Zestawienie uwag zgłoszonych przez organizacje pozarządowe

Transkrypt

ZESTAWIENIE UWAG ZGŁOSZONYCH PODCZAS UZGODNIEŃ MIĘDZYRESORTOWYCH DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO
PROJEKTU USTAWY O CUDZOZIEMCACH
Lp.
Przepis
Treść uwagi
1.
Uwaga
ogólna
2.
Uwaga
ogólna
Proponujemy dodatkowo transpozycję do ustawodawstwa
polskiego art. 15 ust. 3 ww. Dyrektywy:
3. Państwa Członkowskie mogą zobowiązać obywateli państw
trzecich do uczestniczenia w działaniach integracyjnych,
zgodnie z prawem krajowym.
Warunku tego nie stosuje się, jeżeli obywatele państw trzecich,
których to dotyczy, byli zobowiązani do uczestniczenia w
działaniach integracyjnych w celu uzyskania statusu rezydenta
długoterminowego, zgodnie z przepisami art. 5 ust. 2.
Bez uszczerbku dla akapitu drugiego, dane osoby mogą
podlegać wymogowi uczestniczenia w kursach językowych.
Niezbędne jest więc uwzględnienie odpowiednich programów
integracyjnych w prawie krajowym, w tym m.in. kursów
języka polskiego finansowanych z budżetu państwa. Ale nie
jest stosowne wymaganie przedstawienia poświadczenia
znajomości języka polskiego w obliczu braku takich
programów integracyjnych.
UNHCR zauważył z dużym rozczarowaniem, że założenia do
projektu ustawy nie inkorporują Art. 13 p.4 Dyrektywy
2008/115/EC w sprawie wspólnych norm i procedur dla
Państw Członkowskich dotyczących powrotu nielegalnych
imigrantów z państw trzecich zobowiązującego Państwa
Członkowskie do zapewnienia niezbędnej pomocy prawnej. W
opinii UNHCR proponowany dostęp do pomocy ze strony
prawniczych organizacji pozarządowych jest w polskich
warunkach nie wystarczająca i nie stanowi wystarczającego
remedium jak gwarantuje dyrektywa. UNHCR wielokrotnie
podnosił wobec władz kwestię swoich wątpliwości w
odniesieniu do zapewniania pomocy prawnej jak gwarantuje
Podmiot
zgłaszający
Caritas Polska
Stanowisko
projektodawcy
W projekcie założeń nie
przewidziano
wymogu
znajomości j. polskiego przy
udzielaniu zezwolenia na pobyt
czasowy
dla
rezydentów
długoterminowych z innych
państw członkowskich. Wymóg
ten dotyczyć ma tylko zezwoleń
na czas nieoznaczony.
UNHCR
Uwaga nie uwzględniona
Brak jest przepisów, które
regulowały by kompleksowe
kwestę
pomocy
prawnej
zarówno dla obywateli polskich
jak również dla cudzoziemców.
art. 15 Dyrektywy 2005/85/ EC z dnia 1 grudnia 2005 r. w
sprawie ustanowienia minimalnych norm dotyczących
procedur nadawania i cofania statusu uchodźcy w Państwach
Członkowskich.
Rezultaty projektów „Zapewniania jakości systemów
azylowych I mechanizmów ewaluacji” (ASQAEM) oraz
„Dalszego rozwijania jakości azylowej w UE (FDQ)
wdrażanych w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców
(odpowiedzialnym za procedurę azylową) we współpracy z
UNHCR a mającym na celu poprawę jakości działania
pierwszej instancji azylowej wyraźnie wskazuje że
zapewnienie dostępu do pomocy prawnej jest niezbędnym
komponentem rzetelnej i efektywnej procedury azylowej i
stanowi kwestię która powinna być w Polsce odpowiednio
rozwiązana.
3.
8.1 ust. 23
(str. 3839)
Zgodnie z proponowanymi założeniami, do kompetencji Straży
Granicznej ma należeć wykonywanie czynności polegających
na przeprowadzaniu wywiadu środowiskowego oraz ustalaniu
miejsca pobytu małżonka lub innego członka rodziny
cudzoziemca, a także osoby, z którą cudzoziemca łączą więzi o
charakterze rodzinnym. Jeżeli w toku tych czynności nie
zostaną potwierdzone informacje podane przez cudzoziemca
lub zgromadzone informacje okażą się sprzeczne albo będą
nasuwały
wątpliwości
odnośnie
ich
prawdziwości,
funkcjonariusze Straży Granicznej będą mogli dokonać
sprawdzenia lokalu we wskazanym przez cudzoziemca miejscu
jego pobytu. Funkcjonariusz Straży Granicznej dokonujący
sprawdzenia lokalu będzie miał prawo:
1)
2)
wejścia do lokalu,
żądania okazania rzeczy i przedmiotów należących
do cudzoziemca,
Uwaga uwzględniona.
CPP
3)
żądania udzielenia wyjaśnień
- w celu potwierdzenia pobytu cudzoziemca w sprawdzanym
lokalu.
1. Istotną kwestią w kontekście powyższego jest uprawnienie
funkcjonariuszy Straży Granicznej do wykonywania
powyższych uprawnień również po zakończeniu określonych
ustawą postępowań, w przypadku uzasadnionego podejrzenia,
że stan faktyczny ustalony w toku postępowania był niezgodny
ze stanem rzeczywistym lub uległ zmianie. Należy podkreślić,
iż istotą postępowań wyjaśniających jest ustalenie
prawidłowego stanu faktycznego i, na jego podstawie, wydanie
odpowiedniego rozstrzygnięcia. O ważności postępowania
wyjaśniającego może świadczyć także ustanowiona w art. 16
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz. U. Nr 30, poz. 168 z późn. zm.) zasada
ogólna trwałości decyzji administracyjnej ostatecznej, której
wzruszenie jest dopuszczalne tylko w granicach wyznaczonych
przepisami KPA. Także przepis art. 110 cytowanej ustawy
zawiera regulację prawną dotyczącą stabilizacji treści
rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty lub rozstrzygnięcia
kończącego sprawę w danej instancji. Wszystkie wahania
odnośnie do załatwienia sprawy decyzją nieostateczną albo
ostateczną, dopuszczalne w toku postępowania, kończą się z
chwilą doręczenia lub ogłoszenia decyzji. W ten sposób strona
uzyskuje wiadomość o definitywnym- w danym stanie
sprawy- stanowisku organu, wyrażającym się
w jej
1
załatwieniu w odpowiedniej instancji. W związku z tym
przeprowadzenie ponownego postępowania w kwestii
rozstrzygniętej decyzją ostateczną będzie sprzeczne z
podstawowymi
zasadami
Kodeksu
postępowania
administracyjnego, wywołując poza tym niepewność jednostki
co do trwałości wydanej decyzji. Poza powyższym należy
również zauważyć, iż postępowania określone ustawą o
cudzoziemcach są postępowaniami administracyjnymi, a więc
odnoszą się do nich przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego, natomiast w akcie tym wskazano
przesłanki, których zaistnienie umożliwia wznowienie
postępowania zakończonego decyzją ostateczną. Zmiana stanu
faktycznego po zakończeniu postępowania może być
okolicznością odmiennego rozstrzygnięcia danej sprawy w
kolejnym postępowaniu w tym przedmiocie (m. in. w
odniesieniu do zezwolenia na pobyt czasowy).
2. Należy także wskazać na treść art. 50 Konstytucji, który
zapewnia nienaruszalność mieszkania. O ile wejście do lokalu
w trakcie prowadzenia postępowania wyjaśniającego jest
uzasadnione, o tyle utrzymywanie wobec cudzoziemca stanu
niepewności co do jego prawnego statusu na terytorium RP,
wizja możliwości przeprowadzenia kontroli nawet po
otrzymaniu pozytywnej w sprawie decyzji może stanowić
złamanie konstytucyjnych wolności i praw obywatelskich.
4.
8.1 ust. 11
(str. 37)
Z doświadczenia HFHR wynika, iż mimo funkcjonowania w aktualnie
obowiązującej ustawie przepisu o podobnej treści (art. 10) to w
praktyce cudzoziemcom często brakuje informacji lub wręcz nie
posiadają żadnej
wiedzy o zasadach i trybie postępowania
administracyjnego, oraz o przysługujących mu prawach i
obowiązkach. Brak wiedzy cudzoziemców jest głównym źródłem
naruszeń ich praw w toku postępowania administracyjnego,
nieuzasadnionego przedłużenia się procedury, a tym samym
zwiększenia kosztów postępowania.
Dlatego też sugerujemy, by właściwie organy zostały zobowiązane na
drodze ustawy do udzielenia konkretnych informacji określonych w
Helsińska
Fundacja
Uwaga nie uwzględniona, jest
sformułowana zbyt ogólnie,
dotychczasowy przepis dot.
obowiązku udzielania
informacji funkcjonuje
prawidłowo i nie budzi
wątpliwości.
komentowanym przepisie.
5.
8.1 ust. 15
(str. 37)
6.
8.1 ust.
12-16
(str. 37)
Aktualnie istnieją języki, dla których nie ma możliwości
przeprowadzenia tłumaczenia przysięgłego (brak jest np. tłumacza z
języka gruzińskiego, którym włada znaczna liczba przyjeżdżających
do Polski cudzoziemców). Przepis powinien uwzględnić taką
sytuację, w przeciwnym wypadku pewna grupa cudzoziemców
zostanie bez własnej winy narażona na problemy przy legalizacji
pobytu w Polsce i będziemy również mieli do czynienia z luką
prawną. Ustawodawca powinien również uwzględnić sytuację, że w
całej Polsce jest tylko jeden lub dwóch tłumaczy przysięgłych danego
języka (np. dari) i w związku z powyższym zachodzą znaczne
trudności w uzyskaniu tłumaczenia przysięgłego dokumentu.
Uważamy, iż wymóg prowadzenia procedury w całości i to w
sposób w wysokim stopniu sformalizowanym w języku
polskim stanowi realne, a nadto wstępne utrudnienie w prawie
migracyjnym, które nie jest do końca potrzebne. Najprościej
kwestię tą można by rozwiązać poprzez uchylenie mocy
obowiązującej ustawy o języku polskim w postępowaniach
toczących się w oparciu o ustawę o cudzoziemcach. Nie
oznacza to na przyzwolenie używania dowolnego języka w
postępowaniu, lecz o wprowadzenie możliwości pozwalającej
na dopuszczenie składania pewnych dokumentów bez
tłumaczenia potwierdzonego przez tłumacza przysięgłego lub
oświadczeń w języku obcym, w którym porozumiewa się
również urzędnik.
Wydaje nam się, iż nie istnieje ważna potrzeba, która
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Uwaga nieuwzględniona.
Postępowania z ustawy o
cudzoziemcach udzielane są na
wniosek cudzoziemca i nie mają
charakteru ochronnego, ustawa
o języku polskim (>>>>>>>>)
Uwaga nie uwzględniona.
Byłoby to przerzucenie kosztów
postępowania na administrację
państwową, co w obecnej
sytuacji finansowej państwa nie
jest możliwe.
uzasadniałaby przedkładanie tłumaczenia przysięgłego w
miejsce zwykłego tłumaczenia. W ustawie dotychczasowej nie
ma również wymogu, aby cudzoziemiec był przesłuchiwany z
udziałem
tłumacza
przysięgłego
tym
nie
mniej
zaobserwowaliśmy taką praktykę w ramach postępowań
toczących się przed Wojewodą. Uważamy, iż należałoby
zrezygnować co najmniej z wymogu przedstawiania tłumaczeń
przysięgłych, co ukróciłoby również praktykę przesłuchiwania
cudzoziemca przy obecności tłumacza przysięgłego. Udział
tłumacza przysięgłego w znaczny sposób zwiększa koszt
postępowania o zezwolenia na pobyt po stronie cudzoziemców.
7.
8.1 ust. 22
i 23
(str. 38)
W zakresie zwiększenia uprawnień dla funkcjonariuszy Straży
Granicznej (punkt 8.1.22-23) ogromne zastrzeżenia budzi
nadanie SG uprawnienia do prowadzenia postępowań w bardzo
poważnym stopniu naruszających prywatność w przypadku
„uzasadnionego podejrzenia, że stan faktyczny ustalony w toku
postępowania był niezgodny ze stanem rzeczywistym lub uległ
zmianie”. Konieczne jest szczegółowe sprecyzowanie
przesłanek, po spełnieniu których funkcjonariusze będą mogli
ingerować w sferę prywatności cudzoziemców oraz obywateli
polskich.
SIP
Uwaga uwzględniona
8.
rozdz. 8.1
ust. 23
(str. 38)
Proponowalibyśmy wykreślenie z projektu słów „lub uległ
zmianie”. Wydaje nam się, iż przeprowadzanie wywiadu
środowiskowego w sytuacji, w której cudzoziemiec posiada już
zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub inną formę
pobytu jest bezcelowe, gdyż po pierwsze na cudzoziemcach
ciąży obowiązek meldunkowy, po drugie są oni zobowiązani
do zawiadomienia organu o zmianie miejsca zamieszkania w
przypadkach określonych w ustawie. Po zniesieniu obowiązku
meldunkowego regulacja tego typu w ogóle straci rację bytu.
Cudzoziemcy, podobnie jak obywatele powinni mieć swobodę
w wyborze i zmianie miejsca zamieszkania. Fakt podawania
Interkulturalni
PL
Uwaga uwzględniona
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
adresu miejsca zamieszkania w postępowaniu ma charakter
wynikający z potrzeb tego postępowania. W tym sensie
poddawanie kontroli cudzoziemca, który zmienił miejsce
zamieszkania w trakcie zgodnego z prawem pobytu na
terytorium
Rzeczypospolitej
Polskiej
stanowi
nieproporcjonalną ingerencję w sferę jego praw i wolności.
9.
10.
8.1 ust. 26
(str. 38)
8.1 ust. 32
(str. 39)
Uważamy, że należy doprecyzować definicję pory nocnej.
Pobieranie odcisków palców od cudzoziemca jest zasadniczo
czynnością
opresyjną
w sposób znaczny ingerującą w sferę osobistą człowieka.
Kryminalistyczna racjonalizacja pobierania odcisków palców i
tworzenia bazy w oparciu o te rekordy wydaje się być
współcześnie coraz bardziej wątpliwa. Same odciski palców w
przypadku dzieci nie są do końca wykształcone, a w związku
ze wzrostem dłoni zakrzywienia linii oraz kształt bruzd mogą
się zmieniać. Granica lat 14 obowiązująca w obecnej
ustawie była w tym sensie graniczna i jej znaczne obniżenie
w projekcie wydaje się być pozbawione sensu.
Ponadto rozpoznawanie osób w oparciu o technikę
daktyloskopowania może być zawodne – znacznie lepszą i
mniej problematyczną techniką jest skanowanie obrazu
tęczówki oka, technika całkowicie niezawodna, eliminująca
możliwość oszustwa, pomyłki czy nieuprawnionego użycia
obcych danych. W naszym przekonaniu Rząd polski winien
rozważyć postulaty promocji tego rodzaju technik pobierania
danych biometrycznych na forum wspólnotowym.
Jej koszt obecnie nie odbiega znacznie od innym
współczesnych metod identyfikacji osób a w sposób
nieporównywalnie mniejszy ingeruje, tak w wymiarze
praktycznym,
jak
i kulturowym (brak skojarzeń z rejestrami kryminalnymi) w
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
(W rozporządzeniu do
sprawdzenia>>>>>>>>>>)
Uwaga nie uwzględniona,
konieczność taka wynika z
rozporządzenia 1030/2002
integralność osobistą jednostki. Wobec postawionego przez
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca
2002 r. ustanawiające jednolity wzór dokumentów pobytowych
dla obywateli państw trzecich wymogu rozumiemy, iż
ustawodawca nie może zrezygnować z projektowanych
regulacji. Przedstawiona tu opinia ma zatem cel przede
wszystkim orzeczniczy.
11.
8.2 ust. 2
(str. 40)
12.
8.2 ust. 11
(str. 42)
8.3 ust. 10
(str. 48)
8.6.1
(str. 65)
8.7.
(s. 95)
W niniejszym przepisie nie przewidziano konsekwencji
wprowadzenia go w życie. Może on prowadzić do utrudnień w
poruszaniu się przez uznanych w Polsce uchodźców, osoby
posiadających ochronę uzupełniającą czy zgodę na pobyt tolerowany.
Aby uzyskać te formy ochrony nie trzeba było wykazywać, iż posiada
się ubezpieczenie zdrowotne. Jednak jeśli cudzoziemiec posiadający
taką ochronę, wyjedzie z terytorium Polski i będzie chciał wrócić na
terytorium RP, to na granicy może zostać zapytany o posiadania
ubezpieczenia zdrowotnego. Obywatele polscy nie mają obowiązku
potwierdzenia posiadania przy przekraczaniu granicy ubezpieczenia
zdrowotnego, nie jest zatem zrozumiałe dlaczego wymaga się tego od
uchodźców, osób posiadających ochronę uzupełniająca i zgoda na
pobyt tolerowany. Ponadto nie przewidziano konsekwencji
nieokazania takiego dokumentu przez wyżej wymienione kategorie
osób. Przepis ten nie powinien obejmować swoim zakresem wyżej
opisanych kategorii osób.
Zarówno ustawa o cudzoziemcach w aktualnym brzmieniu,
jak i projekt założeń do projektu ustawy o cudzoziemcach, w
szeregu przepisów przewidują negatywne konsekwencje dla
cudzoziemca w przypadku, gdy uzna się, iż jego wjazd lub
pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może
spowodować zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa
lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo
naruszyć interes Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to przepis
niezmiernie istotny, jednak jego użycie podlega uznaniowości,
a jego niewłaściwe zastosowanie może spowodować
Przepis dotyczy tylko wjazdów
na podstawie wizy krajowej.
Helsińska
Fundacja
CPP – należy
sprawdzić
nazwę
organizacji
Kinga jej nie
wpisała
Uwaga nie uwzględniona, każda
sprawa jest rozpatrywana
indywidualnie, przysługuje
szereg gwarancji
proceduralnych. Właściwa
interpretacja jest wypracowana
przez orzecznictwo ETS i sądów
administracyjnych.
nieodwracalne, negatywne skutki dla jednostki. Rozpatrywanie
tej przesłanki powinno następować w sposób nadzwyczaj
ostrożny, z uwzględnieniem wszelkich obowiązujących na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przepisów. W związku z
tym należałoby przyjąć minimalne kryterium, od zaistnienia
którego można przyjąć, iż osoba stanowi zagrożenie dla
obronności lub bezpieczeństwa lub ochrony bezpieczeństwa i
porządku publicznego albo może naruszyć interes
Rzeczypospolitej Polskiej. Pozwoli to uniknąć w przyszłości
wydawania decyzji negatywnych w sprawie, w związku z tym,
iż wobec osoby toczy się postępowanie przygotowawcze w
sprawie karnej, a co nie może przesądzać o zagrożeniu ze
strony cudzoziemca.
8.2 ust. 8
(str. 42)
Stowarzyszenie proponuje, aby Komendant Placówki
Granicznej Straży Granicznej
w przypadku stwierdzenia przesłanki, o której mowa w
punkcie 8.2 ust. 8 pkt 6 był uprawniony do skrócenia czasu
przebywania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej
adekwatnie do posiadanych przez cudzoziemca środków.
Od postanowienia w tym przedmiocie przysługiwałoby
odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Uwaga nie uwzględniona, z
uwagi
na
konieczność
zachowania zgodności z acquis
Schengen.
W przypadku postępowań granicznych uregulowany
powinien być tryb postępowania
i powinien mieć on charakter przyspieszony,
zobowiązujący do wydawania decyzji
w postępowaniu odwoławczym w ciągu trzech dni od daty
wpływu odwołania.
13.
8.2 ust. 23
(str. 44)
Nie widzimy uzasadnienia wyłączenia zastosowania przepisu KPA.
Również w uzasadnieniu założeń projektu nie zostało to wyjaśnione.
Helsińska
Fundacja
Przepis jest stosowany w
sytuacjach nadzwyczajnych, w
których nie ma czasu na
14.
8.2 ust. 26
(str. 45)
15.
8.3 ust. 2
(str. 47)
16.
8.3 ust. 7
(str. 47)
17.
8.4
(str. 4951)
Nie zostało wyjaśnione jakie są dalsze konsekwencje niezwłocznego
doprowadzenia do granicy, jeżeli cudzoziemiec zostanie zatrzymany
w strefie nadgranicznej bezpośrednio po przekroczeniu granicy
nieumyślnie i niezgodnie z przepisami. Nie jest również jasne czy
odmowa wyjazdu będzie w każdym wypadku wydawana.
Uważamy, iż od decyzji Konsula powinno przysługiwać
odwołanie
przynajmniej
w trybie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Uważamy, że również w przypadku cofnięcia zezwolenia, tak jak to
ma miejsce w przypadku unieważnienia zezwolenie na przekroczenie
granicy w ramach małego ruchu granicznego, cudzoziemiec musi
mieć prawo do złożenia odwołania.
Helsińska
Fundacja
1. W projektowanych przepisach brak jest uregulowań
odnośnie trybu ustalania okoliczności wskazujących na to, iż
warunki mieszkaniowe osoby zapraszającej nie są
wystarczające
dla
uczynienia
zadość
obowiązkom
wynikającym z zaproszenia. W przypadku braku uregulowania
tej kwestii powstanie luka pozwalająca na dowolność
interpretacyjną.
Z drugiej strony sprawdzanie warunków mieszkaniowych w
drodze wywiadu środowiskowego wydaje się nadmierną
ingerencją w prawo do prywatności. Proponujemy rezygnację z
tego zapisu. Weryfikacja tego rodzaju nie spowoduje w
naszym przekonaniu znacznego odsiewu osób wystawiających
zaproszenia, ani nie będzie zapobiegała w żaden sposób
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
przeprowadzanie postępowania
administracyjnego.
Nie ma konsekwencji. Odmowa
wjazdu ma zastosowanie tylko
przed wjazdem.
Decyzje wydawane przez
konsula mają generalnie
charakter decyzji ostatecznych.
MSZ na konferencji.
Decyzje wydawane przez
konsula mają generalnie
charakter decyzji ostatecznych.
MSZ na konferencji. Od
decyzji o unieważnieniu
zezwolenia wydanej przez SG
przysługuje odwołanie do
wojewody.
Ad 1 Uwaga nieuwzględniona,
postępowanie dowodowe
zgodnie z KPA
Ad. 2 Uwaga nie uwzględniona.
możliwym nadużyciom tej instytucji.
Instytucja zaproszenia polega
na odpowiedzialności
finansowej związanej z
pobytem zapraszanego
cudzoziemca
2. Ponadto w ustępie 12 wskazano, iż Skarb Państwa oraz inne
uprawnione podmioty będą posiadały roszczenie o zwrot
kosztów pobytu cudzoziemca w związku obowiązkami
wykonywanymi przez te organy. Biorąc pod uwagę, iż
przewiduje się możliwość zatrzymania i pozbawienia wolności
cudzoziemca przez okres do 18 miesięcy oraz fakt, iż w
okresie tym cudzoziemiec pozostaje w wyłącznej dyspozycji
organów wykonujących ustawowo nakazane czynności, a także
tryb i czas wykonywania tych czynności jest od tych organów
zależny wydaje się, iż przedmiot roszczeń Skarbu Państwa
względem zapraszającego został uregulowany zbyt szeroko.
Powinien on zostać ograniczony wyłącznie do kosztów
powrotu cudzoziemca, względnie kosztów jego pobytu przez
dany okres. Powinno się określić ryczałt kosztów pobytu do
wysokości którego można by dochodzić roszczenia od
wystawiającego zaproszenie, przy czym wysokość ryczałtu
nie powinna przekraczać równowartości kosztów
utrzymania cudzoziemca w strzeżonym ośrodku przez
okres jednego miesiąca. Tego typu rozwiązanie byłoby
proporcjonalne, a nadto sprawiedliwe. Motywowałoby również
organy do działań bez większej zwłoki.
18.
8.4. ust. 6
(str. 5051)
Nie można zgodzić się z wymogiem prezentowanym w
projekcie założeń do projektu ustawy, dotyczącym warunków
mieszkaniowych zapraszającego, a mianowicie wydanie
decyzji o odmowie wpisania lub unieważnieniu wpisania
zaproszenia do ewidencji zaproszeń, jeżeli jako miejsce
zakwaterowania zapraszanego cudzoziemca został wskazany
lokal mieszkalny zapraszającego lub zapraszający nie wykazał,
że może zapewnić cudzoziemcowi zakwaterowania w innym
miejscu. Przesłanka ta nie została uzasadniona, nie został
przedstawiony jej cel. Aktualne brzmienie powyższego
CPP
Warunki mieszkaniowe
zapraszającego są istotne tylko,
gdy zapraszający wskazał, iż
cudzoziemiec będzie
zamieszkiwał w jego lokalu.
założenia jednoznacznie wskazuje na konieczność zapewnienia
zapraszanemu cudzoziemcowi innego zakwaterowania niż
miejsce zamieszkania zapraszającego. Z pewnością w
większości
przypadków
uniemożliwi
to
spełnienie
zapraszającym wymaganych przesłanek, pomimo posiadania
przez nich odpowiednich warunków lokalowych w swoim
miejscu zamieszkania. Trudno wskazać na celowość
wprowadzenia tego typu warunku.
19.
8.5.1 ust.
5 pkt 2
(str. 52)
20.
8.5.1. ust
4
(str. 52)
21.
8.5.1 ust.
4
(str. 52)
Niniejsza regulacja zawiera niedookreślonie, bowiem słowo
„Przyjaciół” może być interpretowane w różny sposób. Należy się
zastanowić, czy cudzoziemiec może wnioskować o wizę w celu
odwiedzin u znajomych, których nie uznaje za przyjaciół. Jeśli zaś
cudzoziemiec deklaruje, iż jedzie do przyjaciół, to czy to nakłada na
konsula obowiązek zbadania poziomu zażyłości między osobą
odwiedzaną odwiedzającym. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem
(budzącym mniej wątpliwości interpretacyjnych) jest sformułowanie
„w celu wizyty”.
Wątpliwości budzi natomiast zabronienie konsulom
wydawania kolejnej wizy krajowej bezpośrednio po upływie
ważności poprzedniego takiego dokumentu. Trudno jest
znaleźć ratio legis takiego uregulowania. Ponadto w projekcie
brakuje precyzyjnej informacji, co dokładnie znaczy termin
„bezpośrednio” i ile czasu musiałoby upłynąć, by okoliczność
ta nie zachodziła.
Uważamy, że należy zdefiniować co oznacza - bezpośrednio po
upływie ważności posiadanej wizy. Czy termin dotyczy np. 24 godzin
po upływie ważności wizy, czy też dłuższego okresu. Jest to
określenie niejasne. Uważamy, że nie jest zasadne „zmuszanie”
cudzoziemców do składania wniosków u pobyt czasowy.
Helsińska
Fundacja
Uwaga do uwzględnienia po
konsultacji z MSZ na
konferencji (propozycja: „w
celu odwiedzin”)
>>>>>>>>>>>>>
SIP
>>>>>>>>>>>>>>>
Helsińska
Fundacja
Uważamy, że cudzoziemiec powinien mieć możliwość otrzymania
kolejnej wizy krajowej po upływie ważności dotychczasowej.
22.
8.5.1. ust
W
proponowanych
założeniach
nowej
ustawy
została
Uwaga nieuwzględniona. Wiza
23.
24.
5
(str. 52)
ograniczona liczba celów wydania wiz z 27 do 20. Z
proponowanego katalogu została usunięta wiza prowadzenia
badań naukowych. Warto zastanowić się nad ratio legis tego
przepisu. Polska powinna być krajem, prowadzącym aktywną
politykę na rzecz pozyskiwania naukowców z innych państw,
do prowadzenia pracy w Polsce. Takie osoby często mogą nie
przyjeżdżać w celu nauki, a aby prowadzić badania naukowe
lub zbierać materiały do nich. Zdaniem Stowarzyszenia warto
rozważyć ułatwioną procedurę uzyskiwania wiz dla tego typu
cudzoziemców. Samo pozostawienie możliwości otrzymania
takiej wizy będzie też dla konsulów wskazówką, że są to osoby
pożądane w Polsce.
Stowarzyszenie
Interwencji
Prawnej
w celu nauki będzie
obejmowała zarówno naukę jak
i badania naukowe
8.5.1 ust.
35
(str. 58)
8.5.2 ust.
1i4
(str. 5960)
Uważamy, że należy określić, w jaki sposób będzie się liczyło okres 7
dniowy.
Helsińska
Fundacja
Chcieliśmy wskazać, iż przesłanki uzasadniające przedłużenie
wizy krajowej są zarysowane zbyt ostro. Wielokrotnie zdarza
się, iż przedłużenie pobytu jest motywowane zwykłymi
względami osobistymi i zawodowymi oraz niekoniecznie
takimi, które wystąpiły niezależnie od woli cudzoziemca.
Częstokroć wynikają one właśnie z woli cudzoziemca, a w
naszym przekonaniu brak jest przesłanek, aby takiej woli nie
móc uszanować. Jednocześnie okres przedłużonego pobytu nie
musi w racjonalny sposób prowadzić do nabycia uprawnienia
do ubieganie się o którąkolwiek z form pobytu czasowego. By
posunąć się do przykładu można by wskazać, iż posiadając
wizę turystyczną cudzoziemiec będzie chciał przedłużyć okres
jej ważności np. o dwa tygodnie, aby zobaczyć coś jeszcze w
Polsce, lub uczestniczyć w jakimś festiwalu, o którym się
dowiedział w trakcie pobytu. Postulowalibyśmy zatem
następujące zmiany w regulacjach określonych w ustępie 1:
Interkulturalni
PL
Postępowanie przed konsulem
uregulowane jest w przepisach
odrębnych
Przedłużanie wiz ma charakter
wyjątkowy. W razie zamiaru
kontynuacji pobyt należy
wystąpić o udzielenia
zezwolenia na pobyt czasowy
lub ubiegać się o wydanie
kolejnej wizy. Regulacja dot.
przedłużania wiz krajowych
jest wzorowana na przepisach
dot. przedłużania wiz Schengen.
