This copy is for personal use only

Transkrypt

e
ibu
tio
np
roh
ibit
Źródła finansowania publikacji: środki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej
ly -
DOI: 10.5604/18998658.1210136
na
lu
se
on
Authors’ Contribution:
(A) Study Design (projekt badania)
(B) Data Collection (zbieranie danych)
(C) Statistical Analysis (analiza statystyczna)
(D) Data Interpretation (interpretacja danych)
(E) Manuscript Preparation (redagowanie opracowania)
(F) Literature Search (badania literaturowe)
pe
rso
dr inż. Aneta Madyda D Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
INNOWACJE W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH
BUDOWLANYCH
y is
INNOVATIONS IN POLISH CONSTRUCTION COMPANIES
is c
op
Streszczenie: Wdrażanie innowacji jest szansą dla każdego przedsiębiorstwa i pozwala utrzymywać się na konkurencyjnym rynku. Innowacje w polskim budownictwie wpisują się w ogólną tendencję rozwoju przedsiębiorstw. Jednakże specyfika tej branży kieruje uwagę na innowacje
technologiczne. W niniejszym opracowaniu przedstawiono stan wdrażania innowacji w polskich
przedsiębiorstwach budowlanych w województwie śląskim.
Słowa kluczowe: innowacje, rozwój, przedsiębiorstwo, przedsięwzięcie budowlane, budownictwo
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
dis
tr
Data wpływu/Received: 27.11.2015
Data recenzji/Accepted: 11.01.2016/15.02.2016
Data publikacji/Published: 2.06.2016
for
This copy is for personal use only - distributi
-
Oryginalny artykuł naukowy
Original Article
-
ZN WSH Zarządzanie 2016 (2), s. 339-347
Abstract: Implementation of innovation is an opportunity for each company and allows to maintain a competitive market. Innovations in polish building fit in with the general trend of develop-
e
ibu
tio
np
roh
ibit
ment. However, the specifics of the industry draws attention to the technological innovations. This
report presents the status of implementation of innovation in the Polish construction companies
in the Silesian province.
-
Keywords: innovations, development, enterprise, construction project, construction
dis
tr
Wprowadzenie
lu
se
on
ly -
Budownictwo jest ważnym sektorem w gospodarce, który wnosi istotny wkład w jej
rozwój i kształtowanie rynku pracy i ma kluczowy wpływ na zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy. Zużywa więcej surowców niż inne sektory, ponad 50% całkowitej
energii, a procesy i technologie budowlane wpływają na jakość i zachowanie środowiska naturalnego. Budownictwo ma ogromny potencjał do wzrostu wydajności i produktywności poprzez poprawę procesów, reengineering oraz lepsze i szersze zastosowanie
nowoczesnych technologii. Te szerokie możliwości są istotne w szczególności w kontekście obecnych, specyficznych potrzeb dotyczących budynków i infrastruktury w Europie, sprowadzających się do konserwacji i modernizacji wielu europejskich obszarów
miejskich, podniesienia jakości komfortu mieszkań, zmniejszenia konsumpcji zasobów,
w szczególności energii oraz zachowania dziedzictwa narodowego1.
na
1. Innowacje w budownictwie
is c
op
y is
for
pe
rso
Europejskie Badanie Innowacyjności Budownictwa prowadzone przez ASM2 pokazują, że sytuacja w zakresie innowacyjności w sektorze budowlanym jest dużo trudniejsza
niż w innych sektorach gospodarczych. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na
podjęcie przez firmy działań innowacyjnych są, podobnie jak w innych sektorach, nowe
możliwości rynkowe, wymagania klientów lub działania konkurencji. Natomiast czynniki
decydujące to możliwość pozyskania finansowania zewnętrznego, kondycja ekonomiczna
przedsiębiorstw i możliwość zabezpieczenia praw autorskich3.
