doczałącznik nr 1 do uchwały nr IV-20
download 
Reklamacja Transkrypt
załącznik nr 1 do uchwały nr IV-20
Gmina Parchowo Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IV/20/2011 Rady Gminy Parchowo z dnia 10.02.2011r. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY PARCHOWO NA LATA 2008 – 2011 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2012-2015 Gdańsk, październik 2008 Gmina Parchowo Część 1. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gdańsk, październik 2008 Gmina Parchowo Opracowanie: Mariusz Kubiak Współpraca: Urząd Gminy Parchowo 2 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Spis treści: WPROWADZENIE 1. 4 PODSTAWOWE DANE SPOŁECZNO-GOSPODARCZE 5 1.1. Użytkowanie gruntów i rolnictwo 5 1.2. Elementy demografii 7 1.3. Rynek pracy i struktura zatrudnienie 13 1.4. Turystyka 16 2. STRUKTURA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 18 3. ZASOBY PRZYRODNICZE 25 4. 3.1. Potencjał agroekologiczny 25 3.2. Potencjał leśny 25 3.3. Potencjał rekreacyjny 26 3.4. Potencjał surowcowy 26 OCENA STANU ŚRODOWISKA 4.1. Gospodarka wodno-ściekowa 4.1.1. Zaopatrzenie w wodę 4.1.2. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i oczyszczanie ścieków 4.1.3. Stan czystości wód powierzchniowych 4.2. Źródła i stan zanieczyszczenia powietrza 27 27 27 28 30 32 4.2.1. Źródła zanieczyszczenia atmosfery 32 4.2.2. Stan areosanitarny na obszarze gminy 33 4.3. Klimat akustyczny 33 4.3.1. Źródła hałasu 33 4.3.2. Poziom hałasu 34 4.4. Promieniowanie elektromagnetyczne 34 4.5. Eksploatacja kopalin 35 4.6. Potencjalne źródła poważnych awarii 35 3 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.7. Gospodarka odpadami stałymi 4.7.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów 5. 6. 35 35 4.7.2. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku 39 4.7.3. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania 40 4.7.4. Istniejące systemy zbierania odpadów 40 4.7.5. Selektywna zbiórka odpadów 41 4.7.6. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów 42 4.7.7. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych 42 OCHRONA PRZYRODY 43 5.1. Stan istniejący 43 5.2. Planowane formy ochrony 44 ZAGROŻENIA PRZYRODNICZE 44 LITERATURA I MATERIAŁY ARCHIWALNE 46 4 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo WPROWADZENIE „Raport o stanie środowiska w Gminie Parchowo” stanowi pierwszą część „Programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Gminy Parchowo na lata 2008 – 2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012-2015”. „Program...” zrealizowany został równolegle z „Programami...’ dla pozostałych gmin powiatu bytowskiego i dla powiatu w trzech etapach, do których nawiązują trzy podstawowe części opracowania: Część 1 - Raport o stanie środowiska w Gminie Parchowo. Część 2 - Program ochrony środowiska w Gminie Parchowo na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015. Część 3 - Plan gospodarki odpadami dla Gminy Parchowo na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015. Uchwaleniu przez Radę Gminy Parchowo podlegają części 2 i 3. Istota „Programu...”, jego cele, zasady i podstawy prawne opracowania wyjaśnione są we prowadzeniu do części 2. pt. „Program ochrony środowiska w Gminie Parchowo na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015”. 5 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 1. PODSTAWOWE DANE SPOŁECZNO-GOSPODARCZE 1.1. Użytkowanie gruntów i rolnictwo Gmina Parchowo zajmuje powierzchnię 13100ha1, co stanowi ponad 5,97% całkowitej powierzchni powiatu bytowskiego (219200 ha). W strukturze użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają użytki rolne, lasy i grunty leśne (51,4%) oraz użytki rolne – ok. 40,6% powierzchni (tab. 1). Tabela 1. Użytkowanie gruntów w Gminie Parchowo Gmina Rodzaj użytkowania Powierzchnia [ha] Udział procentowy [%] użytki rolne 5 319 (100,0%) 40,6 grunty orne 4271 32,6 sady 17 0,13 łąki 680 5,2 pastwiska 351 2,67 lasy i grunty leśne 6 739 51,4 wody 425 3,3 inne 617 4,7 Razem: 13100 100 w tym: Źródło: Bank Danych Regionalnych: www.stat.gov.pl 1 Rocznik statystyczny województwa pomorskiego. TABL. 1 (16). POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ W 2006 R. (cd.) Urząd Statystyczny, Gdańsk 6 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Wody 3,3% Inne 4,7% U żytki rolne 40,6% Lasy 51,4% Rys.Struktura użytkowania gruntów w Gminie Parchowo Gmina Parchowo charakteryzuje się dominacją gruntów klas V i VI (ponad 60% %2). Jednocześnie rolnictwo odznacza się niską efektywnością, znaczna jest ilość terenów ugorowanych. 1.2. Elementy demografii Według danych GUS w 20062 roku na terenie gminy Parchowo zamieszkiwało w sumie 3 438 osób, z czego 1 744 osoby stanowiły kobiety a 1 694 – mężczyźni. Liczby te dawały w konsekwencji wskaźnik feminizacji na poziomie 103 kobiet na 100 mężczyzn. Biorąc po uwagę powierzchnię gminy Parchowo gęstość zaludnienia na terenie gminy sięga poziomu 26 osób/km2. Charakterystyka demograficzna gminy Parchowo wskazuje, że w 2006 roku w gminie na 1000 mieszkańców przypadało 3,5 ‰ zawieranych małżeństw, liczba urodzeń dominuje nad liczbą zgonów, przez co przyrost naturalny w gminie w ostatnim badanym roku był dodatni i wyniósł 7 ‰ (urodzenia = 13, 6 ‰, zgony = 6,7 ‰). Znacznie mniej korzystnie przedstawiała się natomiast sytuacja w zakresie wielkości salda migracji, które w 2006 roku cechowało się silną wartością ujemną na poziomie – 13, 96 ‰ co wskazuje na znaczną przewagę emigracji nad imigracją w gminie. Struktura wieku ludności gminy Parchowo wskazuje na zdecydowaną dominację mieszkańców w wieku produkcyjnym – 60,46 % przy jednocześnie 2 Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2007. Tom II, 2002, Urząd Statystyczny, Gdańsk. 