Nowe przesłanki emisji pieniądza

Nowe przesłanki emisji pieniądza
Andrzej Sopoćko
Nie ma problemu: pieniądz złoty czy
papierowy?
• Casus Krezusa VII w p.n.e.
• Wizyta króla Mansy Mussy w Egipcie w XIII w.
n.e.
• Złoto nowego świata XVI/XVII i kryzys
gospodarczy Hiszpanii
• „ Cenny banknot Wielkich Mingów” i rozkwit
gospodarki Chin w XVI i XVII w.
2
Dlaczego ilość pieniądza rośnie a popyt
spada?
1987
1990
1993
1996
1999
2001
2003
2006
2009
2011
3
Jak rośnie wydajność pracy
użytkowe
razem
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
4
5
Jednostki pieniężne
Rozchodzi się popyt i wydajność pracy
czas
6
Popyt zależy od pieniądza. Jak pieniądz
trafia do sfery wytwórczej
• Czasy nowożytne – generowany jako pozycja
pasywów banku centralnego. Pozwala to
zwiększyć aktywa w postaci kredytów dla
sektora bankowego, a ten dla niefinansowego
(wzorzec Fed)
• Do czasów nowożytnych – pieniądz
emitowany („bity”) bezpośrednio przez
państwo (suwerena)
7
Korzyści z emisji
• Do czasów nowożytnych emisja była
bezpośrednią korzyścią suwerena, zasilając
budżet państwa
• W czasach nowożytnych jest wypadkową
operacji banku centralnego (zysk rozwiązane
rezerwy)
8
Zasilanie budżetu państwa
• Korzyści suwerena z emisji systematycznie miały
coraz mniejszy udział w finansowaniu budżetu
• Budżet zasilał się przede wszystkim z ograniczenia
konsumpcji prywatnej (podatki)
• Jeśli konsumpcja prywatna nie rośnie, nie rośnie
też budżet. Nie rosną wydatki budżetowe
• Jeśli wydatki prywatne i publiczne nie rosną. Przy
stałym wzroście wydajności pracy, kryzys
gospodarczy jest nieuchronny
9
Przyszłość jest kryzysem?
10
Jak zwiększyć wydatki publiczne
• Z emisji długu publicznego. Ogólnie,
w gospodarce światowej, możliwości tu są
wyczerpane
• Z emisji pieniądza. Wymaga rozwiązania,
w którym (jak zysk banku centralnego, środki
pomocowe z zagranicy) pieniądz trafiał
bezkosztowo do budżetu
11
Cel – zasilać budżet bez wzrostu
zobowiązań
12
Jak to zrobić. Wariant podstawowy
• W budżecie jest rezerwa celowa, przeznaczona
na, uzgodnione z bankiem centralnym,
inwestycje
• Rezerwa jest zasilana z operacji na długu
publicznym
• Zasilającym budżet jest bank centralny
poprzez kupno skarbowych obligacji o zerowej
stopie zwrotu
13
Jak to zrobić. Wariant dla Polski
• W Polsce wszelkie bezpośrednie operacje
finansowe banku centralnego (w USA,
a w szczególności w Japonii są w tej sprawie tylko
ograniczenia)
• Bank centralny dokonuje jednak operacji
z bankami komercyjnymi, zarówno prywatnymi,
jak i państwowymi
• BC może więc udzielić kredytu refinansowego
bankom komercyjnym po zerowej stopie zwrotu
na zakup obligacji skarbowych o zbliżonej
rentowności
14