Postanowienie_S¹du_Apelacyjnego_w_Warszawie_z_dnia_18_pa

id: 20367
1. [J]akkolwiek sąd orzekający w przedmiocie wniosku o stwierdzenie
wykonalności wyroku arbitraŜowego, nie jest w Ŝadnym zakresie związany
rozstrzygnięciem Sądu Handlowego w Wiedniu w sprawie o uchylenie Wyroku
ArbitraŜowego, to jednak nie moŜna pominąć okoliczności, Ŝe postanowienia
Konwencji Nowojorskiej stwarzają podstawę, aby sąd kraju decydujący o
stwierdzeniu wykonalności zagranicznego orzeczenia arbitraŜowego brał pod
uwagę, na wniosek strony, jako przesłankę odmowy stwierdzenia wykonalności
wyrok uchylający orzeczenie arbitraŜowe.
2. [J]eŜeli postępowanie o uchylenie lub wstrzymanie wykonania wyroku
sądu polubownego dopiero się toczy, nie uzasadnia to odmowy wydania lub
stwierdzenia wykonalności, ale moŜe uzasadniać odroczenie decyzji w tej
sprawie.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 18 października 2011 r.
I ACz 1627/11
Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:
SSA Ewa Kaniok
SSA Zbigniew Cendrowski
SSO /del/ Edyta Mroczek (przewodniczący, sprawozdawca)
po rozpoznaniu w dniu 18 października 2011 r. w Warszawie na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku […] z siedzibą w B. (Dania) z udziałem […] S.A. z siedzibą w
W. o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu arbitraŜowego na skutek zaŜalenia
wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 lipca 2011 r.,
sygn. akt VII Co 931/10 postanawia:
oddalić zaŜalenie.
arbitraz.laszczuk.pl
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 22 lipca 2011 r. zawiesił
postępowanie w sprawie o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu arbitraŜowego, do
czasu prawomocnego zakończenia w Wiedniu postępowania w przedmiocie skargi o
uchylenie częściowego wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. Sądu ArbitraŜowego w Wiedniu. W
ocenie Sądu ewentualnie wydany przez Sąd Handlowy w Wiedniu wyrok jedynie uchylający
bez rozstrzygnięcia merytorycznego, częściowy wyrok z dnia 24 sierpnia 2010 r. Sądu
ArbitraŜowego w Wiedniu, nie mógłby być uznany na obszarze Polski. Podstawą
rozstrzygnięcia był art. VI Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń
arbitraŜowych sporządzonej w Nowym Jorku w dniu 10 czerwca 1958 r. (Dz. U.62.9.41).
W zaŜaleniu na postanowienie wnioskodawca zarzucił:
- wydanie w warunkach niewaŜności postępowania ze względu na skład sądu
sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 47 § 4 k.p.c.);
- naruszenie art. VI Konwencji Nowojorskiej w zw. z art. IX Konwencji Genewskiej w
zw. z art. 6 k.p.c. poprzez zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie pomimo
nieistnienia ku temu podstaw, w szczególności na skutek: nietrafnego uznania, Ŝe sam fakt
wystąpienia ze skargą o uchylenie wyroku sądu polubownego uzasadnia zawieszenie
postępowania delibacyjnego, a takŜe zaniechania zbadania przy rozstrzyganiu o zawieszeniu
postępowania delibacyjnego prawdopodobieństwa uchylenia Wyroku Częściowego z dnia 24
sierpnia 2010 r., ogłoszonego w dniu 3 września 2010 r. i skorygowanego w dniu 2 listopada
2010 r., wydanego przez Trybunał ArbitraŜowy w Wiedniu w sprawie z powództwa […]
przeciwko […] SA.
- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez:
zaniechanie wszechstronnego rozwaŜenia materiału dowodowego, w szczególności brak
odniesienia
się
do
okoliczności
sprawy
przemawiających
za
uznaniem,
Ŝe
prawdopodobieństwo uchylenia Wyroku ArbitraŜowego jest znikome, a sama skarga o
uchylenie Wyroku ArbitraŜowego została wniesiona jedynie w celu opóźnienia wykonania
Wyroku ArbitraŜowego; oraz niedokonanie oceny dowodów w postaci: skargi […] SA o
uchylenie Wyroku ArbitraŜowego z dnia 2 grudnia 2010 r. oraz „Opinii prawnej w
postępowaniu o uchylenie między […] S.A. a […] I/S przed Sądem Gospodarczym w Wiedniu
(15 Cg 115/10 v)" prof. uniw. dr. P. O. oraz zw. prof. uniw. dr. h.c. dr. W. H. R. z dnia 21
arbitraz.laszczuk.pl
marca 2011 r. wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język polski - na okoliczność nikłego
prawdopodobieństwa uchylenia Wyroku ArbitraŜowego, 15 (piętnastu) wniosków […] SA
składanych w postępowaniu arbitraŜowym o wyłączenie arbitrów - na okoliczność
naduŜywania
uprawnień
procesowych
przez
[…]
SA
i
świadomego
przewlekania
postępowania,
- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez:
nieodniesienie się w uzasadnieniu ZaskarŜonego Postanowienia do materiału dowodowego
zgromadzonego w sprawie, niewyjaśnienie podstawy prawnej postanowienia,
- naruszenie art. VI Konwencji Nowojorskiej poprzez zaniechanie nakazania […] SA
udzielenia odpowiedniego zabezpieczenia poprzez wpłacenie do depozytu sądowego kwoty
1.562.341.822,74 zł pomimo złoŜenia przez […] wniosku w tym zakresie.