7 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo wysokim udziale przede wszystkim osób w wieku poprodukcyjnym – 12,21 %. Mieszkańcy w wieku przedprodukcyjnym stanowili natomiast 27, 33 % całej populacji gminy. W konsekwencji wskaźnik obciążenia demograficznego ukazujący liczbę osób w wieku nieprodukcyjnym przypadającą na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosił na terenie gminy w 2006 roku 65,5. Rys. Struktura wieku ludności gminy Parchowo w 2006 roku. Struktura wykształcenia ludności gminy wskazuje na relatywnie niski poziom wykształcenia zdecydowaną mieszkańców dominację gminy. W mieszkańców tym z zakresie należy wykształceniem wskazać na podstawowym nieukończonym i bez wykształcenia, którzy stanowili aż 44, 34 % wszystkich mieszkańców gminy. Na drugim miejscu z prawie 30 % udziałem znaleźli się mieszkańcy z wykształceniem zasadniczym zawodowym, co wskazuje, że ludność z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub niższym stanowi na terenie gminy w sumie aż 74,12 % jej populacji. Jednocześnie mieszkańcy z wykształceniem powyżej średniego (policealnym i wyższym) stanowili jedynie 4,66 % mieszkańców gminy. 8 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rys. Struktura wyksztalcenia mieszkańćów gminy Parchowo. Porównanie sytuacji demograficznej gminy z sytuacją notowaną na terenie całego powiatu bytowskiego w 2006 roku wskazuje na pewne różnice w tym zakresie przemawiające za stwierdzeniem, że sytuacja demograficzna ludności gminy jest gorsza od notowanej na terenie całego powiatu. Potwierdza to dokonana poniżej analiza zarejestrowanych zmian w czasie dotyczących głównych wskaźników demograficznych gminy. W zakresie porównania z sytuacją w powiecie należy wskazać na przede wszystkim niższy poziom gęstości zaludnienia w gminie, który jest o 1/3 niższy niż notowany w skali powiatu. Na obszarze całego powiatu bardziej korzystnie przedstawia się także sytuacja w zakresie wskaźnika feminizacji, która wskazuje na bardziej zbliżoną liczbę mężczyzn do liczby kobiet w gminie oraz w przypadku liczby zawieranych małżeństw na 1000 mieszkańców, który to wskaźnik na obszarze powiatu jest dwukrotnie wyższy niż notowany w skali gminy (w powiecie 6,6 ‰; w gminie 3,5 ‰). Podobnie znacznie mniej korzystnie przedstawia się sytuacja gminy na tle powiatu w zakresie wskaźnika migracji, który w powiecie, mimo że także przyjmuje wartość ujemną to jednak jest ona znacznie niższa niż na obszarze gminy Parchowo. Relatywnie najlepiej na tle regionu przedstawia się natomiast sytuacja gminy w zakresie wielkości wskaźnika przyrostu naturalnego, które ma wartość dodatnią i jest znacznie wyższy od notowanego na obszarze całego powiatu. Sytuację porównawczą w tym zakresie przedstawia poniższy wykres. 9 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rys. Sytuacja demograficzna gminy Parchowo na tle powiatu bytowskiego w 2006 roku. Porównanie struktury wieku ludności gminy na tle powiatu wskazuje przede wszystkim na znacznie wyższy w gminie poziom wskażnika obciążenia demograficznego wskazujący na relatywnie znacznie wyższy udział ludności w wieku nieprodukcyjnym do ludności w wieku produkcyjnym. Według danych za 2006 rok wielkość tego wskaźnika na terenie gminy siegnęła poziomu 65,5 przy zaledwie 57,3 dla całego powiatu. Jak pokazują dane liczbowe fakt ten wynika zarówno z większego odsetka osób w wieku przedprodukcyjnym w gminie w porównaniu z powiatem jak i wyższego wskaźnika udziału w populacji gminy osób w wieku poprodukcyjnym. O ile jednak ten pierwszy fakt (większy udzial osób wieku przedprodukcyjnym – w gminie 27,3 %; w powiecie – 24,9 %) jest sytuacją korzystaną o tyle to drugie zjawisko wskazuje na stopniowe starzenie się społeczeństwa gminy. Relatywnie należy wskazać natomiast na niekrzystne zjawisko tak wysokiego wskaźnika obciążenia demograficznego w gminie wskazującego na wysoki udział osób niepracujących bedących na utrzymaniu osób w wieku produkcyjnym. Poniżej zaprezentowano główne tendencje zmian w czasie głównych wskaźników demograficznych gminy Parchowo według danych GUS za lata 20002006/2007. Jak wskazują te dane liczba ludności gminy w ostatnich 8 latach ulega sporym wachaniom w których widoczna jest jednak tendecja wzrostowa. W okresie 10 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo lata 2000-2007 liczba mieszkańców gminy wzrosła z 3 412 osób do 3 431 czyli o 5,5 ‰. Należy jednak wskazać że w okresie od roku 2003 kiedy to zanotowano największą liczbę mieszkańców (3455) notowana jest w tym zakresie tendencja spadkowa. Rys. Liczba ludnosci gminy w latach 2000 – 2007. Poniższy wykres przedstawia sytuację głównych wskaźników demograficznych na terenie gminy w latach 2002-2006. Wskazuje on przede wszystkim na stałe tendencje w kształtowaniu się poszczególnych czynników w latach 2002-2005 i pewnie zmiany w tym zakresie w 2006 roku. W tym zakresie należy wskazać na systematyczny wzrost wskaźnika liczby malżenstw na terenie gminy oraz rosnące wskaźniki zgonów. W przypadku urodzeń tendecja ta jest natomiast odwrotna i wskazuje na systematyczny spadek ich liczby co powoduje także gwałtowne obniżenie się poziomu przyrostu naturalnego. Te niekorzystne tendencje zmian w ostatnich latach zostały zachamowane w roku 2006 jednak trudno w tym zakresie wskazać czy jest to trwała zmiana czy jedynie roczna fluktuacja od stałej tendencji. 