Ratownictwo morskie

I. KARTA PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu: RATOWNICTWO MORSKIE
2. Kod przedmiotu: Xr
3. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego
4. Kierunek: Nawigacja
5. Specjalność: Wszystkie specjalności na kierunku Nawigacja
6. Moduł: podstawowy, uzupełniający STCW
7. Poziom studiów: I-go stopnia
8. Forma studiów: stacjonarne
9. Semestr studiów: IV
10. Profil: praktyczny
11. Prowadzący: Jacek BARANOWSKI
12. Data aktualizacji: 19.07.2013
CELE PRZEDMIOTU
Zgodnie ze specyfikacją minimalnych norm kompetencyjnych dla oficerów zajmujących stanowiska I
oficera i kapitana zawartą w Konwencji STCW 1978/95 oficer nadzorujący winien legitymować się:
gruntowną znajomością podstawowych pojęć i przepisów dotyczących bezpieczeństwa pracy na
statku; ochrony życia i opieki medycznej, a także umiejętnością praktycznego wykonywania
obowiązków alarmowych oraz prowadzenia szkolenia w zakresie postępowania w sytuacjach
zagrożenia.
C1
Znajomość międzynarodowych i krajowych uregulowań prawnych dotyczących ratownictwa
morskiego
C2
Znajomość organizacji akcji ratunkowej i ratowniczej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia
statku i załogi i pasażerów
C3
Znać organizację służb SAR. Znać podstawowe charakterystyki techniczne środkow SAR i
zasady wspołdziałania ze służbami atowniczymi;
C4
Posługiwać się międzynarodowymi procedurami współdziałania i koordynacji w ratownictwie
morskim oraz zachować się na statku w sytuacjach zagrożenia
C5
Znajomość sprzętu ratunkowego i ratowniczego statku.
C6
Znajomość postanowień IAMSAR dotyczących prowadzenia akcji ratowniczej. Wykonywanie
podstawowych kalkulacji i obliczeń ratowniczych.
WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY,
UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
1
Znajomość matematyki i fizyki na poziomie szkoły średniej.
2
Ukończenie kursu ITR
4
Znajomość nawigacji w zakresie programu przedmiotu Nawigacja I.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
EK1
Student zna akty prawne regulujące ratownictwo morskie. Zna elementy systemu
bezpieczeństwa na morzu.
EK2
Student zna organizację i funkcjonowanie systemu SAR i zasady współpracy ze służbami
ratowniczymi.
EK3
Student zna zasady współpracy międzynarodowej w rejonie Morza Bałtyckiego w zakresie
ratowania życia na morzu.
EK4
Student zna wyposażenie ratunkowe i ratownicze statku zgodnie z wymaganiami zawartymi w
konwencji Solas 74.
EK5
Student zna i rozumie postępowanie załogi w sytuacjach zagrożenia, po wejściu na mieliznę,
zna sposoby ściągania jednostek z mielizny.
EK6
Student zna zasady planowania i prowadzenia akcji ratowniczej zgodnie z IAMSAR.