Badania przeprowadzone na polskim rynku wskazują, że wśród innowacji wdrażanych przez przedsiębiorstwa dominują innowacje produktowe, organizacyjne i procesowe. W celu rozpoznania różnic we wprowadzaniu innowacji produktowych, procesowych
i organizacyjnych I. Steinerowska-Streb przeprowadziła w 2010 roku badania bezpośrednie w polskich przedsiębiorstwach specjalizujących się w działalności produkcyjnej, handlowej, usługowej, budowlanej i mieszanej. Badaną grupę stanowiły mikro, małe, średnie
E.J. Syrda, Szanse i perspektywy polskiego budownictwa w UE, Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej,
Gdańsk 2005, s. 54.
2
Instytut badawczy ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. powstał w 1996 roku jako polska firma
specjalizująca się w badaniach rynku inwestycyjno-budowlanego.
3
W. Matwiejczuk, P. Sidorowicz, T. Matwiejczuk, Działalność innowacyjna w budownictwie, „Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo”, zeszyt 27, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2006, s. 220.
1
Th
-
-
-
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie
340
e
ibu
tio
np
roh
ibit
dis
tr
ly -
on
se
lu
na
rso
pe
2. Bariery wdrażania innowacji w przedsiębiorstwach budowlanych
for
-
is c
op
y is
Każdy innowator napotyka na bariery podczas działania. Podstawowa bariera to bariera myśli. Dotyczy ona sedna badanego problemu: „co zrobić, aby w efekcie doprowadzić do powstania nowatorskiego rozwiązania?”, które będzie gwarantowało określone
rezultaty ekonomiczne. Druga bariera to wdrożenie już opracowanej innowacji, a w następnej kolejności rozpropagowanie jej i uzyskanie wymiernych korzyści. Niestety, wdrożenie i rozpowszechnienie każdej nowej idei musi wiązać się ze znacznymi kosztami7.
I. Steinerowska-Streb, Innowacje w polskich mikroprzedsiębiorstwach, „Studia Ekonomiczne” 2014, nr 183,
s. 261-262.
5
E. Zawadzki, Poziom konkurencyjności polskiego budownictwa na tle budownictwa w krajach UE i krajach
CEFTA, Raport nr 175, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych, kwiecień 2000, s. 15.
6
J. Bizon-Górecka, Innowacje w budownictwie i ich ryzyko, „Przegląd Budowlany” 2007, nr 3, s. 43.
7
E. Zawadzki, Poziom konkurencyjności…, s. 22.
4
Th
-
341
i duże przedsiębiorstwa. Wśród badanych przedsiębiorstw 37 to firmy budowlane. Z uzyskanych odpowiedzi wynikało, że w branży budowlanej nowy produkt lub usługę wprowadziło 37,84% (14) firm, a zmodyfikowało dotychczasowy produkt lub usługę 51,3%
(17) firm. Innowacje procesowe wynikające z zakupu maszyn, technologii, urządzeń, patentów wprowadziło 29,73% (11) przedsiębiorstw budowlanych. Zaś innowacje organizacyjne będące konsekwencją zmian dokonywanych w organizacji pracy zostały podjęte
w 13 (29,73%) przedsiębiorstwach budowlanych4.
Innowacje w budownictwie wpisują się w ogólną tendencję rozwoju przedsiębiorstw.
Jednakże specyfika tej branży kieruje uwagę na innowacje technologiczne.
Innowacje technologiczne w budownictwie (oceniane poprzez wprowadzenie nowych technologii czy nowych wyrobów na rynek) mogą być spowodowane naśladownictwem i rywalizacją, przekazaniem i przyjęciem technik stosowanych gdzie indziej lub
być wynikiem samodzielnego rozwiązywania różnych technicznych problemów. Mogą
być też wynikiem radykalnych przedsięwzięć opracowania nowych produktów i procesów. W przypadku polskiego budownictwa oraz budownictwa krajów Europy Środkowej
innowacyjność polega głównie na przejmowaniu zachodnich technik budowlanych i ich
przekazywaniu przez duże zachodnie firmy budowlane w ramach inwestycji zagranicznych realizowanych w tych krajach przy udziale krajowych firm budowlanych w charakterze podwykonawców. Innowacyjność w firmach budowlanych, po przejęciu zachodnich
technik budowy, polega na małych, doraźnych zmianach techniczno-organizacyjnych
procesów budowlanych o charakterze adaptacyjnym oraz na przystosowaniu materiałów
i ich komponentów. Wynika to bardziej z samej natury procesów budowlanych niż celowej działalności B+R. Często prowadzi to do innowacji bezładnych, których celem niekoniecznie jest poprawa jakości i szybkości budowy oraz obniżka kosztów5.
