem nowych działań stymulujących, a jeżeli tak,
to w jaki sposób? Czy wszystkie środki wsparcia na rzecz energii odnawialnej powinny zostać
zniesione?
W ramach strategii „Europa 2020” i planu działania w dziedzinie energii na rok 2050 wytyczono
ambitne cele, co wymaga wielkich inwestycji w produkcję i infrastrukturę. Położono nacisk na
infrastrukturę o dużej skali i sieci ogólnoeuropejskie. Jednak nadal toczy się dyskusja na temat
czynników zapewniających bezpieczeństwo przewidywanych inwestycji: priorytetów, etapów
realizacji inwestycji lub długoterminowych planów energetycznych.
KR podkreśla znaczenie europejskiej agendy na rzecz inwestycji w energię. Należy przewidzieć
zarówno integrację pionową (z dużej do małej skali), jak i horyzontalną (modalność – energia
elektryczna, ciepło, gaz). Czy oprócz szeroko zakrojonych inwestycji należy również uznać inwestycje
w sieci regionalne lub nawet lokalne za przydatne uzupełnienie obecnych programów
inwestycyjnych?
Budowa inteligentnych sieci jest niezbędna do stworzenia sieci energetycznej, która będzie w stanie
sprostać przyszłym wymaganiom. By przyspieszyć rozwój, należy pogłębić współpracę z sektorem
ICT i opracować normy na szczeblu europejskim. Ponadto badania, rozwój technologiczny
i innowacje powinny pomóc przemysłowi w podjęciu dalszych działań na tym polu.
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
.../...
-5KR zdecydowanie zgadza się z potrzebą rozwinięcia inteligentnych sieci. Programy B+R (program
ramowy, Inteligentna Energia – Europa) powinny pomóc przemysłowi w tym względzie. Jaką rolę
mogłyby odegrać samorządy lokalne/regionalne w rozwoju inteligentnych sieci (np. plany działań,
projekty pilotażowe)? W jaki sposób można by przyspieszyć innowacje? Jakie są najlepsze praktyki na
szczeblu lokalnym/regionalnym?
Do budowy inteligentnych sieci potrzebne są nie tylko inwestycje w nową infrastrukturę, lecz również
środki finansowe. Obecnie operatorzy sieci nie mogą uwzględniać tego obciążenia finansowego
w swych stawkach. Czy urzędy regulacyjne powinny umożliwić operatorom uwzględnienie go w swej
strukturze opłat?
Zważywszy, że produkcja energii odbywa się w coraz większym stopniu w rozproszonych
lokalizacjach (np. w gospodarstwach domowych), a nowi użytkownicy wchodzą na rynek energii
(np. pojazdy elektryczne) i popyt jest na ogół bardziej zmienny, istnieje większa potrzeba bardziej
zintegrowanej koncepcji przesyłania, dystrybucji i przechowywania energii. By móc wykorzystać
energię odnawialną z Morza Północnego i Śródziemnego, potrzebna będzie znaczna dodatkowa
infrastruktura. Ponadto, by przyczynić się do integracji odnawialnych źródeł energii i wesprzeć
obniżenie emisyjności produkcji energii elektrycznej, muszą być dostępne odpowiednie i elastyczne
zdolności wytwórcze gazu i płynnego gazu. Nowa infrastruktura gazowa łącząca regiony na
europejskim rynku, a także UE z nowymi zróżnicowanymi dostawami jest niezbędna dla
bezpieczeństwa dostaw energii.
Czy oprócz europejskiej koncepcji przesyłania, dystrybucji i przechowywania energii należy
opracować plany regionalne? Jakie nowe środki finansowania budowy sieci i infrastruktury
(partnerstwa publiczno-prywatne, wykorzystanie prywatnych funduszy, innowacyjne umowy
finansowe, środki fiskalne, EBI) mogą pomóc w uzyskaniu dodatkowych środków? Jakie inne
nowatorskie sposoby przyciągnięcia dodatkowych inwestycji w infrastrukturę sieciową, sieć lub
pojemność magazynową można by rozważyć? Czy należy stworzyć modele pokazowe na dużą skalę
(regionalne), w których gaz wykorzystuje się jako element zapasowy lub formę oszczędzania
zrównoważonej energii? Czy region Morza Północnego lub zachodniego basenu Morza Śródziemnego
może odgrywać rolę pilotażową?
Skuteczna reakcja popytu i dynamiczne ceny są niezbędne na konkurencyjnym rynku energii, na
którym konsumenci są świadomi i na którym stosuje się mikrogenerację. Konieczne jest tworzenie
sieci reagujących na popyt i inteligentnych systemów monitorowania, by umożliwić wymianę energii
w obu kierunkach, podczas gdy współpraca jest niezbędna, by opracować przejrzysty zbiór przepisów
i norm dotyczących reakcji popytu. Trzeba ponownie rozważyć tradycyjną rolę operatorów systemu
dystrybucyjnego.
Czy plany działań w zakresie modernizacji sieci i reguły gry dla podmiotów posiadających udziały
w rynku energii (państwa członkowskie, urzędy regulacyjne, operatorzy systemu przesyłowego,
operatorzy systemu dystrybucyjnego i detaliści) są konieczne, by umożliwić reakcję na popyt
i dynamiczne ceny? Skuteczne opracowanie reguł gry na nadal scentralizowanym rynku o nierównych
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw
.../...
-6relacjach może być poważnym wyzwaniem. Czy KR powinien zalecić, by KE zaoferowała państwom
członkowskim ukierunkowaną pomoc?
_____________
CDR595-2013_00_00_TRA_DT EN – MC(KK)/mw