STRUKTURA PRZEDMIOTU
Forma zajęćwykłady
Liczba
godzin
EK1
W1
1
EK1
W2
2
EK2
W3
2
EK3
W4
1
EK3
W5
6
EK4
W6
EK4
Forma zajęććwiczenia
Liczba
godzin
Forma zajęćlaboratoria
Liczba
godzin
C1, C2
3
3
L1
2
W7
1
L2
2
EK5
W8
2
EK6
W9
4
EK6
W10
2
EK6
W11
1
EK6
W12
1
EK6
W13
1
EK6
W14
1
C3
Suma
godzin
28
1
4
4
TREŚCI PROGRAMOWE
Odpowiada przedmiotowi 2.3.2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 13 lipca 2005 z
późniejszymi zmianami w sprawie programów szkoleń i wymagań egzaminacyjnych w
zakresie kwalifikacji zawodowych marynarzy wg konwencji STCW
W1
Wprowadzenie do przedmiotu, instytucje ratownictwa morskiego – przesłanki odrębności
zasad prawnych ratownictwa morskiego
W2
Podstawy prawne ratownictwa morskiego; konwencja SAR 79, Solas 74, ustawa o
bezpieczeństwie morskim, rozporządzenie Rady Ministrów 25 września 2001 r. w sprawie
szczegółowych zasad wykonywania zadań poszukiwawczych i ratowniczych, unormowania
prawne Unii Europejskiej, Regulamin Rady SAR, unormowania prawne w zakresie udziału sił i
środków Marynarki Wojennej w akcjach ratowniczych. System bezpieczeństwa na morzu i
jego elementy (AMVER, COSPAS – SARSAT, GMDSS, NAVTEX)
W3
Organizacja i funkcjonowanie systemu SAR, model służby ratowania i poszukiwania zgodnie
z IMO, model MSPiR struktura organizacyjna ratownictwa morskiego MW. Siły i środki w
polskim systemie ratowniczym
W4
Współpraca międzynarodowa w rejonie Morza Bałtyckiego w zakresie ratowania życia na
morzu, przegląd sił i środków ratowniczych (Niemcy, Dania, Szwecja, Rosja, Finlandia, Łotwa,
Estonia, Litwa)
W5
Postanowienia rozdziału III Konwencji SOLAS w zakresie wyposażenia ratunkowego oraz
Kodeksu LSA. Wyposażenie ratownicze statku; wymagania zawarte w konwencji, wymagania
Urzędów Morskich.
W6
Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia, ochrona życia ludzkiego. Postępowanie w
sytuacjach zagrożenia, opieka nad pasażerami. Rozkłady alarmowe. Obowiązki alarmowe
załogi.
W7
Prawidło 10 rozdziału V Konwencji SOLAS "Wzywanie pomocy w niebezpieczeństwie".
Obowiązki i sposób postępowania. Pomoc statkowi w niebezpieczeństwie. Postępowanie w
niebezpieczeństwie i ratownictwo morskie. IAMSAR.
W8
Osadzenie statku na brzegu lub mieliźnie. Środki ostrożności. Wejście na mieliznę. Sposoby
ratowania statku unieruchomionego na mieliźnie. Ściąganie statku z mielizny; postępowanie
załogi w czasie i po wejściu na mieliznę, sposób ściągania jednostek z mielizny,
dokumentacja. Raport kapitana
W9
Zderzenie. Postępowanie bezposrednio przed i po zderzeniu.Pożar i eksplozja, opuszczanie
statku, sterowanie awaryjne, przygotowanie do holowania statku własnego lub obcego
W10
Manewry w czasie alarmu „człowiek za burtą”; sygnał alarmowy, postępowanie oficera
wachtowego, rodzaje manewrów. Rozkłady opuszczenia statku, sygnały.
W11
Zbrojne napady rabunkowe na statki. Ratowanie ludzi ze statku w niebezpieczeństwie. Pomoc
statkom w niebezpieczeństwie. Sytuacje zagrożenia w porcie
W12
Przetrwanie na morzu; klimaty, hipotermia, walka o przetrwanie, zasada trzymania się
miejsca wypadku, postawa dowódcy, wachta – obserwacja, utrzymanie środka ratunkowego,
gospodarka zapasami, rozmieszczenie osób na środkach ratunkowych, użycie środków
wzywania pomocy, pierwsza pomoc, choroba morska itp.
W13
Ratowanie ludzi ze statku w niebezpieczeństwie. Opuszczanie statku. Taktyka ewakuacji ludzi
przez siły nawodne, lotnicze i lądowe; ratowanie osób przy wykorzystaniu sprzętu statkowego/
okrętowego, jednostek ratowniczych, podnoszenie osób z wody przy dużym falowaniu, z
użyciem śmigłowców i samolotów, przy użyciu siły i środków brzegowych stacji ratowniczych
W14
Ratowanie mienia - kwalifikacja, wynagrodzenie. Ratowanie morskie i wydobywanie mienia z
morza, pojęcie wrak – uregulowanie wg Kodeksu Morskiego, konwencja Salvage,
uregulowanie wg ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej – penetracja
wraków. Umowy ratownicze. Sposoby ratowania statku unieruchomionego na morzu. Umowy
o holowaniu. Morskie holowania ratownicze, przygotowanie statku do holowania.
