aspektów środowiskowo-spolecznych

SPOŁECZNE ASPEKTY GOSPODAROWANIA
ODPADAMI PRZEMYSŁOWYMI
21 PAŹDZIERNIKA 2010 R.
Magdalena Głogowska
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09
Polityka Ekologiczna Paostwa w Latach 2009-2012 z
perspektywą do roku 2016.
 Znaczenie
aktywności społeczeostwa w funkcjonowaniu demokracji
 W dziedzinie ochrony środowiska; świadome społeczności są realizatorami
lokalnych akcji proekologicznych oraz swoistymi kontrolerami działao
przedsiębiorstw i organów władzy
 Jednym z podstawowych warunków powodzenia tych działao oraz harmonijnej
współpracy pomiędzy społeczeostwem, przedsiębiorstwami oraz administracją
rządową i samorządową , jest zapewnienie powszechnego dostępu do rzetelnych
informacji na temat stanu środowiska i podejmowanych działaniach ochronnych
 Obowiązujące przepisy prawne nakładają obowiązek na udziału społecznego w
postępowaniu w sprawie ochrony środowiska, w opiniowaniu projektów aktów
prawnych oraz w konsultacjach społecznych planowanych inwestycji
Polityka Ekologiczna Paostwa w Latach 2009-2012 z
perspektywą do roku 2016.
Cel średniookresowy do 2016 r.: podnoszenie świadomości ekologicznej
społeczeostwa, co przyczyni się do wsparcia:
- proekologicznych zachowao konsumenckich,
- przyjaznych dla środowiska nawyków i wzrostu poczucia odpowiedzialności za
stan środowiska,
- aktywności lokalnych służących ochronie środowiska,
- udziału w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska.
Najważniejsze zadania:
-doskonalenie metod udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie przez
wszystkie instytucje publiczne,
-zapewnienie udziału pozarządowych organizacji ekologicznych we wszystkich
gremiach podejmujących decyzje dotyczące ochrony środowiska,
-szkolenia dla pracowników instytucji publicznych oraz przedsiębiorców w zakresie
przepisów o dostępie społeczeostwa do informacji o środowisku,
- ściślejsza współpraca z dziennikarzami w zakresie edukacji ekologicznej
wszystkich grup społecznych
Odpady przemysłowe – w czym problem?
Analizując społeczne aspekty gospodarki odpadami chemii nieorganicznej należy
zwrócid uwagę na dwa rodzaje uciążliwości:
związane z powstawaniem odpadów,
związane z gospodarką odpadami.
Lokalizacja zakładów unieszkodliwiania, przetwarzania oraz składowisk odpadów:
1) NIMBY – z ang. not in my backyard. (wszędzie byle nie w mojej gminie, w moim
województwie, w moim kraju). Taka postawa społeczna to wykazanie akceptacji
inwestycji, o ile jest ona realizowana daleko i tak naprawdę nas nie dotyczy.
2) BANANA Syndrom - z ang. build absolutely nothing, anywhere near anything (
niechęd do jakichkolwiek inwestycji),
3) LULU Syndrom – z ang. loccaly unacceptable land use, (niechciane przez
społecznośd zagospodarowanie terenu. )
Konflikty społeczne na tle ekologicznym
Podstawowe przyczyny konfliktów społecznych wokół planowanych inwestycji :
· poczucie zagrożenia,
· chęd zachowania status quo w bezpośrednim otoczeniu
miejsca zamieszkania,
. negatywne doświadczenia z istniejącymi na danym terenie zakładami i
wynikająca stąd nieufnośd do potencjalnych inwestorów,
· konflikt interesów w tym: obawa o utratę wartości nieruchomości,
ograniczenia w dysponowaniu terenem,
· chęd uzyskania dodatkowych korzyści od potencjalnego inwestora,
· próba wykorzystania problemu inwestycji do innych celów np. walki
politycznej w organach samorządu terytorialnego,
· arogancka postawa władz samorządowych – pomijanie konsultacji
społecznych/ ignorowanie wyników.
Zdrowie, jakość życia i ekonomia
Zgodnie z tzw. paradygmatem Marca Lalonde'a, opublikowanym w 1974
roku, zdrowie człowieka uzależnione jest od czterech podstawowych czynników,
takich jak tryb życia (50%), geny (20%), opieka medyczna (10%) oraz środowisko
życia, którego udział został oszacowany na 20%
Chod obawy o skutki zdrowotne zamieszkiwania w sąsiedztwie składowisk bądź
zakładów przetwarzania odpadów są dominujące, niebagatelną rolę mają również
obawy przed codziennymi skutkami uciążliwego sąsiedztwa takie jak zagęszczenie
ruchu kołowego czy nieprzyjemne zapachy.
