gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów

Załącznik Nr 1
do uchwały Nr XXIV/220/2016
Rady Miejskiej w Barcinie
z dnia 25 listopada 2016 roku
GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ
PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII
W GMINIE BARCIN
NA 2017 ROK
(zwany dalej GPPU)
Barcin 2016-11-09
WSTĘP.
Realizacja zadań z zakresu rozwiązywania problemów zdrowotnych w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych przeciwdziałania narkomanii oraz przemocy w rodzinie zwanym dalej (GPPU) stanowi część strategii
rozwiązywania problemów społecznych. Uchwalany jest corocznie przez radę gminy i uwzględnia cele operacyjne dotyczące
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych uzależnień, określone w Narodowym Programie Zdrowia.
„Celem strategicznym Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, zwanego „NPZ”, jest wydłużenie życia w zdrowiu, poprawa
zdrowia i związanej z nim, jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu”.
„Cele operacyjne NPZ obejmują m.in. profilaktykę i rozwiązywanie problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych,
uzależnieniami behawioralnymi i innymi zachowaniami ryzykownymi”
Obowiązek corocznego uchwalania gminnego programu wynika z art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 489 z późn. zm.).
Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowi element Gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych opracowanej w 2008 r. i przyjętej Uchwałą Rady Miejskiej w Barcinie nr XXII/259/2008 r. z dnia 31 października 2008 r.
Samorząd, tworząc lokalną politykę wobec uzależnień uwzględnia także zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
(Dz. U. z 2016 r. poz. 224 tj.) i ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.2015.1390 j.t.)
Burmistrz realizuje program za pośrednictwem koordynatora miejsko-gminnego programu uzależnień, który koordynuje wykonanie
zadań zawartych w programie m.in. poprzez:
a) współdziałanie z GKRPA,
b) współpracę z MGOPS,
c) specjalistami terapii uzależnień i innymi realizatorami programów oraz
warsztatów,
d) funkcjonariuszami Policji i Straży Miejskiej,
e) Sądem Rejonowym, Prokuratorem i Kuratorską Służbą Sądowniczą,
f) Poradniami Odwykowymi i SP ZOZ,
g) organizacjami pozarządowymi,
h) grupami samopomocowymi.
W związku z tym, że z przeprowadzonej diagnozy problemów związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych,
narkomanii oraz przemocy w rodzinie podobnie jak w roku ubiegłym, wynika, iż napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną
substancją psychoaktywną wśród młodych ludzi w naszej gminie. W porównaniu z danymi ogólnopolskimi (ESPAD 2015) odsetek
gimnazjalistów eksperymentujących z alkoholem utrzymuje się u nas na dużo niższym poziomie. W porównaniu z danymi z lat ubiegłych
cieszy mniejsza liczba uczniów eksperymentujących z alkoholem w szkołach podstawowych. Nie narasta zjawisko eksperymentowania z
innymi środkami psychoaktywnymi, co może być efektem podejmowania działań profilaktyczno-prewencyjnych w tym zakresie.
Uwzględniając powyższe wyniki diagnozy, należy w realizacji programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
2
kontynuować sprawdzone działania na rzecz dzieci i młodzieży, ograniczające sięganie po alkohol. Działania te powinny być
szczególnie intensywne w gimnazjach.
W porównaniu z poprzednimi diagnozami, nieco wzrósł odsetek badanych uczniów, którzy samodzielnie kupowali alkohol. Może to być
sygnałem do zintensyfikowania podejmowanych w gminie działań informacyjnych i szkoleń sprzedawców.
Zauważyć można, że surfowanie w Internecie, a zwłaszcza granie w gry komputerowe, są jednymi z ulubionych form spędzania czasu
wolnego przez uczniów naszych szkół. W szkołach podstawowych zauważyć można tendencję wzrostową, jeśli chodzi o ilość czasu
spędzanego przy komputerze. Utrzymywanie się takich zachowań może w przyszłości skutkować problemami związanymi
z uzależnieniami behawioralnymi. Mając powyższe na uwadze należy podjąć działania zwiększające świadomość młodych ludzi i ich
rodziców na temat konsekwencji niekontrolowanego korzystania z gier komputerowych, np. w formie warsztatów profilaktycznych,
skierowanych do uczniów i rodziców. Warto też nadal inicjować w szkołach formy aktywności dla uczniów, będące alternatywą dla
komputera i Internetu.
Zdecydowana większość badanych uczniów czuje się bezpiecznie w swoich szkołach. Zjawisko przemocy, zauważane przez dzieci i
młodzież, dotyczy głównie przemocy słownej. Aby zmniejszyć skalę zjawiska agresji słownej wśród uczniów część nauczycieli z terenu
gminy wzięła udział w szkoleniu na realizatorów programu profilaktycznego „Spójrz inaczej na agresję”. We wszystkich placówkach
oświatowych zostaną uruchomione zajęcia profilaktyczne dotyczące radzenia sobie przez uczniów z agresją własną i innych.
W szkołach podstawowych zaobserwować można spadek zachowań związanych z cyberprzemocą, co wiąże się z podjęciem w
placówkach działań profilaktycznych w tym zakresie. Z uwagi na utrzymujący się stały poziom cyberprzemocy wśród uczniów
gimnazjów, zostaną podjęte działania wobec rodziców uczniów, które rozwiną praktyczne umiejętności pomocy dziecku
doświadczającemu cyberprzemocy.
Oprócz kontynuowania działań profilaktycznych i edukacyjnych, skierowanych do ogółu społeczeństwa, niezwykle istotne jest
utrzymanie specjalistycznego wsparcia dla rodzin, w których występuje alkoholizm.
Spośród różnych problemów społecznych, badane osoby dorosłe za najistotniejsze w naszej gminie uznały w kolejności: problem
alkoholizmu, bezrobocia, przemocy w rodzinie, zażywanie narkotyków i picie alkoholu przez dzieci i młodzież. Potwierdza to potrzebę
kontynuowania działań zwiększających świadomość społeczeństwa w zakresie szkodliwości nadmiernego spożywania alkoholu oraz
zażywania narkotyków. Zaktualizowania informatora o dostępnych w gminie instytucjach i formach pomocy w obszarze związanym z
uzależnieniami. Utrzymywania dobrej współpracy z Policją i Strażą Miejską w celu poprawy bezpieczeństwa na terenie gminy Barcin.
Cele główne realizacji programu:
I.
OGRANICZENIE LICZBY NASTOLATKÓW PIJĄCYCH ALKOHOL.
II.
OGRANICZENIE PRZEMOCY W RODZINIE SPOWODOWANEJ NADUŻYWANIEM ALKOHOLU.
III.
PODNIESIENIE WIEDZY MIESZKAŃCÓW GMINY O SZKODLIWOŚCI NADUŻYWANIA ALKOHOLU.
IV.
ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI MIESZKAŃCÓW NA TEMAT PRZYCZYN I KONSEKWENCJI UŻYWANIA NARKOTYKÓW.
3
I. OGRANICZENIE LICZBY NASTOLATKÓW PIJĄCYCH ALKOHOL.
Cele programu
Wskaźniki osiągnięcia celu
Działania
Cele szczegółowe
Opóźnienie wieku inicjacji alkoholowej
Średni wiek inicjacji picia alkoholu
Realizacja w szkołach programu, którego
celem jest obniżenie inicjacji picia
Liczba nastolatków, którzy w ciągu alkoholu lub jakichkolwiek środków
ostatniego roku pili alkohol,
odurzających
Liczba nastolatków, którzy w
ostatnim roku zostali przyłapani na
piciu alkoholu w szkole/innych
miejscach lub przyszli do szkoły pod
wpływem
Ograniczenie akceptacji rodziców dla picia
alkoholu przez dzieci i młodzież
Liczba rodziców akceptujących
picie alkoholu.