Na podstawie stawianych zarzutów skarŜący wniósł o uchylenie zaskarŜonego
postanowienia, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym niewaŜnością i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu; ewentualnie o jego zmianę
poprzez
oddalenie
wniosku
o
zawieszenie
postępowania,
ewentualnie
o
zmianę
postanowienia w części poprzez zawieszenie niniejszego postępowania z równoczesnym
nakazaniem […] SA udzielenia odpowiedniego zabezpieczenia poprzez wpłacenie do
depozytu sądowego kwoty 1.562.341.822,74 zł;
Sąd Apelacyjny zwaŜył, co następuje:
ZaŜalenie nie zawiera uzasadnianych podstaw.
W pierwszym rzędzie rozwaŜeniu wymaga zarzut niewaŜności postępowania, którego
uwzględnienie powodowałby skutek najdalej idący tj. uchylenie zaskarŜonego postanowienia.
Według art. 379 pkt 4 k.p.c. skład sądu sprzeczny z przepisami prawa prowadzi do
niewaŜności postępowania. Artykuł 47 § 1, 2 i 4 k.p.c. stanowi o składzie sądu władnego
rozpoznać sprawę. Według § 1 tego przepisu, sąd rozpoznaje sprawę w składzie jednego
sędziego, zaś sprawy enumeratywnie wymienione w § 2 rozpoznaje sąd w składzie jednego
sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników. W § 4 art. 47 k.p.c. ustawodawca
przewidział wyjątkową sytuację, gdzie z uwagi na szczególną zawiłość lub precedensowy
charakter sprawy Prezes sądu moŜe zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów
zawodowych. We wszystkich wymienionych przypadkach mowa jest o rozpoznaniu sprawy.
arbitraz.laszczuk.pl
Natomiast zgodnie z art. 47 § 3 k.p.c. postanowienia poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje
przewodniczący. Oznacza to, Ŝe postanowienia i zarządzenia, które dotyczą kwestii
formalnych, a więc nie dotyczącą istoty sporu - poza rozprawą - wydaje przewodniczący.
Tym samym kwestie formalne orzekane w formie postanowień ale na rozprawie powinny być
rozstrzygane przez sąd w składzie zgodnym z art. 47 § 1, 2 lub 4 k.p.c.
W rozpoznawanej sprawie zarządzeniem nr 109/2010 z dnia 10.12.2010 r. Prezes
Sądu Okręgowego zarządził rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych, na
podstawie art. 47 § 4 k.p.c. Wyznaczony w ten sposób skład dotyczy rozpoznania sprawy na
rozprawie. Nie wyłącza stosowania zasady, Ŝe poza rozprawą przewodniczący samodzielnie
moŜe rozstrzygać kwestie formalne w drodze postanowień i zarządzeń.
ZaskarŜone
postanowienie
wydane
w
przedmiocie
wniosku
o
zawieszenie
postępowania jest niewątpliwe postanowieniem wpadkowym, rozstrzygającym kwestię
formalną, nie związaną z istotą sporu. Wydane zostało na posiedzeniu niejawnym. Z uwagi
na art. 47 § 3 k.p.c. decyzję odnoście tej kwestii mógł samodzielnie podjąć przewodniczący.
PowyŜsze prowadzi do wniosku, Ŝe skład sądu orzekającego w przedmiocie
zawieszenia postępowania nie jest niezgodny z przepisami prawa, a zatem zaskarŜone
postanowienie nie zostało wydane w warunkach niewaŜności postępowania.
Tym samym zarzut niewaŜności postępowania, jak i dokonana na potrzeby
uzasadnienia tego zarzutu wykładania art. 47 k.p.c. okazała się nietrafna.
W pozostałej części zarzuty zaŜalenia równieŜ nie są uzasadnione, z przyczyn
wskazanych w uzasadnieniu zaskarŜonego postanowienia.
