program wychowawczy gimnazjum nr 2 im. zjednoczonej europy w

Transkrypt

program wychowawczy gimnazjum nr 2 im. zjednoczonej europy w
PROGRAM WYCHOWAWCZY
GIMNAZJUM NR 2
IM. ZJEDNOCZONEJ EUROPY
W CIECHANOWIE
NA LATA 2012 - 2015
1
Spis treści:
1. Wstęp
2. Podstawa prawna programu wychowawczego
3. Model absolwenta Gimnazjum Nr 2 im. Zjednoczonej Europy
4. Formy realizacji wizji
5. Główne cele i zadania programu
6. Uwagi o realizacji programu
7. Doskonalenie umiejętności wychowawczych
8. Ewaluacja
2
1. WSTĘP
Rodzice posiadają pierwotne i największe prawa wychowawcze w stosunku do swoich dzieci. Szkoła wspiera rodzinę w dziedzinie
wychowania.
Nauczyciele wspomagają rozwój osobowy ucznia we wszystkich wymiarach: intelektualnym, psychicznym, społecznym,
zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym.
Uczniowie mają możliwości dociekania do prawdy, szkoła ułatwi im osiągnięcie świadomości życiowej użyteczności poszczególnych
zajęć.
W szkole kładzie się nacisk na budzenie wrażliwości moralnej, na wspomaganie uczniów w ich dążeniu do samodzielności osądów,
rozwijanie wrażliwości na dobro.
Szkoła dąży do kształtowania w uczniach szacunku dla dobra wspólnego, rodziny, społeczności lokalnej, państwowej, a także do
rozwijania patriotyzmu jako wartości o podstawowym znaczeniu.
Młodzież otrzymuje w szkole pomoc w rozpoznawaniu wartości moralnych, w dokonywaniu wyborów i hierarchizacji tych wartości.
Szkoła pomaga w poszukiwaniu odpowiedzi o sens życia, o przyszłość, wskazując na rzetelną pracę i uczciwość jako wartości
prowadzące do realizacji przyjętych celów.
Nauczyciele i pracownicy szkoły oraz uczniowie tworzą w sobie postawę dialogu, a w szkole powstaje klimat dialogu.
Kryteria i sposób oceniania zachowania uczniów zawarty jest w Statucie Szkoły.
3
Niniejszy program ujęty jest w formie rejestru różnych działań wychowawczych, które wynikają z treści nauczania i są związane
z problemami środowisk, z których wywodzą się uczniowie naszego gimnazjum. Szczegółowe cele pracy wychowawczej tego
programu zostały ujęte w hasła.
Z treścią Szkolnego Programu Wychowawczego zapoznają rodziców wychowawcy poszczególnych klas.
W każdym roku szkolnym wybrany będzie temat przewodni i zostanie stworzony plan pracy na dany rok szkolny.
Programy roczne stanowić będą załączniki do niniejszego dokumentu.
4
2. Program opracowano w oparciu o:
1. Konstytucję RP z dn. 17.10.1997
2. Ustawę o systemie oświaty z dn. 7.09.1991
3. Kartę Nauczyciela ze zmianami z dn. 26.01.1982
4. Konwencję o prawach dziecka
5. Statut Gimnazjum nr 2 w Ciechanowie
6. Obserwacje, sondaż, konsultacje z rodzicami.
5
3. Model absolwenta Gimnazjum Nr 2 im. Zjednoczonej Europy wynikający z podstawy programowej oraz realizacji zadań
dydaktyczno-wychowawczych szkoły.
Uczeń kończący gimnazjum,
















zna kulturę, obyczaje i historię własnej miejscowości, regionu i kraju,
ma wiadomości o otaczającym świecie i zjawiskach w nim zachodzących,
posiada wiedzę o zagrożeniach wynikających ze współczesnej cywilizacji,
umiejętnie korzysta ze środków przekazu, broni się przed destrukcyjnymi oddziaływaniami,
potrafi korzystać z różnych źródeł informacji,
umie stosować poznane wiadomości w życiu,
dzieli się swoją wiedzą i potrafi współpracować w zespole,
posiada umiejętności komunikowania i zachowania w różnych sytuacjach,
umiejętnie rozwiązuje konflikty,
aktywnie uczestniczy w życiu społeczno-kulturalnym,
samodzielnie ocenia zachowania swoje oraz cudze, a także przewiduje ich konsekwencje,
ma poczucie własnej wartości,
jest kulturalny, wrażliwy i tolerancyjny,
jest uczciwy w stosunku do siebie i innych,
umiejętnie pracuje nad własnym rozwojem,
wyraża własne zdanie i słucha zdania innych.