Realizacja programów rozwijających
umiejętności społeczne dzieci w wieku
przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Realizacja programów rozwijających
umiejętności wychowawcze rodziców,
Kampania społeczna uwrażliwiająca
dorosłych na problem picia alkoholu przez
młodzież i ryzyko związane z wczesną
inicjacją picia alkoholu
Warsztaty profilaktyczno-edukacyjne dla
rodziców
Ograniczenie dostępności alkoholu
Opinie młodzieży na temat stopnia
trudności zdobycia alkoholu
Utrzymanie lub zmniejszenie limitu punktów
sprzedaży alkoholu
Ograniczenie sprzedaży alkoholu osobom nieletnim
Odsetek nastolatków, którzy w ciągu
roku samodzielnie kupili alkohol
Szkolenie sprzedawców w szczególności w
zakresie kontroli wieku osób kupujących
alkohol
liczba punktów, w których
przeprowadzono kontrolę
liczba punktów, w których
Systematyczne, przynajmniej raz na
kwartał prowadzenie kontroli w sklepach,
pubach i innych lokalach sprzedających
4
przeprowadzono rozmowę
profilaktyczno-szkoleniową
alkohol
Ograniczenie częstości picia alkoholu przez osoby
nieletnie za widzą rodziców
Liczba dzieci, które w ciągu
ostatniego roku piły alkohol za
zgodą rodziców
Spotkania informująco-edukacyjne dla
rodziców na temat ustalania i
egzekwowania w rodzinie zasad
dotyczących picia alkoholu przez dzieci i
młodzież
Prowadzenie pozalekcyjnych zajęć
socjoterapeutycznych, a także działań na rzecz
dożywiania dzieci uczestniczących w
pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych.
Liczba dzieci uczestniczących w
zajęciach
Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych
i opiekuńczo-wychowawczych
Wzmocnienie poczucia więzi ze szkołą
Odsetek dzieci i młodzieży
deklarujących silne poczucie więzi ze
szkołą
Liczba placówek prowadzących
zajęcia
Opinie uczniów na temat szkoły
Realizacja programów rozwijających
umiejętności wychowawcze nauczycieli,
Realizacja programów wspomagających
rozwój psychospołeczny uczniów
Liczba godzin i dni lekcyjnych
opuszczonych bez usprawiedliwienia
przez uczniów gimnazjum w ostatnim
roku
5
II. OGRANICZENIE PRZEMOCY W RODZINIE SPOWODOWANEJ NADUŻYWANIEM ALKOHOLU.
Cele programu
Wskaźniki osiągnięcia celu
Działania
Liczba rodzin, w których założono
Niebieską Kartę,
Działalności Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego
dla osób uzależnionych i ich rodzin.
Cele szczegółowe
Zmniejszenie liczby rodzin, w których
występuje przemoc spowodowana
nadużywaniem alkoholu
Liczba posiedzeń Zespołów
roboczych z udziałem
przedstawiciela GKRPA
Liczna wniosków skierowanych przez
GKRPA do sądu o zastosowanie
leczenia odwykowego
Liczna wniosków skierowanych przez
ZI do GKRPA wszczęcie procedury
zobowiązania do leczenia
odwykowego
Udzielanie
rodzinom,
w
których liczba porad udzielonych przez
występują
problemy
alkoholowe, specjalistów
pomocy psychospołecznej, prawnej, a
w
szczególności
ochrony
przed liczba spotkań zespołu roboczego (ZI)
przemocą w rodzinie
liczba założonych „Niebieskich Kart”
związanych z przemocą wywołaną
nadużywaniem alkoholu
Współpraca interdyscyplinarna z przedstawicielami
takich instytucji jak: Miejsko-Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej, Kuratorskiej Służby Sądowej,
Komisariatu Policji, Straży Miejskiej, Placówek
Oświaty, Poradniami Odwykowych itp.
Wspieranie
działalności
Zespołu
Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
Uczestnictwo przedstawiciela GKRPA w zespole
interdyscyplinarnym (ZI), w szczególności w pracach
grup roboczych.
Aktualizacja „Informatora” o miejscach pomocy
psychospołecznej i prawnej
Wspieranie działalności Zespołu
Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
Motywowanie osób nadużywających alkoholu do
podjęcia leczenia odwykowego
Kierowanie
na
badania
przez
sądowych/do
sądu
w
sprawie
biegłych
wszczęcie
6
postępowania dotyczącego leczenia odwykowego
Ograniczenie stosowania różnych form
przemocy w szkołach
Liczba i rodzaj przeprowadzonych
szkoleń
Edukacja dzieci, młodzież, nauczycieli i rodziców
Liczba klas objętych
szkoleniami/warsztatami
Liczba uczniów biorących udział w
szkoleniach/warsztatach
Liczba rodziców/nauczycieli
biorących udział w
szkoleniach/warsztatach
7
III. PODNIESIENIE WIEDZY MIESZKAŃCÓW GMINY O SZKODLIWOŚCI NADUŻYWANIA ALKOHOLU.
Cele programu
Wskaźniki
osiągnięcia
Działania
celu
Cel szczegółowy
Prowadzenie profilaktycznej działalności liczba przeprowadzonych
informacyjnej i edukacyjnej w zakresie szkoleń
rozwiązywania problemów alkoholowych,
liczba osób
w szczególności dla dzieci i młodzieży
uczestniczących w
szkoleniach
liczba jednostek
korzystających z literatury
Liczba uczestników
happeningów/olipiad
Realizacja programów, szkoleń i warsztatów skierowanych do
uczniów i rodziców.
