płatnika składek

maj 2016
PUBLIKACJA
BEZPŁATNA
ABC
płatnika składek
Informacja
dla osób fizycznych rozpoczynających prowadzenie
pozarolniczej działalności gospodarczej jednoosobowo:
rozliczających składki
wyłącznie na własne ubezpieczenia
Dla
płatników
składek
SPIS TREŚCI
Wstęp
1. Jak zgłosić siebie jako płatnika składek
oraz ubezpieczonego?
1.1. Zgłoszenie płatnika składek
1.2. Zgłoszenie do ubezpieczeń
1
2
3
3
3
2. Jak rozliczać i opłacać składki?
4
2.1. Składki na ubezpieczenia społeczne
2.2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne
2.3. Składka na Fundusz Pracy
2.4. Sposób opłacania składek
5
7
8
11
Kiedy nie trzeba składać deklaracji
3.
rozliczeniowej?
11
4. Jak korygować dokumenty
ubezpieczeniowe?
13
5. Jak przekazywać dokumenty
ubezpieczeniowe do ZUS?
14
6. Co zrobić w przypadku zawieszenia
i wznowienia wykonywania działalności
gospodarczej?
15
7. Jak dokonać wyrejestrowania
działalności gospodarczej i z ubezpieczeń?
17
8. O czym jeszcze trzeba wiedzieć?
17
9. Gdzie szukać dodatkowych informacji?
18
Słowniczek
19
Podstawa prawna
20
2 WSTĘP
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega:
ÄÄubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu
– obowiązkowo, zaś chorobowemu – dobrowolnie,
ÄÄubezpieczeniu zdrowotnemu – obowiązkowo.
Jednak w pewnych sytuacjach z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w ogóle nie podlega się ubezpieczeniom społecznym
albo podlega się następującym ubezpieczeniom:
ÄÄspołecznym:
´´ emerytalnemu i rentowym – obowiązkowo lub dobrowolnie,
´´ wypadkowemu – obowiązkowo (jeżeli obowiązkowo lub dobrowolnie
podlega się ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym),
´´ chorobowemu – dobrowolnie (jeżeli obowiązkowo podlega się ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym),
ÄÄubezpieczeniu zdrowotnemu – obowiązkowo.
Na to, czy nie masz obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, mają wpływ różne okoliczności, a szczególnie:
ÄÄposiadanie więcej niż jednego tytułu do ubezpieczeń społecznych,
ÄÄpodleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników,
ÄÄposiadanie uprawnienia do emerytury lub renty innej niż renta z tytułu
niezdolności do pracy.
W A Ż N E ! Szczegółowe zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym zamieszczone zostały w poradniku Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność
i osób z nimi współpracujących dostępnym w każdej placówce Zakładu
Ubezpie­czeń Społecznych lub na stronie W W W . Z U S . P L
Gdy decydujesz się na prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej,
to masz pewne obowiązki wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, np.:
ÄÄzgłoszenie do ubezpieczeń, którym podlegasz,
ÄÄrozliczanie i opłacanie składek, które pobiera ZUS.
O obowiązkach tych piszemy w tej broszurze.
P A M I Ę T A J ! W okresie podlegania ubezpieczeniom społecznym masz
prawo do rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS.
3
1. Jak zgłosić siebie jako płatnika składek
oraz ubezpieczonego?
Jako przedsiębiorca możesz podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej (CEIDG).
1.1. Zgłoszenie płatnika składek
Zgłaszasz siebie, jako płatnika składek, składając wniosek o wpis do Centralnej
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej na formularzu CEIDG-1
drogą elektroniczną lub w urzędzie gminy, miasta – osobiście albo listem
poleconym.
ZUS na podstawie danych przekazanych z CEIDG sporządzi za Ciebie
doku­menty zgłoszeniowe płatnika składek:
ÄÄzgłoszenie płatnika składek – na formularzu ZUS ZFA,
ÄÄinformację o numerach rachunków bankowych płatnika składek – na
for­mularzu ZUS ZBA,
ÄÄinformację o adresach prowadzenia działalności gospodarczej – na formularzu ZUS ZAA.
Zatem nie musisz ich sam sporządzać ani przekazywać do ZUS.
1.2. Zgłoszenie do ubezpieczeń
Aby zgłosić się do odpowiednich ubezpieczeń w ZUS, powinieneś wypełnić
następujące formularze:
ÄÄZUS ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń / zgłoszenie zmiany danych osoby
ubezpieczonej, jeżeli podlegasz ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu lub tylko ubezpieczeniom społecznym,
ÄÄZUS ZZA – zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego / zgłoszenie zmiany danych, jeżeli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu,
ponieważ występują okoliczności wyłączające obowiązek ubezpieczeń
społecznych.
Pamiętaj, że musisz się zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń w ciągu
7 dni od daty powstania tego obowiązku.
Jeśli członkowie Twojej rodziny spełniają warunki, które określa ustawa
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
4 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
(patrz: Podstawa prawna na końcu broszury), to oni również muszą być zgłoszeni – za pomocą formularza ZUS ZCNA – zgłoszenie danych o członkach
rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego. Pamiętaj, że musisz ich zgłosić
w ciągu 7 dni od daty powstania tego obowiązku. Za członków rodziny nie
opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
P A M I Ę T A J ! Członek rodziny traci ten status w szczególności przez
nabycie „własnego” tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego (np. jako pracownik, zleceniobiorca, osoba prowadząca działalność gospodarczą,
bezrobotny itd.). W takiej sytuacji musisz pamiętać o wyrejestrowaniu
go z ubezpieczenia zdrowotnego za pomocą formularza ZUS ZCNA.
W A Ż N E ! Członek rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego to:

dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuk
albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko
obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, do
ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli uczy się dalej w szkole, zakładzie
kształcenia nauczycieli, uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej
studia doktoranckie – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada
orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawno­ści lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku. Od 1 stycznia 2013 r.
dziadkowie mogą zgłaszać wnuki tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego lub nie
jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie
przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na
własny rachunek albo nie podlega ubezpieczeniu dobrowolnemu,

małżonek,

wstępni (czyli rodzice, dziadkowie itp.) pozostający z ubezpieczonym
we wspólnym gospodarstwie domowym.
2. Jak rozliczać i opłacać składki?
Jeśli z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej rozliczasz składki
tylko na własne ubezpieczenia, to rozliczasz i opłacasz je za każdy miesiąc, w którym jako płatnik podlegałeś ubezpieczeniom przynajmniej jeden
dzień, w terminie do 10 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni,
5
z uwzględnieniem zasad opisanych w rozdziale 3 „Kiedy nie trzeba składać
deklaracji rozliczeniowej?”.
Jeśli 10 dzień miesiąca przypada w sobotę, niedzielę lub święta, to za
ostatni dzień terminu opłacania składek uważa się następny dzień po dniu
lub dniach wolnych od pracy.
Składki rozliczasz, sporządzając i przekazując do ZUS tylko deklarację
roz­liczeniową ZUS DRA – z wypełnionym m.in. blokiem X. DEKLARACJA
DOCHODU. Nie sporządzasz i nie przekazujesz do ZUS imiennych raportów
miesięcznych: ZUS RCA, ZUS RZA, ZUS RSA.
W deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w bloku I. DANE ORGANIZACYJNE
w polu 1 „Termin przysyłania deklaracji i raportów”, podajesz termin „2” (do
10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni).
2.1. Składki na ubezpieczenia społeczne
Jako, że prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą, wszystkie składki
na ubezpieczenia społeczne opłacasz w całości sam, z własnych środków.
Składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą:
ÄÄna ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru,
ÄÄna ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy wymiaru (obowiązuje od
1 lutego 2012 r.),
ÄÄna ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru,
ÄÄna ubezpieczenie wypadkowe – stopa procentowa składki w przypadku
osób rozliczających składki wyłącznie na własne ubezpieczenia odpowiada
połowie najwyższej stopy procentowej tej składki ustalonej dla grup działalności. Stopy te określa rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy
procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (patrz: podstawa prawna na końcu broszury).
Wysokość tej stopy musisz ustalać samodzielnie na każdy rok składkowy
trwający od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób
prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą jest zadeklarowana
kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej
podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą
6 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
działalność gospodarczą w 2016 r. stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa
niż 2433,00 zł.
W Y J Ą T E K ! Dla osób, które rozpoczęły działalność gospodarczą
i które:
nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych
przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie
prowadziły pozarolniczej działalności oraz
nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy,
na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały
w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy
czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2016 r.
jest to kwota 555,00 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia
w 2016 r.).
W A Ż N E ! Osobom, które korzystają z preferencyjnych zasad opłaca­nia
składek przez okres 24 miesięcy, jeśli data rozpoczęcia wykonywania
działalności przypada w trakcie miesiąca, ten okres liczy się, począwszy
od następnego miesiąca. Tylko w przypadku rozpoczęcia działalności od
1 dnia danego miesiąca, miesiąc ten wlicza się do owych 24 miesięcy
kalendarzowych.
Po upływie tego czasu, począwszy od pierwszego dnia 25 miesiąca,
jes­teś zobowiązany do zmiany kodu tytułu ubezpieczenia poprzez złożenie wyrejestrowania (ZUS ZWUA) i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń (ZUS ZUA) zawierającego prawidłowe dane. Za ten pierwszy
miesiąc jesteś również zobowiązany złożyć deklarację rozliczeniową
ZUS DRA.
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w danym roku kalendarzowym – nie może być wyższa od kwoty
odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia
7
miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2016 r.
kwota „rocznego ograniczenia” podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe wynosi 121 650 zł.
Dla osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu
podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie stanowi podstawa wymiaru
składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez zastosowania „rocznego
ograniczenia”. Jednak podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany
rok kalendarzowy.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez zastosowania „rocznego ograniczenia”. Za miesiąc, w którym:
ÄÄzostałeś objęty ubezpieczeniami społecznymi lub ustały one, przez co
trwały tylko przez część miesiąca,
ÄÄbyłeś niezdolny do pracy, jeżeli z tego tytułu spełniałeś warunki do
przyznania zasiłku,
kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie,
dzieląc przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę
dni podlegania ubezpieczeniom.
2.2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9,00% podstawy jej wymiaru.
Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą podstawę wymiaru tej składki stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale
poprzedniego roku kalendarzowego, włącznie z wypłatami z zysku.
W 2016 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla
osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi kwota
zadeklaro­wana, nie niższa niż 3210,60 zł (75% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2015 r., włącznie
z wypłatami z zysku).
Nowa minimalna podstawa wymiaru składki, a tym samym nowa wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne, obowiązuje od 1 stycznia do
31 grudnia danego roku.
8 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna,
czyli składkę na to ubezpieczenie trzeba opłacić w pełnej wysokości za
cały miesiąc. Zatem jeśli wykonujesz działalność gospodarczą przez część
miesiąca lub jesteś niezdolny do pracy (nawet, jeśli z tego tytułu pobierasz
zasiłek z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego), składka na to
ubezpieczenie nie zmniejsza się proporcjonalnie.
2.3. Składka na Fundusz Pracy
Jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jednoosobowo i podlegająca obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
jesteś zobowiązany także do opłacania za siebie składki na Fundusz Pracy.
Przy czym nie ma takiego obowiązku po osiągnięciu 55 roku życia dla kobiet
i 60 dla mężczyzn.
W A Ż N E ! Składki na Fundusz Pracy nie opłaca się, gdy podstawa
wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
w przeliczeniu na okres miesiąca (łącznie ze wszystkich tytułów do tych
ubezpieczeń, u wszystkich płatników) jest niższa od minimalnego wynagrodzenia. Zatem osoby opłacające składki na obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne od kwoty stanowiącej 30% minimalnego wynagrodzenia nie
opłacają składki na Fundusz Pracy, o ile prowadzenie działalności
gospodarczej jest jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń
społecznych.
Wysokość składki na Fundusz Pracy określa ustawa budżetowa. W 2016 r.
składka na ten Fundusz wynosi 2,45% podstawy wymiaru. Podstawę
wymiaru tej składki stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ale bez zastosowania „rocznego ograniczenia”.
P R Z Y K Ł A D 1 Pani Joanna rozpoczęła prowadzenie działalności
gospodarczej od 19 stycznia 2016 r. i spełnia warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż
30% minimalnego wynagrodzenia. Zgłosiła się do obowiązkowych
ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego
oraz ubezpieczenia zdrowotnego, a także dobrowolnie do ubezpieczenia
chorobowego.
9
Pani Joanna, rozliczając składki za styczeń 2016 r., podaje w deklaracji rozliczeniowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, a następnie oblicza składki
za ten miesiąc.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może
być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2016 r. jest
to kwota 555,00 zł (czyli 30% kwoty 1850,00 zł).
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne nie
może być niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego
(włącznie z wypłatami z zysku). Od stycznia do grudnia 2016 r. wynosi
3210,60 zł.
Wyliczenie składek za styczeń 2016 r.
Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
wynosi 232,74 zł, co wynika z następującego wyliczenia:
555,00 zł (najniższa podstawa wymiaru składek) : 31 (liczba dni miesiąca)
2 13 (liczba dni wykonywania działalności gospodarczej) = 232,74 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wymiaru wynoszą:

