Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

projekt
USTAWA
z dnia ……..
o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Art. 1. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.
U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.1) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. O wysokość straty, o której mowa w ust. 2, poniesionej w roku podatkowym można
obniżyć dochód w najbliższych kolejno po sobie następujących piętnastu latach
podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może
przekroczyć 50% kwoty tej straty.”;
2) w art. 16d ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o
których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie
przekracza 10000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania
przychodów w miesiącu oddania ich do używania.”;
3) w art. 16e:
a) w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Jeżeli podatnicy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składniki majątku
wymienione w art. 16a ust. 1 i art. 16b ust. 1, o wartości początkowej przekraczającej
10000 zł, i ze względu na przewidywany przez nich okres używania równy lub krótszy
niż rok nie zaliczą ich do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, a
faktyczny okres ich używania przekroczy rok, podatnicy są obowiązani, w pierwszym
miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku zaliczenia wydatków na
nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku o wartości
początkowej przekraczającej 10000 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie
zaliczenia tych składników do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych
przed upływem roku od dnia ich nabycia lub wytworzenia; w tym przypadku odsetki
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 915, 1138, 1146, 1215,
1328, 1457, 1563 i 1662, z 2015 r. poz. 73, 211, 933, 978, 1166, 1197, 1259, 1296, 1348, 1595, 1688, 1767, 1844 i
1932 oraz z 2016 r. poz. 68.
1
nalicza się do dnia zaliczenia ich do środków trwałych lub wartości niematerialnych i
prawnych.”;
4) w art. 16f ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m, gdy wartość
początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do
używania jest wyższa niż 10000 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub
niższa niż 10000 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów
amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania
tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.”;
5) w art. 16g ust. 13 otrzymuje brzmienie:
„13. Jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy,
rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkową tych środków, ustaloną
zgodnie z ust. 1 i 3-11, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o
wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia
przekracza 10000 zł. Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków
poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w
danym roku podatkowym przekracza 10000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości
użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania,
mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów
uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.”;
6) w art. 16k ust. 9 otrzymuje brzmienie:
„9. Przy określaniu limitu, o którym mowa w ust. 7, nie uwzględnia się odpisów
amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10000 zł wartości początkowej środków trwałych
oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16f ust. 3.”;
7) w art. 19:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Podatek, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 21, art. 22 i art. 24a, wynosi 19%
podstawy opodatkowania.”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1d w brzmieniu:
„1a. W przypadku podatnika, który w poprzednim roku podatkowym osiągnął roczny
obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych
nieprzekraczający równowartości w złotych 10 000 000 euro, podatek, z zastrzeżeniem art.
21, art. 22 i art. 24a, wynosi 15% podstawy opodatkowania.
1b. Dla podatnika, w roku podatkowym, w którym rozpoczął działalność gospodarczą,
podatek, z zastrzeżeniem art. 21, art. 22 i art. 24a, wynosi 15% podstawy opodatkowania.
1c. Przepis ust. 1b nie ma zastosowania do podatników rozpoczynających działalność,
którzy zostali utworzeni:
2
1) w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
2) w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo
3) przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu
uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego
przedsiębiorstwa.
1d. Przeliczenia na złote kwoty, o której mowa w ust. 1a, dokonuje się według średniego
kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy
października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.”.
Art. 2. Do podatników, których rok podatkowy rozpoczął się i nie zakończył się przed dniem
1 stycznia 2017 r., do końca tego roku podatkowego stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.
3
UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie potrzeby i celu wydania aktu
1.1. Obniżenie stawki CIT
Jednym z celów przedłożonego projektu ustawy jest obniżenie stawki podatku dochodowego od
osób prawnych z 19% do 15% dla podatników, którzy:
a) w poprzednim roku podatkowym osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów,
wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10
milionów euro (wskazany limit obrotu jest jednym z elementów definiujących małego
przedsiębiorcę na gruncie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.).
b) rozpoczęli działalność gospodarczą w danym roku podatkowym bez względu na limit obrotu,
z wyłączeniem podatników którzy zostali utworzeni:
- w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
- w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo
- przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu
uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego
przedsiębiorstwa.
Proponowana obniżka stanowi element inicjujący kompleksowe działania, zmierzające do
uproszczenia systemu danin publicznych i docelowego zwiększenia wpływów do budżetu
poprzez pozytywny wpływ na gospodarkę, likwidację szarej strefy oraz zachęcanie podatników
do płacenia podatków w Polsce.
