Mikroekonomia - michau.nazwa.pl

Mikroekonomia
Joanna Tyrowicz
[email protected]
http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
1
O czym dzisiaj?
• Asymetryczna informacja
–
–
–
–
Przed przystąpieniem do transakcji
Po jej zawarciu, lecz przed zamknięciem
Mogą istnieć oba lub tylko jedno ...
... tak czy inaczej, pojawia się problem
• W teorii gier nie wiedzieliśmy, co wybierze gracz, lecz
wiedzieliśmy, jakie są jego opcje i do tego próbowaliśmy się
dostosować (i vice versa)
• Tu szukamy warunków dla gry, żeby gracz zrobił to, na czym
nam zależy ☺
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
2
Asymetryczna informacja
• Ja wiem coś, czego wy nie wiecie i zastanawiamy się nad
zawarciem transakcji...
–
–
–
–
–
Przykład: rynek na „cytrynki” w modelu Ackerlofa
Przykład: zagadnienie jakości w monopolu (monopol tylko umownie!)
Przykład: negatywna selekcja (adverse selection) w ubezpieczeniach
Przykład: pokusa nadużycia (moral hazard) w ubezpieczeniach
Przykład: sygnalizowanie (signalling) na rynku pracy lub w
negocjacjach
– Przykład: bodżce (incentives) w kontraktach pomiędzy stronami
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
3
Model „pryncypał-agent”
• Historycznie, od zatrudniania (stąd nazwa)
• Przykłady takich relacji:
–
–
–
–
właściciel – zarządzający (także w spółkach giełdowych!)
ubezpieczyciel – ubezpieczony
producent – dystrybutorzy
bank - pożyczkobiorca
• Dwa rodzaje problemów z informacją
– Ukryte działania (inaczej: ryzyko nadużycia, ang. moral hazard)
– Ukryte informacje
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
4
Ryzyko nadużycia (moral hazard)
• Właściciel chce wynająć menadżera
– Wyniki finansowe zależą w części od wysiłku menadżera
– Gdyby dało się je łatwo (czyli tanio!) obserwować, wystarczyłoby
zapisać je w kontrakcie, a następnie nadzorować (=> hold up problem,
ale to później)
– Właściciel musi wymyślić taki kontrakt, by zmotywować menadżera do
pracy.
– Model
• π – zyski
• e – działania menadżera (e⊂E), nieobserwowane
• E jest znane (np. miara, jak ciężko menadżer pracuje, może mieć wiele
wymiarów)
• π zależą od e, ale nie tylko (bo inaczej byłoby to zbyt oczywiste i
nierealistyczne),
– konkretnie to π ⊂ [πD; πU] oraz
– f(π|e)>0 (warunkowa funkcja gęstości, czyli relacja stochastyczna)
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
5
Ryzyko nadużycia (moral hazard)
• Dla uproszczenia rozważmy tylko dwa poziomy wysiłku:
– Wysoki i niski (eH i eL). Im wyższy wysiłek, tym wyższy możliwy zysk
dla właściciela, ale menadżer „nie lubi” wysiłku (konflikt interesów)
– Zyski przy wysokim wysiłku są zawsze wyższe niż przy niskim wysiłku,
więc po wyniku można określić, co menadżer zrobił (i adekwatnie go
wynagrodzić).
– Użyteczność menadżera dana jest przez u(w,e), gdzie w to płaca, e to
wysiłek (użyteczność rośnie wraz ze wzrostem wynagrodzenia, ale w
malejącym tempie)
– Mamy konkurencyjny rynek na menadżerów, więc trzeba im zapłacić
ich stawkę (de facto ich oczekiwaną użyteczność)
– Właściciel dostaje całe zyski pomniejszone o wynagrodzenie
wypłacone menadżerowi (właściciel maksymalizuje oczekiwany zysk).
• Co jest optymalne? Jakie wynagrodzenie?
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
6
Ryzyko nadużycia (moral hazard)
• Tego typu problem rozwiązujemy w dwóch etapach
– Jaka płaca odpowiadałaby każdemu wyspecyfikowanemu poziomowi
wysiłku?
<określamy w(π) dla każdego e, żeby wiedzieć, jak je powiązać>
– Jaki poziom wysiłku jest optymalny?
<szukamy optymalnego dla właściciela e>
• Jeśli są „rozdzielalne” poziomy wysiłku, optymalne jest stałe
wynagrodzenie
• Jeśli nie jesteśmy w stanie obserwować poziomu wysiłku ex
post:
– Jeśli zależy nam na eL, takie samo stałe wynagrodzenie
– Jeśli zależy nam na eH, wynagrodzenie to stałe wynagrodzenie z
sytuacji, gdy wysiłek jest obserwowalny plus część związana z
zyskiem
• W przypadku nieobserwowalności, strata dobrobytowa
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
7
Ukryta informacja
• Wyobraźmy sobie sytuację, w której:
– Wysiłek w pełni obserwujemy
– Ale nie wiemy, jaka to jest dla menadżera użyteczność (lubi, czy nie
lubi tej pracy, czyli ile powinniśmy mu płacić za ten wysiłek?)
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
8
Do zobaczenia na egzaminie!
• E-mail: [email protected]
• http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz
19.12.2009r.
Mikroekonomia WNE UW
9