11 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rys. Sytuacja demograficzna gminy Parchowo w latach 2002-2006. W przypadku zmian poziomu salda migracji oraz przyrostu rzeczywistego na terenie gminy należy wskazać, że w badanym okresie lat 2000-2007 saldo migracji ulegało znacznym wahaniom notując jednak w większości lat wartości ujemne, które na dodatek ulegały pogłębieniu (najniższa wartość ujemna w ostatnich latach zanotowana w 2006 roku). Sytuacja ta miała wpływ na poziom przyrostu rzeczywistego, który także ulega stałych wahaniom kształtując się jednak w ostatnich latach w okolicach 0. Trudno jednak w przypadku tych obu wskaźników wskazać na jakąś stałą tendencję notowaną w ostatnich latach. Rys. Saldo migracji i przyrost rzeczywisty na terenie gminy Parchowo w latach 2000-2007 na 1000 mieszkańców. W przypadku zmian struktury wieku ludności gminy należy wskazać przede wszytskim na systematyczny spadek wartości wskaźnika obciążenia 12 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo demograficznego w gminie. Jest to zjawisko jak wskazuje poniższy wykres trwałe i korzystne z punktu widzenia dochodów gospodarstw domowych na terenie gminy. Rys. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w gminie Parchowo w latach 2002-2007. W przypadku ekonomicznych grup wieku mieszkańców gminy i ich udziału w całej populacji należy wskazać na tendencje generalnego starzenia się ludności gminy. Wskazuje na to fakt systematycznego i trwałego wzrost liczby mieszkańcow w wieku produkcyjnym w gminie ( z 57,3 % do 61,2 %) oraz osób w wieku poprodukcyjnym ( z 11,6 % do 12,4 %) oraz spadek odsetka ludności w wieku przedprudukcyjnym ( z 31,1 % do 26,4 %). Sytuacja ta jest jednak mało korzystna dla przyszłego rozwoju społecznego ale także gospodarczego gminy i urzymana w tym tempie i trukturze będzie skutkowała dalszym szybkim starzeniem się społeczności gminy. Rys. Struktura wieku ludności gminy Parchowo w latach 2000-2005. 13 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Tabela 2. Ludności Gminy zamieszkania (maj 2008 r.) Parchowo wg miejsca Lp. Nazwa miejscowości Liczba mieszkańców 1 Parchowo 1067 2 Nakla 641 3 Gołczewo 284 4 Jamno 273 5 Żukówko 246 6 Sylczno 213 7 Chośnica 121 8 Jeleńcz 111 9 Nowa Wieś 97 10 Soszyca 86 11 Jamnowski Młyn 84 12 Bawernica 78 13 Struga 61 14 Bylina 59 15 Wygoda 44 16 Grabowo Parchowskie 40 17 Sumin 37 18 Baranowo 32 19 Garbacz 21 20 Chałupa 20 21 Folwark 17 22 Frydrychowo 17 23 Parchowski Młyn 16 24 Zielony Dwór 11 25 Karłowo 1 Parchowski Bór 1 26 Źródło: dane Urzędu Stanu Cywilnego w Parchowie. 1.3. Rynek pracy i struktura zatrudnienia Według danych GUS w 20063 roku na terenie gminy pracujących zarejestrowano 208 osób, czyli 6,05 % wszystkich mieszkańców gminy. Była to wartość znacznie niższa od notowanej na terenie całego powiatu gdzie osoby pracujące stanowiły ponad 21 % całej populacji powiatu. Strukturę pracujących w gminie według głównych działów gospodarki oparto z uwagi na brak danych na 3 Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2007. Tom II, 2002, Urząd Statystyczny, Gdańsk. 14 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo poziomie gminnym na danych dla powiatu bytowskiego. Dane te wskazują, ze wśród pracujących dominują osoby pracujące w sektorze przemysłowym stanowiący ponad 33 % wszystkich pracujących. Kolejne miejsce w tym zakresie zajęli pracujący w sektorze rolniczym – 25,84 % oraz w sektorze usług nierynkowych – 23,04 %. Rys. Pracujacy według gownych działow gospodarki. W przypadku charakterystyki rynku pracy gminy Parchowo należy wskazać ze według danych GUS w 2006 roku w gminie było zarejestrowanych w sumie 420 bezrobotnych, z czego 237 osób (56 %) stanowią kobiety. Liczba ta daje odsetek bezrobotnych do całkowitej ludności gminy na poziomie 12,2 % co jest wielkością bardzo zbliżoną do notowanej na terenie całego powiatu (12,5 %). Analiza struktury bezrobotnych według wieku wskazuje że dominującą grupą w tym zakresie są osoby w wieku 25-34 lat, które stanowią ponad 28 % wszystkich bezrobotnych na terenie gminy. Drugie miejsce w tym zakresie zajmują osoby w wieku 18-24 lata stanowiące ponad 23 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych a trzecie miejsce mieszkańców wieku 35-44 lata – 22,05 % wszystkich bezrobotnych. Na tej podstawie należy stwierdzić, że wśród bezrobotnych na terenie gminy nie wyróżnia się wiekowo żadna dominująca grupa osób. 15 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rys. Struktura bezrobotnych na terenie gminy Parchowo wewdług wieku. W przypadku struktury osób bezrobotnych według poziomu wykształcenia jak wskazują dane przeważają osoby z wykształceniem najniższym – podstawowym i niepełnym podstawowym oraz zasadniczym zawodowym – które stanowią ponad 71 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych w gminie. Zdecydowanie najniższy odsetek stanowią w tym zakresie osoby z wykształceniem wyższym – 3,15 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. Rys. Ztruktra bezrobotnych na terenei gminy Pachowo według poziomu wyksztalcenia. W przypadkuu struktury bezrobotnych według czasu pozostawiania bez pracy należy wskazać że w struktukturze tej dominują osoby pozostające bez pracy najdłużej tj. powyżej 24 miesięcy – stanowią one w sumie 33,86 % wszystkich bezrobotnych w gminie. Zdecydowanie najmniej osób bezrobotnych stanowią osoby pozostające bez pracy najkrócej tj. do 1 miesiąca. Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawia poniższy wykres. 16 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rys. Struktura bezrobotnych na terenie gminy Parchowo według czasu pozostawania bez pracy. 