1. w punkcie 1 skreślić przesłankę „ważny”
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
2. w całości wykreślić punkt 2.
W ustępie 4 przewidziano możliwość powołania biegłego
lekarza przez organ uprawniony do przedłużenia wizy celem
stwierdzenia, czy przebywający w szpitalu cudzoziemiec
rzeczywiście nie może opuścić terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. Przyjęte rozwiązanie uważamy za niepotrzebny
wyraz braku zaufania do wiedzy i doświadczenia polskiej
służby zdrowia, a zatem nieuzasadnione mnożenie kosztów,
które będą musiały być pokryte z budżetu państwa. Ponadto
tego rodzaju rozwiązanie stanowi kolejny przejaw traktowania
zjawisk migracyjnych w kategoriach zagrożenia, czy też próby
wyzyskania uprawnień co jest dla Stowarzyszenia w wysokim
stopniu niepokojące.
Instytucja prawna „ograniczonego zaufania” winna mieć
zastosowanie wyłącznie do przypadków, w których istnieje
wysokie prawdopodobieństwo występowania nadużyć,
względnie osoba, wobec której stosuje się taką instytucję
uprzednio zaufania nadużyła.
25.
8.5.3
(str. 62)
1. Uważamy, iż o ile przesłanki i zasady cofania i
unieważniania wizy nie budzą zasadniczych wątpliwości to
ponieważ zostały sformułowane w sposób kategoryczny musi
istnieć klauzula sanacyjna, która pozwalałaby w wyjątkowych
okolicznościach odstąpić od decyzji w przedmiocie cofnięcia
lub unieważnienia wizy mimo zachodzenia przesłanek
materialnych ku temu, gdyby wymagała tego szczególna
sytuacja cudzoziemca. Dotyczy to w szczególności sytuacji
określonej w punkcie 8.5.1. ust. 17 pkt 1, 2, 4 (gdyby
ubezpieczenie wygasło), 7b ( w przypadku zatajenia prawdy –
różnica w interpretacji może mieć charakter kulturowy).
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Ad. 1 i 2 Uwaga
nieuwzględniona. Przepisy
dotyczą wiz krajowych i są
wzorowane na przepisach
Kodeksu wizowego.
2. Co do punktu 3 ust. 17 uważamy, iż organ winien być
uprawniony do skrócenia okresu obowiązywania wizy.
26.
8.5.3 ust.
Uważamy, że należy określić, w jaki sposób będzie się liczyło okres 7
Helsińska
27.
28.
29.
5
(str. 63)
dniowy. Czy zastosowanie będą miały przepisy kpa. Kiedy termin
będzie zachowany? Czy jest to data założenia wniosku w konsulacie,
czy może nadanie go w placówce pocztowej.
Fundacja
8.5.3 ust.
6
(str. 63)
Uważamy, iż postępowanie odwoławcze uregulowane w tym
punkcie powinno się toczyć w trybie przyspieszonym, a
decyzja Komendanta Głównego Straży Granicznej nie powinna
zapadać później niż w ciągu 3 dni od daty wpływu odwołania.
Interkulturalni
PL
8.5.3 ust.
7
(str. 63)
Podobnie jak w każdym innym przypadku, w którym
uprawnienia cudzoziemca są cofane lub ograniczane organ
administracyjny winien mieć prawo do oceny indywidualnej
sytuacji w ramach instytucji uznania administracyjnego.
Dlatego też rygor natychmiastowej wykonalności winien być
uprawnieniem a nie obowiązkiem organu. Stąd postulujemy
wprowadzenie fakultatywności tej instytucji i określenie, iż
organ właściwy „może nadać” taki rygor wydawanej decyzji.
Stanowczo oponujemy przeciwko pominięciu w projekcie
ustawy dotychczasowego przepisu art. 53 ust 1 pkt 1 ustawy.
Interkulturalni
PL
8.6.1
(str. 65)
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Emigrant
Przepis ten zobowiązywał organ administracji do wydania
cudzoziemcowi decyzji administracyjnej zezwalającej na
zamieszkanie na czas oznaczony jeśli cudzoziemiec bierze
udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych
ramach programów Unii Europejskiej.
30.
8.6.1. (str.
65)
Zniesienie obowiązku składnia wniosku o zezwolenie na pobyt
czasowy na 45 dni przed upływem terminu ważności wizy lub
poprzedniego zezwolenia na pobyt należy przyjąć z aprobatą,
ponieważ cudzoziemcy często mieli problemy z zachowaniem
tego terminu lub prawidłowym jego wyliczeniem. Jednak w
tym miejscu warto zasygnalizować mogący pojawić się
Postępowanie przed konsulem
uregulowane jest w przepisach
odrębnych. Postępowanie przed
SG i MSZ – zgodnie z
procedurami krajowymi.
Uwag nieuwzględniona.
Zastosowanie ma KPA, art. 35
§ 3. Załatwienie sprawy w
postępowaniu odwoławczym
powinno nastąpić - w ciągu
miesiąca od dnia otrzymania
odwołania.
SIP
Nie ma potrzeby wyodrębniania
tej przesłanki udzielenia
jako obligatoryjnej. Zezwolenie
może być udzielone na zasadach
fakultatywnych.
Cudzoziemiec nie musi składać
wniosku w ostatnim dniu
legalnego pobytu. Zniesienie 45dniowego terminu na złożenie
wniosku o udzielenie zezwolenia
na pobyt czasowy zostało
31.
8.6.1 ust.
3
(str. 65)
problem. Zniesienie tzw. wiz proceduralnych i wprowadzenie
zamiast nich odcisku stempla w paszporcie (tzw. stampili)
spowodowało, że cudzoziemiec, w czasie trwania
postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt
czasowy, może co prawda wyjechać do swojego kraju
pochodzenia, ale gdyby chciał wjechać z powrotem do Polski
musi uzyskać wizę w polskim konsulacie – stempel w
paszporcie nie uprawnia go bowiem do przekroczenia granicy.
Biorąc pod uwagę fakt, że zdecydowana większość osób
starających się o pobyt czasowy w Polsce to obywatele
Ukrainy, to w warunkach przedłużających się postępowań,
część cudzoziemców z różnych powodów będzie zobowiązana
się przemieszczać pomiędzy Polską a Ukrainą w trakcie
trwania postępowania w ich sprawach. Oznacza to, że i tak
obciążone polskie konsulaty na Ukrainie, będą musiały
rozpatrzeć dodatkową liczbę wniosków wizowych. Aby temu
przeciwdziałać, należałoby podjąć działania już na etapie
stosowania ustawy na rzecz przyspieszenia postępowań w
sprawie udzielania zezwoleń na pobyt czasowy i zachęcania
cudzoziemców do składania wniosków odpowiednio wcześnie
przed upływem ważności wizy lub zezwolenia na pobyt.
wprowadzone na korzyść
cudzoziemców. Podzielamy
pogląd, że jeśli cudzoziemiec
zamierza podróżować po
upływie legalnego pobytu na
podstawie dotychczasowego
tytułu pobytowego, powinien
wystąpić z wnioskiem o
udzielenie zezwolenia na pobyt
czasowy odpowiednio wcześnie.
1. Uważamy, że nieprawidłowo sformułowano ten przepis. Początek
tego przepisu należałoby zredagować w następujący sposób.:
„Wniosek pozostawia się bez rozpoznania, gdy::
Ad 1. Uwaga nie uwzględniona.
Skutek pozostawienia podania
bez rozpoznania jest opisany w
kolejnym ustępie.
2. Ponadto uważamy, ze osoby którym udzielono zgodę na pobyt
tolerowany, jak i osoby, które złożyły wniosek o nadanie statusu
uchodźcy powinny mieć prawo do złożenia wniosku o udzielenie
pobytu czasowego. Nie jest dla nas jasne, jaki jest cel wyłączenia tych
grup od ubiegania się o pobyt czasowy. Dotyczy to zwłaszcza osób,
którym wydano zgodę na pobyt tolerowany - osoby te mają mało
uprawnień wynikających z pobytu na terytorium RP, a będąc
chociażby małżonkami obywateli RP nie mogą wnosić o udzielenie
zezwolenia na pobyt czasowy, mimo że istnieje podstawa do
Helsińska
Fundacja
Ad. 2. Dyrektywy migracyjne
generalnie wyłączają możliwość
udzielenia zezwolenia
pobytowego cudzoziemcom
ubiegającym się o udzielenie
ochrony, lub którzy zostali
objęci czasową, subsydiarną lub
udzielenie.
32.
8.6.1 ust.
3
(str. 65)
Zgodnie z założeniami do projektu ustawy o cudzoziemcach
m. in. osoby ubiegające się w Polsce o nadanie statusu
uchodźcy lub o udzielenie azylu, a także osoby, które
otrzymały decyzje o zobowiązaniu do powrotu nie będą mogły
w Polsce
uzyskać zezwolenia na pobyt czasowy
("Zezwolenie na pobyt czasowy - cześć ogólna"; ust. 3 pkt 2 i
3). Uważamy, że jest to istotne i niczym nie uzasadnione
ograniczenie praw w/w grupy osób. Należy zwrócić uwagę na
fakt, że w przypadku osób ubiegających się o nadanie statusu
uchodźcy problem ten dotyczył będzie tych, którzy przebywają
w Polsce już co najmniej 6 miesięcy i którzy w nadziei na
możliwość pozostania w Polsce usamodzielnili się. Osoby te
zazwyczaj podejmują pracę i są w stanie utrzymać siebie i
rodzinę bez konieczności obciążania budżetu państwa.
Ponadto, przy rozpatrywaniu tej kwestii nie trzeba zapominać
o dobru małoletnich dzieci, które po dłuższym pobycie w
Polsce, podjęciu i kontynuowaniu tutaj nauki (niejednokrotnie
przez okres kilku lat), zgodnie z nowymi przepisami, nie będą
mogły w żaden sposób zalegalizować pobytu na terytorium RP
i będą musiały wrócić do kraju pochodzenia. Zezwolenie na
pobyt czasowy, jak sama nazwa wskazuje udzielane będzie na
pewien okres (nie przekraczający 3 lat). W związku z tym,
organy postępowania będą mieć możliwość weryfikacji
podstaw do dalszego przebywania danej osoby w Polsce. Jeśli
przesłanki nie zostaną spełnione wnioskodawca otrzyma
decyzję o zobowiązaniu do powrotu. Ponadto, podkreślić
należy, że osób, które będą spełniać określone ustawą warunki
nie jest dużo. Cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu
uchodźcy w Polsce uzyskuje prawo do podjęcia legalnej pracy
Fundacja
Instytut na
Rzecz Państwa
Prawa
krajową ochroną.
Przewidziana zostanie ponadto
możliwość zrzeczenia się z
prawa do korzystania ze zgody
na pobyt tolerowany.
Dyrektywy migracyjne
ochrony.
Cudzoziemcy, którym wydano
decyzję o zobowiązaniu do
powrotu mogą ubiegać się o
czasowy w wyjątkowej sytuacji
osobistej wymagającej
obecności na terytorium RP
(zezwolenie, o którym mowa w
8.6.9)
dopiero w momencie, gdy decyzja w jego sprawie nie zostanie
wydana w I instancji w okresie 6 miesięcy od złożenia
wniosku. Powszechnie wiadomo również, że podjecie
legalnego zatrudnienia przez cudzoziemców pozostających w
procedurze o nadanie statusu uchodźcy nie jest łatwe, a
prawdopodobnie byłaby to główna podstawa do ubiegania się
przez nich o zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce.
Niezrozumiałym jest więc planowane ograniczenie nie
pozwalające na uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy
osobom ubiegaj1cym się
o nadanie statusu uchodźcy
w Polsce. W odniesieniu zaś do drugiej grupy cudzoziemców,
których wnioski o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy
pozostawione będą bez rozpoznania, czyli do osób, które
otrzymały decyzję o zobowiązaniu do powrotu, zauważyć
należy, że znów grupa "uchodźców" jest tutaj szczególnie
poszkodowana. Komentarza wymaga fakt, że różnice
w narodowych systemach przyznawania statusu uchodźcy w
poszczególnych krajach Unii Europejskiej są znaczne, np. ok.
90 % wniosków o nadanie statusu uchodźcy składanych przez
obywateli Federacji Rosyjskiej (w większości narodowości
czeczeńskiej) jest akceptowanych w Austrii, 42 % we Francji,
23% w Niemczech, a w Polsce najwyżej 5%. Jak wynika z
powyższego, Polska jest krajem, w którym bardzo mało osób
(w porównaniu z krajami UE) uzyskuje status uchodźcy.
Podobnie jest z przyznawaniem ochrony uzupełniaj1cej. Dzieje
się tak pomimo istnienia wspólnych dla wszystkich krajów
standardów przyznawania statusu uchodźcy. Ponadto, osoby
które złożyły wniosek o nadanie statusu uchodźcy na
terytorium RP - zgodnie z Rozporządzeniem WE 343/2003 z
dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiaj1cego kryteria i mechanizmy
określania
Państwa
Członkowskiego,
które
-jest
odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl złożonego w
jednym z Państw Członkowskich przez obywatela kraju
trzeciego - nie mogą następnie złożyć ponownego wniosku na
terenie innego kraju Unii Europejskiej. Nie dając im
możliwości zalegalizowania pobytu w Polsce - oczywiście po
spełnieniu określonych ustawą wymogów - skazujemy je na
powrót do kraju, z którego uciekały w poszukiwaniu
międzynarodowej ochrony. Powinno się mieć w tej sytuacji na
względzie także dobro osób, które - jak już wskazywano
powyżej - w trakcie długiego pobytu w Polsce zintegrowały się
z polskim społeczeństwem oraz są w stanie zapewnić
utrzymanie sobie i rodzinie. Uważamy, iż każdy cudzoziemiec,
który spełnia wymogi do uzyskania zezwolenia na pobyt
czasowy w Polsce powinien mieć możliwość ubiegania się o
nie.
33.
8.6.1 ust.
3 pkt 8
(str. 65)
34.
8.6.1 ust.
3i5
(str. 6566)
Uważamy, że osoba w stosunku do której został zastosowany środek
zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju musi mieć
możliwość wykonywania pracy w sposób legalny. Skoro osoba ta
musi przebywać na terytorium Polski, to powinna mieć również
możliwość podjęcia legalnego zatrudnienia.
Wyłączenie a priori pewnych kategorii cudzoziemców, którzy
będą spełniać przesłanki materialne do uzyskania zgody na
pobyt czasowy wydaje nam się niedopuszczalne
i kontrproduktywne do celu jaki powinien przyświecać polskiej
polityce
migracyjnej,
tj. budowania otwartego, wielokulturowego społeczeństwa, w
którym cudzoziemcy czują się dobrze i w którym mogą
budować swoją tożsamość oraz, w którym łatwo im się
zintegrować.
Warto podkreślić, iż wyłączenia związane z przesłankami
dotyczącymi objęcia pewnych kategorii cudzoziemców
ochroną międzynarodową są całkowicie niezrozumiałe i będą
rodzić liczne dogmatyczne problemy. Aby zilustrować ten
problem możemy na przykład podać, iż może zaistnieć
sytuacja uchodźstwa sur place względem osoby, która
posiadała zgodę na pobyt czasowy w Polsce. Osoba ta, aby
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Kwestia należy do decyzji
MPIPS
Dyrektywy migracyjne
ochrony, lub którzy zostali
objęci czasową, subsydiarną lub
krajową ochroną.
móc swobodnie podróżować wystąpi o nadanie jej statusu
uchodźcy w Polsce i status ten otrzyma. Czy taka osoba będzie
mogła przedłużyć pobyt czasowy? W świetle regulacji
projektowanej ustawy nie będzie do tego uprawniona, a brak
jest racjonalnych przesłanek, które uzasadniałyby odmowę
przedłużenia takiego pobytu czasowego.
Warto zwrócić uwagę, iż objęcie danej osoby którąkolwiek z
form ochrony międzynarodowej ma charakter zewnętrzny
względem ich sytuacji pobytowej. Ochrona międzynarodowa
to reżim prawny zapewniający danej osobie ochronę przed
powrotem do kraju pochodzenia. Reżim ten jest odrębny od
zwykłego statusu migracyjnego, co zostało już potwierdzone
orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, które to
orzecznictwo zezwalało na współegzystencję pobytu
czasowego i pobytu tolerowanego.
Zgoda na pobyt tolerowany to również specyficzna instytucja
prawna, w której rząd danego państwa w sposób autorytatywny
oraz niezależnie od woli cudzoziemca stwierdza, iż jego
powrót do kraju pochodzenia nie jest możliwy z powodu
zagrożeń uzasadniających wydanie takiej zgody. Zgoda
takiego rodzaju nie powinna zatem mieć wpływu na status
migracyjny określonej osoby jeśli posiadała ona, posiada lub
dopiero nabędzie uprawnienia materialne do ubiegania się o
pobyt w oparciu o reżim ustawy o cudzoziemcach, gdyż nie ma
z takimi przesłankami nic wspólnego. Dotyczy ona jedynie
przeszkód w zakresie powrotu cudzoziemca do kraju
pochodzenia.
Z tych też przyczyn objęcie ochroną międzynarodową
absolutnie nie powinno wyłączać możliwości zalegalizowania
pobytu w oparciu reżim ustawy o cudzoziemcach o ile
cudzoziemiec będzie spełniał przesłanki do udzielenia mu
zgody na pobyt czasowy. Negatywne rozwiązania przyjęte w
obecnej ustawie powinny być bezwzględnie wyeliminowane.
Warto też wspomnieć, iż projektowane rozwiązanie stanie się
przeszkodą na drodze do integracji cudzoziemców z polskim
społeczeństwem. W nauce od dawna się podnosi,
iż status ochronny ma charakter wykluczający i izolujący, a
integracja
prowadzona
w oparciu o reżimy ochronne przynosi bardzo negatywne
rezultaty. Cudzoziemcy funkcjonujący z takim statusem bez
możliwości jego zmiany często nabywają cech upośledzenia
społecznego związanego z wyuczoną bezradnością lub też
piętnem uchodźcy, które determinuje ich funkcjonowanie
społeczne. Opisany tu pokrótce mechanizm znalazł
potwierdzenie w prowadzonych badaniach w ośrodku dla
uchodźców na warszawskich Bielanach przez Dianę Bożek,
studentkę III roku prawa UW oraz III roku socjologii UW,
członkini Koła Naukowego „Prawo a Płeć”, które pokazały, iż
stosowany w stosunku do uchodźców mechanizm integracji
jest de facto mechanizmem prowadzącym do ich społecznej
izolacji.
Projektowany zapis, powielający zapis obecnie obowiązującej
ustawy utrwala te mechanizmy i będzie spychał osoby, którym
udzielono ochrony międzynarodowej, lub które się o nią
ubiegają na margines społeczny.
Od razu należy również rozwiać obawy projektodawcy
związane z możliwością wykorzystywania procedur
ochronnych do legalizacji obecności na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej osób dotychczas nielegalnych. Po
pierwsze status ochronny wynika z pewnych obiektywnych
przyczyn, niejako niezależnych od cudzoziemca, po drugie
takiej obawy nie będzie o ile projektodawca zezwoli osobom
nielegalnie przebywającym na tym terytorium na ubieganie się
o prawo do pobytu.
W naszym przekonaniu takie generalne przyzwolenie nie
będzie stanowiło ani zachęty do nielegalnej imigracji ani też
nie spowoduje żadnych innych negatywnych skutków
społecznych, natomiast rozwiąże sytuację tysięcy osób, które
funkcjonują w obecnym reżimie ustawowym poza wszelkimi
regulacjami prawnymi, a zatem pozostają de facto w sferze
społecznego wykluczenia.
Brak zachęty do nielegalnej migracji wynika z faktu, iż aby
uzyskać
prawo
pobytu
w dalszym ciągu będzie należało spełnić wskazane przez
ustawodawcę przesłanki, które są w większości adekwatne i
zabezpieczają system społeczny przez napływem osób
bezradnych, które mogłyby obciążać system opieki społecznej.
Generalne przyzwolenia na legalizację bez względu na
posiadanie lub brak posiadania podstaw do przebywania na
terytorium Polski ułatwi również wychodzenie cudzoziemców
nielegalnie pracujących z „szarej strefy” tym samym ją
ograniczając. Zmniejszy również przestępczość gospodarczą,
gdyż możliwość legalizacji bez względu na obecny nielegalny
status będzie w naszej ocenie bardzo silną motywacją dla
cudzoziemców, przełamującą obecny opór związany z
możliwością ich szantażowania przez niektórych pracodawców
i tym samym umożliwiającą wyzysk ekonomiczny tej grupy,
handel ludźmi i szereg innego rodzaju niekorzystnych zjawisk
ze sfery patologii społecznej. Uwagi te zachowują swoją
aktualność dla punktu 8.6.1 ust. 5 pkt 9.
Wobec powyższych uwag postulujemy, aby ustawodawca
pozostawił w projektowanym katalogu wyłącznie punkty: 4,5,
7 i 8.
Jeżeli ustawodawca nie uzna przedstawionych wyżej uwag za
wystarczające dla tego rodzaju „poluzowania” prawa
migracyjnego to postulowalibyśmy stworzenie regulacji, które
umożliwią kategoriom opisanym wyżej ubieganie się o pobyt
czasowy w jakiś sposób warunkowy, przy czym stworzenie
katalogu takich warunków pozostawiamy projektodawcy do
oceny.
35.
8.6.1 ust.
5i6
(str. 66)
Postulujemy wprowadzenie fakultatywności odmowy i cofania
zezwoleń na pobyt czasowy, a zatem wprowadzenia w tym
zakresie uznania administracyjnego. Pozwoli to ocenić
sytuację cudzoziemca w sposób indywidualny i jest
szczególnie pożądane w sytuacji, w której stopień naruszenia
przepisów lub podstaw do ubiegania się o zezwolenie jest
minimalny. Za przykład tego typu możemy wskazać przypadek
opisany ostatnio na antenie telewizji TVN24.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
http://www.tvn24.pl/28377,1695146,0,1,deportacja-zabiede,fakty_wiadomosc.html
Warto przy tym zwrócić uwagę na sposób obliczania podstawy
do objęcia pomocą społeczną, która jest dla Polaków inna, a
dla cudzoziemców inna, gdyż nie uwzględnia kwot
wydatkowanych na czynsz mieszkalny i opłaty. W ten sposób
kwota wymagana od cudzoziemców jest częstokroć
wielokrotnie wyższa niż ustawowa granica ubóstwa, a tym
samym ewentualna ocena spełniania warunków materialnych
iluzoryczna.
36.
8.6.1 ust.
8
(str. 66)
37.
8.6.1 ust. 8
i 10
(str. 6667)
Ze względu na specyfikę grupy, uważamy że powinna być możliwość
wysyłania wniosku poczta, tak aby został zachowany termin. Do
złożenia odcisków palców można wezwać np. pod rygorem
pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Zwłaszcza, że Mazowiecki
Urząd Wojewódzki jest czynny 4 dni w tygodniu Jeśli taka regulacja
nie jest możliwa, to proponujemy wprowadzenie punktów do składnia
wniosków czynnych 7 dni w tygodni
Helsińska
Fundacja
Uważamy, że założenie dotyczące zniesienia terminu 45 dni do
złożenia
wniosku
o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony
Helsińska
Fundacja
Uwaga zostanie uwzględniona
jest bardzo korzystne dla cudzoziemców. Jednakże uważamy,
że ze względu na specyfikę grupy uważamy, że powinna być
możliwość wysyłania wniosków pocztą celem zachowania
terminu do złożenia wniosku. Do pobrania odcisków palców
można wezwać cudzoziemca np. pod rygorem pozostawienia
wniosku bez rozpoznania. Jest to tym bardziej istotne iż,
np. Mazowiecki Urząd Wojewódzki jest otwarty tylko 4 dni w
tygodniu. Jeśli nie będzie istniała możliwość wysłania wniosku
pocztą, należałoby, wprowadzić punkty do składania
wniosków otwartych 7 dni w tygodniu.
38.
8.6.1 ust.
30
(str. 69)
39.
8.6.2. (str.
69)
Uważamy, że wprowadzenie takiego rozwiązania jest bezzasadne, i
niewykonanie tego obowiązku nie może stanowić podstawy odmowy
udzielenia cudzoziemcowi kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy.
Również nie określono w jakim terminie cudzoziemiec miałby
wykonać ten obowiązek.
Ustawodawca, dążąc do uproszenia postępowania w sprawie
zezwoleń na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy,
połączył postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na
pracę z postępowaniem w sprawie udzielenia zezwolenia na
pobyt czasowy na tej podstawie. Przyjmując z aprobatą takie
dążenia, należy jednak zwrócić uwagę na potrzebę
doprecyzowania przepisów. Niejasna jest przed wszystkim
kwestia, jak będzie przebiegało postępowanie organu w
przypadku, gdy cudzoziemiec, który uzyskał zezwolenie na
pobyt czasowy w celu wykonywania określonej pracy, będzie
musiał zmienić pracodawcę lub zmienią się warunki lub
stanowisko jego pracy. Przepisy powinny określać, jak ma się
zachować organ w takich sytuacjach: czy będzie on zmieniał
swoją wcześniejszą decyzję o udzieleniu zezwolenia na pobyt
czasowy, dostosowując ją do nowych okoliczności (uchylając
ją w części), czy będzie wydawał nową łączoną decyzję, czy
też podejmie inne czynności, niewymagające wydawania
nowej decyzji. Jako całkowicie nieuzasadnione należy uznać
Helsińska
Fundacja
SIP
Zostanie natomiast
doprecyzowanie, iż ma to
nastąpić „niezwłocznie”.
Regulacje zezwolenia na pobyt i
pracę są, w części dot.
wykonywania pracy
analogiczne do obecnej
procedury udzielania
zezwolenia na wykonywanie
pracy.
ustanowienie
dla
organu
aż
czteromiesięcznego
dopuszczalnego terminu do rozpatrzenia wniosku cudzoziemca
o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu
wykonywania pracy. Tak długi termin będzie działał
demotywująco na organ rozpatrujący wniosek. Nawet w
przypadkach, kiedy przeprowadzenie postępowania nie będzie
wymagało aż tak długiego czasu, organ będzie mógł zwlekać z
wydaniem decyzji, a wnioskodawca nie będzie miał realnych
instrumentów, aby wpłynąć na organ. W tym zakresie jako
wystarczające należy uznać odpowiednie stosowanie
przepisów
kodeksu
postępowania
administracyjnego
regulujące
dopuszczalne
terminy
postępowania
administracyjnego. Z jednej strony dają one organowi
możliwość przedłużenia postępowania, jeżeli zaistnieją ku
temu uzasadnione przyczyny, z drugiej strony zabezpieczają
prawa cudzoziemca, wyposażając go w środki prawne
przeciwdziałające przewlekłości postępowania z winy organu.
40.
8.6.2 ust.
1 pkt 1 lit.
b w zw.
ust. 2 (str.
70)
W tym momencie wymagania wobec dochodu cudzoziemców
dyskryminuje osoby najgorzej zarabiające, przykładowo
absolwentów lub samotne matki z dziećmi oraz stawia
nierealistyczne wymagania wobec osób łączących prace w
niepełnym wymiarze w kilku podmiotach.
Wątpliwości budzi
konieczność wprowadzenia takiego
wymogu, o ile nie jest to przewidziane w dyrektywach Rady.
W tym kształcie proj. założeń nie uwzględnia najważniejszej
zalety cudzoziemców na polskim rynku pracy - mobilności
oraz elastyczności.
Z powyższego wynika iż wysokie wymagania odnośnie
dochodów cudzoziemców mogą powodować zwiększenie
liczebności grupy cudzoziemców które nie będą w stanie
spełnić tych wymogów a więc - uzyskać zezwolenie na pobyt,
co w konsekwencji przyczyni się do poszerzenia szarej strefy
oraz nielegalnego pobytu (podważa informacje zawarte w
Caritas Polska
Kryteria dot. dochodów
cudzoziemca ubiegającego się o
czasowy są racjonalne. W
założeniach przewidziano, że
wymagany dochód obejmuje
także koszty zamieszkania,
które dotychczas były
sprawdzane osobno.
41.
8.6.1. ust
30
(str. 69)
42.
8.6.2. ust.
1 pkt 3 i
ust. 4
(str. 69)
rozdziale 14.2. Wpływ ustawy o cudzoziemcach na rynek
pracy). Taka sytuacja na rynku pracy w praktyce ograniczy
wpływy do budżetu państwa oraz może mieć szkodliwy wpływ
na poszczególne gałęzi gospodarki, m.in. rolnictwo,
budownictwo, hotelarstwo itp.
Wobec tego wnioskujemy o zachowanie obecnie
obowiązujących wymogów wobec poziomu dochodów
cudzoziemców.
Należy wyrazić wątpliwość, co do zasadności wprowadzenia
przepisu zobowiązującego cudzoziemca do informowania
organu o ustaniu przyczyny udzielenia zezwolenia na pobyt
czasowy pod groźbą nieudzielania kolejnego zezwolenia. Po
pierwsze, mało który z cudzoziemców będzie miał świadomość
istnienia tego przepisu i jego tak doniosłych konsekwencji
prawnych. Po drugie, trzeba mieć na uwadze, że często
zdarzają się skomplikowane sytuacje życiowe, niezależne od
cudzoziemca, których jednoznaczna interpretacja jest co
najmniej bardzo trudna. W takich wypadkach, cudzoziemiec
jako słabsza strona, będzie narażony na dowolność
interpretacyjną organu, której skutkiem może być odmowa
pobytu w Polsce. I po trzecie, należy zwrócić uwagę, że
ustawa, przy zezwoleniach na pobyt czasowy, mających za
podstawę studia, naukę i pracę, nakłada na podmiot, w którym
cudzoziemiec uczy się lub pracuje, obowiązek informowania
organu o zmianach sytuacji cudzoziemca. W związku z tym
nieuzasadnione jest wprowadzenie kolejnego zabezpieczenia, o
tak restrykcyjnym charakterze.