6
4. Formy realizacji wizji
 poprzez udział w dobrze zorganizowanych i ciekawie prowadzonych zajęciach lekcyjnych oraz zajęciach kół przedmiotowych
i zainteresowań, uczeń będzie rozwijać wszelkie zainteresowania: przedmiotowe, badawcze, sportowe, turystyczne,
informatyczne, językowe, dziennikarskie, teatralno-recytatorskie, muzyczno-wokalne, taneczne, plastyczne, ekologiczne,
 poprzez pracę w Samorządzie Uczniowskim i udział w nowocześnie prowadzonych zajęciach WOS-u, będzie rozwijać
działalność społeczną, samorządową, zainteresowania administracyjno-prawne a także będzie miał możliwość
współdecydowania o pracy szkoły,
 poprzez uczestnictwo w wycieczkach krajoznawczo-turystycznych, dobrze pozna swój region, jego historię, tradycje, kulturę
i język; pozna najciekawsze miejsca swojego kraju, nauczy się wędrować, obcować z przyrodą, zdobędzie odznaki turystyczne,
 poprzez organizację i udział w imprezach, uroczystościach szkolnych, konkursach i zawodach nauczy się wytrwałości,
dokładności, obowiązkowości, odpowiedzialności, inicjatywy, uwierzy w siebie i pozna swoją wartość,
 uczestnicząc w warsztatach nt.: przeciwdziałania przemocy, integracyjnych, antystresowych, komunikowania, autokreacji,
asertywności oraz wyboru zawodu i drogi życiowej, pozna sposoby radzenia sobie z trudnościami,
 dzięki ciekawym metodom pracy nauczycieli z młodzieżą, takimi jak:
- gry, zabawy, konkursy, quizy,
7
- scenki rodzajowe,
- tworzenie własnych scenariuszy,
- prezentacje,
- dyskusje, „burze mózgów”,
- twórczość artystyczna i techniczna,
- projekty,
- warsztaty i treningi,
- symulacje sytuacji problemowych,
- wycieczki tematyczne, krajoznawczo-turystyczne i zielone szkoły,
a także stosowaniu zróżnicowanych form pracy takich jak:
- praca z całą klasą,
- praca w grupach problemowych,
- praca w zespołach międzyklasowych,
- praca indywidualna.
8
5. Główne cele i zadania programu
Lp.
Cele
Zadania i sposoby realizacji
Ewaluacja
1.
Uczestnictwo
uczniów i rodziców w procesie
wychowawczym szkoły.
Zapoznanie uczniów i rodziców z dokumentacją
regulującą życie szkoły. Omówienie z rodzicami na
spotkaniach ogólnych oraz z uczniami na godzinach
wychowawczych obowiązujących dokumentów.
Analiza dokumentów, obserwacja.
2.
Współpraca z rodzicami.
Ustalenie wspólnej z rodzicami strategii i jednolitego
frontu w działaniach mających na celu uzyskanie jak
najlepszych wyników w pracy opiekuńczowychowawczej.
Zebrania informacyjne i pedagogizacja rodziców.
Przeprowadzanie ankiet i wywiadów z rodzicami na
temat życia szkolnego i problemów pedagogicznopsychologicznych ich dzieci.
Wybory przedstawicieli do Rady Rodziców,
konsultacje.
Spotkania z rodzicami w ramach dni otwartych
szkoły (pierwszy poniedziałek miesiąca).
Udział rodziców w planowaniu i realizacji zadań
statutowych :
– zbieranie opinii o pracy szkoły,
- wypełnianie ankiet diagnozujących,
- organizacja imprez okolicznościowych (choinka
szkolna, bal pożegnalny klas III),
- angażowanie rodziców w sprawy klasy.
Prowadzenie prelekcji, wykładów dla rodziców.
Podejmowanie współpracy z rodzicami w działaniach
Utrzymywanie dobrego kontaktu nauczycieli
z rodzicami. Widoczna pomoc ze strony
rodziców w organizowaniu życia klasy
i szkoły.