1.4. Turystyka Niewątpliwym atutem Gminy Parchowo jest położenie z dala od miast, w otoczeniu wzgórz, jezior i lasów. Największymi z pośród wielu jezior i mniejszych zbiorników wodnych położonych na terenie lub graniczących z terenem gminy są: Duży i Mały Mausz, Jezioro Żukowskie, Jezioro Sumino, Jezioro Stropno, Jezioro Glinowskie, Jezioro Duże Oborowo, Jezioro Gogolinko Wielkie, Jezioro Nowa Wieś i Jeziora Jelenie Wielkie i Jelenie Małe Można tu odnaleźć ciszę, zakosztować pieszych wędrówek wśród dziewiczej przyrody, powędkować i skorzystać z orzeźwiających kąpieli w czystych wodach jezior. W miejscowości Struga, na rzece Słupi, znajduje się najstarsza w Europie (z 1897 r.) czynna elektrownia wodna. Do innych atrakcji turystycznych zaliczyć można grodziska, kurhany i inne obiekty archeologiczne oraz zabytkowy kościół neoromański z 1854 r. z barokową chrzcielnicą. Zachowały się tu unikatowe w skali europejskiej enklawy przyrody z krystalicznie czystymi jeziorami lobeliowymi, pięknymi borami sosnowymi, fauną i florą niespotykaną nigdzie indziej żółw błotny, kaczka czernica, orzeł bielik, węgorz, rosiczka okrągłolistna, poryblin jeziorny oraz kilkusetletnie dęby. Rezerwat przyrody – Jeziora Chośnickie o pow. 216ha, obejmuje 7 jezior torfowiskowych, otoczonych borem sosnowym z roślinnością chronioną. Duże zalesienie sprzyja obfitości zwierzyny łownej, jak dziki, jelenie, sarny. Wśród wielu walorów naszej gminy są również interesujące trasy rowerowe, które zadowolą cyklistów. 17 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Tabela 3. Baza turystyczna w Gminie Parchowo Lp. Nazwa Lokalizacja Ośrodki wczasowe 1 Ośrodek Wczasowy „Dal-Sol” Frydrychowo 2 Ośrodek Wczasowy – Skierka Teresa Grabowo Gospodarstwa Agroturystyczne 3 Franciszek Lewiński Parchowo 4 GRABOWO Grabowo 5 HACJENDA Nowa Wieś 6 HUBERTUS Struga 6 Irena Wenta Chośnica 7 Jakub Błaszkowski Sylczno 8 Janina Gliszczyńska Gołczewo 9 Janina Marmołowska Gołczewo 10 KALEX Jamnowski Młyn 11 LEŚNA DOLINA Parchowo 12 LEŚNA ZAGRODA Parchowo 13 ŻURAWIA ŁĄKA Żukówko 14 STARA KUŹNIA Jamno 15 Tomasz Rolbiecki Soszyca 16 Zbigniew Baran Jamnowski Młyn 17 ZIELONA DOLINA Chośnica Źródło: Urząd Gminy Parchowo – Referat Rozwoju Lokalnego Gmina Parchowo charakteryzuje się dużą atrakcyjnością rekreacyjną i słabym rozwojem bazy noclegowej turystyki. Według danych z 2007 r.4, na terenie gminy zarejestrowano 2 ośrodki wypoczynkowe i 16 gospodarstw agroturystycznych (tab. 3). Obecnie mimo posiadanych zasobów naturalnych i kulturowych w tym zakresie turystyka na terenie gminy jest słabo rozwinięta. Według danych GUS za 20065 roku w gminie istniały obiekty noclegowe, z czego 1 obiekt całoroczny. W sumie obiekty te dysponowały 314 miejscami noclegowymi w tym 109 miejscami całorocznymi. W 2006 roku z noclegów tych skorzystało w sumie 3 211 osób, z czego 12 osób to turyści zagraniczny. Osoby te skorzystały w sumie z 16 509 noclegów, co wskazuje na fakt, że średnio jeden turysta przebywał na terenie gminy 5,1 dnia. 4 5 Dane Urzędu Gminy Parchowo Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2007. Tom II, 2002, Urząd Statystyczny, Gdańsk. 18 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Tabela 4. Turystyka w Gminie Parchowo w 2006 roku. Wyszczególnienie Jednostka Dane obiekty noclegowe ogółem ob. 2 obiekty całoroczne ob. 1 miejsca noclegowe ogółem miejsce 314 miejsca noclegowe całoroczne miejsce 109 korzystający z noclegów ogółem osoba 3 211 korzystający z noclegów turyści zagraniczni osoba 12 udzielone noclegi ogółem I-XII nocleg 16 509 udzielone noclegi turystom zagranicznym I-XII nocleg 24 2. STRUKTURA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Przez obszar gminy biegnie granica dwóch mezoregionów – Pojezierzem kaszubskim i Pojezierzem Bytowskim6. Granicę stanowi rynna rzeki Stropnej oraz jezioro Żukowskie i dalej jezioro Jasień. Część wschodnia gminy jest fragmentem Pojezierza Kaszubskiego, Bytowskiego. Oba a wyżej zachodnia wymienione stanowi wschodni regiony mają skraj taką Pojezierza samą genezę zwłaszcza rynien i zbliżony charakter środowiska przyrodniczego: - genetyczne i morfometryczne urozmaicenie rzeźby terenu, - występowanie złożonych układów form dolinnych, subglacjalnych, - znaczny udział terenów nie włączonych do systemu odwadniania powierzchniowego, - duża liczba jezior i ich wpływ na kształtowanie się obiegu wody w zlewniach, - silne zróżnicowanie typów zbiorowisk roślinnych. Powierzchniową warstwę utworów geologicznych stanowią głównie czwartorzędowe gliny zwałowe oraz piaski i piaski ze żwirem. Obszar wysoczyzny na linii ŻukówkoJeleńcz oraz Chośnica-Parchowo-Nakla zbudowany jest z glin zwałowych (tj. niejednorodnej mieszaniny pyłów, piasków i żwirów), miejscami przechodzących 6 Jan Mordawski: Geografia współczesnych Kaszub (2 rozdział książki HISTORIA, GEOGRAFIA I PIŚMIENNICTWO KASZUBÓW pod redakcją Jana Mordawskiego, Gdańsk 1999, Wydawnictwo M. Rożak przy współpracy z Instytutem Kaszubskim) 19 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo w piaski gliniaste. W części zachodniej (Gołczewo, Żukówko) i północno-wschodniej wysoczyzny występuje ciąg wzgórz czołowomorenowych, gdzie gliny są w dużym stopniu przemieszczane z piaskami, żwirami oraz głazami. Na południowozachodnim krańcu rynny jeziora Mausz stwierdzono występowanie pagórków kemowych zbudowanych z piasków drobno i średnioziarnistych, powstałych po wytopieniu się brył martwego lodu. Utwory piaszczyste związane z sandrem Słupi i jeziora Żukowskiego, obniżeniem dolinnym rzeki Stropnej budują także rozległą równinę sandrową na południowywschód od linii Nakla-Sylczno, Są to osady akumulacji wodno-lodowcowej, najczęściej naprzemianległe warstwy piasków i piasków ze żwirem o różnej granulacji. Obniżenia dolin rzecznych i zagłębień wytopiskowych wypełniają najmłodsze, holoceńskie osady w postaci torfów i namułów. Z uwagi na położenie gminy w strefie głównego wododziału pomiędzy zlewniami Słupi i Łupawy - rzeźba terenu w gminie jest bardzo urozmaicona. W krajobrazie gminy przeważają wzgórza i pagóry moren czołowych, rozcięte doliną rynnową rzeki Słupi i krzyżującą się z nią rynną jeziora Żukowskiego oraz równoległą do tej ostatniej, bardzo malowniczą rynną Stropnej, z położonymi na południu gminy Jeziorami Stropno i Glinowskie. Tą niezwykłe zróżnicowaną pod względem rzeźby strefę ogranicza od południowegowschodu dość głęboka rynna jeziora Mausz. Na jej przedpolu rozciąga się