na ubezpieczenie emerytalne: 232,74 zł 2 19,52% = 45,43 zł

na ubezpieczenia rentowe: 232,74 zł 2 8,00% = 18,62 zł

na ubezpieczenie chorobowe: 232,74 zł 2 2,45% = 5,70 zł

na ubezpieczenie wypadkowe: 232,74 zł 2 1,80% = 4,19 zł
Najniższa podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
wynosi: 3210,60 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:
3210,60 zł 2 9,00% = 288,95 zł.
Wyliczenie składek za luty 2016 r.
Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
wynosi: 555,00 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne od tej podstawy wynoszą:

na ubezpieczenie emerytalne: 555,00 zł 2 19,52% = 108,34 zł

na ubezpieczenia rentowe: 555,00 zł 2 8,00% = 44,40 zł

na ubezpieczenie chorobowe: 555,00 zł 2 2,45% = 13,60 zł

na ubezpieczenie wypadkowe: 555,00 zł 2 1,80% = 9,99 zł
Najniższa podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
wy­nosi: 3210,60 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:
3210,60 zł 2 9,00% = 288,95 zł.
10 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
P R Z Y K Ł A D 2 Pan Arkadiusz rozpoczął prowadzenie działalności od
19 stycznia 2016 r. i nie spełnia warunków do opłacania składek na
ubezpie­czenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż
30% minimalnego wynagrodzenia. Zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz
ubezpieczenia zdrowotnego, a także dobrowolnie do ubezpieczenia
chorobowego. Będzie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne od
zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego.
Pan Arkadiusz, rozliczając składki za styczeń 2016 r., podaje w deklaracji rozliczeniowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, a następnie oblicza składki
za ten miesiąc.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może
być niższa niż 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2016 r. jest to kwota 2433,00 zł) pomniejszona w sto­sunku do okresu podlegania ubezpieczeniom w danym
miesiącu.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne nie może być
niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze
przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego (włącznie z wypłatami
z zysku). Od stycznia do grudnia 2016 r. wynosi 3210,60 zł.
Wyliczenie składek za styczeń 2016 r.
Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
wy­nosi 1020,29 zł, co wynika z następującego wyliczenia: 2433,00 zł
(najniższa podstawa wymiaru składek) : 31 (liczba dni miesiąca)
2 13 (liczba dni wykonywania działalności gospodarczej) = 1020,29 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wymiaru wynoszą:

na ubezpieczenie emerytalne: 1020,29 zł 2 19,52% = 199,16 zł

na ubezpieczenia rentowe: 1020,29 zł 2 8,00% = 81,62 zł

na ubezpieczenie chorobowe: 1020,29 zł 2 2,45% = 25,00 zł

na ubezpieczenie wypadkowe: 1020,29 zł 2 1,80% = 18,37 zł
Składka na Fundusz Pracy wynosi: 1020,29 zł 2 2,45% = 25,00 zł.
Najniższa podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
wynosi: 3210,60 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi zatem:
3210,60 zł 2 9,00% = 288,95 zł.
11
Wyliczenie składek za luty 2016 r.
Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
wy­nosi: 2433,00 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne od tej podstawy wymiaru wynoszą:

