Irlandia: studia dwustopniowe – licencjackie (undergraduate) i
Transkrypt
Irlandia: studia dwustopniowe – licencjackie (undergraduate) i
Zał. 36 Sposób wykorzystania wzorców międzynarodowych Geologia należy do uniwersalnych dyscyplin naukowych o zasięgu międzynarodowym, dlatego ważne jest by kierunek studiów geologicznych, prowadzony w różnych częściach świata, był w jak największym stopniu wzajemnie zintegrowany. Integracja ta dokonywana jest m.in. poprzez tzw. system boloński, mający na celu zbliżenie systemu szkolnictwa wyższego krajów-sygnatariuszy. Ten proces integracji mają pogłębić wprowadzane w różnych państwach krajowe ramy kwalifikacji, które w znacznym stopniu zostały wdrożone m.in. w Irlandii. Dlatego też przegląd systemów edukacji na kierunku Geologia w państwach Unii Europejskiej zostanie przedstawiony na przykładzie tego kraju. Omówione będą także sposoby prowadzenia studiów geologicznych w takich krajach jak USA, Chiny i Rosja z racji znaczącego wkładu tych państw w rozwój dyscyplin tej dziedziny wiedzy. Unia Europejska (na przykładzie Irlandii): Studia podzielone są na etapy obejmujące licencjat (undergraduate), studia magisterskie (postgraduate) i doktoranckie (doctoral). Na stopniu licencjackim prowadzone są przedmioty ogólne typu matematyka, fizyka, chemia oraz przedmioty ogólnogeologiczne (geologia dynamiczna itp.). Student zapoznaje się z szeroką ofertą przedmiotową w zakresie nauk geologicznych ze szczególnym uwzględnieniem kursów terenowych. Moduły geologiczne oferowane są także przez wydziały prowadzące pokrewne kierunki studiów, w których geologia zajmuje istotne miejsce w działalności naukowej (np. wydziały nauk o ziemi i klimacie, czy wydziały nauk geologicznych i archeologicznych). Efektem kształcenia jest nabycie przez studentów umiejętności obserwacji różnorodnych zjawisk i ich interpretacji. Dużą wagę przypisuje się kursom terenowym trwającym od kilku do kilkudziesięciu dni zarówno w miejscu studiowania jak i zamiejscowym. Studia drugiego stopnia (magisterskie) oferują szerokie spektrum specjalizacji obejmujących zarówno badania podstawowe jak i specjalistyczne (stosowane w praktyce). Studenci zobowiązani są do wyboru kierunku badań, sporządzenia szczegółowego planu badawczego skonsultowanego z prowadzącym opiekunem naukowym. Zakres badań podejmowanych przez studentów musi być zgodny z kierunkiem badań wydziału (jednostki naukowej), w którym studiują. Studenci przygotowują pracę dyplomową i na jej podstawie uzyskują dyplom ukończenia studiów. USA : Na większości uczelni w tym kraju prowadzi się dwustopniowe studia geologiczne: na poziomie MSc (Master of Science) oraz na poziomie Ph.D. (doktoranckie). Poziom MSc, na którym nauka trwa przeważnie 2 lata, koncentruje się na praktycznym (technicznym) przygotowaniu studentów do zawodu, zatem duży nacisk kładziony jest na zajęcia praktyczne, głównie terenowe. Celem tego etapu studiów jest nabycie praktycznych umiejętności niezbędnych w pracy geologa terenowego, czy w przemyśle. W trakcie studiów na poziomie Ph.D (doktoranckim), trwających przeciętnie 3-4 lata studenci uczą się naukowego podejścia do dyscyplin geologicznych w celu zdobycia umiejętności samodzielnej pracy naukowej oraz prowadzenia różnorakich badań naukowych z dziedziny geologii i nauk pokrewnych, które mają utylitarne znaczenie dla przemysłu i innych dziedzin gospodarki. Z tego względu studenci aktywnie uczestniczą w programach badawczych uczelni, ściśle powiązanych z priorytetami gospodarki (prace studialne, wdrożeniowe itp.). Charakterystyczne jest, że w miarę czasu trwania studiów zmniejsza się liczba godzin wykładów i zajęć teoretycznych na korzyść zajęć laboratoryjnych i seminaryjnych. Chiny (Uniwersytet Pekiński): Realizowany jest tam kilkustopniowy program studiowania zawierający poziom odpowiadający naszemu licencjatowi (undergraduate), obejmujący geologię i nauki pokrewne (geochemię, fizykę Ziemi, fizykę kosmosu, systemy informacji geograficznej) oraz poziomy wyższe - magisterskie i doktoranckie (master’s and doctor’s degree) oraz podoktoranckie (postdoctoral), obejmujące geologię i geofizykę. Proces kształcenia odbywa się w tzw. narodowych centrach szkoleniowych (national talent traininng center) oferujących naukę w zakresie podstawowych dyscyplin na kierunku geologia oraz specjalnie powoływanych grupach innowacyjnych, czy tzw. kluczowych laboratoriach (key labaratories), prowadzących zajęcia na wyższych poziomach edukacji. Rosja (Uniwersytet Moskiewski): Studia wyższe podzielone są na etapy: licencjat (4 lata), magisterskie (2 lata) oraz doktoranckie (3 lata). Wyróżniane są też studia na poziomie specjalistycznym trwające 5-6 lat. Zapisy na studia w zakresie poszczególnych poziomów odbywają się na podstawie egzaminu (testu lub rozmowy kwalifikacyjnej). Program studiów