stosunkowo płaska równina sandrową. Natomiast w północnej części gminy przeważa falista wysoczyzna morenowa urozmaicona zarówno pojedynczymi wzgórzami morenowymi oraz licznymi zagłębieniami wypełnionych nierzadko wodą i stanowiących tzw. Oczka wodne. Przez południowo-wschodnią część gminy Parchowo przebiega główny wododział pomorski. Spływ wód z terenów położonych na południe od miejscowości Nakla i Sylczno odbywa się poprzez zlewnię rzeki Wdy w kierunku południowo-wschodnim do Wisły. Natomiast pozostała, większa część terenu – stanowi bezpośrednią zlewnię Bałtyku i odwadniana jest przez zlewnię Słupi, do której na obszarze gminy uchodzi rzeka Stropna i ciek Struga spod Pomyska, stanowiący na ujściowym odcinku fragment północno-zachodniej granicy gminy. Północna część gminy (okolice Bawernicy) obejmuje źródliskową część zlewni rzeki Obrówki (uważanej za źródłowy odcinek Łupawy) oraz zdecydowaną większość jej 20 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo pozostałego obszaru do ujścia do jeziora Obrowo Duże. Dolny bieg Obrówki i południowy brzeg jeziora Obrowo stanowią fragment granicy gminy. Rozległy obszar bezodpływowy towarzyszy wododziałowi Łupawy, obejmując zlewnię jeziora Jelenie i jezior Chośnickich. Cały teren gminy charakteryzuje się występowaniem dużej ilości jezior. Poza jeziorami leżącymi w całości na terenie gminy istotne znaczenie maja także zbiorniki położone wzdłuż granic gminy (szczególnie jezioro Mausz Duży i Mały). Największymi jeziorami w granicach gminy powyżej 1 ha są : - jezioro Żukowskie – 127,7 ha, - jezioro Stropno – 42,4 ha, - jezioro Glinowskie – 59 ha, - jezioro Sumino – 152,5 ha, - jezioro Jelenie Duże – 17 ha, - jezioro Jelenie Małe – 3,7 ha, - jezioro Kuglinko – 8,5 ha, - jezioro w m. Nowa Wieś – 6,5 ha, - jezioro Księże – 7,3 ha. Obszar Gminy Parchowo jest zasobny w wody podziemne, szczególnie w części środkowej, gdzie wstępnie wydzielono fragment rozległego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 117 „bytowskiego”. Istniejące ujęcia wody pobierają wody z czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Izolacja pierwszego użytkowego poziomu wodonośnego przed przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu jest bardzo zróżnicowana, uzależniona od głębokości jego występowania i rodzaju nadkładu. Duże zagrożenie przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu występuje miejscowości Parchowo, Sumin i Grabowo gdzie praktycznie brak jest izolacji poziomu wodonośnego (miąższość warstwy izolującej wynosi poniżej 2 m). słaba izolacja poziomu wodonośnego (warstwa o miąższości 2-10 m) występuje na północnym obszarze gminy, od Parchowa do granicy z Czarną Dąbrówką oraz w obrębie pasa biegnącego przez południowo-wschodnią część gminy – od Grabowa poprzez Sylczno do granicy z gminą Studzienice. Na pozostałym obszarze pierwszy użytkowy poziom wodonośny posiada dobrą izolację. 21 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Tabela 5. Charakterystyczne dane rzek przepływających przez teren Gminy Parchowo Długość [km] Powierzchnia zlewni 2 [km ] WWQ 3 [m /s] SSQ 3 [m /s] Klasa czystości 138,6 1623 285 15,5 II Słupia Źródło: www.rzgw.gda.p WWQ – przepływ najwyższy z wysokich z wielolecia; SWQ – przepływ najwyższy ze średnich z wielolecia; SSQ – przepływ średni z wielolecia; SNQ - przepływ najniższy ze średnich z wielolecia; NNQ - przepływ najniższy z niskich z wielolecia Tabela 6. Większe jeziora gminy Parchowo Jezioro zlewnia Powierzchnia w ha Głębokość Max w m Rodzaj Klasa czystości wód Żukowskie Słupi 127,7 9,5 rynnowe II Stropno Stropna 42,4 19 rynnowe II Glinowskie Stropna 59 28 rynnowe I Sumino Słupi 152,5 15,9 rynnowe II Jelenie Duże Słupi 17 b.d. rynnowe I Jelenie Małe Słupi 3,7 b.d. rynnowe II Kuglinko Słupi 8,5 b.d. rynnowe II Nowa Wieś Słupi 6,5 b.d. rynnowe III Księże Słupi 7,3 b.d. rynnowe II Źródło: Plany batymetryczne jezior IRŚ w Olsztynie i Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Urzędu Gminy Parchowo Podobnie jak w całej Polsce, na Kaszubach, a tym samym w Gminie Parchowo występuje klimat umiarkowany – przejściowy między morskim a lądowym. Stan pogody jest zależny przede wszystkim od mas powietrza, napływającego z różnych kierunków. Gdy nasuwają się one znad Atlantyku z rejonu Islandii, latem następuje znaczne zachmurzenie, ochłodzenie i wzrost wilgotności, natomiast zimą – odwilż i częste mgły. Są to typowe cechy klimatu morskiego. Napływ powietrza znad wschodniej Europy powoduje z kolei pogodę suchą, zimą – mroźną, natomiast latem – gorącą, a więc charakterystyczną dla klimatu lądowego. Udział mas powietrza zwrotnikowego bądź arktycznego jest zdecydowanie mniejszy. Gmina Parchowo leży w obrębie Bałtyckiej Krainy klimatycznej, która zajmuje północno-zachodnią część Polski. Obejmuje tereny gromadnego występowania buka, czyli charakteryzuje się tym, że na żyznych siedliskach najczęściej rosną 22 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo drzewostany bukowe. Położona jest w całości w bałtyckiej strefie ekoklimatycznej, której klimat kształtuje się głównie pod wpływem morza. Lesistość krainy jest nieco wyższa niż przeciętna w kraju (30,5%). Kraina Bałtycka wykazuje znaczne zróżnicowanie pod względem klimatycznym. Leży ona w zasięgu trzech regionów klimatycznych (wg Romera) i tym samym trzech typów klimatu, którymi są: - region klimatu bałtyckiego, obejmujący pas pobrzeży, - region klimatu Pojezierza Pomorskiego, obejmujący środkową, najwyższą część pojezierzy: Drawskiego, Bytowskiego i Kaszubskiego, - region klimatu Krainy Wielkich Dolin, w którego biegu leży południowowschodnia część krainy. Klimat krainy odznacza się chłodnym latem, ładną zimą i stosunkowo znaczną ilością opadów atmosferycznych. Roczna suma opadów waha się od 600-700mm. Sumy opadów (VI, VII, VIII) przekraczają