Anna Weber Katedra Agronomii Uniwersytet Przyrodniczy w

Anna Weber
Katedra Agronomii
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Temat pracy doktorskiej: „Zastosowanie metody Sum Temperatur Efektywnych w
wyznaczaniu klas wczesności odmian kukurydzy cukrowej”
Promotor: prof. dr hab. Hubert Waligóra
Promotor pomocniczy: dr inż. Witold Skrzypczak
STRESZCZENIE
Celem pracy było stworzenie klasyfikacji odmian kukurydzy cukrowej wg
metody Sum Temperatur Efektywnych oraz określenie temperatury progowej, po
uwzględnieniu której przydział odmian do grup wczesności będzie najbardziej
miarodajny. Ponadto w pracy podjęto próbę przedstawienia zależności pomiędzy
przebiegiem temperatury, opadami atmosferycznymi, radiacją całkowitą a długością
wegetacji, wyliczonymi Sumami Temperatur Efektywnych oraz plonem kolb
w wybranych fazach rozwojowych.
Wyniki pracy doktorskiej opierają się na 17-letnich badaniach prowadzonych
w latach 1994 – 2010 w Zakładzie Doświadczalno-Dydaktycznym Gorzyń z filią
w Swadzimiu, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W
doświadczeniu badano 94 odmiany kukurydzy cukrowej. W czasie wegetacji roślin
obserwowano następujące fazy rozwojowe: wschody, ukazywanie się 5-6 liścia,
wyrzucanie wiech oraz dojrzałość mleczną. W trakcie wzrostu i rozwoju roślin zbierano
dane meteorologiczne: opady atmosferyczne oraz minimalną i maksymalną
temperaturę dobową. Dane dotyczące radiacji całkowitej otrzymano z WIOŚ. Po
osiągnięciu dojrzałości mlecznej kolby zebrano ręcznie i zważono. Dla poszczególnych
faz rozwojowych obliczono długość wegetacji oraz STE z użyciem temperatury
progowej 6, 8, 10°C. W celu przedstawienia badanych zależności obliczono
współczynnik korelacji, znormalizowany cząstkowy współczynnik regresji, współczynnik
determinacji oraz współczynnik zmienności. Następnie sklasyfikowano wg STE odmiany
kukurydzy cukrowej do czterech grup wczesności i przeprowadzono analizę wariancji
plonów kolb.
Na podstawie badań stwierdzono, że obliczone Sumy Temperatur Efektywnych
w okresie od siewu do fazy dojrzałości mlecznej są przydatne w klasyfikacji odmian
kukurydzy cukrowej. Najbardziej równomierny podział do grup wczesności
odnotowano w przypadku klasyfikacji uwzględniając temperaturę progową 6°C.
Sposób ten najdokładniej odzwierciedlał terminy osiągania poszczególnych faz
rozwojowych odmian kukurydzy cukrowej, w poszczególnych latach badań.
Ponadto wykazano, że na tempo rozwoju oraz plonowanie kukurydzy cukrowej
istotny wpływ miały zarówno opady atmosferyczne, temperatura, jak i radiacja
całkowita. Jednak w większości faz rozwojowych główne znaczenie miała temperatura,
wpływała ona również znacząco na STE. Ponadto zauważono, że w większości faz
rozwojowych plony kolb były zależne w większej mierze od długości wegetacji, a tylko
w okresie od siewu do fazy 5-6 liścia oraz od siewu do fazy dojrzałości mlecznej
zależność ta była znacząca w przypadku STE.
Stwierdzono istotne różnice w plonowaniu pomiędzy odmianami badanymi
w latach 1994 - 2004. Najlepiej plonującymi okazały się: Lumidor, Sweet Trophy, Golda
oraz Bonus. Najniższy średni plon odnotowano u odmian Smolicka Cukrowa, Gama,
Anawa, Sheba oraz Primetime. Nie stwierdzono istotnych różnic w plonowaniu
pomiędzy odmianami badanymi w latach 2005 – 2010.