W zakresie regulacji proponowanych w rozdziale 8.6.2.
Zezwolenie na pobyt czasowy – praca pojawiają się pytania
dotyczące w szczególności w zakresie kompetencji Wojewody
oraz trybu postępowania zgodnie z Ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4.
Projekt założeń nie wskazuje na rolę pracodawcy w
prowadzonym postępowaniu. Nie jest określone, na jakich
SIP
Caritas Polska
wykonywania pracy
43.
8.6.2 ust.
1 pkt 3,
ust. 4-6
(str. 6971)
8.6.3
(str. 7275)
przesłankach będzie wydawana informacja o możliwości
zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy. Czy w dalszym
ciągu test rynku pracy będzie opierał się o zgłoszenie wolnego
miejsca pracy przez pracodawcę do PUP oraz analizę rejestru
bezrobotnych w danym powiecie, czy też zostaną zmienione
zasady pozyskiwania informacji od starosty?
Propozycje zawarte w Projekcie założeń nie wskazują na
możliwość ubiegania się o zezwolenie na pracę w przypadku
cudzoziemców, którzy nie ubiegają się o zezwolenie na czas
oznaczony (np. osób przyjeżdżających do pracy na terytorium
RP na podstawie wiz z prawem do wykonywania pracy). Czy
oznacza to, że zachowuje ważność tryb ubiegania się o
zezwolenie na pracę przewidziany w art. 88c ustawy o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy?
Uważamy, iż punkt 3 powinien być skreślony, jako że w
nadmierny sposób ingeruje on w swobodę działalności
gospodarczej. Biorąc pod uwagę, że regulacje rynku pracy
nakładają na przedsiębiorców określone obowiązki w sferze
zatrudnienia oraz płacy minimalnej nie istnieje racjonalna
przesłanka do hamowania konkurencji ze strony
cudzoziemców, gdyż konkurencja ta ma charakter uczciwy i
nie prowadzi do dumpingu pracowniczego. Warto również
podkreślić, iż pracodawca, który decyduje się zatrudnić
cudzoziemca czyni to zazwyczaj z tej przyczyny, iż nie może
zaspokoić swoich potrzeb na lokalnym rynku pracy. W tym
sensie przewidziana regulacja tworzy dodatkową przeszkodę
biurokratyczną, która utrudnia funkcjonowanie gospodarcze i
zarządzanie własnym przedsiębiorstwem. Krępuje również
swobodny dobór kadr przez podmioty funkcjonujące na rynku,
czyniąc to wedle kryteriów, których wpływ na równowagę
rynków lokalnych i występujący na nich poziom bezrobocia
nigdy nie został gruntownie przebadany.
Uwagi odnoszące się do testu rynku pracy dotyczą również
pracy.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
wykonywania pracy
pracy.
osób, które będą ubiegać się o „niebieską kartę pobytu UE”. W
tym ostatnim przypadku uważamy, iż całkowicie zbędne jest
wprowadzanie aktu wykonawczego określającego próg
wynagrodzenia. Szczególnie niezrozumiałe są ograniczenia
dotyczące swobody nawiązywania stosunków pracy przez
osoby o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Podstawą
nawiązania stosunku pracy, szczególnie tej wymagającej
wysokich kwalifikacji zawsze powinna być przydatność
zawodowa a nie zgoda organu administracyjnego.
Implementacja ograniczeń narzuconych dyrektywą WE
wynika
ponownie
z przesłanek, których realność wpływu na poziom
zatrudnienia na danym rynku nigdy nie była przedmiotem
gruntownych badań.
Ograniczanie dostępu do rynku pracy cudzoziemcom wydaje
się być zatem wyłącznie kwestią polityczną mniemającą nic
wspólnego z rzeczywistymi zagrożeniami dla polityki
społeczno-gospodarczej oraz statusem zawodowym obywateli
danego państwa.
Szczególnie niekorzystne jest na tym tle rozwiązanie
pozwalające
wojewodzie
na
90 dniowy okres konsultacyjny, którego długotrwałość może
praktycznie niweczyć możliwości rozwoju zawodowego
cudzoziemców oraz możliwość skorzystania z okazji
zawodowych, których czasokres trwania zwykle bywa
znacznie krótszy. Okres na wyrażenie zgody przez wojewodę,
o ile projektodawca zdecyduje się wprowadzić takie
nieracjonalne ograniczenia nie powinien być dłuższy niż 7 dni.
44.
8.6.2 ust.
2, 12
(str. 70)
1. Uważamy, że nie ma podstaw do wprowadzenia podwójnego
kryterium dotyczącego określania dochodu tj. zarówno a) posiadania
stabilnego i regularnego dochodu przez cudzoziemca ubiegającego się
Helsińska
Fundacja
Ad. 1 Kryteria dot. dochodów
o udzielenie na pobyt czasowy, który dochód powinien wynosić, co
najmniej kwotę stanowiącą minimalne miesięczne wynagrodzenie
oraz b) wykazania, że dochód ten, na każdego członka rodziny
pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca, jest wyższy niż wysokości
dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy
społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy
społecznej.
2. W niniejszym przepisie powinien by określony racjonalny termin
na poinformowanie wojewody, który udzielił cudzoziemcowi
zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy o
zakończeniu przez cudzoziemca pracy. Brak ustalenia terminu
skutkuje niemożnością stwierdzenia niedopełnienia obowiązku.
45.
8.6.2 ust.
7
(str. 71)
46.
8.6.4.
(str. 76)
Należy pozytywnie odnieść się do rozwiązania wedle, którego
prowadzone będzie jedno postępowanie dotyczące i zezwolenia na
pracę i zezwolenia na pobyt czasowy, jednak brak jest w projekcie
uzasadnienia tak długiego czasu na przeprowadzenie postępowania (2
razy dłuższy termin niż określony w kpa termin na załatwienie
szczególnie skomplikowanej sprawy).
Negatywnie należy się odnieść do przepisów regulujących
podstawę udzielania zezwolenia na pobyt czasowy w celu
prowadzania działalności gospodarczej. Są one przede
wszystkim bardzo kazuistyczne, co sprawia, że nie będą mogły
być elastycznie stosowane przez organ. Ponadto taki sposób
regulacji kontynuuje bardzo krytykowane restrykcyjne
podejście, wyrażone w obecnie obowiązujących przepisach i
orzecznictwie do nich. Takie nastawienie, dla którego trudno
znaleźć racjonalne uzasadnienie, powoduje, że niewielka liczba
cudzoziemców, którzy prowadzą działalność gospodarczą, jest
w stanie zalegalizować swój pobyt na tej podstawie. Należy
zwrócić uwagę, że nawet niewielka działalność gospodarcza,
Helsińska
Fundacja
SIP
sprawdzane osobno. Dochód
przypadający na członka
rodziny nie jest dodatkowym
kryterium dochodowym ale
kryterium uzupełniającym.
Ad. 2 Zostanie przyjęte
rozwiązanie analogiczne jak w
ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy.
Przyjęto rozwiązanie zgodnie z
projektem dyrektywy dot.
jednego zezwolenia na pobyt i
pracę.
Doprecyzowanie kryteriów dot.
działalności gospodarczej ma
na celu uproszczenie procedury
udzielenia zezwolenia na pobyt
czasowy w tym celu. W razie
nie spełnienia tych kryteriów
zastosowanie będzie mógł mieć
ust. 2 pkt 3 lit. B dot. wykazania
możliwości spełnienia tych
kryteriów w przyszłości.
która nie generuje strat, jest korzystna dla gospodarki państwa,
ponieważ wiąże się z nią odprowadzanie danin publicznych,
jak też udział w obrocie gospodarczym, przez korzystanie z
usług i zakup towarów od innych podmiotów gospodarczych.
Zatem wskazana jest w tym zakresie taka regulacja, która
dałaby organowi możliwość swobodnego podejmowania
decyzji, a tym samym odeszłaby od dotychczasowego,
zupełnie bezzasadnego i niezwykle restrykcyjnego modelu.
47.
8.6.4
(str. 7677)
Projektowane zapisy w sposób znaczny ograniczają prawo do
uzyskania zezwolenia na pobyt w związku z wykonywaną
działalnością gospodarczą. Wprowadzają bardzo wysoki próg
osiąganych dochodów, a nadto nieracjonalny wymóg
zatrudniania co najmniej dwóch pracowników. Wyklucza to
praktycznie podejmowanie jednoosobowej działalności
gospodarczej w pewnej sferze usług (np. doradczych,
rehabilitacyjnych, turystycznych, etc.), gdzie osoby
prowadzące tego rodzaju działalność mogą osiągać bardzo
wysokie dochody (przynosząc korzyści podatkowe państwu)
jednocześnie nie zatrudniając nikogo.
Wyklucza również praktycznie prowadzenie działalności w
postaci małej gastronomii, często niezwykle pożytecznej np. w
ograniczaniu zjawiska nieporządku i przestępczości, które
mają jak najbardziej wymiar gospodarczy (czyt. A. Siemiński,
B. Czarnecki, Kształtowanie bezpiecznej przestrzeni
publicznej, Warszawa 2004), natomiast niepozwalającej na
osiąganie dochodów opisanych w projekcie.
Stowarzyszenie rozumiejąc intencje, które przyświecały
projektodawcy w tego rodzaju konstruowaniu warunków
progowych chciało jednakże podkreślić, iż korzyść dla
gospodarki narodowej nie może być pojmowana w sposób
uproszczony i sumaryczny, lecz musi uwzględniać wszelkie
okoliczności, także korzyści związane z rynkiem konsumentów
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Doprecyzowanie kryteriów dot.
działalności gospodarczej ma
na celu uproszczenie procedury
i realizacją ich potrzeb. Dlatego też często prowadzenia
małego sklepiku z orientalną odzieżą i orientalnymi
produktami może być działalnością zdecydowanie bardziej
korzystną dla kraju przyjmującego niż zajmowanie pozycji
Prezesa wielkiej korporacji dążącej do transferu środków
pieniężnych poza granice naszego państwa. Błędem zatem jest
stawianie wyłącznie na działalność związaną z postępem
technicznym, a niedocenianie działalności związanej z szeroko
pojętą kulturą i indywidualnymi usługami. Wydaje nam się, iż
biorąc pod uwagę zarysowane tu problemy przepisy winny być
przeformułowane w sposób odchodzący od kryteriów
matematycznych.
Nie jest zrozumiałe, o jaki podmiot chodzi w ppkt 3.
48.
8.6.4 ust.
2
(str. 76)
Helsińska
Fundacja
1. Osoba prowadząca działalność gospodarczą jest zobowiązana do
płacenia składek na ubezpieczenie społeczne, zatem wydaje się
niezrozumiałym, dlaczego cudzoziemiec w czasie trwania
postępowania musi się tym ubezpieczeniem wykazywać.
49.
8.6.4 ust.
3
(str. 76)
2. Nie jest również zrozumiałym wprowadzenie kryterium osiągnięcia
dochodu nie niższego niż 12-krotnośc przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w województwie w trzecim kwartale roku
poprzedzającego złożenie wniosku, ogłaszanego przez Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego oraz obowiązek zatrudnienia na
czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres, co
najmniej roku poprzedzającego złożenie wniosku, co najmniej dwóch
pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania
zezwolenia na pracę.
Z analizy tego przepisu wynika, że cudzoziemiec, najpierw musi
założyć spółkę, przez okres jednego roku zatrudniać 2 obywateli
Helsińska
Fundacja
Chodzi o podmiot prowadzący
działalność gospodarczą, w
związku z którą cudzoziemiec
ubiega się o udzielenie
Ad 1 ubezpieczenie zdrowotne
to nie ubezpieczenie społeczne.
Ad. 2 Doprecyzowanie
kryteriów dot. działalności
gospodarczej ma na celu
uproszczenie procedury
polskich, a dopiero będzie miał możliwość zalegalizowania swojego
pobytu na tej podstawie.
Takie sformułowanie przepisu jest bardzo restrykcyjne i będzie
stanowiło ograniczenie dostępu cudzoziemców do prowadzenia
działalności gospodarczej.
3. W tym miejscu należy również podkreślić, że pozbawienie
możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby
posiadające zgodę na pobyt tolerowany jest nieuzasadnione. Prowadzi
to do pogorszenia sytuacji cudzoziemców. W takim stanie prawnym,
cudzoziemiec ani nie będzie mógł prowadzić działalności i tym
samym siebie utrzymać, ani nie będzie miał prawa do pomocy
społecznej. Takie uregulowanie jest nieuzasadnione.
4. Projekt ustawy wprowadza również dwa kryteria dotyczące
dochodu. Projekt ustawy stanowi, że „Stabilny i regularny dochód
powinien odpowiadać, co najmniej kwocie minimalnego
miesięcznego wynagrodzenia. Jednocześnie dochód przypadający na
każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca
lub na cudzoziemca, gdy jest osobą samotną, będzie musiał być
wyższy niż wysokość dochodu, od którego przyznaje się świadczenia
pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej. Należy zauważyć, że wprowadzeniem
podwójnego kryterium minimalnego wynagrodzenia jest zbędną
przeszkodą przy ubieganiu się o zezwolenie na pobyt czasowy – przy
prowadzeniu działalności gospodarczej nie ma wymogu osiągania
określonego dochodu, natomiast kryterium dochodu na podstawie
ustawy o pomocy społecznej jest w zupełności wystarczające.
5 Ponadto w uzasadnieniu określono, że wojewoda będzie „badał czy
prowadzona przez cudzoziemca działalność gospodarcza jest
korzystna dla gospodarki narodowej, poprzez spełnianie w/w
kryteriów.” Stoimy na stanowisku, że działalność gospodarcza jest
korzystna, jeśli jest legalna, odprowadzane są podatki. Na podstawie
obecnie istniejącej ustawy, taki przepis istnieje i z doświadczenia
Fundacji wynika, że cudzoziemcom, bardzo trudno jest zalegalizować
swój pobyt na tej podstawie. Uważamy, że cudzoziemcy powinni
Ad. 3 Uwaga uwzględniona
Ad. 4 Kryteria dot. dochodów
Ad. 5 Doprecyzowanie
kryteriów dot. działalności
gospodarczej ma na celu
uproszczenie procedury
mieć prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z
zasadą swobody gospodarczej. Należy podkreślić, że takie
rozwiązanie podniosłoby konkurencyjność polskiej gospodarki.
50.
8.6.5 ust.
1
(str. 78)
51.
8.6.5 ust.
2
(str. 79)
W projekcie nie została określona definicja, „wystarczające środki”,
nie jest jasne, czy to ma zostać określone w rozporządzeniu? W
obecnej regulacji student powinien mieć zapewnione środki na okres
12 miesięcy „z góry”. Uważamy, że należałoby rozważyć
uzupełnienie tego przepisu o przesłankę „udowodnienia, że przez
okres pobytu student będzie miał zapewnione środki utrzymania przez
okres 12 miesięcy np. deklaracja rodziców lub osoby, która
zobowiąże się do pokrywania kosztów pobytu. Niewiele osób może
sobie pozwolić na wyłożenie z góry całej kwoty pozwalającej na
utrzymanie się przez np. 12 miesięcy. Kwota miesięcznego
utrzymania może być określona na poziomie kryterium dochodowego
z ustawy o pomocy społecznej.
1.Uważamy, że brzmienie punktu 2 powinno zostać zmienione. Z
brzmienia zaproponowanego przepisu wynika, że organ nie będzie już
zobowiązany do badania czy wnioskodawca spełnia którakolwiek
przesłankę otrzymania zezwolenia na zamieszkanie, a że będzie tylko
badał przesłankę zadeklarowaną we wniosku. Oznacza to, że
cudzoziemiec będzie mógł zmieniać w toku postępowania
administracyjnego podstawy do ubiegania się o zezwolenie.
Uważamy, że takie uregulowanie jest zbędne i nie uzasadnienia
prawnego.
2. Ponadto należy zauważyć, że przepis artykułu 17 dyrektywy nr
2005/71/WE stanowi „1. Poza czasem studiów i z zastrzeżeniem
przepisów warunków mających zastosowanie do odpowiedniej
działalności i w przyjmującym Państwie Członkowskim, studenci
mają prawo do podjęcia zatrudnienia i mogą być uprawnieni do
prowadzenia działalności zarobkowej na własny rachunek (…). Może
zostać uwzględniona sytuacja na rynku pracy w przyjmującym
Państwie Członkowskim.
w rozporządzeniu.
Helsińska
Fundacja
Ad. 1Uwaga wymaga
doprecyzowania
Helsińska
Fundacja
Ad. 2 Przepis jest zgodny z art.
3. ust. 2 lit. E dyrektywy
2004/114
Jeśli to konieczne, Państwo Członkowskie wydaje studentom i/lub
pracodawcom uprzednie zezwolenia zgodnie z ustawodawstwem
krajowym.
2. Każde Państwo Członkowskie może ograniczyć dostęp do
działalności zarobkowej w pierwszym roku pobytu.
3. Przyjmujące Państwo Członkowskie może ograniczyć dostęp do
działalności zarobkowej w pierwszym roku pobytu.
4. Państwa Członkowskie mogą wymagać od studentów
informowania, z wyprzedzeniem lub w inny sposób, organu
wskazanego przez dane Państwo Członkowskie o podejmowaniu
działalności zarobkowej. Pracodawcy studentów mogą również
podlegać obowiązkowi informowania z wyprzedzeniem lub w inny
sposób.”
Zaproponowane rozwiązanie jest w sprzeczne z treścią dyrektywy nr
2005/71/WE
Ponadto fragment pkt 2 ma niejasną i niezrozumiała konstrukcję.
Fragment należałoby uprościć. Stanowi on, że „Poza przypadkami, o
których mowa w ust 3 części ogólnej, wniosek cudzoziemca o
udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu odbycia studiów
będzie pozostawiony bez rozpoznania także wówczas, gdy
cudzoziemiec:
1.
2.
posiada zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu
podjęcia lub kontynuacji studiów lub szkolenia
zawodowego udzielane cudzoziemcowi, posiadającemu
zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE,
udzielone przez inne państwo członkowskie Unii
Europejskiej.
wykonuje pracę lub prowadzi działalność gospodarczą
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chyba, że
cudzoziemiec ubiega się o wydanie kolejnego
zezwolenia na pobyt czasowy w celu podjęcia lub
kontynuacji stacjonarnych studiów wyższych lub
stacjonarnych studiów doktoranckich, także w
przypadku, gdy podjął studia na terytorium innego
państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które
zamierza kontynuować lub uzupełnić na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
52.
8.6.5 ust.
8
(str. 79)
53.
8.6.6 ust.
4-9
(str. 81)
Uważamy, że należy wprowadzić termin, w czasie, którego jednostka
prowadząca studia będzie zobowiązana zawiadomić wojewodę, który
udzielił cudzoziemcowi na pobyt czasowy w celu odbywania studiów,
o wykreśleniu cudzoziemca z listy studentów.
Uwaga zostanie uwzględniona.
Propozycja terminu 30
dniowego.
Uważamy, że przepisy dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13
grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw
trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży
szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz.
UE L 375 z 23.12.2004, str. 12) zostały wdrożone właściwie
Helsińska
Fundacja
1. Uważamy, iż napływ naukowców do Rzeczpospolitej
Polskiej
jest
szczególnie
istotny,
a państwo winno w maksymalny sposób ułatwiać tego rodzaju
dostęp. Praca badawcza jest szczególnego rodzaju wartością
dodaną tworzącą kapitał społeczny danego kraju i państwa.
Stąd też zezwolenie związane z pobytem naukowca powinno
być udzielane jednorazowo na cały okres trwania projektu
badawczego, które w dziedzinach szczególnie cennych
(objętych między innymi priorytetami określonymi przez
Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki) są wieloletnie.
W tym sensie okres udzielonego zezwolenia mógłby wynosić
nawet do pięciu lat. W przypadku dłuższych projektów
badawczych sensowne byłoby rozważenie albo udzielenia
pobytu czasowego na okres pięciu lat z możliwością zamiany
na pobyt stały, lub też od razu udzielenia zgody na pobyt stały
w ramach rezydentury WE.
Interkulturalni
PL
2. Ustęp 5 powinien zostać skreślony. Ponadto z jego treści
trudno stwierdzić czy chodzi o akredytacje ministerialną dla
palcówki, czy dla umowy z cudzoziemcem. Wynika to dopiero
z późniejszych uregulowań. Niezależnie od tej uwagi należy
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Ad. 1 Uwaga nieuwzględniona.
Termin ważności zezwoleń na
pobyt czasowy został
przedłużony z 2 do 3 lat.
Ad. 2 Przepis zgodny z
dyrektywą 2005/71
zauważyć, iż narzucenie akredytacji ministerialnej narusza
zasadę autonomii szkół wyższych, szczególnie jeśli badania
będą finansowane z środków własnych uczelni. Jest co prawda
ona łagodzona poprzez wyłączenie niektórych placówek spod
obowiązku akredytacji, ale sama regulacja jest nieprzemyślana
i będzie prowadziła do hamowania rozwoju współpracy
międzynarodowej w dziedzinie nauki.
Ustępy 6 i 7 są w kontekście potrzeb polskiej nauki
nieuzasadnioną przeszkodą biurokratyczną. Gwarancje, o
których mowa w tym przepisie osiąga się na drodze zawarcie
stosownego kontraktu lub przyznania określonego stypendium.
Ustęp 8 założeń do projektu narusza zasadę autonomii szkół
wyższych, szczególnie jeśli badania prowadzone są ze środków
własnych uczelni. Uwagi powyższe odnoszą się również do
dalszych uregulowań wypływających ze stworzonych przez
projekt barier biurokratycznych.
54.
55.
8.6.7 ust.
1
(str. 83)
Przepis ten reguluje uzyskanie pobytu czasowego przez pewną grupę
cudzoziemców. Nieuzasadnione jest naszym zdanie wyłączenie z tejże
regulacji, osób, które posiadają zgodę na pobyt tolerowany. Osoby
posiadające zgodę na pobyt tolerowany przebywają na terytorium RP
bezterminowo, a zatem członkowie ich rodzin również powinni mieć
możliwość uzyskania pobytu w RP.
8.6.7. ust.
1 pkt 2 lit.
e w zw. z
8.6.10
Odnośnie propozycji zawartych w rozdziale 8.6.7. Zezwolenie
na pobyt czasowy – małżonkowie i członkowie rodzin
obywateli Polski oraz cudzoziemców, nasuwają się pytania
dotyczące ust. 1 pkt 2 lit. e).
W obliczu odwołania się w rozdziale 8.6.10. Zezwolenie na
pobyt czasowy – inne okoliczności w ust. 2 do możliwości
udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi, który
wykazał, że jego pobyt będzie w Polsce niezbędny z uwagi na
konieczność poszanowania prawa do życia rodzinnego w
rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4
(str. 83)
Przepis zgodny z dyrektywą w
sprawie łączenia rodzin
Helsińska
Fundacja
Caritas Polska
Zastosowanie mają ogólne
zasady legalizacji pobytu
56.
57.
8.6.7 ust.
1 pkt 5 i 7
(str. 84)
8.6.7 ust.
4
(str. 85)
listopada 1950 r., lub jego wyjazd z Polski naruszałby prawa
dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej
przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20
listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z
2000 r. Nr 2, poz. 11), w stopniu istotnie zagrażającym jego
rozwojowi psychofizycznemu, a cudzoziemiec nie ma
możliwości zalegalizowania swojego pobytu w Polsce w innej
formie, pojawia się pytanie czy to jedyna forma legalizacji
pobytu małoletnich dzieci oraz małżonków cudzoziemców,
będących na utrzymaniu cudzoziemców przebywających w
Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w okresie
pierwszych dwóch lat pobytu?
Proponujemy nieuzależnianie prawa do ubiegania się o pobyt
czasowy od przesłanki „szczególnie ważnego interesu
cudzoziemca” w przypadkach rodzinnych i związanych
z rozwiązaniem małżeństwa, gdyż badanie występowania tej
przesłanki stanowi w naszej opinii kolejną, pozbawioną
racjonalnych przesłanek barierę w integracji cudzoziemców.
Prawo skorzystania z możliwości zalegalizowania pobytu na
terytorium Rzeczpospolitej Polskiej powinno dotyczyć
wszystkich członków rodziny cudzoziemców przebywających
w naszym kraju legalnie, a nie tylko obywateli polskich,
obywateli unii, czy rodzin z EOG. Pojęcie rodziny powinno
być przy tym rozumiane w sposób szeroki, a konstytucyjne
obowiązki państwa związane z wartościami rodzinnymi i
koniecznością zapewnienia rodzinom ochrony i warunków do
harmonijnego rozwoju wymagają, aby ustawodawca
w sposób aktywny wspierał funkcjonowanie także rodzin
cudzoziemskich, a szczególności nie tworzył barier dla
rozwoju i kultywacji życia rodzinnego przez cudzoziemców.
Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem udzielenie tego
zezwolenia
będzie
leżało
w sferze uznania administracyjnego w związku z czym
zachowane zostaje prawo kontroli organów państwowych nad
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Istnieje możliwość uzyskania
zezwolenia na pobyt czasowy na
zasadach ogólnych. Propozycja
wykreślenia wyrazu
„szczególnie”
Przepis ma na celu wdrożenie
art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38.
Łączenie rodzin cudzoziemców
z cudzoziemcami reguluje
dyrektywa w sprawie prawa do
łączenia rodzin
przepływami migracyjnymi. Powstaje zatem pytanie skąd
ograniczenie do rodzin tylko niektórych kategorii
cudzoziemców.
Projektodawca nie powinien naszym zdaniem prezentować
postawy niechętnej przepływom migracyjnym i próbować je w
maksymalny sposób ograniczać lub obostrzać, gdyż tego typu
postawa prowadzi w naszym przekonaniu do ograniczania
rozwoju kapitału społecznego naszego kraju, a nie służy
realizacji żadnych usprawiedliwionych wartości (przynajmniej
nie wynika nic takiego z uzasadnienia projektu).
58.
8.6.7 ust.
6i7
(str. 85)
Uważamy, iż wskazanie, iż dochód w przypadku zezwolenia
związanego z życiem rodzinnym musi odpowiadać
minimalnemu wynagrodzeniu za pracę jest zbyt wygórowany.
W ramach życia rodzinnego dochody uczestników się sumują,
dlatego też żądana suma w jej granicznym zakresie nie
powinna być większa niż suma uprawniająca do ubiegania się
świadczenia z pomocy społecznej. Sumowanie się dochodów
nie zawsze przy tym dotyczy osób, które są zobowiązana do
łożenia na czyjeś utrzymanie. Nie powinno się wprowadzać
takich ograniczeń.
Kryteria dot. dochodów
59.
8.6.7 ust.
12
(str. 87)
Uważamy, że przesłanka wspólnego zamieszkania powinna zostać
inaczej
ujęta.
Są
zawody,
np. marynarza, które z powodu swojego charakteru, nie mieszkają na
stałe ze swoimi małżonkami. Zatem ta przesłanka powinna zostać
zmieniona na np. małżonkowie nie prowadzą wspólnego
gospodarstwa.
Sprawy będą rozpatrywane w
sposób indywidualny
60.
8.6.7 ust.
Niejasne dla nas są konsekwencje pozytywnego ustalenia
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
12
(str. 87)
niektórych przesłanek związanych z zawarciem czy
funkcjonowaniem
małżeństwa,
a
które
znalazły
odzwierciedlenie w treści ustępu 12 założeń do projektu. Fakt,
iż małżonkowie nie zamieszkują razem, względnie nie są
zgodni co do dotyczących ich danych osobowych
i innych istotnych okoliczności ich dotyczących nie w każdym
przypadku musi prowadzić do wniosku, iż małżeństwo zostało
zawarte dla pozoru. Czasem wynika to z świeżego statusu
małżeństwa, stresu podczas przesłuchań lub innych osobistych,
usprawiedliwionych przyczyn. Ponadto w dzisiejszym świecie
często się zdarza, iż małżonkowie nie mieszkają razem,
spotykają się sporadycznie co nie szkodzi ich szczęściu i
pożyciu małżeńskiemu. Częstokroć ten stan ma charakter
jedynie przejściowy.
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Istotne jest zatem takie ujęcie tych regulacji, aby pozytywne
ustalenie
wskazanych
w ustępie 12 przesłanek skutkowało koniecznością podjęcia
dalszych
ustaleń
i
wyjaśnień,
a nie skutkowało odmową udzielenia zezwolenia.
61.
8.6.7. ust
12
(str. 87)
Jako zbyt restrykcyjny należy uznać przepis nakładający na
organ obowiązek obligatoryjnego badania, czy małżeństwo
cudzoziemca z obywatelem polskim nie zostało zawarte w celu
obejścia prawa, co wiąże się z podejmowaniem przez organ
czasochłonnych czynności, które przedłużają postępowanie,
jak też często ingerują w intymną sferę cudzoziemca i jego
małżonka. Nie negując istnienia problemu nadużywania przez
cudzoziemców instytucji małżeństwa do legalizacji pobytu,
należy jednak zaznaczyć, że nie uprawnia to do
ukonstytuowania domniemania, że każde małżeństwo
cudzoziemca z obywatelem polskim jest zawarte w celu
obejścia prawa. Organ w wielu przypadkach prima facie jest w
stanie ocenić, czy zawarte przez cudzoziemca małżeństwo jest
wiarygodne. Zatem ustawodawca powinien wykazać więcej
SIP
zaufania do organów i dać im możliwość podejmowania
czynności weryfikujących prawdziwość małżeństwa, tylko w
razie powstania uzasadnionego podejrzenia, że małżeństwo
zostało zawarte dla pozoru, a nie nakładać obowiązek tego
typu działań w każdym przypadku. W tym zakresie wydaje się,
że obecnie obowiązujące przepisy są wystarczające.
62.
8.6.7 ust.
