Zastosowanie metody Sum Temperatur Efektywnych w

Anna Weber
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu / Katedra Agronomii
Stypendystka projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych
za strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
Zastosowanie metody Sum Temperatur Efektywnych
w wyznaczaniu klas wczesności odmian kukurydzy cukrowej
Celem pracy było stworzenie klasyfikacji odmian kukurydzy cukrowej wg metody Sum
Temperatur Efektywnych oraz określenie temperatury progowej, po uwzględnieniu której
przydział odmian do grup wczesności będzie najbardziej miarodajny. Ponadto w pracy
podjęto próbę przedstawienia zależności pomiędzy przebiegiem temperatury, opadami
atmosferycznymi, radiacją całkowitą a długością wegetacji, wyliczonymi Sumami Temperatur
Efektywnych oraz plonem kolb w wybranych fazach rozwojowych.
Wyniki pracy doktorskiej opierają się na 17-letnich badaniach prowadzonych w latach
1994 – 2010 w Zakładzie Doświadczalno-Dydaktycznym Gorzyń z filią w Swadzimiu,
należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W doświadczeniu badano 94
odmiany kukurydzy cukrowej. W czasie wegetacji roślin obserwowano następujące fazy
rozwojowe: wschody, ukazywanie się 5-6 liścia, wyrzucanie wiech oraz dojrzałość mleczną.
W trakcie wzrostu i rozwoju roślin zbierano dane meteorologiczne: opady atmosferyczne
oraz minimalną i maksymalną temperaturę dobową. Dane dotyczące radiacji całkowitej
otrzymano z WIOŚ. Po osiągnięciu dojrzałości mlecznej kolby zebrano ręcznie i zważono.
Dla poszczególnych faz rozwojowych obliczono długość wegetacji oraz STE z użyciem
temperatury progowej 6, 8, 10°C. W celu przedstawienia badanych zależności obliczono
współczynnik korelacji, znormalizowany cząstkowy współczynnik regresji, współczynnik
determinacji oraz współczynnik zmienności. Następnie sklasyfikowano wg STE odmiany
kukurydzy cukrowej do czterech grup wczesności i przeprowadzono analizę wariancji plonów
kolb.
Na podstawie badań stwierdzono, że obliczone Sumy Temperatur Efektywnych w
okresie od siewu do fazy dojrzałości mlecznej są przydatne w klasyfikacji odmian kukurydzy
cukrowej. Najbardziej równomierny podział do grup wczesności odnotowano w przypadku
klasyfikacji
uwzględniając
temperaturę
progową
6°C.
Sposób
ten
najdokładniej
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
odzwierciedlał terminy osiągania poszczególnych faz rozwojowych odmian kukurydzy
cukrowej, w poszczególnych latach badań.
Ponadto wykazano, że na tempo rozwoju oraz plonowanie kukurydzy cukrowej istotny
wpływ miały zarówno opady atmosferyczne, temperatura, jak i radiacja całkowita. Jednak w
większości faz rozwojowych główne znaczenie miała temperatura, wpływała ona również
znacząco na STE. Ponadto zauważono, że w większości faz rozwojowych plony kolb były
zależne w większej mierze od długości wegetacji, a tylko w okresie od siewu do fazy 5-6
liścia oraz od siewu do fazy dojrzałości mlecznej zależność ta była znacząca w przypadku
STE.
Stwierdzono istotne różnice w plonowaniu pomiędzy odmianami badanymi w latach
1994 - 2004. Najlepiej plonującymi okazały się: Lumidor, Sweet Trophy, Golda oraz Bonus.
Najniższy średni plon odnotowano u odmian Smolicka Cukrowa, Gama, Anawa, Sheba oraz
Primetime. Nie stwierdzono istotnych różnic w plonowaniu pomiędzy odmianami badanymi w
latach 2005 – 2010.
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego