116 Wisniewska.qxp

Transkrypt

116 Wisniewska.qxp
Fizjoterapia Polska
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
1
Wp³yw autoterapii na efektywnoœæ
leczenia zespo³ów bólowych krêgos³upa
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Influence of auto- therapy on efficiency
of treatment of group pain backbone
us
eo
nly
-d
istr
Wstêp. Autorzy opracowali program terapeutyczny dla zespo³ów bólowych krêgos³upa lêdŸwiowego poszerzony o program autoterapii- czyli zestaw æwiczeñ do codziennego samodzielnego wykonywania w domu. Autorzy wziêli pod uwagê fakt, i¿ pewna grupa miêœni (miêœnie toniczne) ma tendencjê do pozostawania w przykurczu, co powoduje zaburzenie równowagi miêœniowej. Daje
to w efekcie uczucie dyskomfortu, a trwaj¹cy d³u¿ej taki stan bywa przyczyn¹ zespo³ów bólowych krêgos³upa. Program opracowany dla pacjentów wynika³ z przeprowadzonego badania norm elastycznoœci miêœni, a jego zadaniem by³o przywrócenie zaburzonej równowagi miêœniowej. Uœwiadomienie pacjentowi jego roli i odpowiedzialnoœci za sukces terapeutyczny poprzez wdro¿enie
autoterapii pozwala na przyspieszenie procesu zdrowienia. G³ównym celem autorów tego programu terapeutycznego by³o zmobilizowanie pacjentów do samodzielnej, systematycznej pracy nad sob¹ na co dzieñ. Pe³ne wyleczenie bowiem zespo³u bólowego
krêgos³upa gwarantuje systematyczna dba³oœæ o zachowanie równowagi miêœniowej.
Materia³ i metody. W programie uczestniczy³o 40 pacjentów w wieku od 28 do 56 lat. Wszyscy pacjenci charakteryzowali siê podobnymi dolegliwoœciami, wœród których dominowa³ ból ci¹g³y lub pojawiaj¹cy siê w pewnych sytuacjach. Pacjentów podzielono na dwie
grupy badawcze. Grupa pierwsza usprawniana by³a wed³ug programu podstawowego pod kierunkiem terapeuty, zaœ grupa druga, oprócz
programu podstawowego, realizowa³a program poszerzony o æwiczenia wykonywane samodzielnie w domu, czyli tak zwan¹ autoterapiê.
Wyniki i Wnioski. Poszerzenie programu podstawowego o autoterapiê, czyli samodzieln¹ pracê nad sob¹ w warunkach domowych pozwala na przyspieszenie leczenia zespo³ów bólowych krêgos³upa. Ponadto utrzymywanie przez pacjenta równowagi miêœniowej zmniejsza ryzyko szybkiego nawrotu dolegliwoœci bólowych. Aktywny udzia³ oraz odpowiedzialnoœæ pacjenta za efektywnoœæ
terapii wyzwala dodatkow¹ energiê, która wzmacnia pacjenta zarówno ze strony fizycznej, jak i psychicznej.
al
SUMMARY
is c
op
y is
for
pe
rs
on
Background. The authors worked out the therapeutic programme for the backbone pain syndromes of the lumbar spine,
broadened by the programme of auto-therapy- that is the set of exercises designed for everyday, independent practice at the home.
Authors took into consideration the fact that a certain group of muscles has the tendency of staying in the contracture which causes
the disorder of muscular balance to happen. As a result it gives a feeling of discomfort and if such state tends to last longer can be
cause pain of the backbone syndromes. The programme created for patients, was a result of the conducted research concerning
norms of the elasticity of muscles, and its task was to restore the disturbed muscular balance. Making patients aware of their responsibility and taking part in that therapeutic success through the introduction of auto-therapy allows to accelerate the process of recovering. The main aim of the authors of this therapeutic programme was to stimulate the patients to the independent, systematic work to
improve oneself everyday. The systematic care of the muscular balance guarantees full recovery of the backbone pain syndrome.