Czynniki te znacząco obniżają wartośd rynkową oraz atrakcyjnośd lokalizacji
domów czy mieszkao.
Czego oczekują mieszkaocy?
(badanie ankietowe z 2003 r, 1000 osób, Ipsos, Fundacja Komunikacji
Społecznej)
70% ankietowanych jest
zdania, ze większe firmy
powinny publikowad
roczne sprawozdania na
temat swojej działalności
na rzecz społeczeostwa i
środowiska, w taki sam
sposób, jak publikują
sprawozdania
finansowe, a 40%
respondentów uważa, że
tego typu publikacje
powinny byd wymagane
przez prawo.
Głównymi źródłami informacji o postępowaniu firm w
kwestiach społecznych, etycznych lub
ekologicznych są rozmowy z innymi ludźmi oraz informacje z
mediów.
Zakład w otoczeniu – wróg czy partner?
Społeczną odpowiedzialność biznesu określa się jako koncepcję, dzięki której
przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają
interesy społeczne i ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami
interesariuszy. Bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełnienia wszystkich
wymogów formalnych i prawnych, ale oprócz tego zwiększone inwestycje w
zasoby ludzkie, w ochronę środowiska i relacje z otoczeniem firmy, czyli
dobrowolne zaangażowanie. Społeczna odpowiedzialnośd jest procesem, w
ramach którego przedsiębiorstwa zarządzają swoimi relacjami z różnorodnymi
interesariuszami , którzy mogą mied faktyczny wpływ na sukces w działalności
gospodarczej, należy je zatem traktowad jako inwestycję a nie koszt.
Program "Odpowiedzialnośd i Troska"
("Responsible Care®")
Program ten powstał w 1984 w Kanadzie i szybko rozprzestrzenił się w innych
krajach na całym świecie. Sukces, jaki osiągnął zawdzięcza jasno sformułowanym
celom, które sprowadzają się do realizacji działao dotyczących poprawy własnej
działalności w zakresie w ochrony środowiska, bezpieczeostwa procesowego oraz
ochrony zdrowia pracowników. W Polsce Program "Odpowiedzialnośd i Troska"
zaczął działad z inicjatywy Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego w 1992 roku, a od
1999 roku Sekretariat Programu "Odpowiedzialnośd i Troska"prowadzony jest przez
firmę Chemeko Sp. z o.o. z Włocławka na zlecenie PIPC. W ramach działalności
Sekretariatu została stworzona strona internetowa poświęcona Programowi
"Odpowiedzialnośd i Troska" http://www.rc.com.pl
„Odpowiedzialnośd i Troska” w Polsce
W chwili obecnej realizuje go 38 firm chemicznych, które zobowiązane są do:
* Przyjęcia świadomej odpowiedzialności za bezpieczeostwo ludzi i stan
środowiska w sposób całkowicie dobrowolny, nie wymuszony przez normy i
przepisy prawne,
* Uznania w pierwszej kolejności: aktywności osobowej ludzi, przemyślanych
zmian organizacyjnych i umiejętnego zarządzania, za czynniki zasadnicze w
osiągnięciu dostrzegalnej zmiany w podejściu do spraw bezpieczeostwa i ochrony
środowiska,
* Uznania za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniową
modernizacje zakładu prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji
odpadów, ścieków, emisji zanieczyszczeo do powietrza,
* Wzajemnego powiązania zakładów i społeczności lokalnej w kierunku
wypracowania systemu współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeostwo i
właściwy stan środowiska,
* Propagowania zasad Programu "Odpowiedzialnośd i Troska".
Wyzwania społeczne dla rozwoju przemysłu chemii nieorganicznej
1) Akceptacja uciążliwości przemysłu,
2) Społeczne i ekonomiczne skutki zamknięcia niektórych zakładów chemicznych,
3) Ograniczenie popytu na dobra wytwarzane z zastosowaniem produktów przemysłu
chemii nieorganicznej,
4) Relacje ekonomiczne wynikające z rozwiązao przyjaznych dla środowiska,
5) Zwiększenie zasobu wiedzy pracowników zakładów chemicznych i okolicznych
mieszkaoców na temat funkcjonowania zakładów w środowisku.
???
Dziękuję za Paostwa uwagę