Obniżona stawka podatku ma na celu przede wszystkim zwiększenie konkurencyjności polskich
firm poprzez pozostawienie im do dyspozycji większej ilości środków pieniężnych, które będą
mogły zostać wykorzystane na inwestycje, innowacje i wynagrodzenia pracownicze oraz
zachęcenie przedsiębiorców do tworzenia nowych firm poprzez zaoferowanie niższej stawki
podatkowej w pierwszym roku prowadzenia działalności bez względu na obrót. Ponadto wzrost
inwestycji w sektorze prywatnym powinien prowadzić do napędzenia koniunktury i końcowo
przełożyć się na zwiększenie opodatkowanych dochodów.
4
Jednocześnie, mając na uwadze problem unikania opodatkowania poprzez agresywną
optymalizację lub wykorzystanie cen transferowych, przyjmuje się, że polityka fiskalna państwa
w zakresie walki z tego typu praktykami nie powinna ograniczać się wyłącznie do regulacji o
charakterze sankcyjnym, lecz powinna zawierać także szereg rozwiązań mających na celu
zachęcenie podatników do płacenia podatków w Polsce. Niższa stawka podatku, która docelowo
powinna objąć wszystkich podatników, powinna w dłuższej perspektywie z jednej strony
przyciągnąć inwestorów zagranicznych, z drugiej natomiast – dla podatników będących polskimi
rezydentami – zmniejszyć atrakcyjność złożonych struktur międzynarodowych, mających na celu
wyprowadzenie
zysków przedsiębiorstw
za
granicę.
W
szczególności,
możliwa do
wygenerowania oszczędność podatkowa (przy uwzględnieniu kosztów organizacji i utrzymania
zagranicznej struktury) powinna zostać zrównoważona przez niższą stawkę podatku w Polsce. Z
tego względu, autorzy projektu uważają, że stopniowe obniżanie stawek podatku dochodowego
w Polsce jest konieczne i w perspektywie długookresowej będzie korzystne dla polskiej
gospodarki i stanu budżetu Państwa.
1.2. Limit w zakresie amortyzacji środka trwałego
Zgodnie z obecnymi przepisami, środek trwały zasadniczo amortyzuje się w sytuacji, w której
jego wartość nabycia wyniesie co najmniej 3,500 zł. Wspomniana kwota nie była aktualizowana
od 2000 roku. Jednocześnie w tym samym czasie skumulowana inflacja wyniosła 43%. Stąd
konieczne jest podwyższenie omawianej kwoty co najmniej o wskaźnik skumulowanej inflacji.
Proponowana zmiana kwoty 3,500 zł na 10,000 zł ma nie tylko spełnić podstawowy cel
waloryzacji ustalonego 15 lat temu limitu, ale także stanowić zachętę dla przedsiębiorców do
wymiany starych środków trwałych na nowocześniejsze, bardziej sprawne i wydajne, przy
jednoczesnym umożliwieniu natychmiastowego automatycznego ujęcia takich wydatków w
kosztach podatkowych, jeśli podatnik tak zdecyduje.
1.3. Możliwość rozliczania straty podatkowej w ciągu 15 lat podatkowych
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, podatnik może rozliczać stratę podatkową w
ciągu pięciu następujących po sobie lat podatkowych (z zachowaniem limitów kwotowych
przewidzianych w ustawie). Proponuje się wydłużenie okresu rozliczenia straty podatkowej do
15 lat podatkowych. Zmiana ma na celu umożliwienie podatnikom rozliczania straty podatkowej
w dłuższym okresie.
5
2. Przedstawienie rzeczywistego (faktycznego) stanu w dziedzinie, która ma zostać
uregulowana
Obowiązująca nominalna stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 19%. Zgodnie
z danymi opublikowanymi przez Ministerstwo Finansów, przy obecnej stawce wpływy
budżetowe z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych w 2014 r. (wykazywane w pełnych
wielkościach, tj. bez odliczenia udziałów dla jednostek samorządu terytorialnego) wyniosły
29 709 279 tys. zł. Zakładając, że udział wpływów budżetowych z pierwszych sześciu miesięcy
2015 r. we wpływach z dwunastu miesięcy 2015 r. będzie kształtował się analogicznie do
wpływów z tych samych okresów w 2014 r., przewidywane wpływy budżetowe z tytułu podatku
dochodowego od osób prawnych w 2015 r. wyniosą 34 328 411 tys. zł.