Material and methods. In the programme participated 40 patients at the age from 28 to 56 years. All the patients were characterized
by similar ailments, among which predominated the constant pain or appearing in certain situations. Patients were divided into two research
groups. The first group was improved according to the basic programme under the therapist direction, meanwhile second group except for
the basic programme mounted the programme extended by independent practices made at the home, that is so called auto-therapy.
Results and Conclusions. The extension of the basic programme by auto-therapy, that is the independent self-work in home
conditions allows the acceleration of the treatment of the backbone pain syndrome. Moreover maintaining patient's muscular balance reduces the risk of quick recurrences of pain ailments. (He is liberated active part and for the efficiency of the therapy patient
responsibility the additional energy which strengthens the patient both from the physical side, how and psychical side). What
strengthens the patient is the energy triggered by an active participation and the patient's responsibility for the effectiveness of the
therapy. This energy ameliorates both patient's physical and psychical side.
Liczba s³ów/Word count: 1626
Tabele/Tables: 6
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Teresa Wiœniewska
10-709 Olsztyn, ul. S³oneczna 34
tel./fax: (0-89) 524-02-39, e-mail: [email protected]
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
STRESZCZENIE
ibu
S³owa kluczowe: autoterapia, równowaga miêœniowa, zespó³ bólowy krêgos³upa
Key words: auto-therapy, muscle balance, backbone pain syndrome
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
103 Wojskowy Szpital z Przychodni¹, Olsztyn
Wojewódzki Specjalistyczny Szpital dla Dzieci, Ameryka k/Olsztyna
tio
np
roh
ibit
2
ed
.
Teresa Wiœniewska1(A,B,C,D,E), Ireneusz M. Kowalski2(A,C,D,E,F),
Ma³gorzata Wiœniewska1(E,F,G,D)
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
© MEDSPORTPRESS, 2006; 2(4); Vol. 6, 138-142
138
Ryciny/Figures: 0
Piœmiennictwo/References: 10
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
17.04.2005 r.
27.08.2005 r.
ed
.
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
WYNIKI
MATERIA£ I METODY
nly
eo
for
pe
rs
on
al
Badaniem objêto 40 pacjentów w wieku od 28 do 56 lat,
œrednio 41 lat. Wiêkszoœæ pacjentów (40%) stanowi³y kobiety.
Tab. 1. Subiektywne odczucia pacjenta
Tab. 1. Subjective patient's experiences
Celem porównania efektywnoœci terapii zarówno w I, jak
i w II grupie badanych, przedstawiono czêstotliwoœæ i rodzaj
zaburzeñ równowagi miêœniowej dla obu grup na zakoñczenie programu.
W Tabeli 4. przedstawiono objawy subiektywne pacjentów grupy I po zakoñczeniu 3-tygodniowego programu rehabilitacji.
Tabela 5. dotyczy grupy II poddanej autoterapii oraz
przedstawia czêstotliwoœæ wystêpowania negatywnych odczuæ subiektywnych na zakoñczenie programu terapeutycznego.
W Tabeli 6. przedstawiono efektywnoœæ przeprowadzonej terapii zarówno w grupie pierwszej, jak i w drugiej
w przywracaniu równowagi miêœniowej.
us
Zespo³y bólowe krêgos³upa, bêd¹ce obecnie ju¿ chorob¹ wspó³czesnej cywilizacji, dotycz¹ zarówno ludzi m³odych,
w œrednim wieku, jak i starszych [1,2,3,4]. Pacjenci ci stanowi¹ przera¿aj¹c¹ liczbê osób korzystaj¹cych z terapii w gabinetach rehabilitacji. Poniewa¿ negatywne skutki tej choroby dotycz¹ sfery fizycznej, psychicznej, ¿ycia spo³ecznego
i rodzinnego, sta³y siê one ogólnoœwiatowym problemem
medycznym. Koszty jakie ponosi spo³eczeñstwo na leczenie tej choroby s¹ ogromne, gdy¿ nawroty jej s¹ czêste,
czas niezdolnoœci do pracy czasami bardzo d³ugi [2,5,6,7].