Nawiązanie współpracy z rodzicami przez
nauczycieli wychowawców klas I.
Organizowanie indywidualnych spotkań z
rodzicami w pierwszy poniedziałek miesiąca
z wyłączeniem miesięcy, w których odbywają
się wywiadówki (wrzesień, listopad, styczeń,
kwiecień).
Systematyczne przekazywanie informacji
o dziecku (zachowaniu, osiągnięciach,
stosunkach w grupie rówieśników) i zespole
klasowym.
Przekazywanie informacji rodzicom
9
profilaktycznych.
Komunikowanie o osiągnięciach i problemach
uczniów (wyniki w nauce, zachowanie, egzaminy).
Aktywizowanie rodziców w doposażanie szkoły.
Wspieranie rodziców w rozwiązywaniu ich
problemów z dziećmi.
o nieobecności dziecka w szkole (informacja
telefoniczna do 30 godzin nieobecności,
pisemna informacja powyżej 30 godzin
nieobecności w szkole).
Nawiązanie współpracy rodziców
z pedagogiem szkolnym.
Podejmowanie działań związanych
z udzielaniem porad wychowawczych dla
rodziców.
Rozumienie przez rodziców potrzeb dzieci
i ich problemów. Satysfakcja z każdego
sukcesu dziecka.
3.
Określenie potrzeb ucznia
i form pomocy.
4.
Poprawa frekwencji
uczniów.
Rozpoznanie środowiska rodzinnego uczniów i ich
potrzeb.
Współpraca z pedagogiem i psychologiem szkolnym.
Indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami.
Wpajanie zasad odpowiedzialnego traktowania
obowiązków szkolnych.
Rozmowy indywidualne w celu budowania
pozytywnej motywacji do uczęszczania na zajęcia.
Diagnoza przyczyn nieobecności.
Stała współpraca z rodzicami.
Organizowanie indywidualnych spotkań ucznia,
rodzica, wychowawcy, pedagoga.
Współpraca z władzami lokalnymi
odpowiedzialnymi za egzekwowanie obowiązku
szkolnego.
Dokumentacja podjętych działań
i proponowanych rozwiązań.
Systematyczny udział w zajęciach lekcyjnych
i pozalekcyjnych. Dostrzeżenie korzyści
płynących z regularnego uczęszczania na
zajęcia. Poznanie konsekwencji i
podejmowanych przez szkołę środków w
razie nieusprawiedliwionych nieobecności.
10
Zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa na
terenie szkoły i poza nią.
Spotkania młodzieży z pracownikami ruchu
drogowego.
Spotkania z pielęgniarką szkolną mające na celu
zapoznanie uczniów z zasadami pierwszej pomocy.
Zapoznanie uczniów z zasadami poruszania się na
drogach (zdobywanie przez uczniów karty
motorowerowej).
Uczestnictwo młodzieży w konkursach plastycznych
o tematyce bezpieczeństwa.
Rozwijanie samorządności poprzez wybory do
samorządu szkolnego i klasowego, wybory opiekuna
samorządu, organizowanie imprez i uroczystości
szkolnych umożliwiających twórczą aktywność na
terenie klasy i szkoły.
Realizacja założeń przyjętych w WSO.
Ocena pracy dyżurnych.
Znajomość zasad bhp, bezpiecznego
wypoczynku, przestrzeganie zasad
bezpieczeństwa w szkole i poza nią.
Uświadomienie sobie swoich
mocnych i słabych stron,
umiejętność współistnienia
w grupie.
Integracja zespołu klasowego - zajęcia integracyjnoasymilacyjne.
Organizacja i udział w uroczystościach szkolnych
i klasowych.
Praca w organizacjach szkolnych.
Integracja zespołu klasowego.
Zaangażowanie w życie klasy i szkoły.
Wzajemna pomoc i zrozumienie.
Przygotowanie uczniów do
samodzielnego życia.
Umiejętność bycia asertywnym, obrony swoich praw
przy zachowaniu zasad kultury osobistej.
Warsztaty, ćwiczenia dotyczące technik aktywnego
słuchania i koncentracji.
Treningi wskazujące sposoby radzenia sobie ze
stresem. Redagowanie gazetek klasowych,
Umiejętność aktywnego słuchania, bycia
asertywnym.