Zmiany innowacyjne w budownictwie nakierowane są w dużej mierze na minimalizację utrudnień realizacyjnych, wynikających ze specyfiki produkcji budowlanej6.
-
Innowacje w polskich przedsiębiorstwach budowlanych
ibu
tio
np
roh
ibit
e
Bariery zewnętrzne
dis
tr
Tabela 1. Specyfikacja barier innowacyjności przedsiębiorstw
Table 1. Specifications barriers to innovation of enterprises
Bariery wewnętrzne
niepewna sytuacja polskiej gospodarki i wyso- brak kapitału na transfer technologii i na mokie koszty pracy (podatki i obciążenia ZUS)
dernizację produkcji
ly -
biurokratyzm administracji państwowej i niesku- niski poziom stosowania technologii, a w szczeteczna polityka wspierania przedsiębiorczości
gólności brak wykorzystania CAD
brak dostępu do nowych technologii wytwarzania
on
brak dostępu do informacji dotyczących noprzestarzały park maszynowy
wych technologii
se
brak odpowiednio wykształconej kadry technicznej
lu
trudności przedsiębiorstw w zapewnieniu dozbyt duża konkurencyjność ze strony firm zabrej kondycji finansowej (brak płynności figranicznych
nansowej oraz zbyt małe zyski)
brak kontaktów z partnerami zagranicznymi
na
niekorzystne przepisy prawa pracy
brak pomocy z ośrodków doradczych
korupcja
długi okres wdrażania innowacji
nieumiejętne zarządzanie
pe
trudności w dostępie do leasingu
brak wewnętrznej potrzeby wprowadzania innowacji
rso
niekorzystna polityka władz lokalnych
nieprzychylność własnych pracowników wobec innowacji
y is
for
Źródło: W. Matwiejczuk, P. Sidorowicz, Bariery wdrażania innowacji w przedsiębiorstwach budowlanych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo”, zeszyt 27, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2006, s. 206-207.
is c
op
Ponadto w małych i średnich przedsiębiorstwach mogą wystąpić inne czynniki hamujące rozwój zachowań proinnowacyjnych, do których zaliczyć należy:
− utrudniony dostęp do kapitałów inwestycyjnych,
− wysokie obciążenia podatkowe oraz trudności w zdobywaniu środków na bieżącą
działalność gospodarczą,
− bariera dochodowa ludzi zmniejszająca popyt na wyroby i usługi,
− niski poziom wiedzy o możliwości wykorzystania pomocy Unii Europejskiej,
Th
W praktyce występuje wiele barier, które ograniczają innowacyjność polskich przedsiębiorstw. Leżą one zarówno po stronie otoczenia przedsiębiorstw, tzw. bariery zewnętrzne
(niezależne od samego przedsiębiorstwa), jak też w ich wnętrzu, tzw. bariery wewnętrzne
(nierozerwalnie związane z samym przedsiębiorstwem)8. Specyfika potencjalnych czynników warunkujących innowacyjność przedsiębiorstw została zaprezentowana w tabeli 1.
-
342
W. Matwiejczuk, P. Sidorowicz, Bariery wdrażania innowacji w przedsiębiorstwach budowlanych, „Zeszyty
Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo” zeszyt 27, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2006, s. 206.