Czynniki, które powoduj¹ i pog³êbiaj¹ ten problem to: brak
ruchu, nierównomiernie obci¹¿ony uk³ad miêœniowy, nieprawid³owy sposób od¿ywiania, przewlek³y stres, gromadzenie w sobie z³ych emocji, negatywna stymulacja, brak
dba³oœci o utrzymanie równowagi miêœniowej [2,3,4,8].
Gdyby œwiadomoœæ naszego spo³eczeñstwa w kwestii
profilaktyki by³a na wy¿szym poziomie, problem zespo³ów
bólowych krêgos³upa nie by³by tak powszechny [9,10].
Brak zrozumienia i dostrze¿enia tych procesów przez
samego pacjenta powoduje, i¿ nie podejmie on odpowiedzialnoœci za sukces terapeutyczny i pozostanie w postawie roszczeniowej [3].
Etap choroby, na którym problem dotyczy g³ównie miêœni
i wiêzade³ jest w³aœciwym momentem do pracy dla pacjenta.
Poprzez systematyczne dbanie o utrzymanie równowagi miêœniowej, mo¿e on utrzymaæ dobr¹ formê i byæ mo¿e nigdy nie
do³¹czyæ do grona osób z zespo³em bólowym krêgos³upa.
Celem pracy jest udowodnienie, i¿ aktywna wspó³praca
pacjenta realizowana poprzez autoterapiê pozwala na osi¹gniêcie efektywnych i trwa³ych wyników leczenia zespo³ów
bólowych krêgos³upa.
y is
op
is c
Th
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Obserwowane przypadki dotyczy³y zespo³ów bólowych
krêgos³upa bêd¹cych w stanie przewlek³ym. Jako kryterium
do oceny wstêpnej i koñcowej stanu pacjenta przyjêto:
1. Objawy subiektywne, jakie sugerowali pacjenci (Tab.
1,4,5).
2. Obiektywna ocena stanu pacjenta na podstawie wykonanego badania norm elastycznoœci miêœni (Tab. 2,6).
Pacjentów podzielono na dwie grupy, po 20 osób w ka¿dej. Ka¿da z grup poddana by³a rehabilitacji wed³ug opracowanego schematu, przy czym program terapeutyczny
grupy II poszerzono o autoterapiê – czyli zestaw æwiczeñ
do codziennego, systematycznego wykonywania w domu,
2 razy dziennie po pó³ godziny.
Program autoterapii opracowano indywidualnie dla ka¿dego pacjenta, na podstawie wyniku badania elastycznoœci
jego miêœni.
Najczêœciej wystêpuj¹ce odczucia subiektywne pacjentów w zespo³ach bólowych krêgos³upa przedstawiono w Tabeli. 1.
W Tabeli. 2 przedstawiono miêœnie bêd¹ce najczêœciej
w przykurczu.
WSTÊP
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Wiœniewska T. i wsp., Autoterapia w leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa
139
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tab. 2. Badania norm elastycznoœci miêœni na pocz¹tku programu
Tab. 2. Survey of the norm of the flexibility of the muscles on the beginning of the program
eo
ibu
-d
istr
nly
Tab. 3. Æwiczenia dla poszczególnych miêœni pozostaj¹cych w przykurczu
Tab. 3. Exercises for the individual spasm muscles
-
Th
is c
op
y is
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
for
pe
rs
on
al
us
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Wiœniewska T. i wsp., Autoterapia w leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa
140
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tab. 4. Subiektywne odczucia pacjenta. Grupa I badanie II
Tab. 4. Subjective patient's experiences. The 1st group of the 2nd survey
ibu
for
pe
rs
on
al
us
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
y is
op
is c
Th
-
Tab. 6. Badania norm elastycznoœci na zakoñczenie programu
Tab. 6. Survey of the norm of the flexibility of the muscles on the end of the program
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-d
istr
eo
nly
Tab. 5. Subiektywne odczucia pacjenta grupy II badania II
Tab. 5. Subjective patient's experiences. The 2nd group of the 2nd survey
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Wiœniewska T. i wsp., Autoterapia w leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa
141
cjalnych, ekonomicznych, biologicznych, czy psychologicznych [7,8]. Spostrze¿enia naszego zespo³u sz³y równie¿
w tym kierunku. Niemniej jednak uwa¿amy, i¿ w³aœciwy
kontakt terapeuty z pacjentem, który zaowocuje du¿¹ aktywnoœci¹ w terapii samego pacjenta, stanowi najwa¿niejsze narzêdzie w walce z bólem krêgos³upa.