Podzielając pogląd Sądu NajwyŜszego, stwierdzić naleŜy, Ŝe jakkolwiek sąd
orzekający w przedmiocie wniosku o stwierdzenie wykonalności wyroku
arbitraŜowego, nie jest w Ŝadnym zakresie związany rozstrzygnięciem Sądu
Handlowego w Wiedniu w sprawie o uchylenie Wyroku ArbitraŜowego, to jednak
nie moŜna pominąć okoliczności, Ŝe postanowienia Konwencji Nowojorskiej
stwarzają podstawę, aby sąd kraju decydujący o stwierdzeniu wykonalności
zagranicznego orzeczenia arbitraŜowego brał pod uwagę, na wniosek strony, jako
przesłankę odmowy stwierdzenia wykonalności wyrok uchylający orzeczenie
arbitraz.laszczuk.pl
arbitraŜowe, (postanowienie dnia 6.11.2009 r., sygn. akt I CSK 159/09, publik. LEX nr
535700).
Nie jest pozbawiony racji pogląd skarŜącego, Ŝe sam fakt wystąpienia ze skargą o
uchylenie wyroku sądu polubownego nie jest decydujący dla podjęcia decyzji o zawieszeniu
postępowania. Aczkolwiek, zdaniem Sądu Apelacyjnego, waga podniesionych w skardze o
uchylenie orzeczenia Sądu ArbitraŜowego zarzutów (m.in. naruszenie prawa strony do
przedstawienia swojego stanowiska przed sądem, naruszenie ustawowych przepisów prawa
lub postanowień umownych prawa dotyczących składu Sądu ArbitraŜowego, przekroczenie
granic kompetencji przez Sąd ArbitraŜowy, naruszenie podstawowych zasad austriackiego
porządku prawnego - k. 634 i nast.) moŜe uzasadniać wstrzymanie się przez sąd od
rozpoznania sprawy o stwierdzenie wykonalności wyroku arbitraŜowego właśnie do czasu
zakończenia postępowania w przedmiocie złoŜonej skargi. Podnieść naleŜy, Ŝe wśród
przyczyn odmowy wykonania wyroku sądu polubownego art. 1215 § 2 k.p.c. wymienia m.in.
sytuację w której skład sądu polubownego lub postępowanie przed tym sądem nie były
zgodne z umową stron lub - w braku w tym przedmiocie umowy - nie były zgodne z prawem
państwa, w którym przeprowadzono postępowanie przed sądem polubownym (art. 1215 § 2
pkt 4 k.p.c.), czy teŜ sytuację w której wyrok sądu polubownego nie stał się jeszcze dla stron
wiąŜący lub został uchylony albo jego wykonanie zostało wstrzymane przez sąd państwa, w
którym lub według prawa którego wyrok ten został wydany (art. 1215 § 2 pkt 5 k.p.c.).
Podkreśla się przy tym, Ŝe jeŜeli postępowanie o uchylenie lub wstrzymanie
wykonania wyroku sądu polubownego dopiero się toczy, nie uzasadnia to
odmowy
wydania
lub
stwierdzenia
wykonalności,
ale
moŜe
uzasadniać
odroczenie decyzji w tej sprawie (T. Ereciński, K. Weitz, Sąd ArbitraŜowy, LexisNexis,
Warszawa 2008, str. 376). Waga uchybień podniesionych w skardze o uchylnie wyroku sądu
polubownego, jak równieŜ wysokość roszczenia przysługującego wnioskodawcy wobec […]
SA, wyklucza moŜliwość uznania, Ŝe złoŜenie wniosku o zawieszenie postępowania do czasu
rozpoznania sprawy wszczętej przed Sądem Handlowym w Wiedniu nastąpiło w celu
opóźnienia wykonania wyroku.
SkarŜący wskazuje teŜ, Ŝe dłuŜnik z wyroku sądu arbitraŜowego dysponuje innymi
skutecznymi środkami zapewniającymi skuteczną ochronę przed ewentualnym wykonaniem
uchylonego orzeczenia arbitraŜowego, m.in. wznowienie postępowania delibacyjnego,
powództwo
przeciwegzekucyjne.
Pomija
jednak,
Ŝe
wybór
środka
procesowego
zmierzającego do zapewnienia najskuteczniejszej obrony jego praw naleŜy do dłuŜnika.
arbitraz.laszczuk.pl
Z tych względów, jak równieŜ mając na względzie, Ŝe sąd orzekający w przedmiocie
wniosku o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego nie ma kompetencji badania
zasadności samej skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, uznać naleŜy, Ŝe
zawieszenie postępowania na wskazanej przez sąd podstawie było uzasadnione.
Poza sferą rozwaŜań Sądu Apelacyjnego pozostał wniosek ewentualny zaŜalenia o
zmianę
postanowienia
w
części
poprzez
zawieszenie
niniejszego
postępowania
z
równoczesnym nakazaniem […] SA udzielenia odpowiedniego zabezpieczenia poprzez
wpłacenie do depozytu sądowego kwoty 1.562.341.822,74 zł, a to z uwagi na prawomocny
zwrot wniosku o udzielenie zabezpieczenia.
Mając powyŜsze na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z
art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
Źródło: Sąd Apelacyjny w Warszawie
arbitraz.laszczuk.pl