Wsparcie
realizacji
zadnia
w
ramach
obywatelskiego pn. „SymPaTyczna Olimpiada”
budżetu
Organizowanie szkoleń dla nauczycieli, członków GKRPA,
Zespołu Interdyscyplinarnego i osób prowadzących
działalność profilaktyczno-edukacyjną.
Współpraca z mediami w zakresie przekazywania wiedzy na
temat profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
przeciwdziałania narkomanii i przemocy w rodzinie, działań
profilaktycznych podejmowanych w gminie.
Prenumerata czasopism specjalistycznych lub zakup książek i
ulotek itp. materiałów.
Organizacja „Barcińskiego Dnia Głosu Profilaktyki”
Organizacja happeningów oraz
społecznych
udział
w kampaniach
Udział młodzieży w Przystanku Pat oraz realizacja zadań PatPortu
8
IV. ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI MIESZKAŃCÓW NA TEMAT PRZYCZYN I KONSEKWENCJI UŻYWANIA NARKOTYKÓW.
Cele
Wskaźniki realizacji celu
Działania
Cele szczegółowe
Propagowanie wiedzy na temat zagrożeń Liczba zrealizowanych zajęć
związanych z używaniem narkotyków lub
Liczba przeprowadzonych warsztatów
innych środków psychoaktywnych
Liczba przeprowadzonych szkoleń
Prowadzenie profilaktycznej działalności
Liczba uczestników
informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
programów/szkoleń/warsztatów
przeciwdziałania narkomanii
Realizacja programów/kampanii
skierowanych do uczniów/rodziców/
nauczycieli
Ograniczenie dostępności do środków
psychoaktywnych
Opinie młodzieży na temat stopnia trudności
zdobycia narkotyków lub innych środków
psychoaktywnych
Działalności Punktu InformacyjnoKonsultacyjnego dla osób uzależnionych i
ich rodzin.
liczba dzieci i młodzieży uczestniczących
w zajęciach,
Edukacja dot. bezpiecznych zachowań
związanych z używaniem
i nadużywaniem środków
psychoaktywnych.
Pomoc osobom eksperymentującym i
używającym narkotyki lub inne środki
psychoaktywne
Wzrost wiedzy na temat przyczyn i
skutków zakażeń HIV/AIDS
liczba programów profilaktycznych wraz
z liczbą uczestników
Realizacja szkoleń i warsztatów
skierowanych do dzieci i młodzieży
Zaangażowanie mediów
w działalność edukacyjno-informacyjną
Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Barcinie
GKRPA została powołana na podstawie art. 4 1 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi.
Wszyscy członkowie posiadają odpowiednie kwalifikacje do pracy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
zgodnie z art.41 pkt. 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, oraz dodatkowe szkolenia podnoszące
kwalifikacje do pracy w zespołach problemowych. GKRPA działa w całym składzie i w zespołach problemowych.
Podstawowymi formami pracy komisji są:
9
a) posiedzenia – raz bądź dwa razy w miesiącu, w zależności od podejmowanych spraw,
b) posiedzenia zespołów problemowych.
Zadania
Motywowanie do podjęcia leczenia odwykowego osób zgłoszonych do Komisji
Wskaźniki osiągnięcia celu
Liczba klientów GKRPA
Liczba przeprowadzonych rozmów
motywacyjnych
Opiniuje wydawanie zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych
pod względem zgodności lokalizacji punktu sprzedaży napojów alkoholowych
przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży, zgodnie z
uchwałami Rady Miejskiej w Barcinie, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 2
Współpracuje z instytucjami pomocowymi i stowarzyszeniami w rozbudowie lokalnego
sytemu zwiększania skuteczności powstrzymywania przemocy w rodzinie i pomagania
osobom uwikłanym w przemoc.