C1
Urządzenia do wodowania środków ratunkowych, systemy ewakuacyjne (Selantic Evacuation
System – SES3), morski system ewakuacyjny, system Marin - ARK
C2
Wyposażenie ratownicze statku; wymagania zawarte w konwencji Solas 74, międzynarodowy
Kodeks Środków Ratunkowych, wymagania Urzędów Morskich, kwalifikacje kierowników
zbiorowych środków ratunkowych. Piktogramy
L1
Postępowanie w sytuacjach zagrożenia. Plan postępowania w sytucjach zagrożenia. Rozkłady
alarmowe. Obowiązki alarmowe załogi. Opieka nad pasażerami.
L2
Organizacja akcji poszukiwawczo – ratowniczej (IAMSAR)
C3
Kolokwium
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE
1
Notebook z projektorem. Prezentacje multimedialne.
2
Rzutnik światła dziennego i foliogramy
3
Tablica i kolorowe pisaki
4
Rozkłady alarmowe statków
SPOSOBY OCENY (F-FORMUJĄCA, P-PODSUMOWUJĄCA)
P1
Kolokwium
EK1 ÷ EK6
F1
Zaliczenie ćwiczeń
P2
Zaliczenie laboratorium
EK4
EK5, EK6
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Forma aktywności
semestr
IV
razem
Godziny kontaktowe z nauczycielem
36
36
Przygotowanie się do wykładów i ćwiczeń
18
18
Samodzielne opracowanie zagadnień
12
12
Rozwiązywanie zadań domowych
8
8
SUMA GODZIN W SEMESTRZE
74
r.a
74
PUNKTY ECTS W SEMESTRZE
2
r.a
2
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCĄ
1
J. Czajkowski, A. Pławski – Alarmowanie i naprowadzanie na rozbitków w Systemie GMDSS
–Gdynia, 1995 r.
2
Daniel Duda – Łodzie ratunkowe i ratownicze – WSM Gdynia 1999 r.
3
Daniel Duda – Problemy ratowania brzegowego – Dowództwo Marynarki Wojennej – II
Konferencja Morska Gdynia 1999 r.
4
Daniel Duda – Nowa generacja statków ratowniczych – VI Konferencja Morska – Dowództwa
Marynarki Wojennej Gdynia 2003 r.
5
M. KOZIŃSKI - Kodeks Morski – SDKAM w Gdyni – Gdynia 2010
6
Jerzy Puchalski – Poradnik Ratownika Morskiego – Wydawnictwo „Trademar”. Gdynia, 2001
7
Międzynarodowa konwencja o Bezpieczeństwie Życia na Morzu (Solas74). Polski Rejestr
Statków. Gdańsk 2006 r
8
Międzynarodowy Kodeks Środków ratunkowych (Kodeks LSA) Polski Rejestr Statków.
Gdańsk, 1999 r.
9
IAMSAR Międzynarodowy Lotniczy i Morski Poradnik Poszukiwania i Ratowania.
Wydawnictwo „Trademar”. Gdynia 2001 r.
10
11
Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z dnia 13 grudnia 2000
r. 00. 109. poz. 1156)
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowej
organizacji Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa z dnia 28 grudnia 2002 r. – Minister
Infrastruktury
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 grudnia 2002 r . w sprawie szczegółowych
12
warunków bezpiecznego uprawiania żeglugi przez statki morskie (Dz. U. z dnia 20 Grudnia
2002 r.
13
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 o bezpieczństwie morskim
PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)
1
mgr inż.Jacek Baranowski