DYSKUSJA
tio
np
roh
ibit
ed
.
Autorzy opracowali dwa programy rehabilitacji ruchowej
pacjentów z zespo³ami bólowymi krêgos³upa. Oba programu realizowane by³y przez okres 3 tygodni. Program drugi
poszerzony by³ o autoterapiê, czyli zestaw æwiczeñ do samodzielnego wykonania przez pacjenta w domu, maj¹cych
za zadanie przywrócenie równowagi miêœniowej. Uœwiadomienie pacjentowi równie¿ jego odpowiedzialnoœci za powodzenie w terapii pozwala na przyspieszenie procesu jego zdrowienia, o czym wspominaj¹ inni autorzy [1,6,7].
O efektach terapeutycznych decyduje indywidualne podejœcie do ka¿dego pacjenta i wspólne d¹¿enie zarówno terapeuty, jak i pacjenta do przywrócenia zaburzonej zwykle jego równowagi miêœniowej.
Ma to równie¿ du¿e znaczenie w walce z objawami, które zosta³y okreœlone jako subiektywne, co potwierdzaj¹ te¿
inni autorzy [5,6].
Niektórzy autorzy twierdz¹, i¿ powodzenie terapii w walce z zespo³em bólowym krêgos³upa zale¿y od warunków so-
WNIOSKI
-d
istr
ibu
1. Koñcowe efekty leczenia zespo³ów bólowych krêgos³upa zale¿¹ w znacznym stopniu od œwiadomoœci i zaanga¿owania w proces leczenia samego pacjenta.
2. Gwarancj¹ skutecznego i trwa³ego leczenia zespo³ów
bólowych krêgos³upa jest przywrócenie zaburzonej
równowagi miêœniowej.
3. Tylko systematyczna, codzienna, samodzielna praca
nad sob¹ w ramach autoterapii daje pacjentowi szansê
normalnego funkcjonowania, bez czêstych nawrotów
bólów krêgos³upa.
PIŒMIENNICTWO
for
pe
rs
on
al
us
eo
nly
1. Dom¿a³ TN. Ból podstawowy objaw w medycynie. Warszawa: PZWL; 1996. 6-10.
2. S³obodzian J, Rakowski A. Terapia manualna w zespo³ach bólowych krêgos³upa lêdŸwiowo-krzy¿owego. Poznañ: CTM; 2001.
13-15.
3. Rakowska M. Autoterapia i profilaktyka dysfunkcji narz¹du ruchu. Poznañ: CAH; 2002. 3-4.
4. Kempf HD. Szko³a pleców. Program profilaktyki i rehabilitacji schorzeñ krêgos³upa. Warszawa: SIC; 2002. 10-13.
5. Bush H. Apprasial and coping processes among chronic low back pain patients. Scand J Sci 2005; 19 (4): 396-402.
6. Perreault K, Dionne CE. Patient – physioterapist agreement in low back pain. J Pain 2005; 6 (12). 817-828.
7. Serif T, Ghinea G. Recording of time-varying back-pain data: a wireless solution Trans Inf Technol Biomed 2005; 9 (3). 447-458.
8. Chrobok J, Vrba J, Stetkarova J. Selection of surgical procedures for treatment of failed back surgery syndrome (fbss). Chir
Narz Ruchu Ortop Pol 2005; 70 (2): 147-153.
9. Stodolny J. Choroba przeci¹¿eniowa krêgos³upa. Kielce: ZL Natura; 2003. 7-20.
10. Marciniak W. Szulc A. Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja. Warszawa: PZWL; 2003. 302.
-
Th
is c
op
y is
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
Wiœniewska T. i wsp., Autoterapia w leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa
142