Umiejętność radzenia sobie ze stresem.
Znajomość i stosowanie zasad poprawnej
komunikacji.
5.
Popularyzacja zagadnień
związanych z
bezpieczeństwem dzieci.
6.
Uczenie samorządności,
poczucia odpowiedzialności za
zespół oraz poszanowania
mienia swojego, kolegów
i szkoły.
7.
8.
Aktywne działania w organizacjach na terenie
klasy i szkoły.
Pozytywna opinia o zachowaniu ucznia
(samoocena, ocena klasy i zespołu
nauczycieli).
Systematyczne zmniejszanie liczby uwag
negatywnych.
11
9.
10.
szkolnych.
Stosowanie technik sprzyjających budowaniu
atmosfery zaufania.
Kształtowanie umiejętności
Respektowanie praw innych.
rozwiązywania konfliktów oraz Wyrażanie opinii i formułowanie sądów w sposób
radzenia sobie w trudnych
taktowny.
sytuacjach.
Zajęcia doskonalące techniki dyskutowania,
wyrażania sadów i opinii.
Pogadanki nt. zasad zachowania.
Poznawanie reguł zachowania Tworzenie zbioru norm kulturalnego postępowania
w różnych sytuacjach i
oraz wzorców zachowań w szkole i miejscach
miejscach.
publicznych.
Kształtowanie umiejętności doboru stroju
i zachowania adekwatnego do okoliczności.
Propagowanie właściwych postaw i zachowań.
Ocena zachowania własnego i innych.
11.
Nabywanie postaw
i zachowań kulturalnych
poprzez kontakt
ze sztuką.
12.
Przygotowanie
i przeprowadzanie działań
wspomagających rozwój
uzdolnień i talentów.
Organizowanie spotkań ze sztuką,
wyjazdy do kina, teatru, muzeum,
udział uczniów w konkursach plastycznych
i muzycznych oraz o charakterze profilaktycznym,
konkursy recytatorskie,
 koncerty muzyczne.
Rozwijanie zainteresowań poprzez wspieranie
motywacji wewnętrznej.
Poznawanie technik zapamiętywania i uczenia się.
Organizowanie warsztatu pracy.
Prezentacja zainteresowań i osiągnięć uczniów.
Stosowanie różnorodnych technik wspomagających
proces zapamiętywania i uczenia się.
Rozwiązywanie w taktowny sposób
powstałych konfliktów.
Poszanowanie odmiennych poglądów,
udzielanie pomocy, reagowanie na
niewłaściwe zachowania.
Umiejętność kulturalnego zachowania się
w różnych sytuacjach życiowych.
Umiejętność doboru stroju, uczesania,
makijażu stosownie do okoliczności.
Właściwy odbiór treści artystycznych.
Angażowanie się w działania o charakterze
artystycznym.
Umiejętność dokonywania adekwatnej oceny
własnych uzdolnień i osiągnięć.
Wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce.
12
13.
Wspieranie ucznia w
poszukiwaniu pozytywnych
wartości.
14.
Uświadomienie sobie przez
uczniów celów ich dążeń i
planów na przyszłość.
15.
Kształtowanie postaw
patriotycznych.
16.
Współuczestniczenie
w kulturze regionalnej,
narodowej i europejskiej.
Znajomość i poszanowanie
polskiej tradycji.
Umiejętność rozróżniania dobra i zła oraz
właściwego reagowania na zło.
Poszanowanie innych, akceptacja i tolerancja dla ich
odmienności.
Przekazywanie pozytywnych wartości przez własną
postawę nauczyciela - wychowawcy.
Organizowanie imprez okolicznościowych.
Udział w akcjach charytatywnych.
Organizowanie pomocy koleżeńskiej.
Poznawanie siebie, swoich talentów i zainteresowań.
Podejmowanie problematyki wyboru zawodu.
Uświadomienie potrzeb i celów działania.
Gromadzenie informacji o ludziach godnych
naśladowania (autorytety).
Spotkania i konsultacje z pedagogiem
i psychologiem oraz specjalistami z zakresu
orientacji zawodowej.
Uczenie szacunku dla symboli narodowych,
państwowych i religijnych.
Poznawanie historii, kultury i tradycji swojego
regionu.