14
(str. 87)
Uważamy, że udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy dla małżonka
obywatela polskiego na okres 1 roku jest niezasadne. Okres, na jaki
jest udzielane zezwolenie powinien zależeć od konkretnej sprawy.
Należy podkreślić, że np. ze względu na pracę zezwolenie jest
udzielane na okres do 3 lat
Uważamy, że gdyby legalizacja pobytu była łatwiejsza na podstawie
przepisów
ustawy
o cudzoziemcach, to cudzoziemcy nie korzystaliby z możliwości
zalegalizowania pobytu po zawarciu związku małżeńskiego. Nie
dochodziłoby tym samym do nadużyć postępowań legalizacyjnych. Z
drugiej strony nie można w nieskończnoność zaostrzać przepisów
dotyczących zawarcia związku małżeńskiego i legalizacji pobytu na
tej podstawie, bo z naszego doświadczenia wynika, że ich „ofiarami”
padają
autentyczne
małżeństwa.
Obecnie
sprawdzanie
„prawdziwości” w związku małżeńskiego padają autentyczne
małżeństwa. Obecnie sprawdzanie „prawdziwości związku
małżeńskiego trwa wiele miesięcy i polega między innymi na
zadawaniu bardzo intymnych pytań lub pytań o rzeczy, których ludzie
mają prawo o sobie nie wiedzieć.
63.
8.6.7 ust.
13-17
(str. 87)
W naszym przekonaniu udzielanie zezwolenia na pobyt
czasowy ze względu na życie rodzinne na okres jednego roku
nie stanowi realizacji polityki parorodzinnej państwa. Są to
okresy krótkie, niezakładające trwałości relacji rodzinnych,
nadto stanowiące dodatkowy koszt (związany z opłatami
skarbowymi i innymi kosztami postępowania) ponoszonymi
z budżetów domowych w ramach wniosków o przedłużenie
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Uwaga częściowo uwzględniona
w stosunku do małżonków
obywateli polskich.
zezwolenia. A warto podkreślić, iż życie rodzinne i rodzina to
jedna z najistotniejszych wartości społecznych, wobec czego
państwo winno udzielać zezwoleń w tym zakresie na
maksymalnie długi okresy. W naszym przekonaniu takim
okresem jest okres co najmniej trzech lat i będzie
korespondował z innymi regulowaniami, związanymi w
szczególności z pobytem stałym.
64.
65.
66.
8.6.7 ust.
16
(str. 87)
rozdz.
8.6.7
ust. 17
(str. 87)
rozdz.
8.6.7
ust. 20
(str. 88)
Uważamy, że wprowadzenie przepisu dotyczącego udzielenia
zezwolenia na pobyt czasowy dla małżonka obywatela polskiego,
który owdowiał lub rozwiódł się albo orzeczono separację i które
będzie udzielanie na okres 1 roku i tylko jednorazowo jest niezasadne
i krzywdzące dla cudzoziemców, którzy byli w związku małżeńskim
wiele lat, są już w podeszłym wieku.
Uważamy, że nie należy różnicować sytuacji prawnej dzieci, które
urodziły się na terytorium RP i na te, które się nie urodziły na w
Polsce. Z doświadczenia Fundacji wynika, że wiele jest
cudzoziemców, którzy przyjechali do Polski gdy byli małoletni,
doskonale
się
zintegrowali,
a ze względu na miejsce urodzenia nie mogą korzystać z określonych
uprawnień.
Należy podkreślić, że z takiego brzmienia przepisu , wynika, że
małżonkowie obywateli polskich nie będą mogli zalegalizować
swojego pobytu jeśli będą przebywać w Polsce nielegalnie.
Wprowadzenie takiej regulacji zostało uzasadnione w założeniach do
ustawy.
Nie
zgadzamy
się
z takim brzmieniem przepisu. Uważamy, że jeśli przepisy
legalizacyjne zostaną zliberalizowane, to postępowanie dotyczące
zalegalizowania małżonka obywatela polskiego nie będą nadużywane.
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Istnieje możliwość uzyskania
zezwolenia na pobyt czasowy na
zasadach ogólnych.
Uwaga nie uwzględniona. Dla
cudzoziemców, którzy osiągnęli
pełnoletniość w czasie pobytu
na terytorium RP przewidziane
jest szczególne rozwiązanie w
8.6.10. ust. 14
Helsińska
Fundacja
67.
8.6.10. ust
2
(str. 90)
W zakresie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na
podstawie innych okoliczności (punkt 8.6.9 ust. 2) warto
rozciągnąć je na wszystkie kategorie cudzoziemców, którzy
zostali pokrzywdzeni w wyniku przestępstwa i w
postępowaniu karnym przyjęli na siebie którąś z ról
procesowych. Ponadto odnośnie nowego przestępstwa
nielegalnego zatrudnienia w szczególnych warunkach, wydaje
się, ze należy zrezygnować z pojęcia „szczególnego wyzysku”
na rzecz „wyzysku”. To ostatnie określenie jest definiowane w
prawie cywilnym i jego znaczenie jest jasne (doprecyzowane
także na podstawie orzecznictwa i doktryny). Właśnie biorąc
pod uwagę rozumienie tej definicji, nie ma potrzeby
wprowadzania nowego pojęcia, jakim jest „szczególny
wyzysk”.
SIP
dyrektywy dot. sankcji
nakładanych na pracodawców
w zw. Z zatrudnianiem
cudzoziemców przebywających
nielegalnie
68.
8.6.9. ust
2
(str. 89)
Warto jeszcze raz przemyśleć przeniesienie przesłanki
legalizacji pobytu w związku z poszanowaniem życia
rodzinnego z pobytu tolerowanego do pobytu czasowego
(punkt 8.6.9 ust. 2), szczególnie w kontekście konieczności
spełniania przez cudzoziemców w takiej sytuacji pozostałych
przesłanek do uzyskania pobytu czasowego. Dodatkowo wiąże
się z tym konieczność ponoszenia przez takich cudzoziemców
znacznie wyższych opłat związanych każdorazowo z
ubieganiem się o ten typ zezwolenia. Ponieważ takich osób nie
można wydalić, to istnieje niebezpieczeństwo, że nie będąc w
stanie sprostać nowym wymaganiom, stracą status legalnego
pobytu. Konsekwencją przeniesienia tej kategorii osób do
pobytu czasowego powinno być zagwarantowanie im ulg
(finansowych oraz odnośnie przesłanek) w zakresie tego typu
pobytu.
W zakresie udzielania zezwolenia na pobyt stały
cudzoziemcom, którym udzielono zezwolenia na pobyt
tolerowany, za bardzo długi należy uznać czas, który musi
upłynąć, by mogli oni ubiegać się o zezwolenie na pobyt stały.
SIP
69.
8.6.9. ust
2
(str. 89)
SIP
Przesłanki udzielenia zgoda na
pobyt tolerowany są odmienne
od udzielenia przesłanek
70.
8.6.10
ust. 2 pkt
4
(str. 90)
71.
8.6.10 ust.
2 pkt 6
(str. 90)
Uważamy, że ze względu na okoliczności wymienione w
podpunkcie a), czyli uzyskanie pobytu ze względów
humanitarnych, ta kategoria cudzoziemców powinna korzystać
z możliwości uzyskania prawa do stałego pobytu po 5 latach –
z uwagi na wyraźne podobieństwo ich położenia do sytuacji
osób, które takie prawo po 5 latach nabywają – czyli
uchodźców i osób, które uzyskały ochronę uzupełniającą.
Odmienność wymagań stawianych wymienionym kategoriom
osób w tak znacznym stopniu (5 lat) jest nieuzasadnionym
różnicowaniem uprawnień osób, znajdujących się w podobnej
sytuacji faktycznej.
udzielenia ochrony.
Wskazane byłoby również wprowadzenia możliwości udzielenia
zezwolenia na pobyt czasowy dla cudzoziemców, którzy rozwiązali
umowę o prace na podstawie art. 55 kodeksu pracy (ciężkie
naruszenie obowiązków przez pracodawcę) na czas poszukiwania
kolejnego zatrudnienia.
dyrektywy dot. sankcji
nakładanych na pracodawców
w zw.
Z zatrudnianiem cudzoziemców
przebywających nielegalnie
Ewentualnie można także rozważyć wprowadzenie możliwości
dzielenia zezwolenia ma pobyt czasowy dla tych pracowników, którzy
rozwiązali umowę o prace i są pokrzywdzonymi przestępstwem
określonym w rozdziale XVIII kodeksu karnego oraz Działu XIII
kodeksu pracy (przestępstwa i wykroczenia przeciwko prawom osób
wykonującym pracę zarobkową)
Helsińska
Fundacja
Przepis w punkcie dotyczącym ochrony życia rodzinnego
na podstawie art. 8 EKPCz oraz Konwencji o Prawach
Dziecka jest błędnie skonstruowany. Obowiązki określone w
obu aktach prawa międzynarodowego są bowiem adresowane
do państw, stron konwencji i to one są zobowiązane do
realizacji tych obowiązków. Konstrukcja prawna, która
zobowiązuje cudzoziemców do wykazywania przyczyn
dotyczących pozytywnych obowiązków sygnatariuszy
konwencji, realizowanych za pośrednictwem władz
publicznych
może
prowadzić
do
kwestionowania
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
konstytucyjności takiego zapisu.
W przypadku małoletnich jest w ogóle konstrukcją niemożliwą
do przeprowadzenia, gdyż małoletni nie są podmiotami, które
posiadają zdolność do czynności prawnych, lub zdolność ich
jest w znacznym stopniu ograniczona, stąd wykazywanie przez
nich jakichkolwiek przyczyn (rozumiana jako aktywność
nakierowana na określony cel) jest wykluczona.
Przepis
ten
musi
być
zatem
bezwzględnie
przeformułowany w zgodzie z istotą obowiązków
nałożonych na państwo przez obie konwencje. To państwo
zatem winno ustalić te przyczyny oczywiście przy udziale
cudzoziemca, którego sprawa dotyczy, natomiast brak jest
podstaw do wyciągania negatywnych konsekwencji
względem cudzoziemca, który nie wykaże ich istnienia w
sytuacji, gdy one w rzeczywistości zachodzą. Odmowa
udzielenia zgody na pobyt oraz zobowiązanie cudzoziemca do
powrotu w takich warunkach prowadziłaby do naruszenia bądź
art. 8 EKPCz, bądź poszczególnych postanowień Konwencji o
Prawach Dziecka.
8.6.10 ust.
3
(str. 90)
W naszym przekonaniu organ powinien traktować pojęcie
członka rodziny znacznie szerzej, tak jak traktuje się go
zasadniczo w polskim prawie rodzinnym.
Interkulturalni
PL
73.
8.6.10 ust
3
(str. 90)
Do definicji członka rodziny obok wstępnego w linii prostej
małoletniego cudzoziemca posiadającego status uchodźcy,
przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez
opieki (punkt 8.6.7.ust. 3 projektu), należałoby dodać także
wstępnych małoletnich pozostających bez opieki, którzy
posiadają obywatelstwo Polskie lub stały pobyt w Polsce.
SIP
Przepis zgodny z dyrektywą o
łączeniu rodzin
74.
rozdz.
8.6.10
Nie jest jasne, jaka jest definicja „zapewnienia miejsca zamieszkania”.
Naszym zdaniem takie sformułowanie przepisu będzie budziło
Helsińska
Fundacja
poprzez doprecyzowanie
72.
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Przepis zgodny z dyrektywą o
łączeniu rodzin
75.
76.
ust. 8
(str. 91)
wątpliwości interpretacyjne
8.7.
(str. 93)
W chwili obecnej procedury w sprawach o wydanie
zezwolenia na osiedlenie trwają przeciętnie 6 miesięcy.
Nałożenie na organ I instancji obowiązku każdorazowego
sprawdzania, czy małżeństwo, na które powołuje się
cudzoziemiec, nie zostało zawarte dla pozoru, wydłuży tę
procedurę ponad miarę oraz narazi Skarb Państwa na
dodatkowe, nieuzasadnione koszty. Należy zwrócić uwagę na
fakt, iż przy jednoczesnym – identycznym uregulowaniu
procedury w sprawie wydania zezwolenia na pobyt czasowy,
należy założyć, iż osoba ubiegająca się o pobyt stały – bez
względu na to, jak wiarygodny jest zawarty przez nią związek
małżeński – była już przez organ kompleksowo kontrolowana
w tym zakresie trzy razy. Postuluje się zachowanie
dotychczasowych uregulowań i udzielenie kredytu zaufania
organom legalizacyjnym, które mając praktykę i
doświadczenie w tym zakresie mogłyby wedle swego uznania i
po wystąpieniu określonych prawem przesłanek podejmować
decyzję o poszerzeniu postępowania o ustalenia w zakresie
pozorności małżeństwa, bądź od takiego dochodzenia odstąpić.
1. W zakresie przyznawania prawa do pobytu stałego na
terytorium RP aktualność zachowują poczynione wyżej uwagi
w zakresie procesu integracji oraz wykluczającego charakteru
statusu ochronnego. Stąd pięcioletni i dziesięcioletni okres
„karencji” w dostępie do możliwości uzyskania pobytu stałego,
w świetle braku możliwości ubiegania się w tych okresach o
pobyt czasowy jest okresem nazbyt długim. Uważamy, iż
okresy te powinny być skrócone do trzech lat w przypadku
statusu uchodźcy i maksymalnie pięciu lat w przypadku pobytu
tolerowanego. Jeżeli projektodawca dopuści z kolei możliwość
ubiegania się o pobyt czasowy dla obu kategorii
8.7
(str. 9399)
„miejsce do zamieszkania”
(„dach nad głową”)
SIP
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Ad. 1. Uwaga nie uwzględniona.
cudzoziemców powinien obowiązywać jednolity pięcioletni
okres.
2. Uważamy, iż ustawodawca winien zrezygnować z
wymogu
ustalania
przesłanek,
o których mowa w ustępie 7 o ile były one przedmiotem
uprzedniego postępowania pobytowego.
3. Jesteśmy przekonani, iż należy wykreślić ustęp 9, gdyż
posiadanie certyfikatu znajomości języka polskiego ani nie
gwarantuje ani tym bardziej nie warunkuje funkcjonowania w
naszym kraju w sposób harmonijny i bezproblemowy.
Postawienie tego warunku jest egzemplifikacją podejścia do
zagadnień asymilacji i integracji w sposób, który usiłuje w
sztuczny i nakazowo-rozdzielczy sposób przeobrazić
cudzoziemców w osoby nieodróżnialne od własnych
obywateli, co nie powinno mieć w demokratycznym państwie
prawnym miejsca.
Ad. 3. Uwaga nieuwzględniona.
Podstawa do rozpoczęcia
wszelkich procesów
integracyjnych jest nauka
języka kraju, w którym
cudzoziemiec przebywa.
Umiejętności językowe leżą w sferze indywidualnych
kwalifikacji czy poziomu wykształcenia cudzoziemca i nigdy
nie stanowią warunku funkcjonowania na jakimś obszarze o ile
cudzoziemiec sobie w takim funkcjonowaniu radzi. Zazwyczaj
cudzoziemcy
nabywają
wystarczających
kwalifikacji
językowych co nie oznacza, iż usprawiedliwione jest
wymaganie od nich przedstawienia urzędowego świadectwa
tego rodzaju kwalifikacji.
W tym sensie przedstawiony wymóg wbrew intencji
projektodawcy będzie działał hamująco na integrację, a nie jej
sprzyjał. Cudzoziemcy będą w większości w nieskończoność
przedłużali pobyty czasowe i taki będzie prawdopodobny efekt
zaplanowanych działań integracyjnych państwa. W razie
wątpliwości
organ
powinien
zasięgnąć
wiedzy
kulturoznawców w tym przedmiocie. Te same uwagi dotyczą
rozwiązania
przyjętego
Ad. 4. Uwaga nieuwzględniona.
w punkcie 8.8. ust. 6
4. W ustępie 13 przesłanki do cofnięcia zezwolenia powinny
być sformułowane w sposób dopuszczający uznanie
administracyjne tak, aby umożliwić indywidualną ocenę
szczególnej sytuacji cudzoziemca. Warto również wskazać, iż
nie każde naruszenie przesłanek negatywnych powinno
skutkować odmową wydania zezwolenia. W szczególności
zaległości względem skarbu państwa mogą być symboliczne
lub być przedmiotem sporu, zatajenie prawdy może mieć
również różny wymiar, w tym być spowodowane
nieporozumieniami czy różnicami kulturowymi.
Konsekwencje negatywnych
zachowań powinny być
sankcjonowane.
Ad. 5. Uwaga uwzględniona.
Kwestia powyższa zostanie
rozwiązana analogicznie do
zezwolenia na pobyt czasowy.
5. W ustępie 24 nie bardzo jesteśmy w stanie zrozumieć
motywację projektodawcy dla utrzymania wyłączenia umów
użyczenia w zakresie prawa do dysponowania lokalem. Czemu
miałoby służyć lub zapobiegać tego typu obostrzenie? Czemu
wyłącza się spod użyczających dalszą rodzinę, na przykład
małżonków rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, etc. Wreszcie
znane nam są sytuacje, w których cudzoziemiec wymienia się
na mieszkanie z obywatelem polskim podczas jego pobytu za
granicą i obie strony wzajemnie i w sposób kompensacyjny
opiekują się własnymi nieruchomościami.
Użyczenie jest taką samą instytucją prawa cywilnego jak
umowa najmu, może mieć też charakter odpłatny, wobec czego
istniejące i utrzymywane regulacje są trudne do racjonalnego
uzasadnienia. Jest też instytucją wystarczająco trwałą, aby nie
rodzić
obaw
o zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych cudzoziemca.
Instytucja użyczenia jest przy tym często bardzo pomocna w
procesie integracji pomagając cudzoziemcowi przeznaczać
więcej posiadanych środków finansowych na inne potrzeby
integracyjne.
Ad. 6. Uwaga nie uwzględniona
Dyrektywa w tym względzie
odsyła do prawa krajowego.
6.Te same uwagi odnoszą się do punktu 8.8 ust. 22.
7. Artykuł 5.2 Dyrektywy 2003/109/WE mówi o warunkach
integracji, a certyfikowana znajomość języka do takich
warunków nie powinna należeć.
77.
8.7.
(str. 94)
1. Regulacja okoliczności umożliwiających uznanie pobytu
cudzoziemca za nieprzerwany pomimo jego faktycznego
przebywania poza terytorium RP (pkt III. 8.7.6 projektu)
powinna obejmować również małoletnie dziecko cudzoziemca,
który wykonywał obowiązki zawodowe lub świadczył pracę
poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (a nie ograniczać się
wyłącznie do jego małżonka)
SIP
Ad. 1. Uwaga uwzględniona.
Ad. 2. Uwaga nie uwzgledniona.
2. oraz cudzoziemców wyjeżdżających poza terytorium RP w
celu nauki bądź studiów.
Nieuwzględnienie w ustawie małoletnich zstępnych godzić
będzie w życie rodzinne osób zainteresowanych i stanowić
będzie nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji małżonka i
dziecka cudzoziemca. Uznawanie natomiast za przerwę w
legalnym i nieprzerwanym pobycie cudzoziemca na terytorium
RP, okresu spędzonego poza granicami kraju z tytułu nauki
bądź studiów, chociażby na podstawie umów zawieranych
przez placówki oświatowe czy uczelnie polskie z
odpowiednimi instytucjami za granicą (np. wymiany
studenckie, w tym prowadzone w ramach programów Unii
Europejskiej, zagraniczne kursy językowe), zniechęcać będzie
do pozostania w naszym kraju cudzoziemców, którzy
skorzystali z ww. możliwości wyłącznie w celu zwiększenia
swoich szans na polskim rynku pracy i pragną osiedlić się w
RP na stałe.
78.
8.7 ust. 1
(str. 93)
Uważamy, że nieuzasadnione jest różnicowanie sytuacji dzieci
cudzoziemskich na te, które zostały urodzone na terytorium RP i na
te, które urodziły się poza granicami Polski. Jest to niepotrzebne
Helsińska
Fundacja
Stosuje się instrumenty
rozróżnienie sytuacji prawnej osób ze względu na miejsce urodzenia.
Z doświadczenia wynika, że wielu cudzoziemców przyjeżdża do
Polski jako dzieci. Fakt urodzenia się poza granicami Polskie utrudnia
im
otrzymanie
pobytu
stałego.
Uważamy,
że powtórzenie takiej regulacji nie powinno mieć miejsca.
79.
8.7. ust 2
(str. 94)
80.
8.7 ust. 4
(str. 94)
Cudzoziemcy o polskim pochodzeniu to kategoria osób, które
wyróżnia Konstytucja RP gwarantując im prawo osiedlenia się
na terytorium RP na stałe. Jakkolwiek za korzystne uznać
należy,
iż
ustawodawca
dąży
do
stworzenia
doprecyzowujących regulacji ustawowych w tym zakresie
(dotychczas przy braku zapisów ustawowych praktyka
wykształciła procedurę wydawania zezwolenia na osiedlenie w
oparciu o ustawę o cudzoziemcach i ustawę o repatriacji), to
jednak ze względu na szczególną pozycję tej kategorii osób
oraz wspomniany już konstytucyjny obowiązek państwa
polskiego zagwarantowania im możliwość powrotu do kraju i
osiedlenia się tu na stałe –projektowanych przepisów nie
sposób uznać za wystarczające. Zwrócić należy uwagę na
warunki, jakie winna spełniać osoba powołująca się na swoje
polskie pochodzenie – przy uwzględnieniu trudności
dowodowych w wykazaniu faktów, mających miejsce w
odległej przeszłości, uznać należy owe wymagania za zbyt
rygorystyczne. Mając na uwadze powyższe, osoby, które są w
stanie wykazać skutecznie, za pomocą niepodważalnych
dowodów polskie pochodzenie, powinny mieć możność
uzyskania zezwolenia na pobyt stały także w sytuacji, gdy
wniosek złożyły w trakcie nielegalnego pobytu na terytorium
RP, przy ewentualnym wyłączeniu wobec takich osób
stosowania udogodnień z ust. 29.
Wydaje się, że przepis ten spowoduje duża trudność w czasie trwania
postępowania, bo, w jaki sposób można udowodnić, że co najmniej
jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków
wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu
przewidziane dla instytucji
łączenia rodzin.
SIP
Helsińska
Fundacja
Kryteria pochodzenia polskiego
są zaczerpnięte z ustawy o
repatriacji
Kryteria pochodzenia polskiego
są zaczerpnięte z ustawy o
repatriacji
Polskiego
przez,
w szczególności, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.
Niniejszy przepis będzie się wiązał z ogromnymi trudnościami
dowodowymi, często niemożliwymi do pokonania. Przepisy prawa
nie powinny wprowadzać obowiązków niemożliwych do wykonania.
81.
8.7 ust. 6
(str. 94)
82.
8.7 ust. 6
(str. 95)
83.
8.7. ust 9
(str. 95)
Uważamy, że okres 10 letniego pobytu dla osób z pobytem
tolerowanym by uzyskać zezwolenie na pobyt stały jest za długi.
Należy wziąć pod uwagę osoby, które nie posiadają obywatelstwa
żadnego kraju. Bezpaństwowcy nie będą mogli się ubiegać o ten
pobyt, ponieważ nie będą miały możliwości uzyskania dokumentu
podróży, który jest wymagany w czasie składania wniosku jak i w
czasie składania wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego.
Nie została w tym punkcie zawarta przesłanka życia prywatnego
zawarta w EKPCz. Uważamy, że ta przesłanka jak najbardziej musi
zostać wpisana do tej regulacji.
Odnośnie wymogu posiadania przez cudzoziemca znajomości
języka polskiego, należy zwrócić uwagę, iż rozporządzenie
wykonawcze do ustawy o języku polskim (Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie egzaminów z
języka polskiego jako obcego z dnia 15 października 2003 r.,
Dz.U. Nr 191, poz. 1871) zakłada, iż egzamin przeprowadza
się na jednym z następujących poziomów zaawansowania
znajomości języka polskiego: podstawowym, średnim ogólnym
i zaawansowanym, natomiast ustawa nie precyzuje,
poświadczenie jakiego stopnia zaawansowania będzie
wystarczające do uzyskania stałego pobytu. W drugiej
kolejności wątpliwości budzić musi nałożenie obowiązku
przedstawienia ww. certyfikatu na osoby, będące małżonkami
obywateli polskich. Ustawodawca zezwala, aby cudzoziemiec
– małżonek mógł ubiegać się o udzielenie zezwolenia na pobyt
stały już po 3 latach małżeństwa, co mając na uwadze
współczesne realia oraz okoliczności takie jak: zatrudnienie
cudzoziemca w międzynarodowej firmie czy funkcjonowanie
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
SIP
Podstawa do rozpoczęcia
wszelkich procesów
integracyjnych jest nauka
języka kraju, w którym
cudzoziemiec przebywa
84.
8.7. ust. 9
(str. 95)
85.
8.7. ust.
15 i 16
(str. 96)
rodziny cudzoziemca w multikulturowym środowisku, a także
mając na względzie osobiste predyspozycje cudzoziemca do
nauki języków obcych – może nie być okresem
wystarczającym do opanowania tak trudnego języka, jakim jest
język polski, w stopniu zaawansowanym. Nadto zapis ten
różnicuje sytuację osób pochodzących z krajów posługujących
się
językami
słowiańskimi,
które
z
dużym
prawdopodobieństwem szybciej opanują język polski, w
stosunku do osób z krajów anglosaskich czy azjatyckich.
Ograniczenie w tym zakresie możliwości uzyskania stałego
pobytu przez cudzoziemca – małżonka polskiego, może mieć
negatywny wpływ na życie rodzinne.
Projekt założeń nie wskazuje na to, jaki poziom egzaminu
kwalifikuje cudzoziemca do otrzymania zezwolenia na pobyt
stały.
Niezasadne wydaje się cofanie zezwolenia na pobyt stały w
związku z tym, iż wniosek o udzielenie tego zezwolenia lub
dołączone do niego dokumenty zawierają nieprawdziwe dane
osobowe lub fałszywe informacje, a także ze względu na
okoliczność, że w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na
pobyt stały cudzoziemiec zeznał nieprawdę lub zataił prawdę
albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił
dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego
używał. Podobnie jak wskazano powyżej, elementy te powinny
być badane na etapie postępowania wyjaśniającego, przed
wydaniem decyzji w sprawie. Ewentualne wystąpienie tych
przesłanek powinno umożliwiać organowi wydanie decyzji
negatywnej w sprawie, natomiast nie powinno to być
przesłanką do cofania zezwolenia na pobyt stały (poza
przesłankami, kiedy zasadne jest wznowienie- na podstawie
przepisów KPA, ze względu na okoliczności tam wskazanepostępowania w sprawie). Założenia do projektu przewidują
również obligatoryjność cofania zezwolenia na pobyt stały, w
Caritas Polska
Uwaga zostanie uwzględniona.
CPP
Negatywne zachowania
powinny być sankcjonowane.
przypadku gdy podstawą jego udzielenia był fakt pozostawania
w związku małżeńskim z obywatelem polskim, cudzoziemiec
rozwiódł w ciągu 3 lat od uzyskania zezwolenia na pobyt stały,
a okoliczności sprawy wskazują, iż związek małżeński istniał
wyłącznie w celu obejścia przepisów ustawy o cudzoziemcach.
Przepis ten byłby zasadny, o ile przewidywałby fakultatywność
cofnięcia zezwolenia na pobyt stały. Po pierwsze należy
zauważyć, iż kwestię zawarcia małżeństwa w celu obejścia
przepisów ustawy o cudzoziemcach rozstrzyga organ na etapie
postępowania wyjaśniającego, przed wydaniem odpowiedniej
decyzji. W przypadku, gdy zebrany w sprawie materiał
wskazuje, iż zawarto małżeństwo fikcyjne, organ wydaje
decyzję negatywną. Ponowne badanie tej samej kwestii,
rozstrzygniętej pozytywnie, czego dowodem było udzielenie
zezwolenia na pobyt stały, nie powinno być dopuszczalne.
Tym bardziej, iż trzeba także wziąć pod uwagę niejednokrotnie
złe stosunki występujące między małżonkami po orzeczeniu
rozwodu. Umieszczanie przepisu w tym brzmieniu jest również
niezasadne ze względu na kolejną propozycję założeń
przewidującą fakultatywność cofania zezwolenia na pobyt
stały („jeżeli podstawą udzielenia zezwolenia na pobyt stały
był fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem
polskim zezwolenie będzie mogło być cofane, jeżeli
cudzoziemiec rozwiódł w ciągu 3 lat od uzyskania zezwolenia
na pobyt stały”).
86.
8.7 ust.
16 i 17
(str. 96)
87.
8.7. ust 16
i 17
Uważamy, że należy skrócić ten okres do 2 lat. Po trzech latach
pobytu stałego oraz po okresie przebywania na podstawie zezwoleń
na pobyt czasowy, cudzoziemiec jest już na tyle zintegrowany,
zwłaszcza przez małżeństwo z obywatelem, RP, że bezzasadne jest
wprowadzenie przesłanki uzależniania jego prawa do pobytu stałego
od istnienia małżeństwa.
Przemyślenia wymaga także możliwość odebrania karty
stałego pobytu po rozwodzie cudzoziemca z obywatelem
Helsińska
Fundacja
SIP
(str. 96)
Punkt ten dotyczy terminu „załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia
na pobyt stały powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3
miesięcy
od
dnia
wszczęcia
postępowania,
a w postępowaniu odwoławczym-w ciągu 2 miesięcy od dnia
otrzymania odwołania”.
88.
8.7 ust. 43
(str. 99)
89.
polskim (punkt 8.7 ust. 16 i 17). Nie wiadomo, na jakiej
podstawie miałoby dopiero w tym momencie (czyli min. po 3
latach trwania małżeństwa i trzykrotnym badaniu jego
faktyczności przy uzyskiwaniu kolejnych kart pobytu) nastąpić
stwierdzenie zawarcia związku w celu obejścia przepisów.