na ubezpieczenie emerytalne: 2433,00 zł 2 19,52% = 474,92 zł

na ubezpieczenia rentowe: 2433,00 zł 2 8,00% = 194,64 zł

na ubezpieczenie chorobowe: 2433,00 zł 2 2,45% = 59,61 zł

na ubezpieczenie wypadkowe: 2433,00 zł 2 1,80% = 43,79 zł
Składka na Fundusz Pracy wynosi: 2433,00 zł 2 2,45% = 59,61 zł.
Najniższa podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
wynosi: 3210,60 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:
3210,60 zł 2 9,00% = 288,95 zł.
2.4. Sposób opłacania składek
Należność za składki wpłacasz na wskazane przez ZUS rachunki bankowe,
odrębnie na:
ÄÄnr konta: 83 1010 1023 0000 2613 9510 0000 – ubezpieczenia społeczne,
ÄÄnr konta: 78 1010 1023 0000 2613 9520 0000 – ubezpieczenie zdrowotne,
ÄÄnr konta: 73 1010 1023 0000 2613 9530 0000 – Fundusz Pracy.
Należności te zobowiązany jesteś opłacać w formie bezgotówkowej,
obcią­żając Twój rachunek bankowy, jako płatnik składek. Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą1, możesz opłacać te należności również za pomocą przekazu
pocztowego.
W A Ż N E ! Pamiętaj, że w obrocie bezgotówkowym za termin płatności
uznaje się dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika składek, a nie
datę polecenia przelewu.
3.
Kiedy nie trzeba składać deklaracji rozliczeniowej?
Jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą opłacająca
składki wyłącznie za siebie nie musisz składać deklaracji rozliczeniowej
(ZUS DRA) za kolejne miesiące w przypadku, jeśli nie zmieniły się dane
wykazane w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej.
W rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
1
12 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
Jeśli jednak te dane się zmieniły, ale zmiana wynika tylko ze zmiany
wysokości minimalnego albo przeciętnego wynagrodzenia (jest to więc tym
samym zmiana minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne i/lub minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia
zdrowotne obowiązująca daną osobę), to też jesteś zwolniony ze składania
deklaracji rozliczeniowej. Twoim obowiązkiem jest natomiast opłacanie
składek za kolejne miesiące, w prawidłowej wysokości.
W dokumencie polecenia przelewu/wpłaty gotówkowej, w polu 10
„Nr deklaracji” wpisujesz 01, a w polu 11 „Deklaracja” – miesiąc i rok,
którego wpłata dotyczy (wymienione pola powinny zatem być wypełnione następująco: np. za luty 2016 r. – 01 022016, za marzec 2016 r.
– 01 032016).
P A M I Ę T A J ! Jeżeli np. zawiesiłeś działalność gospodarczą w trakcie miesiąca i przez to ustał obowiązek ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnego, to jako osoba, która była zwolniona z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej, musisz złożyć ten dokument za dany
miesiąc.
Jeśli wznowiłeś działalność gospodarczą:
od 1 dnia danego miesiąca, jako płatnik składek jesteś zobowiązany
złożyć za ten miesiąc deklarację rozliczeniową ZUS DRA.
miesiąca, jesteś zobowiązany złożyć deklarację rozliczeniową ZUS DRA za ten miesiąc z pomniejszonymi proporcjonalnie
składkami na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy oraz pełną
kwotą składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz kolejną deklarację
za następny pełny miesiąc prowadzenia działalności.
Dopiero na podstawie tak złożonych dokumentów Zakład będzie
mógł sporządzać za Ciebie dokumenty rozliczeniowe za następne
miesiące.
w trakcie
U W A G A ! Jeśli wykreślasz lub zawieszasz działalność w trakcie miesiąca, jako płatnik składek złóż za ten miesiąc deklarację rozliczeniową
ZUS DRA.
Jeśli wykreślasz lub zawieszasz działalność od pierwszego dnia
następnego miesiąca, jesteś zwolniony ze składania ZUS DRA, Zakład
sporządzi za Ciebie dokumenty rozliczeniowe za ostatni miesiąc prowadzonej działalności.
13
4. Jak korygować dokumenty ubezpieczeniowe?
Jeśli zmieniły się dane wykazywane w dotychczas składanych do ZUS doku­
mentach ubezpieczeniowych lub Ty stwierdzisz bądź ZUS wykryje, że zawierały one błędy, musisz przekazać do ZUS odpowiednie zgłoszenie zmiany
lub ko­rekty danych.
Wcześniej upewnij się, który formularz należy zastosować w danym przy­
padku i jak prawidłowo go wypełnić. Na innych formularzach dokonuje się
zgłoszenia zmiany lub korekty danych identyfikacyjnych, na innych – zmiany
lub korekty pozostałych danych (np. ewidencyjnych lub adresowych), a jeszcze na innych – korekty rozliczeń składek. Ponadto inne są formularze oraz
zasady w przypadku zgłaszania zmiany lub korekty danych dotyczących
płatnika składek, a inne w przypadku zgłaszania zmiany lub korekty danych
dotyczących osoby ubezpieczonej.
Poniżej podajemy ogólne zasady w zakresie zgłaszania zmiany lub korekty danych.
ÄÄZgłoszenia zmiany lub korekty danych dotyczących osoby ubezpieczonej
dokonuje się w terminie 7 dni od powstania zmian bądź stwierdzenia