w tej krainie prawie dwukrotnie opady zimy, a wiosna jest znacznie suchsza w porównaniu jesienią. Liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi od 40 do 50 na zachodzie krainy, do 60-90 dni na pojezierzach: Kaszubskim, Bytowskim i Drawskim. W miarę oddalania się od morza, wznoszenia terenu oraz posuwania się w kierunku wschodnim klimat pod względem termicznym staje się surowszy, okres wegetacyjny trwa od 210 dni na zachodzie krainy, do około 200 dni w reszcie krainy. Kraina Bałtycka leży w przeważającej części na obszarze pomorskiej fazy zlodowacenia bałtyckiego, które wywarło swe piętno na konfiguracji terenu w postaci pozostałych tu charakterystycznych tworów: moren czołowych i dennych. Gleby są przeważnie pochodzenia polodowcowego. Większość z nich to gleby bielicowe, wytworzone z piasków słabo gliniastych i gliniastych. Na morenach występują margle, gliny zwałowe i żwiry gliniaste, a w pasie nadmorskim przeważają luźne piaski gleby torfowe. W dolinach rzek, zwłaszcza w delcie Wisły na Żuławach, występują gleby aluwialne i mady. Na tak zróżnicowanych glebach występują wszystkie nizinne siedliskowe typy lasu. Występowanie ich jest dość nierównomierne, co wiąże się z jej zróżnicowaniem fizjograficznym. Do najliczniej reprezentowanych typów siedliskowych należą: bór mieszany świeży, którego udział wynosi 31%, bór świeży - 28,8%, las mieszany świeży - 17,1%, las świeży-11%. 23 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Charakterystycznym gatunkiem lasotwórczym Krainy Bałtyckiej jest buk, który znajduje się tu w granicach naturalnego i masowego zasięgu. Buk występuje na żyźniejszych siedliskach w drzewostanach jednogatunkowych i mieszanych. W drzewostanach mieszanych buk występuje z udziałem sosny, dębu, lipy, jaworu rzadziej klonu. Dlatego też Kraina Bałtycka jest nazywana krainą lasów bukowych i bukowo-mieszanych. Na południowym zachodzie krainy nasilenie występowania buka zmniejsza się na korzyść dębu i grabu. Głównymi gatunkami lasotwórczymi w tej krainie są: sosna 69%, buk 7,7%, świerk 6,5%, dąb 5,1%. Kraina Bałtycka charakteryzuje się średnią produkcyjnością siedlisk - 6,25 m3/ha rocznie i największą na terenach niżowych zasobnością drzewostanów -159,8 m3/ha. Kraina Bałtycka dzieli się na 8 dzielnic przyrodniczo-leśnych: 1. Dzielnica Pasa Nadmorskiego 2. Dzielnica Niziny Szczecińskiej 3. Dzielnica Pojezierza Wałecko-Myśliborskiego 4. Dzielnica Pobrzeża Słowińskiego 5. Dzielnica Pojezierza Drawsko-Kaszubskiego 6. Dzielnica Żuław Wiślanych 7. Dzielnica Elbląsko-Warmińska 8. Dzielnica Pojezierza Iławsko-Brodnickiego Położenie Gminy Parchowo w sąsiedztwie Bałtyku sprawia, że klimat rozpatrywanego obszaru jest znacznie bardziej oceaniczny niż w głębi Polski7. Lata są chłodniejsze, a zimy cieplejsze, mniejsze są zatem roczne amplitudy temperatur powietrza. Wyraźny wpływ na klimat wywiera duże zróżnicowanie wysokości. Wraz z jej wzrostem obniża się wysokość temperatury powietrza, a zwiększa suma opadów atmosferycznych. Bardzo istotnym elementem klimatu są wiatry. Wieją one tu w ciągu całego roku, z różnym nasileniem – z mniejszą prędkością latem, większą jesienią i zimą. Dni bezwietrznych jest niewiele. Ze względu na zróżnicowanie klimatyczne, spowodowane odległością poszczególnych obszarów od morza, a także ich wysokością bezwzględną, na 7 Jan Mordawski: Geografia współczesnych Kaszub (2 rozdział książki HISTORIA, GEOGRAFIA I PIŚMIENNICTWO KASZUBÓW pod redakcją Jana Mordawskiego, Gdańsk 1999, Wydawnictwo M. Rożak przy współpracy z Instytutem Kaszubskim) 24 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Kaszubach wyróżniamy dwie krainy klimatyczne: bałtycką, o cechach wybitnie oceanicznych i pojezierną, o cechach bardziej kontynentalnych. W obrębie której leży Gmina Parchowo. 25 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 3. ZASOBY PRZYRODNICZE 3.1. Potencjał agroekologiczny Na terenie Gminy Parchowo występują mało korzystne warunki dla produkcji rolnej. Przeważają gleby o umiarkowanej i słabej przydatności rolniczej – kompleksy rolniczej przydatności gleb: 5. (żytni dobry), 6. (żytni słaby) i 7 (żytni bardzo słaby), które stanowią około 95% powierzchni. Najmniejszy potencjał agroekologiczny charakteryzuje kompleks 7. (żytni bardzo słaby) oraz 3z. (użytki zielone słabe i bardzo słabe – ok. 80%). Gleby kompleksu 7. są piaszczyste, ubogie w składniki pokarmowe, trwale za suche – stanowią one ok. 6% powierzchni gruntów ornych gminy. Tabela 7. Udział procentowy gruntów zaliczanych do poszczególnych kompleksów przydatności rolniczej na obszarze Gminy Parchowo Kompleksy przydatności rolniczej Grunty orne % udział w ogólnej pow. użytków Źródło: Użytki zielone 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2z. 3z. - - 5 25 30 40 - - 20 80 Warunki przyrodnicze produkcji rolniczej - woj. gdańskie, 19829i Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Urzędu Gminy Parchowo Charakterystyczna dla gminy jest znaczne rozdrobnienie użytków rolnych przy ich umiarkowanym przyrodniczym potencjale produktywności biotycznej. Utrudnieniem dla rozwoju gospodarki rolnej jest znaczne urozmaicenie ukształtowania terenu. Potencjał agroekologiczny gminy jest w ogólnej ocenie mały. 3.2. Potencjał leśny Powierzchnia lasów na terenie gminy wynosi ok. 51,4% jej powierzchni. W ujęciu siedliskowym przeważa las mieszany i las świeży, znacznie mniejsze tereny zajmują siedliska borowe, reprezentowane przede wszystkim przez bór mieszany świeży i sporadycznie przez bór świeży. Na siedliskach lasu mieszanego występuje bardzo duże zróżnicowanie drzewostanów. Dominują drzewostany sosnowe, bukowe i świerkowe. W domieszce występuje dąb, brzoza, grab 26 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo i modrzew. Zróżnicowana struktura drzewostanów jest przede wszystkim efektem gospodarczej działalności człowieka. W przypadku dominacji sosny lub świerka jest to struktura niewłaściwa, odbiegająca od pożądanej – naturalnej, określonej przez warunki siedliskowe. Drzewostany bukowe należą do typowych zbiorowisk niżowej buczyny, natomiast drzewostany z dominacją sosny i świerka nie odpowiadają warunkom siedliskowym – są to zbiorowiska silnie przekształcone. W drzewostanie lasu na siedlisku boru mieszanego świeżego zdecydowanie dominuje sosna, jedynie w domieszce pojawiają się dąb, buk, jodła, brzoza i grab. Monokulturowe drzewostany sosnowe wyróżniają siedliska boru świeżego. W znacznym stopniu są to zalesienia porolne, o warunkach siedliskowych, zwłaszcza glebowych silnie przekształconych. 