Według raportu “Taxation trends in the European Union” opublikowanego w 2015 r. przez
Komisję Europejską (Dyrekcję Generalną ds. Podatków i Unii Celnej), efektywna stawka
podatkowa (z pominięciem sektora finansowego) wynosi w Polsce 17,7%. Jest to jedna z
wyższych stawek w państwach europejskich spoza UE15, co może zniechęcać inwestorów do
wyboru Polski jako miejsca prowadzenia biznesu (niższe efektywne stawki podatku mają m.in.
Czechy, Litwa, Łotwa, Estonia, Chorwacja, Cypr i Słowenia). Jednocześnie przykłady
wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej (np. Irlandii czy Cypru) wskazują, że niższe
stawki podatku dochodowego od osób prawnych są czynnikiem stymulującym napływ kapitału
zagranicznego.
Należy podkreślić, że dotychczasowe obniżki stawki podatku dochodowego od osób prawnych w
Polsce nie spowodowały spadku wpływów podatkowych do budżetu. Wręcz przeciwnie, w
kolejnych latach wpływy te rosły. Pomijając inne czynniki zewnętrzne, zmniejszenie obciążeń
podatkowych przełożyło się zatem na wzrost wpływów budżetowych poprzez wzrost
zyskowności
przedsiębiorstw
i
inwestycji,
prowadzący
w
efekcie
do
zwiększenia
opodatkowanych dochodów.
W ustawie proponuje się również zmianę limitu, który determinuje o uznaniu środka za środek
trwały w rozumieniu przepisów podatkowych. Kwota ta nie była waloryzowana od 2000 roku,
podczas gdy w tym samym czasie skumulowana inflacja wyniosła 43%.
Obecnie stratę podatkową rozlicza się w ciągu 5 następujących po sobie lat podatkowych. Biorąc
pod uwagę, że - w zależności od branży i rozmiaru inwestycji - proces inwestycyjny trwa
zazwyczaj minimum kilka lat, podatnicy - przy zastosowaniu 5-letniego okresu na rozliczenie
6
straty podatkowej - często nie mają w ogóle możliwości rozliczenia wydatków inwestycyjnych w
kosztach podatkowych. Oznacza to, że podatnik ponosząc znaczne wydatki na inwestycje jest
penalizowany przez system podatkowy krótkim okresem na rozliczenie straty podatkowej i w
sytuacji, w której inwestycja zaczyna przynosić spodziewany zwrot, a część środków trwałych
jest już całkowicie zamortyzowanych, podatnik generuje dochody, i może być obowiązany do
opodatkowania tego dochodu bez jednoczesnej możliwości rozliczenia uprzednio wygenerowanej
straty w początkowej fazie inwestycji z uwagi na upływ 5-letniego terminu na rozliczenie tej
straty. Dlatego też proponuje się wydłużenie okresu rozliczania straty podatkowej do 15 lat,
ażeby okres ten obejmował nie tylko okres potencjalnych inwestycji, ale też okres, w którym
inwestycja zacznie przynosić spodziewany zwrot i podatnik będzie generować dochód do
opodatkowania.
3. Różnice pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
W obecnym stanie prawnym stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 19% dla
wszystkich podatników. Po zaproponowanej zmianie w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych stawka podatku wyniesie 15% dla podatników spełniających
kryteria wskazane w dodawanych ust. 1a-1d w art. 19.
Obecnie środek trwały zasadniczo amortyzuje się w sytuacji, w której jego wartość nabycia
wyniesie co najmniej 3,500 zł. Proponuje się zmianę tego limitu z 3,500 zł na 10,000 zł.
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów stratę podatkową rozlicza się w ciągu 5
następujących po sobie lat podatkowych. Po zaproponowanej zmianie stratę podatkową będzie
można rozliczać w ciągu 15 następujących po sobie lat podatkowych.
4. Przewidywane skutki wejścia aktu w życie
Przewiduje się, że proponowane zmiany będą miały pozytywne skutki gospodarcze. Przede
wszystkim obniżona stawka podatku CIT zwiększy konkurencyjność polskich małych firm
poprzez
zwiększenie
dostępności
środków
pieniężnych
do
wykorzystania
w
celach
inwestycyjnych, w tym na tworzenie nowych miejsc pracy. Tym samym w długim okresie
proponowana zmiana może mieć także pozytywny skutek społeczny.
7
Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że przedłożona ustawa jest w zamierzeniu jednym
z elementów kompleksowej strategii podatkowej zmierzającej z jednej strony do ograniczenia
unikania opodatkowania, natomiast z drugiej do stworzenia jasnego, możliwie prostego i
przyjaznego systemu podatkowego, który będzie stanowił istotny bodziec do prowadzenia
biznesu i inwestowania w Polsce.