nieprawidłowości we własnym zakresie albo otrzymania zawiadomienia
o stwierdzeniu nieprawidłowości przez ZUS.
ÄÄW razie zmiany lub konieczności korekty danych identyfikacyjnych osoby
ubezpieczonej składa się poprawnie wypełniony formularz ZUS ZIUA
(zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych osoby ubezpieczonej).
ÄÄZgłoszenia zmiany lub korekty pozostałych danych osoby ubezpieczonej
dokonuje się odpowiednio na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA, z tym
że zmianę lub korektę kodu tytułu ubezpieczenia, rodzajów ubezpieczenia lub daty rozpoczęcia podlegania ubezpieczeniom (ubezpieczeniu)
dokonuje się poprzez wyrejestrowanie z ubezpieczeń, na formularzu
ZUS ZWUA (wyrejestrowanie z ubezpieczeń), a następnie ponowne
prawidłowe zgłoszenie do ubezpieczeń – odpowiednio na formularzu
ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
ÄÄDokumenty rozliczeniowe za dany miesiąc koryguje się poprzez przekazanie za ten miesiąc nowego, odpowiedniego kompletu dokumentów
rozliczeniowych (w przypadku osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą rozliczającej składki wyłącznie za siebie, tylko poprzez
przekazanie nowej deklaracji rozliczeniowej), z podaniem – w bloku I,
14 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
w dwóch pierwszych kratkach pola „Identyfikator...” tych dokumentów
lub dokumentu – kolejnego numeru za dany miesiąc (np. 02, 03).
ÄÄGdy trzeba zmienić lub skorygować dane członka rodziny ubezpieczonego,
należy wyrejestrować członka rodziny z nieaktualnymi (błędnymi) danymi
i ponownie zgłosić go do ubezpieczenia z aktualnymi (prawidłowymi)
danymi – na formularzu ZUS ZCNA.
ÄÄZUS zgłasza zmianę danych płatnika składek, które podlegają wpisowi do
CEIDG na podstawie danych z wniosku o zmianę wpisu (formularz CEIDG-1
składany, jako wniosek o zmianę wpisu). Tak więc w przypadku zmiany tych
danych jako przedsiębiorca nie musisz składać w ZUS dokumentu ZUS ZFA
w trybie zmiany lub ZUS ZIPA (zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych
płatnika składek). Natomiast musisz pamiętać, że konieczne może okazać
się złożenie zmiany zgłoszenia do ubezpieczeń, jeśli zmieniane dane występują także w zgłoszeniu ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
5. Jak przekazywać
dokumenty ubezpieczeniowe do ZUS?
Dokumenty ubezpieczeniowe (oprócz dokumentów zgłoszeniowych płatnika składek oraz dokumentów związanych z zawieszaniem i wznawianiem
wykonywania działalności) możesz przekazywać do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w wybranej formie, tzn. albo drogą elektroniczną, korzystając
z aplikacji ePłatnik na P U E . Z U S . P L bądź programu Płatnik lub innego oprogramowania interfejsowego, albo w formie papierowej. Zgodność takiego
oprogramowania z wymaganiami zdefiniowanymi przez ZUS powinna być
potwierdzona w sposób określony w art. 21 i 22 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne2.
Dokumenty w formie papierowej możesz składać bezpośrednio w terenowej
jednostce organizacyjnej ZUS, w urzędzie skarbowym prowadzącym centrum
obsługi lub przesłać pocztą. Dokumenty te mogą mieć formę pisemną według
ustalonego wzoru lub formę wydruku z oprogramowania spełniającego wymagania ZUS albo w formie wydruku ze strony internetowej ZUS.
2 Dz.U. z 2014 r. poz. 1114.
15
W A Ż N E ! ePłatnik to aplikacja powiązana z profilem płatnika na
portalu PUE (internetowy odpowiednik programu Płatnik). Jest to aplikacja stworzona dla małych i średnich przedsiębiorców rozliczających
składki za maksymalnie 100 ubezpieczonych. Dzięki ePłatnikowi przez
portal PUE możesz m.in. zgłosić osoby do ubezpieczeń, rozliczyć składki,
wypełnić i przekazać dokumenty ubezpieczeniowe. Aplikacja pozwoli Ci
na podpisywanie dokumentów nie tylko podpisem kwalifikowanym, ale
również bezpłatnym profilem zaufanym ePUAP.
Natomiast przekazywanie dokumentów do ZUS za pomocą programu
Płatnik możliwe jest tylko przy użyciu certyfikatu kwalifikowanego.
6. Co zrobić w przypadku
zawieszenia i wznowienia
wykonywania działalności gospodarczej?
Jeśli nie zatrudniasz pracowników, możesz zawiesić wykonywanie działalności
gospodarczej na okres od 30 dni3 do 24 miesięcy. Natomiast, jeśli prowadzisz
działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i nie zatrudniasz
pracowników, to możesz zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na
okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej
jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które
z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności
lub stopień niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej
działalność gospodarczą – na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Z tego prawa możesz skorzystać jednorazowo
w całości lub nie więcej niż w 4 częściach.
Zawieszenie działalności gospodarczej oraz wznowienie jej następuje na
