opowiem babciu co robiłaś w czasie wojny Czetwertyński

Materiał edukacyjny Centrum Edukacji
Obywatelskiej opracowany w ramach
programu „Opowiem ci o wolnej Polsce”.
Tytuł: "Prababciu - co robiłaś w czasie wojny?"
Autor: Adam Czetwertyński
Rodzaj materiału: scenariusz
Data publikacji: 2007-10-16
Zajęcia mogą zostać przeprowadzone w ramach lekcji języka polskiego, historii, języków
obcych, informatyki lub jako projekt przygotowywany pod opieką nauczycieli różnych
przedmiotów.
I. Temat warsztatu: "Prababciu, co robiłaś w czasie wojny?"
II. Cel zajęć.
Po zajęciach uczniowie powinni:
•
•
•
•
•
umieć przeprowadzić wywiad,
zapisać wywiad,
uporządkować uzyskane informacje,
zredagować tekst wywiadu,
ocenić pisemną pracę kolegów.
III. Co należy przygotować?
•
•
mapę II Rzeczpospolitej,
artykuł "Bardzo ludzka historia" Doroty Gut, "Wiedza i życie", maj 2004.
IV. Jak można przeprowadzić zajęcia?
Artykuł "Bardzo ludzka historia" może być punktem wyjścia do przeprowadzenia zajęć na
lekcjach kilku przedmiotów:
•
•
•
informatyki (odszukiwanie stron "oral history" i tłumaczenie wybranych materiałów),
języka angielskiego (tłumaczenie wybranych wywiadów - są one pisane prostym
językiem),
historii oraz wiedzy o społeczeństwie (problemy prezentowane przez poszczególne
osoby, np. "II wojna światowa w oczach Amerykanów" lub "Śmierć prezydenta
Kennedy'ego").
Każda z takich lekcji wymaga innego przygotowania, ale wszystkie wymagają dotarcia do
odpowiednich stron "oral history" i pracy na tekstach. Dlatego można też pomyśleć o
większym projekcie, który przeprowadzony będzie kolejno na przykład na lekcjach
informatyki, języka angielskiego i historii.
O ile nie jest stwierdzone inaczej, prawa do materiału posiada Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjneBez utworów zależnych 3.0 Polska. Licencja nie obejmuje zdjęć i materiałów graficznych.
Materiał edukacyjny Centrum Edukacji
Obywatelskiej opracowany w ramach
programu „Opowiem ci o wolnej Polsce”.
Zaproponowane poniżej zajęcia mogą być przeprowadzone na lekcji języka polskiego, choć
dotyczyć będą II wojny światowej, o której uczniowie czytają teksty literackie. Zajęcia
składać się mogą z kilku jednostek lekcyjnych.
Lekcja 1.
1. Przedstaw uczniom fragmenty dwóch - trzech dowolnych pamiętników lub wywiadów.
Zapytaj uczniów, jaką rolę odgrywają te teksty: Czy możemy na ich podstawie dowiedzieć się
o tym okresie więcej niż z podręcznika historii? Jakie informacje o życiu ludzi znajdą się w
pamiętniku, a trudno je odszukać w podręczniku? Dobrym przykładem mogą być z jednej
strony "Pamiętniki" Paska, a z drugiej strony "Pamiętnik z powstania warszawskiego" Mirona
Białoszewskiego
2. Poproś uczniów, by przeczytali artykuł "Bardzo ludzka historia", zamieszczony w
majowym numerze "Wiedzy i życia".
3. Zapytaj, które wywiady, opisane przez autorkę, są, ich zdaniem, najbardziej interesujące,
najważniejsze. A czy są takie, które uważają za mniej ważne? Czy obraz świata,
przedstawiony w ten sposób, nie jest pasjonującą relacją historyczną, która już dziś może być
tak samo ważna jak "Pamiętniki" Paska lub Białoszewskiego. (Przypomnij, że pamiętniki te
są w rzeczywistości wspomnieniami, a więc bliskie są relacjom zamieszczanym w "oral
history"}.
4. Zaproponuj uczniom, by też na stronie internetowej szkoły zamieścili swoje materiały pod
tytułem "Prababciu, co robiłaś w czasie II wojny światowej?".
5. Ponieważ robienie wywiadów jest bardzo trudne, a niektórzy uczniowie mogą nie mieć
możliwości porozmawiania z prababcią (babcią), które pamiętają wojnę, podziel klasę na
zespoły dwuosobowe. Niech uczniowie wybiorą jedną prababcię, z którą przeprowadzą
wywiad. Niektóre babcie mogły być w czasie wojny bardzo młode, raczej więc niech
uczniowie rozmawiają z "seniorkami rodu".