Wątpliwości budzi także możliwość cofnięcia karty pobytu po
rozwodzie. Brak w tym przypadku podstaw takiego
postępowania, biorąc pod uwagę, że małżeństwo nie zostało
zawarte w celu obejścia przepisów. Aby cofnąć to zezwolenie,
należałoby wskazać konkretne przesłanki, po spełnieniu
których organ może wydać taką decyzję.
8.8. ust. 5
(str. 102)
Uważamy, że jeśli postępowanie nie zakończy się w określonym
czasie, to zastosowanie maja przepisy kpa. Oznacza to, ze organ ma
obowiązek
poinformowania
cudzoziemca,
że postępowanie nie zostało zakończone w terminie w związku z
koniecznością wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. W
związku z tym chcielibyśmy zauważyć, że wobec faktu,
że przebywając w Polsce na podstawie „stempla”, cudzoziemiec nie
może przekraczać granicy, należałoby wprowadzić wymóg
szczegółowego uzasadnienia przez organ, jakie jeszcze okoliczności
nie zostały wyjaśnione, aby cudzoziemiec mógł mieć rzeczywista
wiedze o tym, co stanęło na przeszkodzie w załatwieniu jego sprawy
w terminie.
Odnośnie badania stabilnego i regularnego źródła dochodu
przy ubieganiu się o zezwolenie na pobyt rezydenta
długoterminowego WE należy zwrócić uwagę na sytuację
osób, które w dniu wejścia w życie nowej ustawy przebywają
już na terytorium RP, jednakże w jakimś okresie w przeszłości
Zastosowanie mają przepisy
KPA
Helsińska
Fundacja
SIP
nie spełniały kryterium dochodowego, albowiem nie było
dotychczas takiego obowiązku. W najmniej korzystnym
położeniu znajda się osoby, które w dniu wejścia ustawy,
spełniają wszystkie przesłanki udzielenia zezwolenia poza
właśnie ww. kryterium dochodowym. „Naliczone” już okresy
pobytu na terytorium RP nie będą mogły zostać uznane za
ważne i osoby te będą musiały nabywać uprawnienia od
początku. Stosownie zaś do założeń projektu, nawet do
postępowań w sprawach zezwoleń na osiedlenie się, które
zostały wszczęte przed dniem wejścia w życie projektowanej
ustawy i nie zostały zakończone decyzją ostateczną, powinny
mieć zastosowanie przepisy nowej ustawy. Należałoby więc
wprowadzić przepisy intertemporalne, które umożliwiłyby
wliczenie do okresu legalnego nieprzerwanego pobytu
cudzoziemca na terytorium RP także pobytu sprzed wejścia w
życie ustawy, chociażby dochód cudzoziemca w tym okresie
nie spełniał projektowanych wymagań odnośnie stabilnego i
regularnego dochodu.
90.
8.8. ust. 6
(str. 102)
Odnośnie propozycji zawartej w ust. 6 rozdziału 8.8.
Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE:
Należy wziąć pod uwagę Dyrektywę Rady 2003/109/WE z
dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw
trzecich będących rezydentami długoterminowymi Rady Unii
Europejskiej, która ma na uwadze, co następuje:
(5) Państwa Członkowskie powinny wykonać przepisy
niniejszej dyrektywy bez dyskryminacji ze względu na płeć,
rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy
genetyczne, język, religię lub przekonania, opinie polityczne
lub inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej,
stan majątkowy, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub
orientację seksualną.
Caritas Polska
Przepis zgodny z dyrektywą
2003/109/WE
91.
8.8 ust. 8
Ustęp 8 jest dyskryminujący względem osób podejmujących
Interkulturalni
Przepis zgodny z dyrektywą
(str. 103)
PL
8.9 ust. 28
(str. 113)
8.9 ust. 28
(str. 113)
Polski dokument podróży dla cudzoziemca będzie wydany
cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie
na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub korzystającemu z
ochrony uzupełniającej, który utracił dokument podróży albo, gdy
dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, a
uzyskanie przez niego nowego dokumentu podróży nie będzie
możliwe.
Helsińska
Fundacja
Uważamy, iż brak możliwości wydania dokumentu podróży
cudzoziemcowi, który posiada zgodę na pobyt tolerowany i nie
ma możliwości uzyskania własnego dokumentu podróży, co w
związku z podstawami do udzielania takiej zgody zwykle bywa
oczywiste, jest nieusprawiedliwiony i nie do pogodzenia z
zasadami państwa prawa. Należy podkreślić, że osoba, która
powinna pozostać na terytorium państwa przyjmującego ze
względu na okoliczności związane z zagrożeniem jej
elementarnych praw nie może być w szczególny sposób
dyskryminowana, a jej sytuacja jest poniekąd niezależna od
niej samej.
Interkulturalni
PL
Co więcej przyjęta na gruncie projektu powszechna
dyskryminacja statusu pobytu tolerowanego wtórnie
wiktymizuje osoby żyjące już z piętnem zagrożenia
2003/109/WE
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Uważamy, że polski dokument podróży należy wydawać osobom,
które otrzymały zgodę na pobyt tolerowany. Wiele osób
posiadających zgodę na pobyt tolerowany jest bezpaństwowcami.
Nawet po upływie 10 letniego okresu, po upływie, którego będą mogli
się ubiegać o zezwolenia na osiedlenie, nie będą mogli tego uczynić,
ponieważ będą mieli dokumentu podróży.
92.
93.
naukę, studia lub szkolenia zawodowe, a opiniującym trudno
znaleźć racjonalizację przyjętego rozwiązania. Postulujemy
jego wykreślenie i ujednolicenie warunków zaliczania okresów
pobytu.
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
podstawowych praw człowieka, tym bardziej iż projektodawca
chce wyłączyć w stosunku do tych osób możliwość legalizacji
w trybie zwykłym. Tego rodzaju postępowanie uważamy za
pozbawione zrozumienia dla istoty instytucji pobytu
tolerowanego, który ma wymiar humanitarny i powinien służyć
ochronie i pomocy osobie objętej tym statusem.
94.
8.9 ust. 58
(str. 116)
95.
8.9 ust. 81
(str. 119)
96.
8.9 ust. 88
(str. 119)
97.
8.9 ust. 89
(str. 119)
Zdecydowanie, w przypadku ubiegania się o wydanie lub wymianę
polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, nie powinno
wymagać
od
cudzoziemca
przedstawienia
dokumentu
potwierdzającego jego tożsamość, ponieważ polski dokument
tożsamości cudzoziemca bywa wydawany dla osób nie posiadających
żadnych dokumentów, w tym bezpaństwowców.
W założeniach ustawy nie wskazano podstaw odmowy wydania lub
wymiany tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla
cudzoziemca.
W ocenie HFPC wprowadzenie kolejnego rodzaju dokumentu dla
osób które otrzymały zgodę na pobyt tolerowany jest niepotrzebnym
mnożeniem bytów, sztucznym rozróżnieniem między osobami, które
otrzymały zgodę na pobyt a innymi cudzoziemcami posługującymi się
karta pobytu. Wiąże się to również z absolutnie nieuzasadnionymi
kosztami,
które
zostaną
pokryte
z budżetu państwa.
Naszym zdaniem, wprowadzenie „dokumentu potwierdzającego
posiadanie zgody na pobyt tolerowany” nie znajduje uzasadnienie w
Rozporządzeniu
Rady
(WE)
nr
1030/2002
z
dnia
13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów
pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z
15.06.2002, str. 1-7). Także w uzasadnieniu wprowadzonych
rozwiązań przedstawionym poniżej nie odnajdujemy kwestii, które
leżały u podstaw wprowadzenia „dokumentu…” zamiast karty pobytu
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Określone zostały przesłanki
pozytywne. W razie ich nie
spełnienia, cudzoziemcowi
odmawia się wydania
dokumentu.
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Przepis zgodny z acquis
Schengen (Kodeks Graniczny
Schengen)
dla osób posiadających zgodę na pobyt tolerowany.
98.
8.9 ust. 90
(str. 119)
Katalog
danych
umieszczanych
w
dokumencie
potwierdzającym udzielenie zgody na pobyt tolerowany
wskazuje, iż dokument ten nie będzie zawierał danych
biometrycznych. Powstaje w związku z tym pytanie, z jakich
przyczyn ta kategoria cudzoziemców została wyłączona w
zakresie pobierania danych biometrycznych. Czy wynika to
wyłącznie z faktu, iż kategoria ta nie jest objęta unijnym
Rozporządzeniem? Jeśli tak jest faktycznie to oznaczałoby, iż
projektodawca przenosi rozwiązania unijne bez refleksji nad
ich zasadniczym celem.
Umieszczanie danych biometrycznych ma bowiem z założenia
służyć lepszej identyfikacji osób i tym samym lepszej kontroli
nad przepływem osób. Dlaczego zatem cel ten nie obejmuje
osób, którym przyznano ten szczególny statusu ochronny?
Stowarzyszenie zasadniczo sprzeciwia się pobieraniu danych
biometrycznych i uznaje je za przekraczające granicę potrzeb,
a zatem nieproporcjonalne do celu, tym nie mniej widzi tutaj
niekonsekwencję projektodawcy.
Inną kwestią jest sama forma i nazwa dokumentu, która
poprzez różnice w stosunku do zwykłej karty pobytu będzie
tworzyć ryzyko wykluczenia społecznego dla tej kategorii
cudzoziemców.
Stąd kodowane i odpowiednio chronione dane biometryczne
mogłyby być podstawą stworzenia ujednoliconego dokumentu,
którym mogliby się posługiwać wszyscy cudzoziemcy
przebywający na terytorium danego państwa. Warto byłoby
również, jak już wspominaliśmy odejść od techniki
daktyloskopii, w związku z jednoznacznie negatywnymi
konotacjami z nią związanymi. Wprowadzenie danych
biometrycznych do dokumentów wydawanych osobom ze
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Wynika to z treści
Rozporządzenia 1030/2002
zgodą na pobyt tolerowany eliminowałoby potrzebę ich
wymiany w przypadku zmiany wyglądu (ustęp 91).
99.
8.10 ust.
10
(str. 122)
Kontrola legalności pobytu miałaby polegać na okazaniu
szeregu dokumentów tworzących podstawę prawną pobytu
cudzoziemca na terytorium Polski. Większość tych
dokumentów, to dokumenty, które przedstawia się w chwili
składania wniosku o dany typ pobytu czasowego i których
weryfikacja następuje w postępowaniu. Uprawnienie związane
z posiadanymi dokumentami ucieleśnione jest w decyzji
zezwalającej na pobyt czasowy, a tym samym w wydanym
dokumencie – karcie pobytu. Okazanie karty pobytu powinno
być zatem wystarczającym dokumentem w sytuacji kontroli.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Organ ma obowiązek zbadać
sprawę na podstawie wszelkich
dostępnych dowodów
Dopiero, gdyby z okoliczności faktycznych, w których
prowadzona jest kontrola miało wynikać, iż cudzoziemiec nie
jest dłużej zatrudniony lub nie wykonuje pracy, na którą ma
pozwolenie, albo nie posiada wystarczających środków
utrzymania, etc. organ powinien być uprawniony do żądania
dodatkowych dokumentów i wyjaśnień.
Projektowane rozwiązanie, powielające rozwiązania już
obowiązujące tworzy problemy metodologiczne związane z
miejscem przeprowadzenia kontroli. Nie zawsze bowiem
cudzoziemiec może posiadać wzmiankowane dokumenty przy
sobie, co warunkować będzie brak możliwości ich
przedstawienia w miejscu kontroli, co może prowadzić do
zatrzymania
i innego rodzaju problemów związanych z prowadzoną
kontrolą. Uważamy, iż przepis winien być przeformułowany w
wyżej opisany sposób.
100.
8.11. ust.
7, 20 i 57
(str. 127)
W myśl rozdziału 8.11. Zobowiązanie cudzoziemca do
powrotu, na mocy ust. 7, 20 oraz 57 w przypadku gdy
cudzoziemiec wykona w terminie pierwszą decyzję o
zobowiązaniu do powrotu (wyjedzie w terminie dobrowolnego
Caritas Polska
Każda sprawa jest
rozpatrywana w sposób
indywidualny
powrotu, czyli w zależności od decyzji w terminie 7 lub 30 dni
od dnia wydania decyzji) , to orzeczenie o zakazie ponownego
wjazdu nie będzie skutkowało wpisem danych cudzoziemca do
wykazu osób niepożądanych. Nie jest jednak w PZPUC
rozstrzygnięte o tym co do decyduje o określeniu terminu
dobrowolnego powrotu (status cudzoziemca, kraj jego
pochodzenia, właściwość organu wydającego decyzję czy też
przesłanka wydania decyzji z ust. 1). W celu zwiększenie
czytelności przepisów ustawy, warto wprowadzić takie
rozróżnienie.
2. Ponadto w ust.1 pkt 1 nie jest uwzględniona sytuacja
cudzoziemców będących w trakcie postępowania o wydanie
dokumentów pobytowych, legalność pobytu których
poświadczają stemple wstawione do paszportu cudzoziemców.
Proponuje się nadać następujące brzmienie:
1.
Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wydawana
cudzoziemcowi, w przypadku gdy:
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej
wizy, lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do
wjazdu lub pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane;
101.
8.10 ust.
17
(str. 123)
102.
8.10 ust.
18
(str. 123)
103.
8.11
Uważamy, że cudzoziemiec musi zostać poinformowany o tym
uprawnieniu. Stoimy na stanowisku, ze obowiązek ten powinien
wynikać z ustawy.
Uważamy, ze należy wprowadzić obowiązek zapisania powodów
odmowy podpisania protokołu kontroli legalności pobytu
cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Stanowi to
gwarancję praw cudzoziemca, (który może nie chcieć podpisać
protokołu choćby, dlatego że nie jest w stanie zapoznać się z jego
treścią (brak znajomości języka polskiego) lub ma co do niego
zastrzeżenia).
Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, podobnie
Ad. 2. Sytuacja jest
uwzględniona poprzez użycie w
8.11. ust. 1 pkt 1 wyrazów
„jeżeli są wymagane”
Helsińska
Fundacja
Uwaga uwzględniona, poprzez
doprecyzowanie ogólnego
przepisu o konieczności
pouczania cudzoziemców o
prawach i obowiązkach.
Uwaga już jest uwzględniona w
ust. 16 pkt 11
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
Rozwiązanie jest zgodne z
(str. 124136)
jak każdy inny akt prawa administracyjnego prowadzący do
ograniczenia uprawnień cudzoziemca powinien mieć charakter
fakultatywny, a zatem jego wydanie winno być przedmiotem
uznania administracyjnego tak, aby jego zastosowanie mogło
być dostosowane do ściśle indywidualnej, szczególnej sytuacji
cudzoziemca.
Nie chodzi tu przy tym o wskazane w projekcie możliwości
warunkowego określenia czasu wykonania decyzji o
dobrowolnym powrocie w ciągu roku od jej wydania lub
możliwości dalszego odroczenia terminu jej wykonania przez
cudzoziemca ze względu na ważne przyczyny osobiste, lecz
generalnie o możliwość odstąpienia od wydania tej decyzji
oraz zaoferowanie cudzoziemcowi możliwości legalizacji,
pierwotnej lub wtórnej.
A zatem brzmienie każdego z punktów ustępu 1 powinno
wskazywać,
iż
decyzja
o zobowiązaniu do powrotu może być wydana w stosunku do
cudzoziemców, którzy nie dopełnili określonych obowiązków.
Względnie,
do
katalogu
przyczyn
uzasadniających
niewydawanie przedmiotowej decyzji w ustępie 2 powinna być
dodana otwarta przesłanka: „lub istnieją inne ważne przyczyny
osobiste cudzoziemca, uzasadniające odstąpienie od wydania
decyzji o zobowiązaniu go do powrotu”. Przyczyn takich może
być dużo i nie wyczerpują one katalogu wymienionego
w ustępie 2.
Ponadto Stowarzyszenie widzi, iż punkt 13 ustępu 1 jest
niezrozumiały. Miesza nadto dwie przesłanki całkowicie do
siebie nieprzystające – zdrowie publiczne i stosunki
międzynarodowe z państwem członkowskim. Uważamy, iż
przesłanki te przez wzgląd na zasady legislacji winny być
rozbite na dwie odrębne przyczyny, względnie przyczyna
związana z stosunkami międzynarodowymi winna być
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
dyrektywą 2008/115
połączona
z
w punkcie 8 ustępu 1.
przesłanką
określoną
Ponadto skorygowany winien być również punkt 14 ustępu 1.
Cel i warunki pobytu mogą się zmieniać w trakcie zgodnego z
prawem pobytu, a cudzoziemiec może nawet sobie nie zdawać
sprawy, iż wymaga to zmiany podstawy prawnej pobytu. Przy
czym zmiana ta rzadko będzie naruszać porządek prawny
Rzeczpospolitej Polskiej, zazwyczaj będzie stanowiła drobny
delikt administracyjny, który nie uzasadniałby aż tak głębokiej
ingerencji w sferę uprawnień cudzoziemca.
W ustępie 3 niezbędne jest uzupełnienie go o regulację
związaną z ustaleniem przesłanek, które uzasadniają wydanie
cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany. Wydaje się, iż
istnieje w tym przypadku luka prawna. Zgoda na pobyt
tolerowany
zgodnie
z systematyką projektu będzie bowiem udzielana w związku z
postępowaniami ochronnymi. Tymczasem bardzo często
będzie zachodzić sytuacja, w której postępowanie ochronne nie
będzie wszczynane, a cudzoziemiec nie będzie mógł mimo to
wrócić do kraju pochodzenia ze względu na zagrożenie jego
praw określonych w art. 2-7 Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka.
Ponieważ adresatem norm ochronnych w przypadku wydalenia
lub zobowiązania do powrotu jest państwo polskie to
przyczyny te powinny być w takim postępowaniu
uwzględnione. Punkt 8.12 ustęp 9 jest adresowany wyłącznie
do Straży Granicznej, która nie jest jedynym podmiotem
prowadzącym postępowanie w przedmiocie wydania decyzji
o zobowiązaniu do powrotu, w dodatku przepis sformułowany
jest fakultatywnie, a nie w sposób bezwzględnie
zobowiązujący. Postępowanie w tym względzie winno się
toczyć tymczasem z urzędu, a przesłanki te lub ich brak winny
być bezwzględnie ustalone przez każdy z organów
prowadzących postępowanie tego typu, tak jak jest to obecnie.
Wydanie decyzji zobowiązującej do powrotu, nie wspominając
o przymusowym wykonaniu takiej decyzji wobec osoby, której
mogą grozić w kraju pochodzenia na przykład tortury, lub
która może być pozbawiona życia, a która nie była na tyle
zaradna życiowo aby wystąpić o pobyt czasowy ze względu na
te okoliczności, prowadziłoby pod każdy względem do
naruszenia zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu
wykonywania Konwencji.
Do takiego naruszenia dojdzie zresztą już w przypadku
wprowadzenia projektowanych regulacji ze względu na brak
pozytywnych mechanizmów ochronnych wobec osób, które
nie pozostają w procedurach ochronnych i nie wystąpiły
samodzielnie o ochronę. Dodanie do ustępu 3 stosownych
regulacji związanych z ustaleniem takich przesłanek
zapobiegnie temu problemowi.
Przepisy związane z ochroną dotychczas utożsamianą z
pobytem
tolerowanym
są
w przedstawionych założeniach do projektu do ustawy dosyć
niespójne. Występują w trzech miejscach, różnią się trybem
postępowania i inicjacji postępowania. Warto byłoby
ujednolicić te przepisy, tak aby projektowane rozwiązania nie
budziły wątpliwości interpretacyjnych. Wydaje się, iż organ
mnoży byty prawne oraz tworzy karkołomną, piętrową
instytucję prawną związaną z potrzebami ochronnymi
wynikającymi z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Skoro istnieją przeszkody prawne do udzielenia komuś
ochrony humanitarnej to wystarczy te przeszkody usnąć na
etapie projektowania ustawy zamiast tworzyć ułomne
rozwiązanie (punkt 8.12 ustęp 1 punkt 1).
Ustęp 13 punktu 8.11 nie powinien być rozumiany jako
podstawa do pozbawienia cudzoziemca wolności przez okres
do 18 miesięcy, stąd wydaje się, iż powinien być
wprowadzony do ustawy lub aktu wykonawczego do ustawy
jakichś mechanizm, który wskazywałby zakres czynności,
które obowiązany jest podjąć organ realizując przymusowo
decyzję zobowiązującą cudzoziemca do powrotu wraz z
określeniem czasu na wykonanie tych czynności, po upływie
którego organ występowałaby z rzeczonym wnioskiem.
Dotychczasowa praktyka pokazuje bowiem, iż cudzoziemców
których nie można wydalić (np. ze względu na
niepotwierdzenie ich tożsamości przez organy kraju
pochodzenia) przetrzymuje się pozbawionych wolności przez
maksymalnie dozwolony ustawowo okres, mimo iż częstokroć
już po dwóch, trzech miesiącach widać, iż wydalenie nie
będzie możliwe. Praktyka ta w zdecydowany sposób narusza
prawa człowieka i wykracza poza zakres usprawiedliwionego
prawnie pozbawienia wolności zgodnie z art. 5 Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka i Podstawowej Wolności.
W ustępie 25 wskazano uprawnienie do kontaktu z
organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą
prawną. Z przepisu nie wynika, czy dotyczy to wyłącznie osób
pozbawionych wolności, co uzasadniałoby sens istnienia tego
przepisu, czy też każdej sytuacji, w której prowadzone jest
postępowanie. W tym drugim przypadku projektowane
rozwiązanie ma sens o tyle, o ile organ zobowiązany byłby do
pouczenia o tego typu organizacjach. W każdym innym
przypadku cudzoziemcy mają bowiem prawo do
kontaktowania się z kimkolwiek, kto może im pomóc w
ramach prowadzonego postępowania. Kodeks postępowania
administracyjnego nie ogranicza kręgu osób, które mogą być
pełnomocnikami w postępowaniach administracyjnych.
Powstaje zatem pytanie, czy projektowany zapis ma być lex
specialis w stosunku do art. 32 k.p.a., a jeśli tak to jaka jest
racjonalizacja takiego ograniczenia w zakresie prawa do
kontaktu. I dlaczego w przepisie, o ile stanowi lex specialis nie
mówi się o adwokatach i radcach prawnych. Warto byłoby
poznać odpowiedź na te pytania.
W ustępie 42 uregulowano otwarty katalog wydatków, które
tworzą koszt zobowiązania cudzoziemca do powrotu, przy
czym należy zauważyć, iż w przypadkach określonych
w ustępach 38-41 koszt pobytu w ośrodku powinien być
określany ryczałtem i nie przekraczać wydatków ponoszonych
przez okres dłuższy niż miesiąc. Ponieważ okres pobytu w
ośrodku jest ściśle zależny od sprawności działań organów
państwa polskiego lub państwa pochodzenia cudzoziemca
obciążanie nimi w całości podmiotów trzecich, na które ustawa
będzie nakładała obowiązek ich pokrycia prowadził będzie do
rażących nierówności w traktowaniu podobnych przypadków,
a zatem nieuzasadnionej dyskryminacji w nakładaniu obciążeń,
mających charakter daniny publicznej. Kryteria tych
nierówności są przy tym niepewne i trudne do różnicowania.
Często różnice będą dotyczyć osób tej samej narodowości, co
już w ogóle będzie trudne do racjonalnego uzasadnienia w
kontekście zasady równego traktowania i niedyskryminacji.
W pozostałym zakresie projektowane nowe regulacje w
zakresie
sposobu
postępowania
w
przypadkach
zobowiązywania cudzoziemców do powrotu należy oceniać
bardzo pozytywnie. W szczególności wprowadza się nowe
regulacje w zakresie pouczania cudzoziemców, stwarza się
mechanizmy sprzyjające powrotom dobrowolnym, skraca
okresy, w których wjazd cudzoziemca do kraju jest
niemożliwy oraz stwarza możliwość uchylenia tego typu
zakazu.
Bardzo istotne są również postanowienia dotyczące wsparcia
cudzoziemców
w dobrowolnym powrocie, gdyż brak możliwości opłacenia
podróży powrotnej jest często ważną przyczyną powodującą
nielegalny pobyt (np. w przypadku Afrykańczyków).
Wszystkie te zmiany zasługują na akceptację. Można mieć co
prawda wątpliwości, czy konieczne jest zakazywanie wjazdu
cudzoziemcowi na co najmniej trzy lata, gdy zagrażał on
zdrowiu publicznemu, chyba że organ z w sposób specyficzny
pojmuje przesłankę „zdrowia publicznego”.
Uważamy, że treści przepisu wynika, że jeśli wszczęto postępowanie
o rozwód lub separację oznacza to, że małżeństwo zostało zawarte w
celu obejścia przepisów ustawy o cudzoziemcach.
104.
8.11 ust. 5
(str. 127)
105.
8.11 ust.
8
(str. 127)
106.
8.11 ust.
19
(str. 129)
Uważamy, że należy sprecyzować przesłankę, przemawiającą za
obowiązkiem podjęcia postępowania w celu ustalenia czy celem
istnienia
małżeństwa
jest
obejście
przepisów
ustawy
o cudzoziemcach, tj. przesłanki wspólnego zamieszkania. Są takie
zawody jak np. zawód marynarza, gdy małżonkowie z racji charakteru
pracy nie mieszkają cały czas razem. Obecnie bardzo często jest tak,
ze praca jest podejmowana poza miejscem zamieszkania i wymaga
stałego pobytu poza miejscem zamieszkania. Uważamy, że sam fakt
wspólnego niezamieszkiwania nie może przemawiać za tym, ze
małżeństwo zostało zawarte w celu obejścia przepisów. Uważamy, że
należałoby te przesłankę zmienić, np. wprowadzić rozwiązanie „nie
prowadzą wspólnego gospodarstw domowego”.
Przepis nie precyzuje czy cudzoziemiec, który otrzymał decyzję o
zobowiązaniu do powrotu, czy jego pobyt będzie uważany za legalny.
Kwestie powinny zostać uregulowane w ustawie. Inaczej idea stojąca
u podstaw niniejszego rozwiązania nie zostanie zrealizowana.
Uważamy, że decyzja o zobowiązaniu do powrotu musi wygasać z
mocy prawa, jeżeli cudzoziemiec jest małżonkiem obywatela UE.
Również uważamy, że należy uregulować w przepisach
postępowanie, które ma na celu stwierdzenie, ze jego dalszy pobyt
cudzoziemca stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa
Błędne rozumienie treści
założeń. Każda sprawa
rozpatrywana jest
indywidualnie.
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Uwaga zasadna. Decyzja o
zobowiązaniu do powrotu nie
będzie podlegała wykonaniu w
stosunku do ww. osób.
państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, chyba, że celem
istnienia
małżeństwa
jest
obejście
przepisów
ustawy
o cudzoziemcach.
107.
8.11 ust.
22
(str. 130)
108.
8.11 ust.
26
(str. 130)
Uważamy, że organ właściwy do wydania decyzji o zobowiązaniu do
powrotu cudzoziemca posiadającego ważne zezwolenie na pobyt lub
inne zezwolenie uprawniające przez inne państwo obszaru Schengen,
powinien mieć obowiązek pouczenia cudzoziemca o obowiązku
niezwłocznego wyjazdu na terytorium tego Państwa członkowskiego,
w
formie
pisemnej
i w języku zrozumiałym dla cudzoziemca.
Uważamy, że cudzoziemiec musi być powiadomiony o swoich
prawach
i
obowiązkach
tj. posiadać informację o możliwości złożenia wniosku o
przetłumaczenie decyzji o zobowiązaniu do powrotu. Ważnym
zagadnieniem jest, kiedy ten wniosek ma być złożony. Czy już po
otrzymaniu decyzji? Czy jeszcze przed?
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Należy doprecyzować, jaka jest definicja opuszczenia miejsca
zamieszkania.
109.
8.11 ust.
36
(str. 132)
110.
8.12
(str. 137)
Również uważamy, że należy określić, na jakich zasadach będzie
określana długość wpisu zakazu ponownego wjazdu na terytorium
RP. Zachodzi zbyt duża uznaniowość w podejmowaniu decyzji o
okresie, na jaki zakaz będzie umieszczony.
Uważamy, również że zgoda na pobyt tolerowany powinna być
udzielana
również
w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy, zaś przesłanka
życia
rodzinnego
i prywatnego musi być wymieniona jako jedna z przesłanek
udzielenia zgody na pobyt tolerowany. Z doświadczenia
Fundacji wynika, że wielu cudzoziemców nie posiada
dokumentów podróży i udzielenie im zgody na pobyt
tolerowany. Z doświadczenia Fundacji wynika, że wielu
cudzoziemców
nie
posiada
dokumentów
podróży
po przeredagowaniu przepisów
dotyczących cudzoziemców, o
których mowa w ust. 22.
Sytuacja rozwiązana przy
zastosowaniu przepisów części
ogólnej.
Uwaga powinna zostać
doprecyzowana – propozycja.
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
i udzielenie im zgody na pobyt tolerowany jest jedynym
sposobem na zalegalizowanie ich pobytu.
111.
8.10 ust.
10
(str. 122)
1. Kontrola legalności pobytu miałaby polegać na okazaniu
szeregu dokumentów tworzących podstawę prawną pobytu
cudzoziemca na terytorium Polski. Większość tych
dokumentów, to dokumenty, które przedstawia się w chwili
składania wniosku o dany typ pobytu czasowego i których
weryfikacja następuje w postępowaniu. Uprawnienie związane
z posiadanymi dokumentami ucieleśnione jest w decyzji
zezwalającej na pobyt czasowy, a tym samym w wydanym
dokumencie – karcie pobytu. Okazanie karty pobytu powinno
być zatem wystarczającym dokumentem w sytuacji kontroli.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Organy
powinny
mieć
możliwość sprawdzania czy w
stosunku do cudzoziemca nie
zachodzą
przesłanki
do
zobowiązania do powrotu.