Twój wniosek, jako przedsiębiorcy.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej możesz
przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych na zasadach obowiązujących osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,
lecz nie podlegasz ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu. Dodatkowo
3 Tylko w lutym zawieszenie może trwać 28/29 dni.
16 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
możesz przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, zawierając
umowę o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym z Na­rodowym
Funduszem Zdrowia i opłacać za siebie składki na to ubezpieczenie.
Jeśli zamierzasz zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, to musisz zgłosić do CEIDG informację o zawieszeniu wykonywania
działalności gospodarczej. Natomiast, jeśli zamierzasz wznowić jej wykonywanie,
to również musisz to zgłosić. Zgłoszeń tych dokonujesz na formularzu CEIDG-1.
ZUS na podstawie informacji otrzymanych z CEIDG sporządzi za Ciebie
dokumenty ubezpieczeniowe.
W przypadku zawieszenia wykonywania działalności przez przedsiębiorcę
ZUS sporządzi:
ÄÄwyrejestrowanie płatnika składek – na formularzu ZUS ZWPA,
ÄÄwyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą – na formularzu ZUS ZWUA oraz wyrejestrowanie członków rodziny
osoby ubezpieczonej (osoby prowadzącej działalność) – na formularzu
ZUS ZCNA.
W przypadku wznowienia wykonywania działalności zostaną utworzone
dokumenty:
ÄÄzgłoszenie płatnika składek – na formularzu ZUS ZFA,
ÄÄzgłoszenie do ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność – odpowiednio
na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA, zgodnie ze schematem podlegania ubezpieczeniom, który był wskazany w ostatnim zgłoszeniu przed
zawieszeniem działalności.
W A Ż N E ! Jeśli w okresie zawieszenia działalności wystąpiły zmiany
związane ze zmianą kodu tytułu ubezpieczenia albo schematem podlegania ubezpieczeniom, to musisz złożyć zgłoszenie do ubezpieczeń
(odpowiednio dokument ZUS ZUA lub ZUS ZZA).
Po wznowieniu wykonywania działalności powinieneś zgłosić do ubezpieczeń członków rodziny, którzy nadal spełniają warunki określone ustawą
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(patrz: podstawa prawna).
17
7. Jak dokonać wyrejestrowania
działalności gospodarczej i z ubezpieczeń?
Jeśli zaprzestałeś wykonywania działalności, masz obowiązek w terminie
7 dni od dnia trwałego zaprzestania jej wykonywania przekazać do CEIDG
wniosek o wykreślenie wpisu. Na podstawie danych z wniosku składanego,
jako informacja o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospo­darczej,
ZUS sporządzi za Ciebie dokument ZUS ZWPA – wyrejestrowanie płatnika
składek.
Ponadto, jako osoba prowadząca działalność masz obowiązek przekazać
do ZUS wyrejestrowanie z ubezpieczeń siebie, jako osoby ubezpieczonej.
Wyrejestrowania z ubezpieczeń dokonuje się na formularzu ZUS ZWUA – wyrejestrowanie z ubezpieczeń. Pamiętaj również o obowiązku wyrejestrowania
członków rodziny na formularzu ZUS ZCNA.
8. O czym jeszcze trzeba wiedzieć?
Program Płatnik możesz pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych P U E . Z U S . P L lub W W W . P L A T N I K . I N F O . P L
We wszystkich dokumentach ubezpieczeniowych, w tym płatniczych,
w polach dotyczących danych identyfikacyjnych płatnika składek, podajesz
odpowiednio takie same dane, jakie zostały podane w CEIDG-1 (wniosku o wpis
do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).
W A Ż N E ! W deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w bloku II. DANE
IDENTYFIKACYJNE PŁATNIKA SKŁADEK podaj dodatkowo identyfikator
PESEL, a jeśli Ci go nie nadano – serię i numer dowodu osobistego lub
paszportu.
W A Ż N E ! W okresie podlegania ubezpieczeniom społecznym masz
prawo do rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS.
Wniosek oraz ważne informacje dotyczące takiej rehabilitacji znajdziesz
na stronie www.zus.pl/rehabilitacja.
Wniosek o rehabilitację może wystawić lekarz prowadzący leczenie.
18 abc PŁ ATNIK A SKŁ A DEK
9. Gdzie szukać dodatkowych informacji?
Szczegółowe informacje dotyczące ubezpieczeń społecznych możesz
uzyskać:
ÄÄw każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS (wykaz placówek ZUS
dostępny jest na stronie W W W . Z U S . P L )
ÄÄna Platformie Usług Elektronicznych W W W . P U E . Z U S . P L
ÄÄna specjalnym kanale „Elektroniczny ZUS” w serwisie filmowym YouTube
ÄÄtelefonicznie w Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS:
22 560 16 00 dla telefonów stacjonarnych i komórkowych4,
od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00–18.00
Część usług dostępna jest przez całą dobę za pośrednictwem automatycznego telefonicznego systemu informacyjnego
ÄÄprzez Skype’a zus_centrum_obslugi_tel