6. Omów z uczniami, jakie tematy są ważne, o co pytać - o normalny dzień w czasie wojny, o
wykonywane zajęcia, o zagrożenia i problemy, o trudne chwile i chwile radosne, o
działalność podziemną. Istotne jest, aby uczniowie opisali też, czy babcie przebywały w
czasie wojny na wsi, czy w mieście, w jakim domu i z kim mieszkały. Uczniowie powinni
zlokalizować te miejsca na mapie. Ustal, że jeden wywiad powinien zawierać od 4 do 6
tysięcy znaków. W miarę możliwości powinny być one przepisane na komputerze, by łatwiej
je było redagować i powiesić na stronie. Jeżeli uczniowie dysponują dyktafonami, niech je
wykorzystają, jeżeli nie - muszą bardzo dokładnie notować wypowiedź prababci.
Jako pracę domową zadaj zespołom uczniów zrobienie wywiadów zatytułowanych
"Prababciu, co robiłaś w czasie II wojny światowej?" i przyniesienie za tydzień do szkoły.
W ciągu tego tygodnia na kolejnych lekcjach rozmawiaj z uczniami, jak przebiegają ich
prace. Być może trzeba będzie przedłużyć termin składania prac, jeżeli uczniom nie uda się
spisać wywiadów w terminie.
O ile nie jest stwierdzone inaczej, prawa do materiału posiada Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjneBez utworów zależnych 3.0 Polska. Licencja nie obejmuje zdjęć i materiałów graficznych.
Materiał edukacyjny Centrum Edukacji
Obywatelskiej opracowany w ramach
programu „Opowiem ci o wolnej Polsce”.
Lekcja 2.
1. Porozmawiaj z uczniami, jak im się rozmawiało z babciami. Poproś każdy zespół, aby
opowiedział, jakie najciekawsze opowieści usłyszeli. Niech każdy zespół pokaże na mapie,
gdzie przebywała prababcia w czasie II wojny światowej.
2. Poproś, aby zespoły wymieniły się swoimi pracami. Każdy z zespołów powinien uważnie
przeczytać pracę kolegów i ocenić ją. Uczniowie powinni mieć na uwadze:
•
•
•
•
•
rzeczowość (konkretność) zadawanych pytań,
ciąg zadawanych pytań i odpowiedzi (związki przyczynowo-skutkowe w kolejnych
partiach tekstu),
jakość spisanych odpowiedzi (styl, ortografia),
estetykę całej pracy,
dodatkowe walory pracy (rysunki, załączone zdjęcia, inne pamiątki).
Ocena powinna być napisana w formie recenzji, wystawienie konkretnej oceny w stopniach
nie jest konieczne.
3. Kolejny etap pracy to ponowna wymiana tekstów - otrzymuje je kolejny zespół, który danej
pracy jeszcze nie zna. Jego zadaniem jest zredagowanie wywiadów - na podstawie recenzji i
własnej oceny zespół poprawia wszystkie dostrzeżone usterki - logiczne, stylistyczne,
ortograficzne, gramatyczne. Nie może jednak zmieniać poglądów prababci.
4. W takiej formie praca wraca do jej autorów, którzy muszą zaakceptować poprawki i po
doświadczeniach, jakie wynieśli z oceny i poprawiania dwóch innych prac - wprowadzić
swoje ostateczne zmiany.
Jako zadanie domowe zespoły otrzymują polecenie autoryzowania wywiadów przez
prababcie. W takiej formie - z podpisem na wydruku - możesz tekst przyjąć i ocenić pracę
wszystkich, którzy przy danym materiale pracowali: autorów, recenzentów i redaktorów.
Teksty są gotowe do zawieszenia na stronie szkoły pod tytułem: "Prababciu, co robiłaś w
czasie II wojny światowej?".
Nie wątpię, że odbędzie się też w waszej szkole internetowe "otwarcie strony", na które
zaprosicie wszystkie prababcie.
Artykuł: "Bardzo ludzka historia" Doroty Gut, "Wiedza
http://szkolazklasa.gazeta.pl/szkolazklasa/1,58420,2029074.html
i
życie",
maj
2004
O ile nie jest stwierdzone inaczej, prawa do materiału posiada Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjneBez utworów zależnych 3.0 Polska. Licencja nie obejmuje zdjęć i materiałów graficznych.