prekursorzy ekonomii matematycznej w polsce

UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA
ROZPRAWA HABILITACYJNA
MIROSŁAW BOCHENEK
PREKURSORZY
EKONOMII MATEMATYCZNEJ
W POLSCE
WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA
TORUŃ 2008
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział 1. -•
Józef Maria Hoene-Wroński - pionier ekonomii matematycznej w Polsce
1.1. Józef Maria Hoene-Wroński w nauce polskiej
1.2. Biografia J.M. Hoene-Wrońskiego
1.3. Dzieła ekonomiczne J.M. Hoene-Wrońskiego - ogólna charakterystyka
1.4. Odkrycie J.M. Hoene-Wrońskiego jako ekonomisty
1.5. Przedmiot ekonomii społecznej i teoria wartości J.M. Hoene-Wrońskiego
1.6. Analiza systemów ekonomicznych
1.6.1. System merkantylny
1.6.2. Fizjokratyzm
1.6.3. System naukowy ekonomii politycznej Adama Smitha
1.7. System dynamiczny J.M. Hoene-Wrońskiego
1.7.1. Warunki gospodarowania, czyli elementy gospodarki społecznej
1.7.2. Prawa ekonomii dynamicznej
1.7.3. Wydajność ekonomiczna
1.7.4. Zysk społeczny i potęga społeczna
1.7.5. Wzrost gospodarczy
1.7.6. Podział ekonomiczny i konkurencja ekonomiczna
1.7.7. Powrót ekonomiczny
1.7.8. Dyskonto społeczne, procent społeczny i mienie społeczne
1.7.9. Prawa podziału zysku społecznego
1.7.10. Pomyślność społeczna
1.7.11. Wpływ systemów prawno-politycznych na podział zysku
społecznego
1.7.11.1. Ekonomiczne skutki istnienia zasady zwierzchności
ludzkiej
1.7.11.2. Ekonomiczne skutki prawodawczej zwierzchności
moralnej
9
17
17
23
32
35
46
51
52
57
61
65
66
71
71
73
73
77
78
79
80
87
88
88
92
1.7.11.3. Skutki utożsamiania prawodawczej zwierzchności
ludzkiej ze zwierzchnością moralną za pomocą
zwierzchności rozumowej
1.8. Krytyka idei socjalistycznych
1.9. Rola państwa w gospodarce
1.10. Podsumowanie
Rozdział 2
n
Zygmunt Rewkowski - pionier optymalizacji procesów gospodarczych
2.1. Droga życiowa Zygmunta Rewkowskiego
2.2. Dojrzewanie koncepcji i modyfikacja prac ekonomicznych
2.3. Historia nauki o Z. Rewkowskim
2.4. Zagadnienia teorii statystyki
2.4.1. Sposoby wyznaczania przeciętnych, ich rodzaje i właściwości....
2.4.2. Eliminacja błędów obserwacji
2.5. Ogólna teoria robót oraz teoria ceny
2.5.1. Pojęcia ogólne dotyczące przedsięwzięć gospodarczych
2.5.2. Rodzaje wydatków i ich rozbiór
2.5.3. Analiza prac zwyczajnych oraz prac fabrycznych
2.5.4. Wyznaczanie minimum ceny oraz optimum czasu pracy
2.5.5. Twierdzenia ekonomii politycznej o cenie towaru
2.5.6. Analiza współczynników ogólnego równania ceny
2.5.7. Uwagi krytyczne do koncepcji i odpowiedź Z. Rewkowskiego....
2.6. Zastosowanie ogólnej teorii przedsięwzięć gospodarczych w bankowości
2.6.1. Specyfika działalności bankowej
2.6.2. Minimalizacja wydatków bankowych
2.6.3. Optymalne rozmiary udzielanych pożyczek
2.7. Podsumowanie
Rozdział 3
Leon Winiarski - propagator metody matematycznej w ekonomii
3.1. Socjologia i literaturoznawstwo Leona Winiarskiego w ocenie
historyków nauki
3.2. Życie i dzieło L. Winiarskiego
3.3. Zainteresowanie twórczością ekonomiczną L. Winiarskiego
3.4. Chroniczna nadprodukcja w krajach przemysłowych
3.5. Rozwój kapitalizmu w Anglii
3.6. Ekonomiczne poglądy Johanna Karola Rodbertusa
3.6.1. Teoria renty
3.6.2. Kryzysy gospodarcze