ÄÄprzez e-maila [email protected]
Na stronie internetowej ZUS znajdują się m.in.: bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych ZUS oraz informacje dotyczące aktualnych wysokości
składek i świadczeń. Zamieszczono tam również poradniki/ulotki dla płatników składek, w tym wymienione poniżej:
ÄÄZasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu
oraz ustalania podstawy wymiaru składek,
ÄÄZasady opłacania składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych,
ÄÄUbezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących
pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących,
ÄÄUstalanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe,
ÄÄOgólne zasady wypełniania i korygowania dokumentów ubezpieczeniowych,
ÄÄJak wypełnić dokument płatniczy w celu opłacania należności z tytułu składek
pobieranych przez ZUS.
4 Opłata za połączenia jest zgodna z planem taryfikacyjnym danego operatora.
SŁOWNICZEK
OSOBA PROWA DZ ĄC A DZIAŁ A LNOŚĆ
GOSPODA RC Z Ą
osoba fizyczna, która wykonuje we własnym
imieniu, w sposób ciągły i zorganizowany zarobkową
działalność wytwórczą, budowlaną, handlową,
usługową bądź poszukuje, rozpoznaje i wydobywa
kopaliny ze złóż lub wykonuje działalność zawodową
PR ZEDSIĘBIORC A
w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej – to osoba fizyczna, osoba prawna
i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,
której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną,
wykonująca we własnym imieniu działalność
gospodarczą; za przedsiębiorców uznaje się także
wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej
przez nich działalności gospodarczej
OSOBA WSPÓ ŁPR ACUJĄC A
osoba współpracująca z osobami prowadzącymi
pozarolniczą działalność: małżonek,
dziecko własne, dziecko drugiego małżonka,
dziecko przysposobione, rodzic, macocha,
ojczym oraz osoba przysposabiająca, jeżeli pozostaje
z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność
we wspólnym gospodarstwie domowym
i współpracuje przy prowadzeniu działalności;
nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta
umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego
C ZŁONEK RODZIN Y
dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko
przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla
którego ustanowiono opiekę, dziecko obce w ramach
rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli uczy się
dalej w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli,
uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej studia
doktoranckie – do ukończenia 26 lat, natomiast
jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu
niepełnosprawności lub inne traktowane na równi
– bez ograniczenia wieku, ponadto małżonek
i wstępni (czyli rodzice, dziadkowie itp.) pozostający
z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie
domowym
19
20 PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(Dz.U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1242 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy
(Dz.U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 9 września 2013 r. w sprawie określenia wzorów
zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia
zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych
i imiennych raportów miesięcznych korygujących,
zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych
i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych
o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów
(Dz.U. z 2016 r. poz. 222),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania
stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków
(Dz.U. z 2013 r. poz. 878 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 listopada 2009 r.
w sprawie wzoru bankowego dokumentu płatniczego
należności z tytułu składek, do których poboru zobowiązany
jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U. z 2009 r. Nr 202, poz. 1561),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania
w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest
zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U. z 2008 r. Nr 78, poz. 465 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji
przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych
i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia
i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych
osobowych (Dz.U. z 2004 r. Nr 100, poz. 1024).
Zdjęcie na okładce: © michaeljung - Fotolia.com
Skład: Poligrafia ZUS w Warszawie. Zam. nr 949/16
ul. Szamocka 3, 5
01-748 Warszawa
 Platforma Usług Elektronicznych: www.zus.pl
 Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS:
— 22 560 16 00* dla telefonów komórkowych i stacjonarnych
* koszt połączenia według umowy klienta z operatorem telekomunikacyjnym
— Skype: zus_centrum_obslugi_tel
— e-mail: [email protected]
www.zus.pl