obejmuje szeroki zakres modułów ogólnogeologicznych i specjalistycznych z uwzględnieniem elementów ochrony środowiska oraz pokrewnych dziedzin wiedzy. Duży nacisk kładzie się na zajęcia laboratoryjne i terenowe, obecne na każdym z etapów studiów. Po ukończeniu studiów na poziomie specjalistycznym absolwent uzyskuje stopień specjalisty w jednej z dziedzin nauk geologicznych (geologii ogólnej, petrologii, hydrogeologii, geofizyki itp.) Podobnie jak w zagranicznych ośrodkach akademickich studia na kierunku Geologia w Uniwersytecie Śląskim prowadzone są etapowo: trzyletnie studia licencjackie, po których absolwent otrzymuje tytuł licencjata, dwuletnie studia magisterskie uzupełniające kończące się obroną pracy magisterskiej i uzyskaniem tytułu magistra oraz czteroletnie studia doktoranckie. Podział studiów na powyższe etapy wynika z dostosowania krajowego programu studiów do systemu bolońskiego, przyjętego przez Uniwersytet Śląski kilkanaście lat temu. Zbieżny z tendencjami międzynarodowymi jest także zwiększający się udział studentów wyższych lat studiów w pracach badawczych katedr i zakładów, co znajduje wyraz np. w przygotowywanych pracach magisterskich o tematyce zgodnej z tematami badań statutowych, czy grantów realizowanych w poszczególnych katedrach. Szczególnie wartościowe prace dyplomowe są publikowane w specjalistycznej prasie naukowej, a tematyka tych prac jest prezentowana na konferencjach krajowych i zagranicznych. Działalność dydaktyczna na kierunku Geologia w ostatnich dwudziestu latach uległa znacznym zmianom wynikającym z umiędzynarodawiania programów kształcenia. Zmiany te polegały na bardziej klarownym podziale na przedmioty ogólnogeologiczne realizowane na etapie studiów licencjackich oraz przedmioty specjalistyczne prowadzone na studiach uzupełniających magisterskich. Znacznie zwiększył się także udział różnych kursów i ćwiczeń terenowych realizowanych w miejscu odbywania studiów jak i poza nim (w kraju i za granicą). Ponadto obecny podział kierunku Geologia na specjalności i specjalizacje jest bardziej adekwatny do potrzeb rynku pracy, a zatem bardziej nawiązuje do standardów międzynarodowych. Wydział Nauk o Ziemi aktywnie uczestniczy w licznych umowach międzynarodowych zawartych przez Uniwersytet Śląski z wieloma uczelniami zagranicznymi i mających na celu wymianę studentów oraz nauczycieli akademickich. Wymiana ta wynika z kierunku aktywności Uniwersytetu, jakim jest internacjonalizacja działalności naukowobadawczej oraz dydaktycznej. W sumie Uniwersytet zawarł umowy z 300. jednostkami naukowo-badawczymi z 36. krajów świata. Celem tych umów jest m.in. wymiana studentów i kadry akademickiej oraz prowadzenie licznych wspólnych badań i przedsięwzięć edukacyjnych. Do najważniejszych programów międzynarodowych, w których uczestniczy Uniwersytet Śląski należą Lifelong Learning Programme ERASMUS oraz Programy Ramowe. Na kierunku Geologia oferowane są możliwości studiowania na uczelniach zagranicznych w ramach programu Erasmus, mającego na celu rozwój mobilności studentów poprzez odbywanie semestralnych lub rocznych studiów w innym uniwersytecie niż macierzysty (patrz. zał. 8: Związek kierunku Geologia ze strategią rozwoju UŚ). W ramach otwartości na doświadczenia międzynarodowe w działalności naukowo-dydaktycznej czynione są starania dotyczące organizacji zajęć dydaktycznych i szkoleń w języku obcym (głównie angielskim). Ma to umożliwić studentom zapoznanie się z fachowym słownictwem i terminologią oraz z kontekstem międzynarodowym przedstawianych zagadnień (patrz. zał. 8). Bardzo pomocne w tym zakresie są umowy bilateralne zawierane pomiędzy Uniwersytetem Śląskim i wybranymi uczelniami zagranicznymi, które umożliwiają m.in. prowadzenie zajęć przez zagranicznych pracowników naukowo-dydaktycznych na kierunku Geologia. Dostosowując w jeszcze większym stopniu program studiów geologicznych na Wydziale Nauk o Ziemi do standardów międzynarodowych rozważana jest możliwość realizacji ćwiczeń i kursów terenowych w poszerzonej ofercie w stosunku do obecnej, zwłaszcza kursów tematycznych, nawiązujących do aktualnych trendów w naukach geologicznych i stanowiących uzupełnienie zdobywanej podczas studiów wiedzy (np. petrografii węgla, geochemii naftowej itp.). Coraz częściej studenci uczestniczą w takich kursach organizowanych przez stowarzyszenia międzynarodowe (np. w kursach petrologii węgla organizowanych cyklicznie przez Międzynarodowy Komitet Petrologii Węgla ICCP w różnych częściach świata). (Może znacie jakieś inne przykłady kursów tego typu?) Powyższe działania mają na celu integrację programową kierunku Geologia na Uniwersytecie Śląskim z odpowiednikami kierunkowymi na uczelniach w innych krajach oraz wykorzystywanie międzynarodowych wzorców kształcenia w procesie dydaktycznym w oparciu o podpisane umowy.