8
e
ibu
tio
np
roh
ibit
dis
tr
3. Stan wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach budowlanych
w województwie śląskim
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
W pierwszym kwartale 2015 roku zostały przeprowadzone badania pilotażowe
w przedsiębiorstwach budowlanych województwa śląskiego.
Badanie te podjęto w celu charakterystyki wprowadzania innowacji w polskich przedsiębiorstwach branży budowlanej. Firmy objęte badaniami zajmowały się wykonawstwem
robót budowlanych w zakresie budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego oraz robót drogowych.
Badania zostały przeprowadzone metodą ankietową. Instrumentem pomiaru był
przygotowany zestandaryzowany kwestionariusz ankiety, który zawierał 18 pytań.
Do badań wybrano w sposób losowy 32 firmy budowlane działające w województwie śląskim sektora MSP. W badaniach uczestniczyło: 17 mikroprzedsiębiorstw (53%),
10 małych przedsiębiorstw (31%) oraz 10 średnich firm (16%).
Ankietowani odpowiadali na pytania związane z rodzajami i częstotliwością wprowadzanych innowacji, a także obszarami, w których te innowacje były stosowane. Pytania
dotyczyły także oceny firmy i korzyści z wdrażanych innowacji oraz form działalności
przedsiębiorstwa sprzyjającej rozwojowi firmy. Pozostałe pytania miały charakter metryczkowy lub profilujący.
W tabeli 2 zamieszczono odpowiedzi respondentów dotyczące rodzaju innowacji
wprowadzonych w przedsiębiorstwie do roku 2015 oraz planu wprowadzenia innowacji
w przyszłości. Aż 93% przedsiębiorstw wprowadziło innowacje procesowe, a wszystkie
badane firmy planują je wprowadzić w przyszłości.
Tabela 2. Wprowadzane innowacje w przedsiębiorstwie
Tabłe 2. Introduced innovation in the enterprise
op
Rodzaj wprowadzanej innowacji
Przedsiębiorstwa, które wpro- Przedsiębiorstwa, które planuwadziły innowacje
ją wprowadzenie innowacji
34%
50%
Innowacje procesowe
93%
100%
Innowacje organizacyjne
15%
78%
Innowacje społeczne
15%
50%
is c
Innowacje produktowe
Źródło: opracowanie własne.
Ibidem, s. 207.
9
-
343
− brak strategii rozwoju gospodarczego w gminach,
− nienadążanie właścicieli małych przedsiębiorstw za interpretacją i uwzględnianiem nieustannie zmieniających się przepisów prawa gospodarczego i administracyjnego,
− wzrastające koszty za porady prawne, finansowe, ekonomiczne i techniczne.
Bez uruchomienia przez państwo mechanizmów wspierających działania proinnowacyjne małe i średnie przedsiębiorstwa budowlane nie poradzą sobie same z wykorzystywaniem intensywnych czynników podnoszenia swojej konkurencyjności9.
Th
e
ibu
tio
np
roh
ibit
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
1/3 firm wprowadziła innowacje produktowe, a w przyszłości połowa badanych
przedsiębiorstw zamierza je wprowadzić. Innowacje organizacyjne i społeczne wprowadziło 15% badanych firm, zaś 78% planuje w przyszłości wprowadzić innowacje organizacyjne, a 50% innowacje społeczne.
Innowacje organizacyjne związane z dokonanymi w przedsiębiorstwach zmianami
w organizacji pracy i zarządzaniu firmą skutkowały znaczną redukcją kosztów realizowanych procesów budowlanych.
Badania prowadzone na firmach budowlanych w województwie śląskim potwierdzają
ogólną tendencję w tej branży wprowadzania innowacji technologicznych (produktowych
i procesowych) przy znacznie mniejszym udziale stosowania innowacji nietechnologicznych (organizacyjnych i społecznych).
2/3 badanych firm deklarowała wdrażanie innowacji oryginalnych, zaś 1/3 wskazała stosowanie innowacji imitujących. Można zatem stwierdzić, że przedsiębiorstwa stosujące rozwiązania oryginalne są bardziej konkurencyjne na rynku niż te, które stosują rozwiązania imitujące.