Działalności Punktu InformacyjnoKonsultacyjnego dla osób uzależnionych i ich
rodzin
Liczba osób nadużywających alkoholu
skierowanych na badania w kierunku
uzależnienia
Liczba
wydanych
postanowień
administracyjnych w sprawie wydania opinii
dot. zezwolenia na sprzedaż napojów
alkoholowych
Liczba wniosków skierowanych przez instytucje
w sprawie leczenia odwykowego
Podejmuje czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby Liczba osób skierowanych na badania przez
uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa biegłych sądowych w kierunku uzależnienia
odwykowego.
Liczba wniosków skierowanych przez komisję
do sądu o zastosowanie leczenia
odwykowego
Kontroluje przestrzeganie zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub liczba punktów, w których przeprowadzono
kontrolę
podawanie napojów alkoholowych.
liczba punktów, w których przeprowadzono
10
rozmowę profilaktyczno-szkoleniową
Praca Komisji nad przygotowaniem projektu GPPU
Liczba posiedzeń związanych z
przygotowaniem projektu GPPU
Zasady wynagradzania członków, GKRPA w Barcinie:
1. Przewodniczący Komisji - 450 zł netto, członek Komisji - 380 zł netto.
2. Za każdą nieobecność w pracach GKRPA, należne wynagrodzenie zostanie pomniejszone o kwotę w wysokości 100 zł.
3. Wynagrodzenie naliczone jest na podstawie miesięcznego zestawienia uczestnictwa w pracy GKRPA, sporządzanego w oparciu o
listę obecności, na której członek zobowiązany jest do złożenia podpisu.
4. Wypłata wynagrodzenia następuje najpóźniej do 10 dnia następnego miesiąca.
5. Protokoły posiedzeń znajdują się w dokumentacji GKRPA.
6. Członkowi GKRPA/ZI należy się zwrot kosztów podróży za dojazd na szkolenie konferencję/seminarium podnoszące kwalifikacje w
dziedzinie profilaktyki uzależnień oraz przemocy w rodzinie i środowisku szkolnym, na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących
pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze
kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 z późn. zm.).
Zasady finansowania GPPU.
Rada Miejska w Barcinie uchwala stosowną uchwałą sposób i realizację programu oraz zleca realizację programu Burmistrzowi.
1. Zasady ogólne:
a) merytoryczną podstawą decyzji o finansowaniu zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień zlecanych
przez gminę Barcin są założenia i priorytety określone w GPPU;
b) niezbędnym warunkiem realizowania zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień jest przedstawienie i
złożenie oferty programowej przez realizatorów programu;
c) zlecanie zadań i przekazywanie środków wymaga sporządzenia umowy określającej zadania i zobowiązania oraz kalkulację
kosztów;
d) elementem każdej umowy powinno być złożenie przez zleceniobiorcę sprawozdania merytorycznego i finansowego.
11
2. Źródło finansowania:
a) finansowanie realizacji poszczególnych zadań określa harmonogram wydatków zgodny projektem budżetu na 2017 rok w
dziale 851 – ochrona zdrowia, rozdziale 85154 – przeciwdziałanie alkoholizmowi oraz rozdziale 85153 – przeciwdziałanie
narkomanii;
b) kwoty ujęte w harmonogramie mogą ulec zmianie w wyniku ewentualnych potrzeb wynikających z realizacji GPPU na rok 2017
lub w sytuacji, jeśli nie zostanie wykonany plan dochodów;
c) źródłem finansowania zadań GPPU są środki pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów
alkoholowych wniesione przez podmioty gospodarcze w roku 2017 oraz dochody własne gminy.
3. Formy finansowania i dofinansowania realizacji zadań GPPU:
a) zakupy i zlecenia zewnętrzne;
b) zabezpieczenie środków finansowych na zadania realizowane przez gminę.
4. Monitoring
Monitoring poszczególnych zadań wynikających z realizacji programu będzie przeprowadzony na podstawie sprawozdań od ww.
realizatorów, partnerów, instytucji, specjalistów oraz osób odpowiedzialnych za realizację GPPU. Na podstawie analizy GPPU i
sprawozdań, koordynujący program Koordynator m/g programu sporządzi zbiorcze sprawozdanie, które zostanie przedłożone Radzie
Miejskiej do dnia 31 marca 2018 r.
Opracowała: Krystyna Błaszak - koordynator ds. uzależnień i zdrowia
Opiniowała: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Barcinie.
12