3.6.3. Postulaty reform społeczno-gospodarczych
3.6.4. Znaczenie teorii J.K. Rodbertusa
3.7. Szkoła matematyczna w ekonomii i jej komponenty
92
94
95
97
103
104
114
116
122
122
127
137
137
138
146
148
155
157
160
162
163
165
169
172
179
179
189
197
201
206
219
220
223
223
224
226
3.7.1. Twórcy „nowej" ekonomii
3.7.2. Metoda matematyczna
3.7.3. Użyteczność i teoria wartości
3.7.4. Teoria wymiany
3.7.5. Teoria produkcji
3.7.6. Teoria kapitalizacji
3.7.7. Teoria równowagi ogólnej
3.7.8. Znaczenie systemu L. Walrasa
3.8. Rewizja marksizmu
3.8.1. Teorie wartości i wartości dodatkowej
3.8.2. Prawo zniżkowej tendencji stopy zysku
3.8.3. Kapitał handlowy
3.8.4. Dochody czynników produkcji
3.9. Przegląd literatury ekonomicznej
3.9.1. Literatura angielska
3.9.2. Teoria renty A. Marshalla
3.9.3. Tworzenie kapitału i jego dochód
3.9.4. Literatura francuska
3.9.5. Zastosowanie psychologii w ekonomii
3.9.6. Nowe prace ekonomistów amerykańskich
3.10. Podsumowanie
227
228
229
233
236
241
243
246
248
248
252
254
256
258
259
262
263
264
266
269
271
Rozdział 4
Władysław Marian Zawadzki - przedstawiciel i pierwszy historyk ekonomii
matematycznej
279
4.1. Biografia Władysława Mariana Zawadzkiego
281
4.2. Dorobek naukowy W.M. Zawadzkiego w ocenie polskich ekonomistów
292
4.3. Ekonomia matematyczna i jej wpływ na rozwój nauki ekonomii
310
4.3.1. Ekonomia teoretyczna i ekonomia opisowa
310
4.3.2. Argumenty na rzecz ekonomii matematycznej
312
4.3.3. Początki matematyzacji ekonomii
314
4.3.4. Antoine Augustin Cournot i narodziny ekonomii matematycznej 319
4.3.5. Teoria użyteczności krańcowej oraz teorie pochodne
325
4.3.6. Teoria ogólnej równowagi ekonomicznej L. Walrasa
333
4.3.7. Teoria wyborów i równowaga konsumenta
337
4.3.8. Równowaga ogólna przy stałej ilości dóbr konsumpcyjnych
343
4.3.9. Równowaga produkcji
346
4.3.9.1. Równowaga produkcji towarów według L. Walrasa
346
4.3.9.2. Równowaga produkcji w ujęciu V. Pareto
348
4.3.9.3. Analiza współczynników produkcji
350
4.3.10. Zagadnienie kapitalizacji
351
4.3.11. Teoria pieniądza
354
4.3.12. Twierdzenie o maksimum użyteczności V. Pareto
355
4.3.13. Wyznaczanie równowagi za pomocą krzywych podaży i popytu...
4.3.14. Korzyści ze stosowania matematyki w rozważaniach
ekonomicznych
4.3.15. Rozwój ekonomii matematycznej do 1937 r
4.3.16. Poziom cen równowagi
4.4. Teorie wartości - krytyka i postulat ich odrzucenia
4.5. Teoria produkcji W.M. Zawadzkiego
4.5.1. Podstawowe warunki produkcji
4.5.2. Warunki prawidłowości w poszczególnyelTtypach produkcji
4.6. Marnotrawstwo zasobów i kryzys gospodarczy w Polsce
4.7. Niedorozwój polskiej ekonomii
4.8. Równowaga ekonomiczna
4.9. Problemy pomiaru bogactwa społecznego
4.10. Polityka socjalna, jej cele i rodzaje
:
4.11. Uzasadnienie polityki budżetowej prowadzonej w latach 1931—1935 ....
4.12. Zagadnienia pieniężne
4.12.1. Teorie pieniądza
4.12.2. Polityka monetarna
4.12.3. Deflacja
4.12.4. Znaczenie banków w gospodarce narodowej
4.13. Przedmowy i recenzje
4.14. Podsumowanie
Uwagi końcowe
Bibliografia
Precursors of mathematical economics in Poland. Summary
356
361
364
367
374
380
380
384
400
405
406
410
412
417
429
429
435
439
441
445
453
465
475
497