Wszystkie przedsiębiorstwa (32 firmy budowlane) wdrażają innowacje planowane
(zamierzone). Żadna z firm nie wskazała przypadku wdrożenia innowacji nieplanowanej
(niezamierzonej).
Małe firmy są często efektywne w identyfikowaniu okazji, ale mniej skuteczne w rozwijaniu przewag potrzebnych do uzyskania właściwej wartości. Wynalazek może być defektem działań pojedynczych osób, ale jego komercjalizacja wymaga zasobów i wysiłków
organizacji, którymi trzeba zarządzać10.
Podstawowym problemem finansowania przedsięwzięć w Polsce, a także w Unii Europejskiej jest fakt, że mamy do czynienia z refinansowaniem części nakładów inwestycyjnych, a nie z bezpośrednim finansowaniem prac mających na celu wytworzenie nowego,
innowacyjnego produktu11.
Nowoczesne i młode przedsiębiorstwa mają małą szansę w Polsce na zdobycie
kapitału tradycyjnymi drogami, do których zaliczyć możemy12:
− bankowe kredyty inwestycyjne, pożyczki długoterminowe,
− emisję przez spółkę obligacji i inne długoterminowe papiery dłużne,
− franchising,
− leasing,
− krótkoterminowe kredyty bankowe, pożyczki,
− emisję krótkoterminowych papierów dłużnych,
− kredyty handlowe i inne zobowiązania.
Małe zaangażowanie i utrudniony dostęp do kapitału prywatnego wpływa niewątpliwie na sposób finansowania projektów innowacyjnych. Te ograniczenia powodują,
że nowe, innowacyjne przedsiębiorstwa mają ograniczony wpływ na absorpcję nowych
technologii czy postępy w dziedzinie produktywności13.
Th
-
344
J. Polowczyk, Przedsiębiorczość strategiczna, „Przegląd Organizacji” 2009, nr 6, s.8.
J. Filipiak, Unia potrzebuje innowacyjności małych firm, „Rzeczpospolita” z 14.12.2007, s. B14.
12
K. Janasz, Źródła i modele finansowania procesów innowacyjnych w przedsiębiorstwie, „Przegląd Organizacji” 2008, nr 10, s. 38-39.
13
Ibidem, s. 38.
10
11
e
ibu
tio
np
roh
ibit
345
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Czynniki konkurencyjności polskiego sektora MSP od lat pozostają te same. Począwszy od 2003 roku przedsiębiorcy konkurowali i konkurują ceną, a inne czynniki, takie jak:
jakość produktów czy usług, wąska specjalizacja, zdolność do dopasowania się do wymagań klienta czy też nowatorski charakter produktów odgrywały mniejszą rolę. Nie tworzą
zatem trwałej, trudnej do imitacji przewagi nad konkurencją. Za przyczyny takiego stanu
rzeczy przedsiębiorcy podali między innymi mały popyt na innowacyjne produkty oraz
ograniczony dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania14.
Przedsiębiorstwa sektora MSP wykorzystują zarówno źródła własne, jak i obce w finansowaniu swojej działalności gospodarczej (badania J. Dudy15 oraz I. Dudzik-Lewickiej
i A. Madydy16). Niemniej jednak to właśnie źródła własne dominują w strukturze kapitału. Wśród preferowanych źródeł własnych dominuje zdecydowanie zysk netto. Oznacza to, że przedsiębiorstwa sektora MSP generują zyski, które są w stanie przeznaczyć
na finansowanie własnego rozwoju. Szczególnie mikrofirmy uzależniają swój rozwój od
wypracowanej nadwyżki finansowej.
Ta tendencja potwierdza się także w firmach budowlanych sektora MSP. Jak wykazały
przeprowadzone badania w województwie śląskim, największą barierą dla przedsiębiorstw
budowlanych jest problem ze zdobyciem kapitałów na wprowadzenie innowacji. Większość
firm (81%) deklaruje finansowanie wprowadzanych innowacji ze środków własnych.