Uczestnictwo w obchodach świąt narodowych,
państwowych i religijnych.
Odwiedzanie miejsc pamięci, muzeów i wystaw.
Poznawanie religii, tradycji, obyczajów
i zwyczajów innych narodów. Kształtowanie postaw
tolerancji.
Wyrabianie troskliwego stosunku do pamiątek
kultury i przyrody.
Zdobywanie wiadomości o tradycjach, kulturze
i religii innych narodów przy wykorzystaniu różnych
Widoczne pozytywne efekty samopomocy
koleżeńskiej i postawy odpowiedzialności za
przyjęte obowiązki. Zrozumienie
i akceptacja innych ludzi.
Osiąganie przez ucznia postawionych przed
nim celów, stanowiących etapy w dążeniu do
celu głównego.
Przeżywanie satysfakcji ze swoich osiągnięć.
Rozumienie pojęć: patriotyzm, honor,
ojczyzna.
Godne zachowanie w czasie uroczystości.
Znajomość bohaterów narodowych i ich
wkładu w rozwój cywilizacji światowej.
Zrozumienie i szacunek dla innych postaw,
poglądów, wierzeń i obrzędów.
13
17.
Budowanie pozytywnego
obrazu szkoły poprzez
kultywowanie
i tworzenie jej tradycji.
18.
Rozumienie konieczności
ochrony środowiska i dbałości
o jego utrzymanie.
19.
Propagowanie zdrowego stylu
życia i higieny osobistej.
źródeł informacji.
Organizacja konkursów oraz szkolnych uroczystości.
Organizowanie uroczystości szkolnych ku czci
Patrona (obchody Dnia Patrona), organizowanie
konkursów wiedzy o Patronie, ślubowanie klas I,
spotkanie opłatkowe społeczności szkolnej, Dzień
Otwarty Szkoły, Dzień Wiosny, Dzień Ziemi, Dzień
Sportu, udział uczniów w różnego rodzaju
konkursach, organizowanie akcji charytatywnych,
prowadzenie kroniki szkolnej,
prowadzenie i aktualizacja strony internetowej
gimnazjum.
Kształtowanie aktywnych postaw w działaniach na
rzecz środowiska.
Zrozumienie konieczności zachowań ekologicznych.
Poznawanie piękna przyrody w regionie
i umiejętność docenienia go.
Zaangażowanie w problematykę ekologiczną
- wykonywanie projektów, czynne uczestnictwo
w akcji „:Sprzątanie świata”, „ Sprzątamy i ratujemy
las”, pielęgnacja roślin w klasie i w szkole.
Propagowanie aktywnego i bezpiecznego
wypoczynku.
Pogadanki dot. rozsądnej diety, higieny okresu
dojrzewania.
Prezentacja interesujących form spędzania wolnego
czasu.
Wdrażanie uczniów do troski o higienę osobistą,
wygląd zewnętrzny, zdrowy styl życia poprzez:
prelekcje pielęgniarki szkolnej,
zajęcia z wychowania do życia w rodzinie,
Aktywne reprezentowanie szkoły w różnych
działaniach w środowisku lokalnym.
Prezentowanie osiągnięć uczniów społeczności
szkolnej. Promocja szkoły.
Znajomość problemów ochrony środowiska,
zrozumienie wpływu środowiska na życie
człowieka.
Umiejętność aktywnego wypoczynku.
Dbałość o własne ciało, miejsce pracy
i wypoczynku.
14
godziny wychowawcze o tematyce dotyczącej
higieny, dbałości o zdrowie, zdrowego stylu życia,
obchody Dnia Sportu,
zajęcia sportowe,
udział uczniów w zawodach sportowych.
20.
Poznawanie współczesnych
zagrożeń związanych z
używkami.
21.
Rozumienie potrzeby
i umiejętność korzystania
z różnych źródeł informacji.
Informowanie o społecznych
i zdrowotnych skutkach zażywania narkotyków,
substancji odurzających, leków psychotropowych.
Poznanie powodów sięgania po używki oraz
argumentów przeciw braniu narkotyków, paleniu
papierosów i piciu alkoholu.
Poznawanie skutków oddziaływania używek na
organizm i życie człowieka poprzez udział
w programach profilaktycznych.