Z ostrożności należy przyjąć, że w krótkim okresie wpływy budżetowe mogą zmaleć o kwotę
wynikającą z różnicy pomiędzy obecną a obniżoną stawką podatku, która będzie stosowana przez
grupę podatników spełniających wskazane w nowelizacji kryteria.
Zakłada się, że stawka podatku CIT i PIT w Polsce powinna docelowo wynosić 15% dla
wszystkich podatników, w tym w pierwszej kolejności kolejne obniżenie stawki podatkowej
powinno dotyczyć przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, z której dochody
opodatkowane są podatkiem PIT. Ze względu na to, że zmiana stawki podatkowej będzie wiązać
się z uszczupleniem dochodów budżetowych, proponuje się stopniowe wprowadzanie tych zmian
z jednoczesnym zapewnieniem zrównoważenia budżetu Państwa i określeniem pokrycia
zmniejszonych wpływów budżetowych.
Zakładając wprowadzenie 15% stawki CIT dla wszystkich podatników - przy zachowaniu
w kolejnym roku podstawy wpływów budżetowych z tytułu podatku CIT (tj. podstawy
opodatkowania u podatników CIT) na poziomie z 2015 r. - utrata wpływów z CIT do budżetu,
kalkulowana w sposób uproszczony jako różnica między nominalną stawką CIT wynoszącą
obecnie 19%, a proponowaną stawką 15% obliczona proporcjonalnie do spodziewanych
wpływów budżetowych w 2015 r. wyniosłaby 7,227 mld zł.
Propozycja w zakresie obniżenia podatku CIT dla wskazanej w proponowanej ustawie grupy
podatników jest pierwszym krokiem pozwalającym na stopniową realizację kompleksowego celu
wskazanego powyżej. Trudno na chwilę obecną przewidzieć, jak duża grupa uprawnionych
podatników skorzysta z obniżonej stawki CIT, a tym samym o ile – w krótkiej perspektywie –
zmniejszą się wpływy do budżetu z tego tytułu. W długiej perspektywie wprowadzona obniżka
powinna wpłynąć pozytywnie na koniunkturę, wzrost inwestycji w sektorze prywatnym, a w
konsekwencji wzrost dochodów podlegających opodatkowaniu. Tym samym długofalowo
obniżenie stawki podatku nie powinno mieć negatywnego wpływu na wysokość wpływów
budżetowych z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Jednak, zdaniem autorów
ustawy, w związku z tym, że - w zakresie podatku CIT - zmniejszenie stawki podatkowej do 15%
8
dla wszystkich podatników będzie wiązać się ze spadkiem wpływów budżetowych w wysokości
ok 7,2 mld zł, stawkę podatkową należy obniżać stopniowo, poprzez umożliwienie stosowania tej
obniżonej stawki przez kolejne grupy podatników CIT. Równolegle, takie same zasady, należy
stopniowo wprowadzać w zakresie podatku PIT, co powinno być przedmiotem osobnej ustawy.
W długiej perspektywie również zwiększenie kwoty, od której należy amortyzować środek trwały
oraz wydłużenie okresu na rozliczanie straty podatkowej, będzie stymulować rozwój
gospodarczy poprzez:
(i) znaczne przyspieszenie amortyzacji i brak amortyzacji środków trwałych o wartości poniżej
10,000 zł, co uwolni część kapitału przedsiębiorców z możliwością jego przeznaczenia na
dalsze inwestycje, a także znacząco uprości rozliczenia podatkowe;
(ii) stymulację podatników do wymiany sprzętu na nowszy, bardziej sprawny i wydajny dzięki
możliwości szybkiej amortyzacji wydatków na nabycie tego sprzętu, co przełoży się na
zwiększenie konkurencyjności i wydajności polskich firm;
(iii) zwiększenie świadomości wśród podatników, że wydatki na inwestycje docelowo będą
stanowić koszt podatkowy poprzez wydłużony czas na rozliczenie straty podatkowej, co
realnie wpłynie na efektywne zmniejszenie kosztów podejmowanych inwestycji i umożliwi
szybszą ponowną reinwestycję kapitału.
Mając na uwadze powyższe, proponowane zmiany będą miały pozytywny skutek dla rozwoju
gospodarki i przedsiębiorczości, a przy tym w ujęciu długookresowym nie odbiją się negatywnie
na wpływach budżetowych.
Projektowana ustawa nie wywoła innych znaczących zmian prawnych. Nie wymaga również
wydania nowych aktów wykonawczych.
Proponuje się, aby przedłożona ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.
5. Przedkładany projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej
9