Kolejną barierą, z którą borykają się przedsiębiorstwa z uwagi na specyfikę realizacji
procesów budowlanych, jest zbyt długi okres zwrotu kapitałów na innowacje. Następnym
wskazywanym przez respondentów problemem jest nadal długi okres wdrożenia innowacji oraz brak dostępności wykwalifikowanej kadry oraz małe zyski dla przedsiębiorstwa
oraz niestabilna sytuacja polityczna w kraju (tabela 3).
Bariera wprowadzania innowacji
for
Brak kapitałów
pe
Tabela 3. Bariery wprowadzania innowacji przez przedsiębiorstwa budowlane
województwa śląskiego
Tabłe 3. Barriers to innovation of construction companies in Silesia province
%
84
78
Długi okres wdrożenia innowacji
65
Dostępność wykwalifikowanej kadry
28
Małe zyski przedsiębiorstwa
50
Niestabilna sytuacja polityczna w Polsce
19
op
y is
Długi okres zwrotu nakładów na innowacje
is c
Źródło: opracowanie własne.
J. Duda, Czynniki rozwoju polskiego i małopolskiego sektora MSP w zmieniającym się otoczeniu, [w:] Współczesne wyzwania i uwarunkowania rozwoju przemysłu i usług, red. J. Pyka, Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania Oddział w Katowicach, Katowice 2010, s. 44.
15
Ibidem, s. 30-46.
16
I. Dudzik-Lewicka, A. Madyda, Kryzys a preferencje małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie źródeł
finansowania działalności gospodarczej regionu bielsko-bialskiego, [w:] Gospodarka oparta na wiedzy i innowacyjność przedsiębiorstw-wybrane zagadnienia, red. K. Mieszkowski, K. Piech, Instytut Wiedzy i Innowacji,
Warszawa 2011, s. 217-237.
14
Th
-
e
ibu
tio
np
roh
ibit
ly -
dis
tr
Mikro i małe podmioty gospodarcze powinny w szerszym zakresie zainteresować się
źródłami finansowania innowacyjnych działań rozwojowych i wybierać te, których koszt
pozyskania jest najniższy. Mogą starać się pozyskać środki pieniężne z funduszy strukturalnych, gdzie najodpowiedniejszymi działaniami jest właśnie wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej, wzrost konkurencyjności poprzez innowacje oraz
rozwój zasobów ludzkich.
Wiele przedsiębiorstw, także budowlanych, wstrzymuje się przed wprowadzaniem
innowacji, obawiając się zmian na rynku, niekorzystnie oceniając klimat inwestycyjny.
Niemniej jednak przedsiębiorcy budowlani mają świadomość, że innowacyjność jest
ważnym atrybutem funkcjonowania współczesnych przedsiębiorstw ze względu na nasilającą się konkurencję, także na rynkach lokalnych.
on
Podsumowanie
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
Analiza wyników badań pilotażowych wskazuje, że przedsiębiorstwa budowlane
w województwie śląskim w ograniczonym zakresie wprowadzają innowacje.
Badania pilotażowe prowadzone w przedsiębiorstwach budowlanych województwa
śląskiego potwierdzają przyjętą tezę, zgodnie z którą przedsiębiorstwa te w zdecydowanym stopniu wprowadzają innowacje technologiczne. W mniejszym stopniu są skłonne
wprowadzać innowacje nietechnologiczne. Niemniej jednak wszystkie przedsiębiorstwa
deklarują chęć wprowadzania innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych
i społecznych w przyszłości. Można zatem przypuszczać, że przedsiębiorstwa te widzą
w innowacjach ważny czynnik konkurencyjny na rynku.