Dopiero, gdyby z okoliczności faktycznych, w których
prowadzona jest kontrola miało wynikać, iż cudzoziemiec nie
jest dłużej zatrudniony lub nie wykonuje pracy, na którą ma
pozwolenie, albo nie posiada wystarczających środków
utrzymania, etc. organ powinien być uprawniony do żądania
dodatkowych dokumentów i wyjaśnień.
Projektowane rozwiązanie, powielające rozwiązania już
obowiązujące tworzy problemy metodologiczne związane z
miejscem przeprowadzenia kontroli. Nie zawsze bowiem
cudzoziemiec może posiadać wzmiankowane dokumenty przy
sobie, co warunkować będzie brak możliwości ich
przedstawienia w miejscu kontroli, co może prowadzić do
zatrzymania
i innego rodzaju problemów związanych z prowadzoną
kontrolą. Uważamy, iż przepis winien być przeformułowany w
wyżej opisany sposób.
112.
8.11
ust. 7, 20 i
57
(str. 124)
1. W myśl rozdziału 8.11. Zobowiązanie cudzoziemca do
powrotu, na mocy ust. 7, 20 oraz 57 w przypadku gdy
cudzoziemiec wykona w terminie pierwszą decyzję o
zobowiązaniu do powrotu (wyjedzie w terminie dobrowolnego
Caritas Polska
Ad. Uwaga nie uwzględniona bo
nie ma takiej potrzeby.
powrotu, czyli w zależności od decyzji w terminie 7 lub 30 dni
od dnia wydania decyzji) , to orzeczenie o zakazie ponownego
wjazdu nie będzie skutkowało wpisem danych cudzoziemca do
wykazu osób niepożądanych. Nie jest jednak w PZPUC
rozstrzygnięte
o
tym
co
do
decyduje
o określeniu terminu dobrowolnego powrotu (status
cudzoziemca, kraj jego pochodzenia, właściwość organu
wydającego decyzję czy też przesłanka wydania decyzji z ust.
1).
2. W celu zwiększenie czytelności przepisów ustawy, warto
wprowadzić takie rozróżnienie.
Ponadto w ust.1 pkt 1 nie jest uwzględniona sytuacja
cudzoziemców będących w trakcie postępowania o wydanie
dokumentów pobytowych, legalność pobytu których
poświadczają stemple wstawione do paszportu cudzoziemców.
Proponuje się nadać następujące brzmienie:
2.
Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie wydawana
cudzoziemcowi,
w przypadku gdy:
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnej
wizy, lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do
wjazdu lub pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane;
113.
8.10 ust.
17
(str. 123)
114.
8.10 ust.
18
(str. 123)
Uważamy, że cudzoziemiec musi zostać poinformowany o tym
uprawnieniu. Stoimy na stanowisku, ze obowiązek ten
powinien wynikać z ustawy.
Uważamy, ze należy wprowadzić obowiązek zapisania
powodów odmowy podpisania protokołu kontroli legalności
pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Stanowi to gwarancję praw cudzoziemca, (który może nie
chcieć podpisać protokołu choćby, dlatego że nie jest w stanie
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Cudzoziemiec jest pouczany
jest o swoich prawach i
obowiązkach.
Ponadto do
rozstrzygnięcia na konferencji.
Uwaga
nie
uwzględniona
przepisy KPA przewidują taki
obowiązek. (art. 68 § 2 KPA)
zapoznać
się
z
jego
treścią
(brak znajomości języka polskiego) lub ma co do niego
zastrzeżenia).
115.
8.11
(str. 124136)
116.
8.11
(str. 124136)
UNHCR jest zaniepokojone sytuacji małoletnich bez opieki
(dzieci). W tym kontekście UNHCR pragnie zwrócić uwagę
polskich władz na Dokument „Policy Paper” dotyczący
powrotów osób uznanych za nie będących w potrzebie ochrony
międzynarodowej do krajów pochodzenia z listopada 2010 r. i
jego załącznik nr 3 zawierający
stanowisko UNHCR
dotyczące minimalnych standardów dotyczących powrotów
małoletnich bez opieki czy oddzielonych od opiekunów do ich
krajów pochodzenia. Ww. stanowisko zawiera zestaw
wytycznych mających na celu zapewnienie bezpiecznego
powrotu małoletnich bez opieki. Również w ww. komentarzu
do Dyrektywy Powrotowej UNHCR wyraził swoje
zaniepokojenie odnośnie niewystarczających gwarancji dla
małoletnich bez opieki, które dopuszczają powrót dziecka,
między innymi jeśli „odpowiednie warunki recepcyjne” są
zapewnione, bez określenia czym są te odpowiednie warunki.
Jak zaobserwowano obecne założenia do projektu ustawy nie
zawierają nawet tych niesprecyzowanych gwarancji. W tym
zakresie UNHCR chce zachęcić polskie władze do
zapewnienia wyższych standardów powrotów tej specyficznej
grupy cudzoziemców.
1. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, podobnie
jak każdy inny akt prawa administracyjnego prowadzący do
ograniczenia uprawnień cudzoziemca powinien mieć charakter
fakultatywny, a zatem jego wydanie winno być przedmiotem
uznania administracyjnego tak, aby jego zastosowanie mogło
być dostosowane do ściśle indywidualnej, szczególnej sytuacji
cudzoziemca.
Nie chodzi tu przy tym o wskazane w projekcie możliwości
UNHCR
W naszej ocenie podstawowe
standardy dotyczące powrotów
małoletnich bez opieki są
stosowane.
Interkulturalni
PL
Ad. 1 Uwaga nie uwzględniona
Proponowane rozwiązanie jest
zgodne
z
dyrektywą
2008/115/WE.
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Ad 2 Uwaga nie uwzględniona
Przepisy ustawy będą zawierały
szereg
rozwiązań
gwarantujących cudzoziemcowi
warunkowego określenia czasu wykonania decyzji o
dobrowolnym powrocie w ciągu roku od jej wydania lub
możliwości dalszego odroczenia terminu jej wykonania przez
cudzoziemca ze względu na ważne przyczyny osobiste, lecz
generalnie o możliwość odstąpienia od wydania tej decyzji
oraz zaoferowanie cudzoziemcowi możliwości legalizacji,
pierwotnej lub wtórnej.
A zatem brzmienie każdego z punktów ustępu 1 powinno
wskazywać,
iż
decyzja
o zobowiązaniu do powrotu może być wydana w stosunku do
cudzoziemców, którzy nie dopełnili określonych obowiązków.
2. Względnie, do katalogu przyczyn uzasadniających
niewydawanie przedmiotowej decyzji w ustępie 2 powinna być
dodana otwarta przesłanka: „lub istnieją inne ważne przyczyny
osobiste cudzoziemca, uzasadniające odstąpienie od wydania
decyzji o zobowiązaniu go do powrotu”. Przyczyn takich może
być dużo i nie wyczerpują one katalogu wymienionego w
ustępie 2.
3. Ponadto Stowarzyszenie widzi, iż punkt 13 ustępu 1 jest
niezrozumiały. Miesza nadto dwie przesłanki całkowicie do
siebie nieprzystające – zdrowie publiczne i stosunki
międzynarodowe z państwem członkowskim. Uważamy, iż
przesłanki te przez wzgląd na zasady legislacji winny być
rozbite na dwie odrębne przyczyny, względnie przyczyna
związana z stosunkami międzynarodowymi winna być
połączona
z
przesłanką
określoną
w punkcie 8 ustępu 1.
4, Ponadto skorygowany winien być również punkt 14 ustępu
1. Cel i warunki pobytu mogą się zmieniać w trakcie zgodnego
z prawem pobytu, a cudzoziemiec może nawet sobie nie
zdawać sprawy, iż wymaga to zmiany podstawy prawnej
pobytu. Przy czym zmiana ta rzadko będzie naruszać porządek
możliwość
pozostania
na
terytorium Polski z ważnych
względów osobistych.
Obie przesłanki przystają do
siebie i jest zgodne z zasadami
legislacji.
powyższa przesłanka wynika
wprost z przepisów dyrektywy
2008/115/WE.
instytucja pobytu tolerowanego
nie będzie instytucja ochrony.
Zgoda na pobyt tolerowany
będzie wydawana w przypadku
nie możności wykonani decyzji
o zobowiązaniu do powrotu
dlatego to Straż Graniczna
będzie wnioskodawcą.
do wyjaśnienia na konferencji.
brak
uzasadnienia
do
stosowania takiego rozwiązania.
prawny Rzeczpospolitej Polskiej, zazwyczaj będzie stanowiła
drobny delikt administracyjny, który nie uzasadniałby aż tak
głębokiej ingerencji w sferę uprawnień cudzoziemca.
5 W ustępie 3 niezbędne jest uzupełnienie go o regulację
związaną z ustaleniem przesłanek, które uzasadniają wydanie
cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany. Wydaje się,
iż istnieje w tym przypadku luka prawna. Zgoda na pobyt
tolerowany
zgodnie
z systematyką projektu będzie bowiem udzielana w związku z
postępowaniami ochronnymi. Tymczasem bardzo często
będzie zachodzić sytuacja, w której postępowanie ochronne nie
będzie wszczynane, a cudzoziemiec nie będzie mógł mimo to
wrócić do kraju pochodzenia ze względu na zagrożenie jego
praw określonych w art. 2-7 Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka.
6. Ponieważ adresatem norm ochronnych w przypadku
wydalenia lub zobowiązania do powrotu jest państwo polskie
to przyczyny te powinny być w takim postępowaniu
uwzględnione. Punkt 8.12 ustęp 9 jest adresowany wyłącznie
do Straży Granicznej, która nie jest jedynym podmiotem
prowadzącym postępowanie w przedmiocie wydania decyzji
o zobowiązaniu do powrotu, w dodatku przepis sformułowany
jest
fakultatywnie,
a
nie
w sposób bezwzględnie zobowiązujący. Postępowanie w tym
względzie winno się toczyć tymczasem z urzędu, a przesłanki
te lub ich brak winny być bezwzględnie ustalone przez każdy z
organów prowadzących postępowanie tego typu, tak jak jest to
obecnie.
Wydanie decyzji zobowiązującej do powrotu, nie wspominając
o przymusowym wykonaniu takiej decyzji wobec osoby, której
mogą grozić w kraju pochodzenia na przykład tortury, lub
która może być pozbawiona życia, a która nie była na tyle
zaradna życiowo aby wystąpić o pobyt czasowy ze względu na
te okoliczności, prowadziłoby pod każdy względem do
naruszenia zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu
wykonywania Konwencji.
Do takiego naruszenia dojdzie zresztą już w przypadku
wprowadzenia projektowanych regulacji ze względu na brak
pozytywnych mechanizmów ochronnych wobec osób, które
nie pozostają w procedurach ochronnych i nie wystąpiły
samodzielnie o ochronę. Dodanie do ustępu 3 stosownych
regulacji związanych z ustaleniem takich przesłanek
zapobiegnie temu problemowi.
Przepisy związane z ochroną dotychczas utożsamianą z
pobytem
tolerowanym
są
w przedstawionych założeniach do projektu do ustawy dosyć
niespójne.
Występują
w trzech miejscach, różnią się trybem postępowania i inicjacji
postępowania. Warto byłoby ujednolicić te przepisy, tak aby
projektowane
rozwiązania
nie
budziły
wątpliwości
interpretacyjnych. Wydaje się, iż organ mnoży byty prawne
oraz tworzy karkołomną, piętrową instytucję prawną związaną
z potrzebami ochronnymi wynikającymi z Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka.
Skoro istnieją przeszkody prawne do udzielenia komuś
ochrony humanitarnej to wystarczy te przeszkody usnąć na
etapie projektowania ustawy zamiast tworzyć ułomne
rozwiązanie (punkt 8.12 ustęp 1 punkt 1).
Ustęp 13 punktu 8.11 nie powinien być rozumiany jako
podstawa do pozbawienia cudzoziemca wolności przez okres
do 18 miesięcy, stąd wydaje się, iż powinien być
wprowadzony do ustawy lub aktu wykonawczego do ustawy
jakichś mechanizm, który wskazywałby zakres czynności,
które obowiązany jest podjąć organ realizując przymusowo
decyzję zobowiązującą cudzoziemca do powrotu wraz z
określeniem czasu na wykonanie tych czynności, po upływie
którego organ występowałaby z rzeczonym wnioskiem.
Dotychczasowa praktyka pokazuje bowiem, iż cudzoziemców
których nie można wydalić (np. ze względu na
niepotwierdzenie ich tożsamości przez organy kraju
pochodzenia) przetrzymuje się pozbawionych wolności przez
maksymalnie dozwolony ustawowo okres, mimo iż częstokroć
już po dwóch, trzech miesiącach widać, iż wydalenie nie
będzie możliwe. Praktyka ta w zdecydowany sposób narusza
prawa człowieka i wykracza poza zakres usprawiedliwionego
prawnie pozbawienia wolności zgodnie z art. 5 Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka i Podstawowej Wolności.
7. W ustępie 25 wskazano uprawnienie do kontaktu z
organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą
prawną. Z przepisu nie wynika, czy dotyczy to wyłącznie osób
pozbawionych wolności, co uzasadniałoby sens istnienia tego
przepisu, czy też każdej sytuacji, w której prowadzone jest
postępowanie. W tym drugim przypadku projektowane
rozwiązanie ma sens o tyle, o ile organ zobowiązany byłby do
pouczenia o tego typu organizacjach. W każdym innym
przypadku cudzoziemcy mają bowiem prawo do
kontaktowania się z kimkolwiek, kto może im pomóc w
ramach prowadzonego postępowania. Kodeks postępowania
administracyjnego nie ogranicza kręgu osób, które mogą być
pełnomocnikami w postępowaniach administracyjnych.
Powstaje zatem pytanie, czy projektowany zapis ma być lex
specialis w stosunku do art. 32 k.p.a., a jeśli tak to jaka jest
racjonalizacja takiego ograniczenia w zakresie prawa do
kontaktu.
I dlaczego w przepisie, o ile stanowi lex specialis nie mówi się
o adwokatach i radcach prawnych. Warto byłoby poznać
odpowiedź na te pytania.
8. W ustępie 42 uregulowano otwarty katalog wydatków, które
tworzą koszt zobowiązania cudzoziemca do powrotu, przy
czym należy zauważyć, iż w przypadkach określonych
w ustępach 38-41 koszt pobytu w ośrodku powinien być
określany ryczałtem i nie przekraczać wydatków ponoszonych
przez okres dłuższy niż miesiąc. Ponieważ okres pobytu w
ośrodku jest ściśle zależny od sprawności działań organów
państwa polskiego lub państwa pochodzenia cudzoziemca
obciążanie nimi w całości podmiotów trzecich, na które ustawa
będzie nakładała obowiązek ich pokrycia prowadził będzie do
rażących nierówności w traktowaniu podobnych przypadków,
a zatem nieuzasadnionej dyskryminacji w nakładaniu obciążeń,
mających charakter daniny publicznej. Kryteria tych
nierówności są przy tym niepewne i trudne do różnicowania.
Często różnice będą dotyczyć osób tej samej narodowości, co
już w ogóle będzie trudne do racjonalnego uzasadnienia w
kontekście zasady równego traktowania i niedyskryminacji.
W pozostałym zakresie projektowane nowe regulacje w
zakresie
sposobu
postępowania
w
przypadkach
zobowiązywania cudzoziemców do powrotu należy oceniać
bardzo pozytywnie. W szczególności wprowadza się nowe
regulacje w zakresie pouczania cudzoziemców, stwarza się
mechanizmy sprzyjające powrotom dobrowolnym, skraca
okresy, w których wjazd cudzoziemca do kraju jest
niemożliwy oraz stwarza możliwość uchylenia tego typu
zakazu.
Bardzo istotne są również postanowienia dotyczące wsparcia
cudzoziemców
w dobrowolnym powrocie, gdyż brak możliwości opłacenia
podróży powrotnej jest często ważną przyczyną powodującą
nielegalny pobyt (np. w przypadku Afrykańczyków).
Wszystkie te zmiany zasługują na akceptację. Można mieć co
prawda wątpliwości, czy konieczne jest zakazywanie wjazdu
cudzoziemcowi na co najmniej trzy lata, gdy zagrażał on
zdrowiu publicznemu, chyba że organ z w sposób specyficzny
pojmuje przesłankę „zdrowia publicznego”.
1. Uważamy, że treści przepisu wynika, że jeśli wszczęto
postępowanie o rozwód lub separację oznacza to, że
małżeństwo zostało zawarte w celu obejścia przepisów ustawy
o cudzoziemcach.
117.
Przepis ma na celu uniknięcie
obchodzenia przepisów prawa
przez cudzoziemców.
8.11 ust. 5
(str. 127)
2. Uważamy, że należy sprecyzować przesłankę,
przemawiającą za obowiązkiem podjęcia postępowania w celu
ustalenia czy celem istnienia małżeństwa jest obejście
przepisów ustawy o cudzoziemcach, tj. przesłanki wspólnego
zamieszkania.
Są
takie
zawody
jak
np. zawód marynarza, gdy małżonkowie z racji charakteru
pracy nie mieszkają cały czas razem. Obecnie bardzo często
jest tak, ze praca jest podejmowana poza miejscem
zamieszkania i wymaga stałego pobytu poza miejscem
zamieszkania. Uważamy, że sam fakt wspólnego
niezamieszkiwania nie może przemawiać za tym, ze
małżeństwo zostało zawarte w celu obejścia przepisów.
Uważamy,
że
należałoby te
przesłankę
zmienić,
np. wprowadzić rozwiązanie „nie prowadzą wspólnego
gospodarstw domowego”.
118.
8.11 ust.
8
(str. 127)
Przepis nie precyzuje czy cudzoziemiec, który otrzymał
decyzję o zobowiązaniu do powrotu, czy jego pobyt będzie
uważany za legalny. Kwestie powinny zostać uregulowane w
ustawie. Inaczej idea stojąca u podstaw niniejszego
rozwiązania nie zostanie zrealizowana.
Helsińska
Fundacja
Uwaga
nie
uwzględniona
przepisy ustawy nie wymagają
takich zmian.
119.
8.11 ust.
19
Uważamy, że decyzja o zobowiązaniu do powrotu musi z
mocy prawa, jeżeli cudzoziemiec jest małżonkiem obywatela
Helsińska
Fundacja
Do małżonka obywatela UE ma
Helsińska
Fundacja
Ad. Uwaga nie uwzględniona
Sprawy będą rozpatrywane
indywidualnie.
120.
(str. 129)
UE. Również uważamy, że należy uregulować w przepisach
postępowanie, które ma na celu stwierdzenie, ze jego dalszy
pobyt cudzoziemca stanowi zagrożenie dla obronności lub
bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku
publicznego, chyba, że celem istnienia małżeństwa jest
obejście przepisów ustawy o cudzoziemcach.
8.11 ust.
22
(str. 130)
Uważamy, że organ właściwy do wydania decyzji o
zobowiązaniu do powrotu cudzoziemca posiadającego ważne
zezwolenie na pobyt lub inne zezwolenie uprawniające przez
inne państwo obszaru Schengen, powinien mieć obowiązek
pouczenia cudzoziemca o obowiązku niezwłocznego wyjazdu
na terytorium tego Państwa członkowskiego, w formie
pisemnej i w języku zrozumiałym dla cudzoziemca.
121.
8.11 ust.
26
(str. 130)
122.
8.11 ust.
36
(str. 132)
Uważamy, że cudzoziemiec musi być powiadomiony o swoich
prawach
i
obowiązkach
tj. posiadać informację o możliwości złożenia wniosku o
przetłumaczenie
decyzji
o zobowiązaniu do powrotu. Ważnym zagadnieniem jest, kiedy
ten wniosek ma być złożony. Czy już po otrzymaniu decyzji?
Czy jeszcze przed?
1. Należy doprecyzować, jaka jest definicja opuszczenia
miejsca zamieszkania.
2. Również uważamy, że należy określić, na jakich zasadach
będzie określana długość wpisu zakazu ponownego wjazdu na
zastosowanie ustawa z dnia 27
lipca 2002 r. o zasadach i
warunkach wjazdu i pobytu
obywateli
państw
członkowskich
Unii
Europejskiej oraz członków ich
rodzin
na
terytorium
Rzeczypospolitej
Polskiej
(Dz.U. z 2002 r., Nr 141, poz.
1180 z późn. zm.).
Helsińska
Fundacja
Uwaga uwzględniona poprzez
zmianę projektu założeń.
Helsińska
Fundacja
przepisy ustawy przewidują, iż
cudzoziemiec będzie pouczany o
przysługujących mu prawach.
Helsińska
Fundacja
Ad. 1 Uwaga nie uwzględnianie
niw widzimy celu definiowania
tego pojęcia.
Ad. 2 Uwaga nie uwzględniana
przepisy
dyrektywy
123.
8.12
(str. 137)
124.
8.12
(str. 137)
terytorium RP. Zachodzi zbyt duża uznaniowość
w podejmowaniu decyzji o okresie, na jaki zakaz będzie
umieszczony.
2008/115/WE nakazują badać
każdy
przypadek
indywidualnie.
Uważamy, również że zgoda na pobyt tolerowany powinna być
udzielana
również
w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy, zaś przesłanka
życia
rodzinnego
i prywatnego musi być wymieniona jako jedna z przesłanek
udzielenia zgody na pobyt tolerowany. Z doświadczenia
Fundacji wynika, że wielu cudzoziemców nie posiada
dokumentów podróży i udzielenie im zgody na pobyt
tolerowany. Z doświadczenia Fundacji wynika, że wielu
cudzoziemców
nie
posiada
dokumentów
podróży
i udzielenie im zgody na pobyt tolerowany jest jedynym
sposobem na zalegalizowanie ich pobytu.
Przyjętą w założenia koncepcja
pobytu
tolerowanego
przewiduje, iż nie będzie to
forma ochrony cudzoziemca i
ma
zapewniać
jedynie
minimum
uprawnień
dla
cudzoziemca. „Życie rodzinne”
jest przesłanka do udzielenia
szczególnego zezwolenia na
pobyt czasowy
1. Budzi nasze poważne wątpliwości przeniesienie treści art.
97
ust
1
pkt
1a
ustawy
o ochronie do ustawy o cudzoziemcach i przepisów o pobycie
czasowym. W założeniach nie zostało zawarte żadne
uzasadnienie tej jakże zasadniczej zmiany.
Niedopuszczalne jest wykreślenie przesłanki o życiu
rodzinnym i prawach dziecka, która pozwala na legalizację
osób, których wydalenie nie byłoby możliwe bez naruszenia
m.in. artykułu 8 EKPCz. Fundacja uważa, że należy
wprowadzić te przesłankę, która stała się podstawa udzielenia
prawa pobytu w Polsce wielu cudzoziemcom, których rodziny
w przeciwnym razie zostałyby rozdzielone.
Jest to kwestia o podstawowym znaczeniu, wobec braku
umożliwienia jakiejkolwiek legalizacji cudzoziemcom
przebywającym wiele lat w Polsce w oparciu o obowiązujące
przepisy. Naszym zdaniem akcje regularyzacyjne nie
Helsińska
Fundacja
Helsińska
Fundacja
Ad. 1 Uwaga częściowo
uwzględniona poprzez
wprowadzenie instytucji
szczególnego zezwolenia na
pobyt czasowy
Przeszkody prawne do
udzielenia ochrony
humanitarnej reguluje
instytucja ochrony
humanitarnej (np. przesłanki
wyłączenia)
rozwiązują problemu. Nielegalna migracja była, jest i będzie
istnieć, więc realistycznym działaniem jest umożliwienie
zalegalizowania pobytu cudzoziemcom, zwłaszcza, gdy ich
wydalenie naruszałoby obowiązujące Polskę umowy
międzynarodowe.
2. Ponadto nie zostało określone, co oznacza sformułowanie
„przeszkody prawne do udzielenia ochrony humanitarnej”
125.
8.12
(str. 137)
1. Ustęp 5 projektowanego punktu powinien być skreślony,
chyba że zostaną wprowadzone przepisy pozwalające na
wydanie takiemu cudzoziemcowi polskiego dokumentu
podróży cudzoziemca. W przeciwnym razie wskazany przepis
będzie prowadził do wtórnej wiktymizacji tej grupy
cudzoziemców. Należy pamiętać, iż osoby, którym udzielono
zgody na pobyt tolerowany to nie zwyczajni, nielegalni
emigranci, lecz osoby pokrzywdzone przez własne państwa,
osoby, którym grozi śmierć, tortury, niehumanitarne
traktowanie i karane oraz wiele innych ciężkich naruszeń praw
człowieka. Należy to w sposób wyraźnie podkreślić.
Osoba z pobytem tolerowanym nie może być traktowana w
sposób niehumanitarny, a jej status uważany za status migranta
drugiej kategorii. Tymczasem wprowadzone uregulowanie
zmierza zdaje się do tego, iż osoba objęta takim statusem
będzie przez okres dziesięciu lat de facto ograniczona w
wolności osobistej (wystarczy spojrzeć na postanowienia ust.
6), którego przyczyną będzie wyłącznie fakt, iż państwo jej
pochodzenia nie jest w stanie jej godnie traktować i zapewnić
ochrony jej podstawowych praw ludzkich.
Należy w tym miejscu podkreślić, iż osoby skazywane na karę
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
pobytu
tolerowanego
ma
zapewniać
jedynie
minimum
uprawnień
dla
cudzoziemca.
Ad. 2 – 5 Uwaga nie
uwzględniona
Do
rozstrzygnięcia
na
konferencji (obecie przepis
funkcjonuje
w
podobnym
kształcie
ograniczenia wolności za przestępstwa kryminalne traktowane
są lepiej, gdyż mogą swobodnie podróżować za granicę, a
obowiązki związane z dozorem uregulowane są w podobny
sposób. Okres pozwalający na tego typu ograniczenie wolności
jest również o rząd wielkości krótszy. Sposób regulacji statusu
pobytu tolerowanego należy uznać w projekcie za wyjątkowo
niehumanitarny.
2. Ustęp 7 punkt 3 musi być bezwzględnie usunięty z
ustawy. Chcieliśmy przypomnieć, iż zobowiązanie wynikające
z części artykułów (np. art. 3) Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności mają charakter
bezwzględny i nie dopuszczają wyjątków, także ze względu na
obronność czy inne poważne względy państwowe.
Jednocześnie osoba, której przysługuje tego rodzaju ochrona
nie może być pozbawiona dostępu do regulacji jej statusu
prawnego, gdyż tego rodzaju rozwiązanie byłoby skrajnie
niehumanitarne. W tym sensie wyłączenia ze względu na
obronność lub bezpieczeństwo państwa mogą ewentualnie
dotyczyć tylko niektórych przesłanek związanych z pobytem
tolerowanym.
Innymi słowy, zgoda na pobyt tolerowany nie może być
cofnięta względem osób, których prawo do życia, wolność
przed torturami i niehumanitarnym traktowaniem oraz pracą
przymusową byłoby zagrożone. Nie powinno to również
dotyczyć tych osób, które mogłyby być skazane bez podstawy
prawnej lub narażone na brak dostępu do uczciwych procedur
sądowych w sprawach karnych.
3. Te same uwagi dotyczą ustępu 7 punkt 4
w wyżej określonym zakresie, choć w przypadku usunięcia
punktu 6 uwagi te byłby bezprzedmiotowe.
4. Obowiązek określony w ustępie 6, szczególnie w związku z
jego kategoryczną formułą (brak uznania administracyjnego)
jest nieracjonalny i niehumanitarny, więc powinien być
skreślony z przyczyn określonych powyżej. Projektując go
ustawodawca zapomniał chyba jaką kategorię społeczną,
przynajmniej w części, stanowią cudzoziemcy, którym udziela
się zgody na pobyt tolerowany.
5. Te same uwagi można odnieść do regulacji ustępu 9, który
przewiduje
nadanie
decyzji
o cofnięciu rygoru natychmiastowej wykonalności. W
przypadkach,
w
których
chodzi
o kwestie związane z ochroną podstawowych praw człowieka
tego typu regulacja jest niedopuszczalna, z czego ustawodawca
musi sobie zdawać sprawę. Projektowane rozwiązanie byłoby
także niekonstytucyjne, jako iż w sposób faktyczny
pozbawiałoby podmioty objęte takim postępowaniem dostępu
do procedur odwoławczych w kwestiach dotyczących ich
podstawowych praw i wolności.
126.
8.12
(str. 137)
Założone przeniesienie instytucji pobytu tolerowanego do
ustawy o cudzoziemcach wymaga w opinii Centrum
dopracowania pod względem proceduralnym. Założenia
przewidują, iż cudzoziemcowi będzie udzielało się zgody na
pobyt tolerowany jeżeli m.in. zobowiązanie go do powrotu
mogłoby nastąpić jedynie do kraju, w którym zagrożone
byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa
osobistego, w którym mógłby zostać poddany torturom albo
nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub
być zmuszony do pracy lub pozbawiony prawa do rzetelnego
procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej w
rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4
listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 i 285, z
1995 r. Nr 36, poz. 175, 176 i 177, z 1998 r. Nr 147, poz. 962
oraz z 2002 r. Nr 127, poz. 1084), a zaszły przeszkody prawne
CPP
pobytu
tolerowanego
ma
zapewniać
jedynie
minimum
uprawnień
dla
cudzoziemca.
do udzielenia mu ochrony humanitarne. Zgodnie z projektem
założeń
do
ustawy
o cudzoziemcach organem właściwym do wnioskowania o
nadanie cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany byłaby
Straż Graniczna. Jest to jedyny przepis kompetencyjny
odnoszący się do instytucji zgody na pobyt tolerowany. W celu
zapewnienia rzeczywistego i skutecznego zadośćuczynienia
ciążącym na Polsce zobowiązaniom wynikającym z prawa
międzynarodowego publicznego, w szczególności z Konwencji
o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
należałoby wprowadzić możliwość wszczynania przez
wojewodę postępowania w sprawie nadania pobytu
tolerowanego również z urzędu. Niezbędne byłoby również
zapewnienie mechanizmu automatycznego rozpoznawania
sprawy udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany
w przypadku gdy cudzoziemcowi odmówiono nadania statusu
uchodźcy oraz ochrony uzupełniającej oraz wskazanie organu
właściwego w tej sprawie. Pozostawienie zapisów ustawy w
obecnym kształcie znacznie nadwątliłoby zakres ochrony przed
naruszeniami podstawowych praw człowieka w razie
wydalenia cudzoziemca, pozostawiając ocenę wstępną co do
zasadności udzielenia pobytu tolerowanego wyłącznie w
rękach Straży Granicznej.