Nauka asertywności przez gry symulacyjne w czasie
lekcji wychowawczych, warsztatów i szkoleń (wg
zapisów w szkolnym programie profilaktycznym).
Poznawanie różnych źródeł informacji: TV, radio,
Internet, encyklopedie, słowniki, wydawnictwa
naukowe i popularno-naukowe, czasopisma.
Kształtowanie umiejętności krytycznego podejścia
do źródła.
Praca z komputerem, encyklopedią, słownikami,
rocznikami statystycznymi, analiza tekstów
źródłowych.
Zapoznanie z zasadami korzystania z biblioteki.
Profilaktyka przeciw przemocy z użyciem
technologii informacyjnej i komunikacyjnej.
Dostrzeganie przez uczniów negatywnych
skutków stosowania używek.
Sprawne korzystanie z różnych źródeł
informacji.
Dostrzeżenie potrzeby i umiejętność
przeprowadzenia selekcji informacji.
15
6. Uwagi o realizacji programu
Program Wychowawczy jest zawarty w szkolnym zestawie programów nauczania do realizacji przez każdego nauczyciela
gimnazjum. Poszczególne elementy programu będą zawarte w wynikowych planach nauczania każdego przedmiotu, w planach pracy
wychowawcy klasowego, w planach pracy zajęć pozalekcyjnych, Samorządu Uczniowskiego, SKE, SzOK, PCK, a także takich
organów szkoły jak Rada Rodziców.
Program zakłada realizację celów i zadań nie tylko w czasie tradycyjnych godzin wychowawczych, ale uwzględnia
działania wychowawcze wszystkich nauczycieli w czasie lekcji przedmiotowych, uroczystości szkolnych, zajęć pozalekcyjnych.
Program proponuje stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniem, które jednocześnie uczą i wychowują, łączą wiedzę
uczniów z umiejętnościami praktycznymi, stwarzają możliwość ich rozwijania. Jednocześnie zmuszają do myślenia, współpracy i
autentycznego udziału w procesie nauczania i wychowania.
7. Doskonalenie umiejętności wychowawczych
Spotkania zespołów wychowawczych:
- opracowanie planów pracy wychowawczej wychowawców klas
- praca wychowawcza nauczycieli różnych przedmiotów
16
- wymiana doświadczeń i poglądów na temat realizacji i ewentualnych zmian w programie wychowawczym
- zapoznanie się z literaturą poświęconą tematyce wychowawczej
- opracowanie scenariuszy lekcji wychowawczych, imprez i innych zajęć wychowawczych dla uczniów
- zajęcia otwarte dla innych nauczycieli
Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
– wspólne podejmowanie działań wychowawczych
– prowadzenie szkoleń i konsultacji dla nauczycieli
Organizacja warsztatów doskonalących w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli.
8. Ewaluacja
Na każdym etapie realizacji programu wychowawczego należy szukać odpowiedzi na pytanie, czy i jak podjęte działania
wpłynęły na uczniów, ich wiedzę, umiejętności i postawy . Czy osiągamy założone cele programu.
Odpowiedzi na te pytania, nie są łatwe, bowiem pamiętać należy, że postawy człowieka kształtują się przez całe życie, a w
okresie dojrzewania na postawy młodzieży wpływa wiele czynników.
17
Przynajmniej częściowej odpowiedzi na te pytania dostarczyć może:
 analiza arkuszy obserwacji poszczególnych uczniów i klas
 analiza wyników ankiet przeprowadzanych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli dotyczących różnych zagadnień
wychowawczych, poglądów uczniów
 udział uczniów w różnego rodzaju imprezach na terenie szkoły i poza nią
 własna inicjatywa uczniów i podejmowanie działań
 analiza trudnych przypadków wychowawczych, podejmowanych działań zaradczych i postępów w tym zakresie
 analiza wytworów pracy uczniów
 działalność samorządowa na terenie klasy, szkoły i poza nią
 rozmowy i wywiady z uczniami, rodzicami i nauczycielami
 podsumowania udziału uczniów w konkursach, turniejach itp.
 obserwacja zachowań uczniów na podstawie informacji w zeszytach uwag.
Opracował zespół w składzie:
1. B. Zalewska-Szwęch
2. M. Cichocka
3. U. Grzankowska
4. E. Moczulska
5. M. Nowakowska
6. K. Wtulich
7. W. Zalewski