Warto także wskazać problemy jakie przedsiębiorstwa budowlane województwa śląskiego napotykają przy wprowadzaniu innowacji. Najczęściej wskazywana jest trudność
w zdobywaniu kapitału na finansowanie innowacji, długi okres zwrotu nakładów na innowacje, długi okres wdrożenia innowacji. Przy małych zyskach przedsiębiorstwa budowlanego (deklarowanym na poziomie do 10%) finansowanie innowacji ze środków własnych
przedsiębiorstwa staje się bardzo trudne.
Do wdrażania innowacji w przedsiębiorstwie skłaniają potrzeby ekonomiczno-społeczne. Są one niezbędne dla zapewnienia trwania, a także realizacji długookresowej strategii rozwoju każdego przedsiębiorstwa. Dotyczy to szczególnie branży budowlanej, która
wnosi istotny wkład w rozwój gospodarki i kształtowanie rynku pracy oraz ma kluczowy
wpływ na zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy. Specyfika branży budowlanej
kieruje uwagę na innowacje technologiczne.
Przedsiębiorstwa budowlane napotykają na wiele barier przy wprowadzaniu innowacji, wśród których dominuje niepewność co do stabilności polskiej gospodarki.
Polityka w sektorze budowlanym powinna promować i wspierać działania proinnowacyjne.
Th
-
346
e
ibu
tio
np
roh
ibit
Bibliografia
347
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Bizon-Górecka J., Innowacje w budownictwie i ich ryzyko, „Przegląd Budowlany” 2007, nr 3.
Duda J., Czynniki rozwoju polskiego i małopolskiego sektora MSP w zmieniającym się otoczeniu, [w:]
Współczesne wyzwania i uwarunkowania rozwoju przemysłu i usług, red. J. Pyka, Wydawnictwo
Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania Oddział w Katowicach, Katowice 2010.
Dudzik-Lewicka I., Madyda A., Kryzys a preferencje małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie
źródeł finansowania działalności gospodarczej regionu bielsko-bialskiego, [w:] Gospodarka oparta
na wiedzy i innowacyjność przedsiębiorstw – wybrane zagadnienia, red. K. Mieszkowski, K. Piech,
Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa 2011.
Filipiak J., Unia potrzebuje innowacyjności małych firm, „Rzeczpospolita” z 14.12.2007.
Janasz K., Źródła i modele finansowania procesów innowacyjnych w przedsiębiorstwie, „Przegląd
Organizacji” 2008, nr 10.
Matwiejczuk W., Sidorowicz P., Bariery wdrażania innowacji w przedsiębiorstwach budowlanych,
„Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo” zeszyt 27, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2006.
Matwiejczuk W., Sidorowicz P., Matwiejczuk T., Działalność innowacyjna w budownictwie, „Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo” zeszyt 27, Wydawnictwo Politechniki
Białostockiej, Białystok 2006.
Polowczyk J., Przedsiębiorczość strategiczna, „Przegląd Organizacji” 2009, nr 6.
Steinerowska-Streb I., Innowacje w polskich mikroprzedsiębiorstwach, „Studia Ekonomiczne” 2014,
nr 183, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2014.
Syrda E.J., Szanse i perspektywy polskiego budownictwa w UE, Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej, Gdańsk 2005.
Zawadzki E., Poziom konkurencyjności polskiego budownictwa na tle budownictwa w krajach UE
i krajach CEFTA, Raport nr 175, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Wydział Analiz
Ekonomicznych i Społecznych, kwiecień 2000.
for
Nota o Autorze:
Aneta Madyda, dr inż., adiunkt, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Wydział
Zarządzania i Transportu, Katedra Zarządzania, Zakład Marketingu i Przedsiębiorczości.
y is
Author`s resume:
Aneta Madyda, Ph. D. Eng., University of Bielsko-Biala, Faculty of Management and Transport,
Department of Management, Department of Marketing and Entrepreneurship.
is c
op
Kontakt/Contact:
Aneta Madyda,
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej,
ul. Willowa 2,
43-309 Bielsko-Biała,
e-mail:[email protected]
Th
-

This copy is for personal use only

Transkrypt

Podobne dokumenty