127.
8.12
(str. 137)
1. Zgodnie z projektem w przedmiocie pobytu tolerowanego
nastąpi ograniczenie, katalogu przesłanek stanowiących
podstawę ubiegania się o te formę ochrony. Szczególnie
niepokojącym jest wyłączenie możliwości udzielenia zgody na
pobyt
tolerowany
w przypadku, gdy wydalenie naruszałoby prawo do życia
rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności lub naruszałoby prawa
dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka, w stopniu
istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu. W
Fundacja
Instytut na
Rzecz Państwa
Prawa
Ad.
1
Uwaga
częściowo
uwzględniona
powołane
problemy są rozwiązane przez
instytucje zezwolenia na pobyt
czasowy.
Ad. 2 Uwag nie uwzględniona
pobytu
tolerowanego
naszej ocenie powyższe rozwiązanie będzie bardzo
krzywdzące z punktu widzenia rodzin oraz dzieci
cudzoziemców, ponieważ obecnie często tę formę ochrony
osoby te są słusznie uzyskują na tych właśnie podstawach.
Należy zauważyć również, iż wyłączenie oraz całkowite
pominiecie
tych
kwestii
w przepisach prawa jest niezgodne z Konwencją o ochronie
praw
człowieka
i podstawowych wolności oraz z Konwencją o prawach
dziecka.
2. Niezrozumiałym jest, dlaczego w stosunku do osób, którym
zostanie udzielona zgoda na pobyt tolerowany tak znacznemu
ograniczeniu ulegnie katalog przysługujących im praw. Osoby
takie
w miejsce karty pobytu otrzymają jedynie dokument
potwierdzający posiadanie zgody na pobyt tolerowany, który
nie będzie uprawniał do przekraczania granicy, ani do
podróżowania po obszarze Schengen pod rygorem cofnięcia
ochrony. Dla cudzoziemców takie rozwiązanie będzie
stanowiło duże utrudnienie w kontakcie z najbliższymi
członkami rodziny, którzy zostali objęci ochroną w innych
krajach europejskich. Bardzo często przez wzgląd na trudne
sytuacje życiowe osoby te nie widzą członków swoich rodzin
przez wiele lat. Ponadto cudzoziemcy, którym będzie
przyznana zgoda na pobyt tolerowany zostaną pozbawieni
prawa do korzystania z opieki społecznej, jak również
możliwości
prowadzenia
działalności
gospodarczej.
Podkreślenia
wymaga,
że w wyjątkowo trudnej sytuacji znajdą się osoby ubiegające
się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie statusu
uchodźcy, którym zostanie przyznana ta forma ochrony. W
przypadku problemów ze znalezieniem pracy, co (przez
wzgląd na barierę językową oraz inne czynniki) jest
zjawiskiem powszechnym, zostaną one całkowicie pozbawione
ma
zapewniać
jedynie
minimum
uprawnień
dla
cudzoziemca.
128.
8.12.
(str. 138)
pomocy materialnej przysługującej w ramach opieki
społecznej, jak również
możliwości samodzielnego
zatroszczenia się o swój dalszy byt w postaci podjęcia
działalności gospodarczej. W związku z powyższym sytuacja
finansowa takich osób ulegnie znacznemu pogorszeniu.
Negatywnie ocenić należy ograniczenie praw osób
posiadających zgodę na pobyt tolerowany poprzez zakładane
ograniczenie ich uprawnień na gruncie ustawy o pomocy
społecznej, co skutkować może marginalizacją tej grupy.
W projekcie brakuje instytucji wstrzymania wydalenia, m.in.
ze względu na stan zdrowia cudzoziemca, określonej w art. 9
ust 2 dyrektywy 2008/115/WE
129.
8.14 ust. 5
(str. 142)
130.
UPP UJ
8.15
(str. 146)
Helsińska
Fundacja
W odniesieniu do kwestii detencji poprzedzającej wydalenie,
UNHCR odnotował z dużym zaniepokojeniem, że założenia do
projektu ustawy znacząco obniżają standardy obecnie przyjęte
w polskich przepisach prawnych w odniesieniu do osób
objętych mandatem UNHCR. Założenia do projektu są
całkowicie niejasne, co do zakresu stosowania odpowiednich
przepisów do osób, będących w sytuacji regulowanej przez
przepisy Prawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na
terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, to jest osób które
podlegają detencji przed wydaleniem będącym rezultatem
ostatecznej decyzji odmawiającej nadania statusu uchodźcy,
oraz w szczególności osób które złożyły wniosek o nadanie
UNHCR
Uwag nie uwzględniona
pobytu
tolerowanego
ma
zapewniać
jedynie
minimum
uprawnień
dla
cudzoziemca.
Przesłanka
zdrowia
jest
konsumowana przez przesłankę
udzielania zgody na pobyt
tolerowany,
w
przypadku
niewykonalności
decyzji
o
zobowiązaniu do powrotu z
przyczyn
niezależnych
od
organu zobowiązanego do jej
wykonania.
Uwaga do wyjaśnienia na
konferencji w naszej ocenie
zakresy obu ustaw są różne.
131.
8.15
(str. 146)
132.
8.15
(str. 147)
statusu uchodźcy przebywając w detencji. Sytuacja taka może
naruszyć gwarancje proceduralne osób podlegających detencji
jeśli kiedykolwiek w przyszłości wystąpi jednoczesne
stosowanie przepisów obu ustaw. W związku z tym, że
podstawowe założenia nie są kompletne w odniesieniu do
detencji osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy i nie
limitują wprost zakresu obu ustaw w odniesieniu do detencji,
nie jest możliwa na tym etapie ocena projektowanego wpływu
na odpowiednie gwarancje proceduralne zapewnione osobom
poszukującym ochrony.
W nowej ustawie odstąpiono także od określenia minimalnych
standardów, jakie powinno spełniać pomieszczenie dla
osadzonych, w tym również w zakresie dotyczącym ich
wielkości, co może prowadzić do pogorszenia warunków
bytowych w ośrodkach. Przepisy w tym zakresie powinny
zostać doprecyzowane, przy uwzględnieniu standardów Rady
Europy! Należy docenić natomiast inicjatywę zwiększenia
liczby godzin spędzanych na wolnym powietrzu do dwóch,
choć rozwiązanie to wciąż jest niewystarczające, biorąc pod
uwagę status cudzoziemców przebywających w tych
pomieszczeniach
W ocenie CPPHN niedopuszczalne jest wyłączenie z
zastosowania w odniesieniu do zatrzymania przepisu art.
248§3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania
karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn zm.), zakazującego
ponownego zatrzymania osoby na podstawie tych samych
faktów i dowodów. Przepis ten ma charakter gwarancyjny i
jego brak nie będzie upoważniał do ponownego zatrzymania na
podstawie tych samych przesłanek. Wyeliminowanie ze
stosowania tego przepisu prowadziłoby do powstania
absurdalnych sytuacji, gdzie osoba na podstawie tego samego
stanu faktycznego mogłaby być wielokrotnie zatrzymywana.
W tym kontekście niezmiernie ważne jest szczegółowe
rozróżnienie pojęć „te same” oraz „takie same”. Podczas gdy
SIP
Kwestie te reguluje
rozporządzenie wykonawcze do
ustawy (9.2.27 str. 194)
CPP
Uwaga do
konferencji
wyjaśnienia
na
zatrzymanie osoby na podstawie takich samych jak uprzednio
okoliczności jest dopuszczalne, o tyle zatrzymanie na
podstawie tych samych okoliczności nie może mieć miejsca.
133.
8.15 ust. 8
(str. 147)
8.16 ust.
12
(str. 152)
134.
8.15 ust. 8
(str. 147)
Szczególnie niepokojąca jest także możliwość umieszczenia
zatrzymanego małoletniego cudzoziemca bez opieki, nie tylko
w
placówce
opiekuńczo-wychowawczej,
ale
także
w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców. Przede wszystkim,
należy
zauważyć,
iż małoletni bez opiekuna będzie umieszczany w
wyodrębnionej części ośrodka w sposób uniemożliwiający
kontakt z osobami dorosłymi umieszczonymi w ośrodku.
Proponowane rozwiązanie wpływa nie tylko na zachowanie
rozwoju
małoletnich
przebywających
w strzeżonych ośrodkach, ale także negatywnie oddziałuje na
stan ich zdrowia psychicznego.
Pozbawienie nieletniego wolności winno następować w
absolutnie wyjątkowych sytuacjach, dlatego też projektowany
przepis winien być przeformułowany w ten sposób,
iż organ będzie mógł wystąpić o umieszczenie małoletniego
bez opieki w strzeżonym ośrodku jedynie w ostateczności, gdy
brak
jest
możliwości
zapewnienia
mu
opieki
w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub pobyt w takiej
placówce zagrażałby dobru małoletniego.
Należy pamiętać, iż strzeżone ośrodki mają charakter quasiwięzienny tak architektonicznie, jak i regulaminowo, wobec
czego nie są to miejsca odpowiednie dla małoletnich, a nawet
krótkotrwały pobyt w takim miejscu może mieć niekorzystny
wpływ na rozwój małoletniego.
Stworzenie możliwości zamiennego i równoważnego
traktowania ośrodka strzeżonego oraz placówek opiekuńczowychowawczych sprawia, iż to właśnie to pierwsze
rozwiązanie jest stosowane jako podstawowa forma środka
Fundacja
Instytut na
Rzecz Państwa
Prawa
Uwaga nie uwzględniona do
wyjaśnienia na konferencji
uzgodnieniowej przez Straż
Graniczną.
Interkulturalni
PL
Graniczną.
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
opiekuńczego. Warto również rozważyć możliwość objęcia
małoletniego cudzoziemca bez opieki formami opieki
zastępczej.
135.
8.15 ust. 8
(str. 147)
136.
137.
Uważamy, że nie należy umieszczać cudzoziemców
małoletnich
pozbawionych
opieki
w ośrodkach. Jest to niezgodne z treścią dyrektywy
powrotowej. Zgodnie z art. 5 dyrektywy „Wprowadzając w
życie niniejszą dyrektywę, państwa członkowskie należycie
uwzględniają dobro dziecka”. Zaś zgodnie z art. 17 dyrektywy
„Małoletni bez opieki oraz rodziny z małoletnimi umieszczane
są
w
ośrodku
detencyjnym
jedynie
w ostateczności i na możliwie najkrótszy odpowiedni okres
czasu.”
Helsińska
Fundacja
8.15 ust.
10
(str.147)
Przyjęcie, iż cudzoziemiec nie jest małoletni wskutek braku
jego zgody na przeprowadzenia badań powinno dotyczyć tylko
sytuacji,
które
budzą
wątpliwości.
W przypadku, w którym nieletniość nie budzi wątpliwości
domniemanie pełnoletniości nie powinno mieć zastosowania.
Interkulturalni
PL
8.15 ust.
11-17
(str. 147148)
1. Pozbawienie wolności zawsze winno być przedmiotem
swobodnej decyzji sądu, który stosuje pozbawienia wolności.
Wskazanie przesłanek obligatoryjnego pozbawienia wolności
narusza równowagę władz miedzy legislatywą a judykaturą, a
w konsekwencji również zasadę proporcjonalności.
Interkulturalni
PL
Nawet w kodeksie postępowania karnego w stosunku do osób
podejrzanych
o popełnianie przestępstw kryminalnych nie istnieją przesłanki
obligatoryjnego stosowania środków zapobiegawczych w
przypadku zachodzenia przesłanek materialnych do ich
stosowania. Sąd zawsze dokonuje oceny indywidualnej, która
na gruncie projektu i obecnej ustawy wbrew zasadom
demokratycznego państwa prawa została ograniczona, krępując
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Graniczną.
Powyższy przepis ma charakter
szczególny i ma na celu
usprawnienie
postępowania
administracyjnego.
W przypadku przewidzianym w
ust. 12 sąd może umieścić
cudzoziemca
w
ośrodku
detencyjnym, a zatem orzeka
na
zasadzie
uznania
rozpatrując każdy przypadek
indywidualnie.
Powyższe doprecyzowanie jest
zbędne,
gdyż
nadzór
penitencjarny
jest
przywidziany.
sąd w decyzji i czyniąc go organem deklarującym wolę
ustawodawcy. Stąd istnieje absolutna konieczność
przywrócenia dyskrecjonalnej władzy sądów przy
orzekaniu umieszczenia w strzeżonym ośrodku. Każde inne
rozwiązanie będzie naruszało demokratyczny standard
sprawowania władzy oraz ochrony praw człowieka. Obecnie,
pozostawiając sądowi prawo wyłącznie do oznaczenia długości
pobytu w ośrodku strzeżonym lub areszcie jego rola wydaje się
być całkowicie zbędna, co narusza konstytucyjną zasadę
sądowej jurysdykcji w sytuacjach prowadzących do
ograniczania praw i wolności.
Przesłanka z ustępu 12 winna być wyeliminowana, jako iż w
większości typowych przypadków będzie prowadziła do
nieproporcjonalnej do potrzeb ingerencji w wolność osobistą
cudzoziemca. W typowych przypadkach cudzoziemiec może
być bowiem doprowadzony z powrotem do granicy, względnie
w przypadku trudności z ustaleniem tożsamości lub brakiem
uprawnień do przekroczenia granicy potrzeba umieszczenia go
w strzeżonym ośrodku ze względu na przekroczenie granicy
wbrew przepisom będzie konsumowana przez przesłankę
określoną w ustępie 11 punkt 1. W tym sensie projektowana
przesłanka jest całkowicie zbędna.
Umieszczenie cudzoziemca w areszcie dla cudzoziemców
również powinno mieć charakter fakultatywny, tym bardziej iż
ustawodawca
nie
przesądza
na
czym
polega
prawdopodobieństwo niepodporządkowania się regulaminowi
pobytu w ośrodku strzeżonym. Sformułowanie zatem w sposób
obligatoryjny przesłanki, której zakres znaczeniowy jest
nieznany, stanowi poważny błąd legislacyjny skutkujący
brakiem zróżnicowania przypadków wyraźnie odmiennych.
2. W ustępie 17 powinien być określony tryb sprawowania
kontroli przez sąd nad wykonywaniem przez organ środka
Ad.
3
Uwaga
uwzględniona
częściowo
Ad. 4 Uwaga do wyjaśnienia na
konferencji
zgodne
z
orzeczeniem
Trybunału Sprawiedliwości C357/09 Kadzoev
zapobiegawczego. W szczególności organ powinien nie
rzadziej niż raz na miesiąc zdawać sądowi relację z
wykonanych czynności służących realizacji celu, dla
którego zastosowano środek w postaci umieszczenia
w strzeżonym ośrodku, jak również na temat planowanych
czynności
do
wykonania
w kolejnym miesiącu, określając jednocześnie przewidywany
termin ostatecznej realizacji przymusu w zakresie
zobowiązania cudzoziemca do powrotu. Obowiązek ten można
połączyć z projektowanym rozwiązaniem w punkcie 8.16 ust.
35, tym nie mniej obowiązek ten winien trwać od początku
trwania pozbawienia wolności, a nie dopiero po upływie 12
miesięcy.
3. Na pochwałę zasługuje niewątpliwie brzmienie ustępu 21,
które ogranicza znacznie możliwość przedłużenia pobytu
cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla
cudzoziemców powyżej sześciu miesięcy, tym nie mniej
ustawodawca
przedłuża
w ustępie 22 całkowity okres pozbawienia wolności o połowę,
do
18
miesięcy,
co
w opinii Stowarzyszenia stanowi rażące naruszenie zasady
proporcjonalności
i subsydiarności.
Stowarzyszenie zdaje sobie sprawę, iż okres ten wynika z
regulacji unijnych, jednakże regulacje te nie określają
oznaczonego standardu, lecz standard graniczny, którego
przekroczyć nie można, ale który może być i powinien być
znacznie ograniczony.
Obecnie dopuszczalny okres dwunastu miesięcy powinien być
zatem skrócony do co najmniej 9 miesięcy. Jest to okres w
zupełności wystarczający, aby w zdecydowanej większości
przypadków dopełnić wszelkich formalności związanych z
powrotem cudzoziemca lub zorientować się, iż wykonanie
decyzji o powrocie nie będzie możliwe.
4. Warto też wskazać, iż oceniając proporcjonalność regulacji
należy
mieć
na
uwadze,
iż w przypadku braku możliwości przymusowego wdrożenia
cudzoziemca do powrotu, cudzoziemcowi temu udziela się
zgody na pobyt tolerowany i w przypadku, gdy przesłanki do
jego udzielania ustaną decyzję tą można cofnąć, a cudzoziemca
zobowiązać do opuszczenia kraju. Tego typu rozwiązania w
znacznie szerszym zakresie szanują standard demokratyczny,
zasadę
wyjątkowości
pozbawienia
wolności
oraz
proporcjonalność środków do zakładanych rezultatów.
5. Dodatkowo ustęp 22 przewiduje brak zaliczenia do okresu
pobytu
związanego
z przymusowym wdrożeniem do powrotu okresu pobytu w
ośrodku
w
związku
z postępowaniem ochronnym co w skrajnych przypadkach
będzie
prowadziło
do
sytuacji,
w której cudzoziemiec będzie przebywał w warunkach
pozbawienia wolności przez okres dwu i pół roku i to
wyłącznie przez wzgląd na utylitarne potrzeby postępowań
administracyjnych.
Warto uświadomić tu organowi, iż karę dwu i pół roku
pozbawienia wolności można orzec za zgwałcenie, a nawet za
zabójstwo w afekcie oraz wiele innych poważnych
przestępstw. W tym względzie istnieje wyraźna dysproporcja
między wartością, jaką jest wolność człowieka a celami, które
chce osiągnąć państwo w zakresie kontroli przepływu osób, a
które są bardzo luźno powiązane z bezpieczeństwem i
porządkiem
publicznym,
a już z pewnością słabiej niż potrzeba ochrony społeczeństwa
przed osobami popełniającymi poważne czyny zabronione.
Ponadto okres dopuszczalności pozbawienia wolności
przekracza w ten sposób łączny dopuszczalny prawem okres
pozbawienia wolności w postępowaniu karnym. W tym
kontekście projektowane regulacje należy uznać za naruszające
zasady demokratycznego państwa prawnego.
Tym bardziej, iż pobyt nielegalny i niewykonanie
obowiązków
związanych
z opuszczeniem państwa uznawane jest przez
projektodawcę za wykroczenie podlegające li tylko karze
grzywny (punkt 10). Widać tu wyraźną dysproporcję
w stosowanych środkach.
138.
8.15 ust.
20
(str. 149)
Zgodnie z założeniami przewiduje się również możliwość
orzekania
dłuższego
pobytu
w ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców („sąd, wydając
postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym
ośrodku lub o zastosowaniu wobec niego aresztu dla
cudzoziemców, będzie oznaczał okres pobytu w strzeżonym
ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców, nie dłuższy jednak
niż 6 miesięcy”). Środek w postaci umieszczenia w strzeżonym
ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców jest środkiem
detencyjnym
wykorzystywanym
w
postępowaniu
administracyjnym. Natomiast zgodnie z przepisami Kodeksu
postępowania
administracyjnego
organy
administracji
publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko
(zasada ogólna wynikająca z przepisu art. 12 KPA);
załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego
powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy
szczególnie skomplikowanej- nie później niż w ciągu dwóch
miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu
odwoławczym- w ciągu miesiąca od dnia otrzymania
odwołania (art. 35 KPA). Biorąc pod uwagę, iż organ I
instancji ma 7-dniowy termin do przekazania odwołania wraz
z aktami sprawy organowi odwoławczemu, postępowanie
CPP
Uwaga uwzględniona
powinno zostać zakończone wydaniem prawomocnej decyzji w
ciągu najwyżej nieco ponad trzech miesięcy. Wydaje się więc,
iż maksymalny termin umieszczania cudzoziemca w
strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców powinien
wynosić właśnie trzy miesiące. Należy przy tym pamiętać, iż
pomimo faktu procesowego charakteru wymienionych
powyżej terminów, zwłoka w załatwieniu sprawy powoduje
szereg
następstw
procesowych,
może
uzasadniać
odpowiedzialność organu administracyjnego za zwłokę, jak też
z powodu szkody wyrządzonej stronie.2 Należy także mieć na
uwadze, iż zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i
Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa
członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie
przebywających obywateli państw trzecich, stosowanie
środków detencyjnych w celu wydalenia należy ograniczyć i
uzależnić od tego, czy jest ono proporcjonalne w odniesieniu
do zastosowanych środków i zakładanych celów. Jeżeli
w postępowaniu wykazano zasadność wydalenia cudzoziemca
z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, należy przede
wszystkim dążyć do sprawnego zrealizowania decyzji,
ograniczając możliwie najbardziej izolację osoby, która nie
została skazana prawomocnym wyrokiem sądowym, a wobec
niej nie toczy się postępowanie karne, podczas którego uznano
za celowe stosowanie tymczasowego aresztowania.
Porównanie szeregu przepisów zarówno rangi ustawowej jak i
wykonawczej normujących stosowanie tymczasowego
aresztowania, a także określających warunki panujące w
aresztach śledczych w analogicznym odniesieniu do przepisów
dotyczących detencji w strzeżonych ośrodkach i aresztach w
celu wydalenia pozwala spostrzec, że warunki tam panujące są
do siebie bardzo zbliżone. Po upływie trzymiesięcznego
terminu pobyt w ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców
mógłby zostać przedłużony na kolejny okres nieprzekraczający
trzech miesięcy w przypadku braku współpracy ze strony
danego obywatela państwa trzeciego czy opóźnienia w
uzyskaniu niezbędnej dokumentacji od państw trzecich. W tym
przypadku wraz z wnioskiem o przedłużenie okresu pobytu
cudzoziemca w ośrodku lub areszcie, organ byłby obowiązany
przekazać także niezbędną dokumentację stwierdzającą
powzięte próby realizacji wydanej już decyzji o wydaleniu, tak
aby sąd rozstrzygając kwestię detencji cudzoziemca miał
całościowy obraz postępowania.
139.
8.15 ust.
22
(str. 149)
Mimo wszystko, w nawiązaniu so powyższej uwagi, powinno
zostać podkreślone, że założenie 8.15.22, drugie zdanie, jest
per se alarmujące, gdyż wskazuje że podczas kalkulowania
maksymalnego, 18-to miesięcznego okresu dozwolonej
detencji (przedłużone z 12 miesięcy), władze zastrzegają, że
„do wyżej wymienionego okresu nie wlicza się okresu pobytu
cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla
cudzoziemców w związku ze złożonym przez niego wnioskiem o
nadanie statusu uchodźcy”. Biorąc pod uwagę że Ustawa o
udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP ustanawia
osobną podstawę prawną dla umieszczenia osoby ubiegającej
się o nadanie statusu uchodźcy proponowane rozwiązanie
efektywnie zwiększa okres dopuszczalnej detencji takiej osoby
w związku z procedurą uchodźczą do maksymalnie 30
miesięcy, czyli 2,5 roku. Jak powiedziano w Stanowisku
UNHCR do Propozycji Dyrektywy w sprawie wspólnych norm
i procedur dla Państw Członkowskich dotyczących powrotu
nielegalnych imigrantów z państw trzecich z 16 czerwca, w
2005 r, UNHCR wyraził swoje zaniepokojenie, że
proponowany wtedy 6 miesięczny maksymalny okres detencji
UNHCR
Zwiększenie okresu detencji o
okres pobytu w związku z
procedura ochrony wynika z
wdrożenie
orzeczenia
140.
8.15 ust.
22
(str. 149)
141.
8.15 ust.
22
(str. 149)
mógłby stać się nową normą w krajach gdzie detencja przed
wydaleniem była krótsza. To zaniepokojenie jest
zdecydowanie większe w wypadku propozycji wydłużenia tego
okresu do 18 miesięcy. Podstawa umieszczenia w detencji na
18 miesięcy – brak współpracy oraz opóźnienia w uzyskiwaniu
dokumentów – potencjalnie odnoszą się do szerokiego
wachlarza sytuacji. Druga z wymienionych podstaw sprowadza
się do karania jednostki za niechęć lub niemożliwość kraju do
dostarczenia dokumentów. Pierwsza podstawa z kolei jest
problematyczna jeśli osoba nie jest poinformowana wyraźnie o
możliwych rezultatach swojego braku współpracy.” W tym
zakresie UNHCR pragnie zachęcić polskie władze do
skrócenia maksymalnego proponowanego okresu detencji.
Krytycznie należy również odnieść się do przedłużenia
maksymalnego okresu pobytu w strzeżonym ośrodku dla
cudzoziemców lub w areszcie w celu wydalenia do 18
miesięcy. Dotychczasowy okres detencji wydaje się
wystarczający do przeprowadzenia postępowania w sprawie
zobowiązania cudzoziemca do powrotu.
Istotną, niepokojącą tendencją jest wydłużanie terminów
pobytu w ośrodkach strzeżonych, a więc placówkach o
charakterze
penitencjarnych
do
maksimum
18 miesięcy. Z kolei postanowienie Sądu będzie wydawane na
okres
do
6
miesięcy
z możliwością przedłużenia o 3 miesiące. Zaostrzono zatem
kurs odnośnie stosowania środków pozbawienia wolności i
mając na uwadze, iż sytuacja ta dotyczy również dzieci, które
państwa będzie przetrzymywać w uwięzieniu przez tak długi
czas, powinno to wywołać niepokój wśród organów państwa
powołanych do ochrony praw dziecka. Ponadto do okresu 18
miesięcy nie będzie wliczany czas ubiegania się o nadanie
statusu uchodźcy. Uregulowanie takie zdecydowanie jest nie
do zaakceptowania, gdyż wówczas pobyt cudzoziemca w
CPP
Uwaga uwzględniona
SIP
Uwaga uwzględniona
placówce detencyjnej może być w praktyce niezwykle długi.
Przypomnieć należy, że detencja powinna być środkiem
wyjątkowym. Mamy bowiem do czynienia z osobami, które
nie popełniły przestępstwa na terytorium RP i nie są skazane
na karę pozbawienia wolności!
142.
8.15 ust.
22
(str. 149)
Niezasadnym jawi się przedłużenie okresu pobytu w
strzeżonym ośrodku oraz areszcie dla cudzoziemców do 18
miesięcy. Decyzje stanowiące o odmowie udzielenia
międzynarodowej ochrony przed prześladowaniem, są
zazwyczaj
wydawane
w przyśpieszonym trybie. Organ przedłuża czas wydania
decyzji merytorycznej, gdy zaistnieje konieczność dokładnego
zbadania
stanu
faktycznego,
okoliczności
sprawy,
warunkujących wydanie decyzji pozytywnej. Przy takim
założeniu, im dłużej trwa procedura o nadanie statusu
uchodźcy, tym bardziej niewłaściwym jest pobyt
wnioskodawcy w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla
cudzoziemców.
Paralelnie,
niesłuszną
zmianą
jest
umożliwienie wydania przez sąd postanowienia o
umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub o
zastosowaniu wobec niego aresztu dla cudzoziemców, przy
oznaczeniu okresu pobytu na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy.
Praktyka wskazuje, iż przeważnie sąd wydaje przedmiotowe
postanowienie wykorzystując czas maksymalny, przewidziany
przez ustawę. Tymczasem, istotnym jest, by cudzoziemiec
ubiegający się o przyznanie mu międzynarodowej ochrony
przed prześladowaniem miał możliwość dokładnego
przedstawienia powodów udzielenia mu międzynarodowej
ochrony. Przebywając w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla
cudzoziemców, wnioskodawca ma ograniczone możliwości
kompletowania materiału dowodowego, podobnie jak i
korzystania z uprawnień, przysługujących mu w ramach
procedury administracyjnej o nadanie statusu uchodźcy,
Fundacja
Instytut na
Rzecz Państwa
Prawa
Uwaga uwzględniona
przykładowo nie może dokonać wglądu do akt sprawy,
prowadzonej na swój wniosek, czy też ma utrudniony kontakt
ze swoim pełnomocnikiem.
143.
8.15. ust
22
(str. 149)
1. Niezależnie od powyższego, należy uznać, że okres 18
miesięcy jako maksymalnego pobytu cudzoziemca w areszcie
dla cudzoziemców nie znajduje uzasadnienia w świetle zakresu
czynności, jakie w tym czasie będą podejmowane w celu
doprowadzenia do wydania decyzji i zorganizowania wyjazdu
z terytorium RP.
UPP UJ
Ad. 1 Uwaga uwzględniona
Do wyjaśnienia na konferencji.
Brak jest przepisów, które
regulowały by kompleksowe
kwestę
pomocy
prawnej
zarówno dla obywateli polskich
jak również dla cudzoziemców.
2. Szczególnie niekorzystna jest sytuacja małoletnich
cudzoziemców bez opieki, którzy znajdą się w detencji (co do
których przedstawione założenia nie przewidują żadnych
wyjątków co do okresu ich przebywania w areszcie dla
cudzoziemców). Należy zwrócić także uwagę, iż
przedstawione założenia nie odnoszą się do wskazań
wdrażanej dyrektywy w zakresie zapewnienia niezbędnej
pomocy prawnej.
3. Obecny system udzielania bezpłatnej pomocy prawnej w
całości organizowany jest przez organizacje pozarządowe
(poza prawem pomocy w postępowaniu przed sądem
administracyjnym, co dotyczy bardzo ograniczonej grupy
wnioskodawców). Prawa cudzoziemców w tym zakresie nie są
zatem w żadnym stopniu zabezpieczone.
144.
