Słowem dotrzeć do serc i umysłów

Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
Słowem dotrze
do serc i umysłów
Habemus Papam! ‒ któ nie pami ta tych słów wypowiedzianych 16 pa dziernika 1978 r.
w Watykanie. Od tego czasu z uwag wsłuchiwali my si w to, co mówił do nas Jan Paweł II ‒
Papie z Polski.
J
zyk Jana Pawła II fascynuje j
Przyjrzyjmy si
kilku osobliwo
zykoznawców, socjologów, psychologów, polityków.
ciom stylu Papie
a.
Podczas pierwszej pielgrzymki do Polski, 2 czerwca 1979 r., padły słynne pó niej słowa:
Wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papie . Wołam z całej gł bi tego
Tysi clecia, wołam w przeddzie
wi ta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zst
Duch Twój! Niech zst pi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!, a 12 czerwca 1987 r. na
Westerplatte Jan Paweł II mówił: Ta moc jest potrzebna, a eby samemu umie dociera do
ródeł poznania prawdziwej nauki Chrystusa. Ta moc jest potrzebna, by y we wspólnocie
Ko cioła. Ta moc jest potrzebna, by y na co dzie odwa nie. Ta moc jest potrzebna, by
apostołowa w swoim otoczeniu. Ta moc jest potrzebna, aby od siebie wymaga .
pi
rodkiem retorycznym dominuj cym w przytoczonych wypowiedziach jest powtórzenie.
W drugim fragmencie powtarzaj si zarówno słowa „Ta moc jest potrzebna , jak i konstrukcja
zdania: zdanie podrz dnie zło one okolicznikowe celu, zaczynaj ce si by,
od: a eby, aby
.
Charakterystyczne s tu tak e stosunkowo krótkie zdania.
W pierwszym fragmencie równie wyst puj powtórzenia, cho by: czasownik „wołam i zaimek
„ja , ale tu mo na zaobserwowa jeszcze inne cechy stylu, na przykład: bezpo redni zwrot do
słuchaczy, wyra ony zaimkiem „wami oraz zdania rozkazuj ce wyra aj ce emocjonalne
zaanga owanie nadawcy wypowiedzi oraz pro b poł czon z poleceniem, rozumian mi dzy
innymi jako: pro b do Boga oraz nawoływanie słuchaczy do nawrócenia si , wezwanie ich do
odwa nego działania.
Charakterystyczne dla stylu Ojca wi tego były pytania retoryczne, na przykład:Czy słowa te
nie współbrzmi gł boko z tamtymi: do ko ca umiłował?
albo Czy nie chodziło o wszystko, co
odpowiada godno ci ludzkiej pracy?(Szczecin, 1987 r).
Na koniec warto zwróci uwag na typow dla stylu Papie a modalno
, czyli niezwykle
subiektywny stosunek przemawiaj cego do tego, co było tre ci jego wypowiedzi. Mamy tego
przykład w pierwszym, powy ej cytowanym fragmencie ‒ wypowiedzi nacechowanej
emocjonalnie, gdzie Papie u ywa czasownika w pierwszej osobie: „wołam , zaimka „ja i trybu
rozkazuj cego: „niech zst pi . Profesor Jan Miodek zwracał uwag na to, e modalno
w przemówieniach Jana Pawła II wyra ana jest cz sto przez czasowniki typu:
chcie , pragn
,
móc. Przyjrzyjmy si im:O jak e bardzo pragn , drodzy Rodacy, jak e bardzo pragn tego,
a eby w programie tym wypełniał si z dnia na dzie i z roku na rok Apel Jasnogórski. O jak e
bardzo pragn ja, który ycie, wiar i j zyk zawdzi czam polskiej rodzinie
(Cz stochowa, 1979
r.); Pragn wi c od razu powiedzie , e przybywam do całej mojej Ojczyzny i wszystkich
1/2
Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
Polaków (Ok
cie, 1983 r.);Chc
w to nasze spotkanie wło
y
całe serce
(Kraków, 1987 r.).
Wypowiedzi Jana Pawła II porywały tłumy i ka dego słuchacza z osobna, były zrozumiałe,
dosadne, chciałoby si powiedzie , e nasz Papie potrafił „odpowiednie da rzeczy słowo
i tchn
w nie ogromn sił przekonywania, by docierały do serc i umysłów.
Barbara Ellwart
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)