8.15 ust.
22
(str. 149)
1. Dyrektywa nie określa maksymalnego czasu pobytu w
strzeżonym ośrodku, jednakże przyjęcie 18 miesięcy stanowi
przedłużenie
dotychczasowego
maksymalnego
12 miesięcznego okresu pobytu w strzeżonym ośrodku. Tak
znaczne przedłużenie tego terminu i co za tym idzie tak
znaczna ingerencja w wolność powinna zostać szczegółowo i
właściwie uzasadniona, czego brak jest w projekcie.
2. Uważamy, że wprowadzenie przepisu, że do wyżej
Helsińska
Fundacja
Ad 1 Uwaga uwzględniona
zgodne
z
orzeczeniem
wymienionego okresu (18 miesięcy pobytu w ośrodku lub
areszcie) nie wlicza się okresu pobytu cudzoziemca w
strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców w związku
ze złożonym przez niego wnioskiem o nadanie statusu
uchodźcy, jest niedopuszczalne i nie ma uzasadnienia.
145.
8.15 ust.
29
(str. 150)
Odszkodowanie i zadośćuczynienie powinny również
przysługiwać cudzoziemcowi za niewątpliwe niesłuszne
zatrzymanie, takie samo rozwiązanie przewidują przepisy
kodeksu postępowania karnego (art. 552 § 4)
Helsińska
Fundacja
W związku z powyższym uważamy, że przepisy nie stanowią
pełnej implementacji dyrektywy Parlamentu i Rady
2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych
norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w
odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających
obywateli państw trzecich.
146.
8.16
(str. 151)
Proponowane przepisy mają stanowić pełną implementację
dyrektywy Parlamentu i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia
2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych
przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów
nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. W
nowej ustawie przyjęto wyczerpujące unormowania w zakresie
zatrzymania cudzoziemca, umieszczenia go w strzeżonym
ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla
cudzoziemców. Określono przesłanki do zatrzymania
cudzoziemca, podstawy do zwolnienia cudzoziemca czy
pozycję prawną zatrzymanego cudzoziemca oraz uprawnienia i
obowiązki organów dokonujących zatrzymania i późniejsze
reguły związane z pobytem cudzoziemca w ośrodku
strzeżonym czy areszcie w celu wydalenia. I tak, zachowano
rozwiązanie przyjęte pod rządami starej ustawy, normujące, iż
cudzoziemiec będzie mógł być zatrzymany na okres nie
SIP
dłuższy niż 48 godzin przez Policję lub Straż Graniczną. W
przypadku umieszczenia cudzoziemca w wydzielonym
pomieszczeniu Straży Granicznej lub Policji przeznaczonym
dla osób zatrzymanych stosować się będzie odpowiednio
przepisy
o pobycie w areszcie dla cudzoziemców, czyli reżim surowszy
niż
ten
związany
z pobytem w ośrodku strzeżonym, co może prowadzić do
sytuacji, w których bez jasno określonego terminu, aż „do
usunięcia przeszkody” zatrzymani będą mu poddani
w długim okresie.
147.
8.16
(str. 151)
148.
8.16
(str. 151)
149.
8.16 ust. 3
(str. 151)
Za niezgodny z Europejską Konwencją o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności postrzegamy fakt
nieuwzględnienia trudnej sytuacji rodzin, zwłaszcza
wielodzietnych, umieszczanych w strzeżonych ośrodkach dla
cudzoziemców
wraz
z małoletnimi dziećmi. Przeczy to idei praw dziecka, które
powinny być zabezpieczone w krajowym prawie stanowionym.
Proponowane zmiany dotyczące pobytu cudzoziemców w
detencji nie wskazują w jednoznaczny sposób zakresu, w jakim
odnosić się one będą do osób objętych zakresem ustawy o
udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Budzi to
znaczny niepokój, jako że proponowane zmiany w szczególnie
dotkliwy sposób pogarszają sytuację cudzoziemców, którzy
otrzymają negatywną decyzję w postępowaniu o nadanie
statusu uchodźcy, przebywając w detencji, jako że ten okres
nie będzie wliczany do maksymalnego dopuszczalnego okresu
pobytu cudzoziemca w areszcie dla cudzoziemców.
Fundacja
Instytut na
Rzecz Państwa
Prawa
UPP UJ
zgodne
z
orzeczeniem
Uważamy, że cudzoziemiec na piśmie powinien dostać
potwierdzenie przekazania rzeczy do depozytu strzeżonego
ośrodka lub aresztu dla cudzoziemców.
Helsińska
Fundacja
Regulamin organizacyjnyjnoporządkowego
pobytu
cudzoziemca
w
ośrodku
150.
8.16 ust. 5
(str. 151)
151.
8.16 ust. 5
(str. 151)
detencyjnym określony w akcie
wykonawczym
reguluje
powyższe kwestie.
Projektowany
przepis
uwzględnia
obowiązek
poinformowania cudzoziemca o
Uważamy, że należy doprecyzować, w jaki sposób
cudzoziemiec przyjmowany do strzeżonego ośrodka lub
aresztu będzie pouczany o przysługujących mu prawach
i obowiązkach, o przepisach regulujących pobyt w strzeżonym
ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców – czy będzie to
następować w formie ustnej czy pisemnej.
Helsińska
Fundacja
Według przepisów dyrektywy pouczenie to obejmuje również
informację
o przysługującym prawie do kontaktowania się z
odpowiednimi
organizacjami
i
podmiotami
międzynarodowymi,
krajowymi
i
pozarządowymi, zatem cudzoziemiec powinien o tym zostać
wyraźnie poinformowany.
Helsińska
Fundacja
Projektowany
przepis
uwzględnia
obowiązek
poinformowania cudzoziemca o
152.
8.16 ust.
12
(str. 152)
Dyrektywa stanowi, że małoletnim zapewnia się
zakwaterowanie w placówkach dysponujących personelem i
wyposażeniem przystosowanym do potrzeb osób w tym wieku,
w projekcie brak jest tego rozwiązania.
Helsińska
Fundacja
Graniczną.
153.
8.16 ust
12
(str. 152)
Niestety nie zrezygnowano z możliwości umieszczania
małoletnich w ośrodkach strzeżonych, co należy jednoznacznie
uznać za pomysł chybiony, zwłaszcza w kontekście braku
możliwości
(lub
bardzo
ograniczonej)
realizacji
konstytucyjnego prawa małoletnich do edukacji i poddania ich
de facto regułom zbliżonym do więziennych. Należałoby
zdecydowanie ponownie rozważyć ten przepis i nie zamykać
małoletnich
w placówkach zamkniętych, funkcjonujących jak więzienia.
SIP
Prawo małoletnich do edukacji
jest realizowane.
154.
8.16 ust.
14
Wysyłanie korespondencji urzędowej cudzoziemca winno
Interkulturalni
PL
Powyższy postulat wydaje się
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
niemożliwy do spełnienia z
uwagi na brak środków
finansowych.
Należy
podkreślić, iż § 19 regulaminy
organizacyjnyjnoporządkowego
pobytu
cudzoziemca
w
ośrodku
detencyjnym zostało określone,
iż w szczególnych przypadkach
koszty korespondencji pokrywa
w/w jednostka.
W projekcie wprowadzono jasno określony katalog kar za
nieprzestrzeganie regulaminu pobytu w ośrodku czy przepisów
ustawy o różnym stopniu dolegliwości. Bez wątpienia ułatwi to
funkcjonowanie ośrodków, ale też zbliży je w tym zakresie do
innych miejsc pozbawienia wolności. Świadczy też o tym
nadzór sędziego penitencjarnego, mającego kontrolować
prawidłowość i legalność pobytu cudzoziemców w strzeżonych
ośrodkach
i aresztach dla cudzoziemców. Na proponowane rozwiązanie
należy patrzeć jako na idące w kierunku dominacji rozwiązań
surowszych,
penalno-penitencjarnych,
w
miejsce
wolnościowych. Niestety w dużym stopniu dotknie to
małoletnich.
SIP
Do wyjaśnienia na konferencji
Postanowienie dotyczące przymusowego postępowania
związanego ze stanem zdrowia cudzoziemca wywołanym
strajkiem głodowym są sprzeczne z postanowieniami punktu
8.15 ustęp 25 punkt 2, które określają przesłankę zwolnienia
cudzoziemca z ośrodka. Przesłanka ochrony życia i zdrowia
powinna przy tym mieć znacznie decydujące dla obowiązku
zwolnienia niezależnie od przyczyn, które ten stan wywołały.
Interkulturalni
PL
(str. 152)
odbywać się na koszt ośrodka.
155.
8.16 ust.
24
(str. 155)
156.
8.16 ust.
25-27
(str. 155)
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Strajk głodowy jest zazwyczaj też wyrazem głębszego
problemu, którego nie sposób rozwiązać z zastosowaniem
przemocy. Przemoc o tak skrajnym charakterze jak zabieg
chirurgiczny może być jeszcze usprawiedliwiona ze względu
na zagrożenie dla społeczeństwa, jakie stwarzają osoby
skazane za popełnienie przestępstwa, na pewno jednak nie
mogą być usprawiedliwione potrzebami administracyjnymi
związanymi
z potrzebą przymusowego wykonania decyzji zobowiązującej
do powrotu, której niewykonanie stanowi jedynie wykroczenie.
Warto by projektodawca zaczął sobie zdawać z tego sprawę.
157.
158.
8.16 ust.
32
(str. 156)
Ustęp należy wykreślić, jako że bez uzasadnienia i wyroku
sądowego prowadzi do ingerencji w prawo własności
cudzoziemca, co narusza konstytucyjny i demokratyczny
standard. Przepadek rzeczy można orzec wyłącznie w związku
z popełnionym przestępstwem lub wykroczeniem, a nie
wyłącznie abstrakcyjnym stanem niebezpieczeństwa.
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Powyższy zapis znajduje się
również
obowiązujących
przepisach prawa i ma na celu
zapewnienie bezpieczeństwa w
ośrodku detencyjnym.
8.16 ust
34 i 35
(str. 156)
Pozytywnie należy natomiast ocenić wprowadzenie nadzoru
sędziego penitencjarnego nad legalnością i prawidłowością
pobytu
cudzoziemców
w
strzeżonych
ośrodkach
i aresztach dla cudzoziemców oraz przyznanie mu prawa
wstępu na teren strzeżonego ośrodka lub aresztu dla
cudzoziemców w każdym czasie oraz prawo do poruszania się
po ich terenie, przeglądania dokumentów i żądania wyjaśnień
od administracji ośrodka lub aresztu. Rozwiązanie to przyczyni
się niewątpliwie do podniesienia poziomu merytorycznego
postępowań w sprawie umieszczania cudzoziemców w
ośrodkach strzeżonych lub aresztach w celu wydalenia oraz
przedłużania ich pobytu. Jednocześnie podkreślić należy, iż
detencja nie powinna stanowić podstawowego środka
zabezpieczenia postępowania w sprawie zobowiązania
CPP
cudzoziemca do powrotu, bądź postępowania w sprawie
udzielenia ochrony międzynarodowej. Zasadnym byłoby
wprowadzenie katalogu środków nie wiążących się z
pozbawieniem
wolności
(w szczególności poręczenia majątkowego, poręczenia
społecznego, dozoru policyjnego lub zakazu opuszczania
kraju). Centrum Pomocy Prawnej obecnie przygotowuje opinię
prawną dotyczącą stosowania alternatywnych do detencji
środków zabezpieczania postępowań administracyjnych
toczących się wobec cudzoziemców na podstawie ustawy o
cudzoziemcach lub ustawy o udzielaniu cudzoziemcom
ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
159.
8.17 ust.
17
(str. 163)
Regulacja w zaproponowanym brzmieniu jest niedopuszczalna
z punktu widzenia demokratycznego państwa prawa. Jednym z
ustawowych zadań policji jest między innymi zapobieganie
popełnianiu przestępstw, co oznacza, iż w brzmieniu nadanym
ustępowi przez założenia do projektu będzie możliwe użycie
danych
pobranych
od
cudzoziemców
w warunkach określonych w tym przepisie do profilowania
przestępców i będą mogły być one użyte do budowania
systemu AFIS.
Materia normatywna ustawy o cudzoziemcach nie daje
upoważnienia do tak dalekiej ingerencji w indywidualne
uprawnienia i wolności takiego cudzoziemca, jak również
w zasady związane z przetwarzaniem danych wrażliwych. Jest
też
sprzeczne
z
art.
23
ust. 1 pkt 2 i ust. 2, ustawy o ochronie danych osobowych.
Podstawowym celem, dla którego zbiera i gromadzi się
biometryczne dane osobowe jest identyfikacja osób. Cel ten
nie może ulec zmianie bez wiedzy osób zainteresowanych,
dlatego też przepis powinien zostać doprecyzowany, tak aby
sposób użycia i przetwarzania danych biometrycznych nie
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
budził powyższych wątpliwości.
1. Uważamy, że w wykazie nie mogą również być
zamieszczane dane małżonka obywatela UE.
160.
8.18
(str. 168)
161.
162.
2. Jak również należałoby doprecyzować postępowania
dotyczące stwierdzenia, że pobyt cudzoziemca na terytorium
RP będzie stanowić zagrożenie dla obronności lub
bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku
publicznego.
8.18 ust.
23
(str. 172)
W ustępie tym powinno się dopuścić możliwość wykreślania
informacji na wniosek cudzoziemca w przypadku, w którym
uchylono lub unieważniono decyzję będącą podstawą wpisu.
Mimo, iż organy administracyjne mają obowiązek
przekazywania zaktualizowanych danych do rejestru to jednak
w praktyce często tego nie czynią, wobec czego niezbędnym
jest przyznanie cudzoziemcowi inicjatywy w tym względzie.
9.2.15
(str. 190)
Konieczne jest także uwzględnienie legalnego pobytu osób
przebywających na terytorium RP, w przypadku których
potwierdzone jest złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na
pobyt w myśl obecnie obowiązujących przepisów.
Wprowadzenie stempli poświadczających terminowe złożenie
wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt do listy dokumentów
wymienionych w § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw
Helsińska
Fundacja
Interkulturalni
PL
Stowarzyszenie
Promocji
Wielokulturowości
Do małżonka obywatela UE ma
zastosowanie ustawa z dnia 27
lipca 2002 r. o zasadach i
warunkach wjazdu i pobytu
obywateli
państw
członkowskich
Unii
Europejskiej oraz członków ich
rodzin
na
terytorium
Rzeczypospolitej
Polskiej
(Dz.U. z 2002 r., Nr 141, poz.
1180 z późn. zm.).
cudzoziemiec ma możliwość
zwracać się o wykreślenie jeżeli
dane są umieszczone na skutek
błędu lub niewłaściwie.
Caritas Polska
Uwag nie uwzględniona
Stempel potwierdza jedynie
fakt
złożenia
przez
cudzoziemca wniosku nie jest
natomiast
dokumentem
potwierdzającym legalność
pobytu.
Wewnętrznych
i Administracji z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie sposobu
przeprowadzania kontroli legalności pobytu cudzoziemców na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z dnia 8 grudnia
2009 r.) także jest konieczna, a została pominięta w rozdziale 11
PZPUC - Zmiany w przepisach obowiązujących.
W punkcie tym wskazano, że z korzystania z opieki społecznej
będą wyłączeni cudzoziemcy posiadający zgodę na pobyt
tolerowany. Uważamy, że należy pozostawić odpowiednie
przepisy w obecnym kształcie.
163.
11 ust. 12
(str. 204)
Helsińska Fundacja
Uważamy, że takie rozwiązanie jest niedopuszczalne. Nie
istnieje żadne racjonalne wytłumaczenie wyłączenia tej grupy z
możliwości prowadzenia działalności.
164.
11 ust. 14
(str. 204)
165.
12 ust. 10
(str. 203)
Helsińska Fundacja
Uważamy, że należy zmienić brzmienie tego przepisu.
Należałoby zastąpić wyraz „nielegalny” na „przebywający na
terenie RP bez tytułu prawnego przewidzianego przepisami”.
Helsińska Fundacja
Obecne przepisy ustawy o
cudzoziemcach zmieniają
koncepcję instytucji zgody na
pobyt tolerowany, która nie
będzie już formą ochrony ale
forma legalizacji pobytu
cudzoziemców których
zobowiązanie do powrotu nie
może być wykonane z
przyczyn niezależnych od
organu.
Obecne przepisy ustawy o
cudzoziemcach
zmieniają
koncepcję instytucji zgody na
pobyt tolerowany, która nie
będzie już formą ochrony ale
forma legalizacji pobytu
cudzoziemców
których
zobowiązanie do powrotu nie
może być wykonane z
przyczyn niezależnych od
organu.
Przewidziana
koncepcja
abolicji została opracowana
w toku prac nad założeniami
do ustawy o cudzoziemcach.
Uważamy, że z możliwości skorzystania legalizacji pobytu nie
można wyłączyć pewnej grupy cudzoziemców. Uważamy, że
takie
sformułowanie
przepisów
byłoby
działaniem
dyskryminującym. Wnioski o nadanie statusu uchodźcy
składało bardzo dużo osób, które obecnie przebywają w Polsce
bez tytułu prawnego. Wyłączenie tej grupy jest bezcelowe
i stawia pytanie o zasadność wprowadzenia akcji
regularyzacyjnej.
Uważamy, że wprowadzenie takie przepisu jest bezpodstawne.
Zgodnie
z
przepisem
art. 7 i 77 KPA organ nie jest związany podstawa prawną
składanego wniosku.
166.
12ust. 18
(str. 205)
Helsińska Fundacja
167.
12 ust. 19
(str. 20)
Uważamy, że nie jest zasadne wprowadzenie zasady, na mocy
której, zezwolenie nie będzie zaliczało się do okresu legalnego i
nieprzerwanego pobytu cudzoziemca na terytorium RP,
uprawniającego do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego WE. Uważamy, że takie rozwiązanie nie ma
uzasadnienia i będzie prowadziło do dyskryminacji osób, które
zalegalizowały swój pobyt na podstawie akcji regularyzacyjnej.
168.
12 ust. 21
(str. 205)
Nie widzimy uzasadnienia wprowadzenia tego przepisu. W
jakim celu cudzoziemiec będzie obowiązany do podpisania
oświadczenia o zapoznaniu się z obowiązkami związanymi z
uzyskaniem tego zezwolenia? Z jakiego powodu cudzoziemiec
Helsińska Fundacja
Helsińska Fundacja
Powyższy zabieg ma na celu
uniemożliwienie
cudzoziemcom obchodzenie
przepisów
ustawy
o
cudzoziemcach. Ponadto ma
to na celu usprawnienie
procedury
udzielania
w ramach abolicji i jest
podyktowane
doświadczeniami
poprzednich dwóch abolicji.
Uważamy,
iż
jest
to
zezwolenie o charakterze
szczególnym i nie powinno
być zaliczane do okresu
pobytu
dającego
cudzoziemcom
określone
przywileje.
Uwaga
częściowo
uwzględniona
poprzez
doprecyzowanie, iż pouczenie
będzie wręczane w języku
zrozumiałym
dla
nie będzie poinformowany o swoich prawach? I w jakim języku
takie oświadczenie będzie sporządzone?
cudzoziemca.
Powyższy przepis ma za
zadanie pełne uświadomienie
cudzoziemcom, iż o ponowne
zezwolenie na pobyt czasowy
będą ubiegać się na zasadach
ogólnych.
Ponadto uważamy, że z momentem złożenia wniosku na
podstawie pkt 10, cudzoziemiec powinien otrzymać
potwierdzenie legalnego pobytu w Polsce, tak jak to miało
miejsce przy pierwszej i drugiej akcji regularyzacyjnej.
169.
12 ust. 22
(str. 205)
170.
12
(str. 206)
171.
12 ust. 10
(str. 206)
Przepis ust 2 pkt 11 w rozdziale „Zobowiązanie cudzoziemca do
powrotu” będzie stosowany do umów o przekazywaniu i
przyjmowaniu
osób
obowiązujących
w
dniu
13 stycznia 2008 r.” w przepisach końcowych nie zamieszczono
informacji co się będzie działo z decyzjami o udzieleniu zgody
na pobyt tolerowany na podstawie dotychczasowych przepisów,
i jakie przepisy będą miały zastosowanie do już wydanych
decyzji o wydaleniu.
Jednocześnie uważamy, że proponowana akcja regularyzacyjna
nie może mieć protonowego w projekcie kształtu. Nie znajduje
uzasadnienia wyłącznie z możliwości skorzystania z tej
możliwości zalegalizowania pobytu, osób, które otrzymały
decyzje
o wydaleniu w procedurze uchodźczej. Również niczym nie jest
uzasadnione wprowadzenie przepisu, który stanowi, że czas
udzielonego na podstawie akcji regularyzacyjne pobytu, nie
będzie wliczany do czasu, umożliwiającego staranie się
o udzielenie pobytu rezydenta długoterminowego WE.
Projekt założeń do projektu ustawy o cudzoziemcach zakłada
wprowadzenie
abolicji,
obejmuj1cej
cudzoziemców
przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
nieprzerwanie co najmniej od dnia 20 grudnia 2007 r., których
pobyt na tym terytorium w dniu wejścia w życie ustawy będzie
nielegalny. Za nieuzasadnione uważamy wyłączenie,
z
możliwości skorzystania z tej formy legalizacji pobytu,
Do dyskusji na konferencji
uzgodnieniowej.
Helsińska Fundacja
Helsińska Fundacja
Fundacja Instytut na Rzecz Państwa Prawa
Zaproponowana koncepcja
„abolicji” dla nielegalnie
przebywających
cudzoziemców
została
przyjęta w założeniach do
projektu ustawy.
przebywających
cudzoziemców
została
projektu ustawy.
172.
12 ust. 10
(str. 206)
cudzoziemców wobec których została wydana decyzja
orzekająca o wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
w związku z ubieganiem się o udzielenie na tym terytorium
ochrony. W naszym przekonaniu tak daleko idące różnicowanie
sytuacji osób tej grupy osób w stosunku do pozostałych
cudzoziemców przebywających nielegalnie na terytorium Polski
(w tym także osób w stosunku do których wydano decyzję o
wydaleniu
nie
w
związku
z ubieganiem się o ochronę) jest krzywdzące i stanowi przejaw
dyskryminacji tej grupy. Uwagi zawarte w pkt 3 zachowują w
stosunku do tej regulacji swoją aktualność.
Pragniemy wyrazić uznanie za uwzględnienie w projekcie
założeń w rozdziale 12 ust. 10, szczególnie istotnego
rozwiązania pozwalającego na regularyzację pobytu osób
z nieuregulowanym pobytem. Proponowany zapis mówi że:
To rozwiązanie ma potencjał przyczynić się do istotnej zmiany
sytuacji cudzoziemców przebywających w Polsce, jednak
wobec danego rozwiązania proponujemy wprowadzenie zmian
w zakresie:
1. daty przebywania cudzoziemców na terytorium RP - na
dzień 31 grudnia 2010 r. oraz
2. wydłużenie terminu składania wniosków - do 12 miesięcy.
Caritas Polska
przebywających
cudzoziemców
została
projektu ustawy.
Założenie jest aby procesem
objąć zintegrowanych
z
naszym
krajem
cudzoziemców oraz o osoby
które wjechały na terytorium
RP przed wejściem do
Schengen.
Mała abolicja jest natomiast
w założeniach uwzględniona
jest permanentna np. nie
wykonuje się przymusowo
pierwszej
decyzji
o
zobowiązaniu.
Wprowadzenie innej daty np.
wejścia w życie ustawy może
spowodować
niekontrolowany
napływ
173. 12 ust. 1012
(str. 206)
W ustępie tym przewiduje się instytucję abolicji dla
cudzoziemców, którzy dotychczas przebywali na terytorium
Polski nielegalnie. Podobnie jak wszystkie inne rozwiązania
tego typu, abolicja dla cudzoziemców jest rozwiązaniem
ułomnym niespełniającym zazwyczaj swoich założeń.
Przede wszystkim należy sobie zdawać sprawę, iż instrument w
postaci abolicji, aczkolwiek w obecnej sytuacji rzeczywiście
pożądany
i
prawdopodobnie
konieczny,
jest
w rzeczywistości narzędziem ułomnym ze względu na
jednorazowy, ograniczony czasowo charakter oraz samą jego
funkcję, jaką jest fasadowe jedynie rozwiązanie palącego
problemu społecznego.
Aby rzeczywiście poprawić sytuację migrantów o
nieuregulowanym statusie konieczne są pewne zmiany
systemowe, pozwalające na legalizację pobytu w każdym
przypadku,
w którym spełnia się przesłanki materialne do uzyskania takiego
zezwolenia.
Tym nie mniej Stowarzyszenie zdaje sobie sprawę, iż wysunięty
powyżej postulat nie znajdzie przychylności ustawodawcy.
Dlatego też projektowana abolicja powinna być bardzo szeroka.
Jej czasowe ograniczenie do osób, które przebywają w naszym
kraju co najmniej cztery lata wydaje się nie być uzasadnione
jakimiś realnymi przesłankami, tym bardziej iż nie rozwiąże
problemu tych migrantów, którzy przybyli do naszego kraju
później i nie zdołali uregulować swojego statusu prawnego, z
drugiej jednak strony nawiązali już trwałe więzi społeczne.
Tego rodzaju więzi można nawiązać już w trakcie trwania
dwóch pierwszych lat pobytu i taka granica powinna być przez
Interkulturalni PL
Stowarzyszenie Promocji Wielokulturowości
cudzoziemców, którzy będą
występować w tym trybie o
legalizację
W toku prac nad projektem
założeń została przyjęta taka
koncepcja „abolicji’ z uwagi
na oczekiwania środowisk
cudzoziemskich.
Powyższe
rozwiązanie ma na celu
jednorazową
legalizacje
pobytu
nielegalnie
przebywających
cudzoziemców
dobrze
z
integrowanych
ze
społeczeństwem polskim.
Ponadto
projektowane
przepisy przewidują szereg
szczególnych rozwiązań dla
cudzoziemców
nielegalnie
przebywających w Polsce,
którzy
znaleźli
się
w
szczególnej
sytuacji
osobistej. Dla przykładu
można podać zezwolenie na
pobyt czasowy wymagające
krótkotrwałego
pobytu,
zezwolenie na pobyt czasowy
z uwagi na więzy rodzinne.
ustawodawcę podstawiona.
Taka zmiana zapobiegłaby też ewentualnemu napływowi
cudzoziemców celem zalegalizowania pobytu w Polsce w
drodze abolicji. To ryzyko jest zresztą i tak minimalne wobec
wymogu spełnienia przesłanek materialnych do uzyskania
zezwolenia pobytowego.
Projektując szerzej zakreśloną abolicję projektodawca powinien
udzielić każdemu cudzoziemcowi przebywającemu nielegalnie
karty pobytu na okres dwóch lat za potwierdzeniem
zameldowania i z określeniem warunków integracyjnych do
spełnienia przez okres najbliższych dwunastu miesięcy.
W przypadku ich niespełnienia karta pobytu mogła by być
cofnięta, względnie termin spełnienia warunków przedłużony
maksymalnie o rok.
Warunki integracyjne nie powinny być wygórowane i
obejmować obowiązek podjęcia zatrudnienia lub wskazanie
innego rodzaju źródeł legalnego dochodu, zawarcie umowy
ubezpieczenia zdrowotnego oraz przestrzeganie prawa.
Graniczny termin na złożenie takiego wniosku również
powinien wynosić rok od chwili wejścia w życie ustawy.
Termin ten jest również podyktowany faktem, iż zazwyczaj
rozporządzenia wykonawcze są wydawane ze znacznym
opóźnieniem w stosunku do wejścia w życie samej ustawy.
Pozytywnym rozwiązaniem projektu abolicji jest wprowadzenie
domniemania nieprzerwanego pobytu, co w niewątpliwy sposób
odciąży dowodowo pracowników urzędów wojewódzkich.
174.
13
(str. 208)
Wobec faktu, iż ustawa reguluje w sposób kompleksowy
materię dotyczącą istotnego fragmentu rzeczywistości
społecznej a jej postanowienia dotyczą żywotnych interesów
olbrzymiej grupy społecznej, nadto jej postanowienia mają
wpływ na funkcjonowanie gospodarki, edukacji, szkolnictwa
Interkulturalni PL
wyższego oraz instytucji zdrowia publicznego vacatio legis
ustawy uchwalonej powinno wynosić minimum dwa miesiące.
175.
14.2-14.4
(str. 215)
Stowarzyszenie wyraża zdziwienie, iż projektodawca wskazał,
iż przepisy ustawy nie będą miały wpływu na rynek pracy,
rozwój
regionalny,
konkurencyjność
gospodarki
i przedsiębiorczość, gdyż wpływ ten będzie oczywisty i
wielowymiarowy.
Brak odniesień w tym zakresie stanowi kolejny przejaw braku
wizji polityki migracyjnej oraz wpływu zjawisk migracyjnych
na życie społeczno-gospodarcze państwa przyjmującego.
Wydaje się, iż brak wiedzy o tego rodzaju wpływie
spowodował, iż nadano projektowi kształt, który traktuje
migrację jako zagrożenie, które trzeba wszelkimi dostępnymi
instrumentami kontrolować. To niedobra wizja migracji,
stanowiąca przeszkodę do integracji, ale także rozwoju i
budowy kapitału społecznego, na który populacja migrantów
także pracuje.
Interkulturalni PL

Zestawienie uwag zgłoszonych przez organizacje pozarządowe

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zatrudnianie cudzoziemców na terytorium RP

Zameldowanie na pobyt czasowy cudzoziemców

Zameldowanie cudzoziemca na pobyt czasowy powyŜej 3 miesięcy

zatrudnienie-obywateli-panstw-trzecich

WNIOSEK O REJESTRACJĘ

Generuj PDF - Europejska Sieć Migracyjna

Załącznik Nr 1 - Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie

Generuj PDF - Dolnośląski Urząd Wojewódzki

Zameldowanie na pobyt czasowy cudzoziemca