3.3. Potencjał rekreacyjny Potencjał rekreacyjny środowiska przyrodniczego w Gminie Parchowo jest duży. Warunkuje to przede wszystkim liczba jezior nadających się do wykorzystania rekreacyjnego, a właśnie jeziora są podstawowymi czynnikami lokalizacji bazy rekreacyjnej na młodoglacjalnych obszarach pojeziernych. Najintensywniej wykorzystywane rekreacyjnie jest leżące na granicy gminy Jezioro Mausz. Intensyfikację rekreacyjnego zainwestowania okolic Jeziora Mausz ograniczają: - dostępność brzegów; - duże zróżnicowanie rzeźby terenu w sąsiedztwie jeziora (strome zbocza, częściowo rozcięte erozyjnie); - bezpośrednie przyleganie lasów do linii brzegowej. 3.5. Potencjał surowcowy Na obszarze gminy nie występują udokumentowane złoża surowców. 27 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4. OCENA STANU ŚRODOWISKA 4.1.Gospodarka wodno-ściekowa 4.1.1. Zaopatrzenie w wodę Większość miejscowości gminy jest zaopatrywana w wodę przez sieć wodociągów gminnych, wyjątek stanowią miejscowości Soszyca i Grabowo korzystające z indywidualnych przydomowych ujęć wody. Stopień zwodociągowania gminy sięga do 73%. Gmina posiada 51,4km czynnej sieci wodociągowej liczonej razem z przyłączami do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Do sieci wodociągowej podłączane jest w 578 budynków – 2458 mieszkańców. Wodociągi gminne w ciągu roku dostarczają 92,9 tys. m3 wody, z czego 75,2 tys. m3 przypada na gospodarstwa domowe i indywidualne gospodarstwa rolne.8 Zbiorcze zaopatrzenie w wodę mieszkańców gminy odbywa się z 12 ujęć wody : 13 Tabela 8. Lokalizacja i ilość ujęć wody. Miejscowość Ilość ujęć wody Bawernica 2 Gołczewo 2 Jamno 2 Nakla 2 Parchowo 2 Sylczno 2 Źródło: Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Wszystkie ww. ujęcia posiadają wygrodzone strefy ochrony bezpośredniej, zgodnie z ustaleniami decyzji o pozwoleniach wodno-prawnych. Gmina zakupuje wodę dla części wybudowań miejscowości Jamno (15 gospodarstw). Do wodociągów zbiorczych podłączonych jest łącznie 73%% ogółu 8 Dane - Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 28 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo mieszkańców gminy Parchowo9. 4.1.2. Źródła zanieczyszczeń ścieków wód powierzchniowych i oczyszczanie Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód powierzchniowych na obszarze Gminy Parchowo są: - zrzuty ścieków z istniejących systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków; - obiekty osadnictwa wiejskiego oraz obiekty użyteczności publicznej nie podłączone do systemów kanalizacyjnych; - duże obiekty gospodarki rolnej; - dawne składowiska odpadów; - spływy zanieczyszczeń z dróg biegnących przez teren gminy, zwłaszcza przylegających do rzek i przecinających je. Od 1999r gmina posiada oczyszczalnię ścieków opartą na typowym rozwiązaniu kompaktowej oczyszczalni biologicznej składającej się z ciągu technologicznego ELA-7M. Oczyszczalnia składa się z części mechanicznej, części biologicznej, części osadowej oraz chemicznego wspomagania usuwania związków fosforowych. Na terenie obiektu znajduje się studnia zlewna z płytą ociekową służącą do przyjmowania ścieków dowożonych wozami asenizacyjnymi. Nominalna przepustowość oczyszczalni wynosi 180m3 na dobę. Obecnie oczyszczalnia odbiera średni około 120m3 na dobę. Jednymi miejscowościami na terenie gminy posiadającymi kanalizację sanitarną jest Parchowo i Nakla. Pozostałe miejscowości korzystają z przydomowych zbiorników (tzw. szamb), z których nieczystości są wywożone i zrzucane do gminnej oczyszczalni. Ścieki z Parchowa doprowadzane są kanalizacją grawitacyjną, a od 2006r z Nakli kanalizacją tłoczno-grawitacyjną. Na obszarze gminy nie objętym systemami kanalizacyjnymi usługi asenizacyjne świadczą prywatne przedsiębiorstwa lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Długość czynnej sieci sanitarnej wraz z przyłączami wynosi 24,6km. Stopień skanalizowania wynosi 35%. Do sieci sanitarnej jest podłączone 307 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania– 1182 mieszkańców gminy10. 9 Dane - Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Dane - Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 10 29 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Tabela 10. Stopień skanalizowania i zwodociągowania gminy Parchowo w 2006 roku. Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej km 37,7 długość czynnej sieci rozdzielczej stanowiącej własność gminy km 37,7 długość czynnej sieci rozdzielczej stanowiącej własność gminy, eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej km 0 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt. 556 woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 75,4 ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach osoba 0 ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 2 458 długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 18,1 długość czynnej sieci kanalizacyjnej stanowiącej własność gminy km 18,1 długość czynnej sieci kanalizacyjnej stanowiącej własność gminy eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej km 0 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt. 304 ścieki odprowadzone dam3 37,0 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 0 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 1182 Kanalizacja Źródło: Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Na obszarze gminy nie objętym systemami kanalizacyjnymi ścieki z gospodarstw domowych gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, z których wywożone są do punktów zlewnych w oczyszczalni ścieków lub przez zbiorniki przepływowe odprowadzane są do gruntu, ewentualnie do wód powierzchniowych w sposób niekontrolowany. Zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych stwarzają obiekty hodowli zwierząt. Źródłem zanieczyszczeń wód (powierzchniowych i podziemnych) jest powstająca przy produkcji zwierzęcej i wykorzystywana do nawożenia pól gnojowica. Potencjalnym źródłem zanieczyszczeń wód podziemnych są stare niezrekultywowane składowiska odpadów komunalnych (np. w Parchowie), oraz nielegalne wysypiska odpadów. Znaczącym źródłem zanieczyszczeń jest spływ wód opadowych z terenów komunikacyjnych. Dotyczy to w szczególności dróg o dużym natężeniu ruchu oraz baz sprzętu zmechanizowanego. Częściową kanalizację deszczową posiadają ulice miejscowości: Parchowo, Jamno, Gołczewo i Nakla. 30 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.1.3. Stan czystości wód powierzchniowych Spośród cieków przepływających przez obszar gminy Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku prowadził w 2007 r. badania jakości wód Słupi. Punkt pomiarowy na tym cieku zlokalizowany były na obszarze Gminy Parchowo. Wody Słupi odznaczały się dobrym stanem sanitarnym i zaliczone zostały do II klasy. W pierwszej połowie roku koncentracja bakterii coli typu fekalnego była na poziomie I klasy, a o końcowej klasyfikacji zadecydowała druga połowa roku. Pod względem fizyko-chemicznym wody rzeki przez przeważającą część roku spełniały wymogi I klasy. O zaliczeniu ich do II klasy zadecydowała występująca okresowo podwyższona zawartość substancji organicznych, azotynów, związków fosforu i fenoli lotnych. Spośród jezior leżących na terenie Gminy Parchowo i graniczących z nią w ostatnich latach monitorowano tylko jezioro Żukowskie, Mały i Duży Mausz. Brak informacji na temat czystości wód pozostałych jezior. Stan rozpoznania stanu czystości wód jezior przedstawia tabela 9. Tabela 11. Wykaz jezior badanych przez WIOŚ. Powierzchnia jeziora [ha] Maksymalna głębokość Klasa czystości jeziora [m] Kategoria podatności na degradację Gmina Rok badań Żukowskie Parchowo 2006 127, 7 5,7 II pk Mausz Duży Sulęczyno 1998 386.4 45.0 II I Mausz Mały Sulęczyno 1999 73.3 II II Jezioro 15.8 n.o.n. – nie odpowiada normom; p.k. – poza kategorią Źródło: Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2006 roku (2007). Jezioro Żukowskie11 Jezioro jest w bardzo wysokim stopniu podatne na degradację - poza kategorią. Decydują o tym cechy morfometryczne, hydrograficzne i związane z wielkością zlewni. Jedynym dość korzystnym dla jakości wód parametrem jest różnorodny sposób zagospodarowania zlewni bezpośredniej. 11 Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2006 roku. 31 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Wody jeziora zaliczone zostały do II klasy czystości. Charakteryzowały się one niskim stężeniem tlenu w warstwie przydennej (1.0 mg O2/dm3) i znaczną ilością materii organicznej rozkładalnej biologicznie (III klasa). Poziom rozpuszczonych substancji nieorganicznych i związków biogennych odpowiadał I lub II klasie czystości. Wysoka koncentracja chlorofilu „a” (do 48.3 µg/dm3) wskazywała na znaczną produktywność wód. W planktonie roślinnym dominowały okrzemki, stanowiąc wiosną 63-75% organizmów i 60-82% latem. Oznaczone organizmy były typowe dla wód czystych lub miernie zanieczyszczonych. Wiosną najliczniej występowały okrzemki Melosira varians i Melosira granulata v. granulata oraz złotowiciowiec Dinobryon diwergens. W okresie letnim na dwóch skrajnych stanowiskach przeważały okrzemki Fragilaria crotonensis i Melosira granulata v. granulata, natomiast w centralnej części zbiornika (w rejonie dopływu Słupi) przewagę liczebną osiągnęła sinica Oscillatoria agardhii Wśród organizmów żerujących na dnie notowano głównie przedstawicieli skąposzczetów, owadów i skorupiaków, a także pojedyncze pijawki i wirki. Stan sanitarny wód jeziora odpowiadał I klasie czystości. W stosunku do badań przeprowadzonych w 1993 roku klasa czystości wód Jeziora Żukowskiego określona na podstawie wskaźników fizyko-chemicznych nie uległa zmianie. Dolne warstwy wody w okresie letnim były gorzej natlenione, wzrosła zawartość materii organicznej rozkładalnej biologicznie oraz wartości liczbowe wskaźników biomasy planktonu: koncentracja chlorofilu „a” i ilość suchej masy sestonu. Obniżyły się natomiast stężenia azotu i fosforu. Znacznie poprawił się jednak stan sanitarny wód (z III na I klasę), który weryfikował ocenę ogólną. 32 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.2. Źródła i stan zanieczyszczenia powietrza 4.2.1. Źródła zanieczyszczeń atmosfery Źródła emisji zanieczyszczeń do atmosfery na terenie Gminy Parchowo stanowią: - lokalne kotłownie obiektów użyteczności publicznej; - indywidualne źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej i obiektów usługowych (tzw. emisja niska); - zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja liniowa z ciągów komunikacji samochodowej przebiegających przez teren gminy); - emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych oraz dawnych wyrobisk surowców mineralnych; - emisje niezorganizowane pochodzące z ferm hodowlanych i składowisk odpadów, głównie w zakresie odorów oraz tlenków azotu; - napływ zanieczyszczeń z otoczenia gminy. Do głównych źródeł skoncentrowanej emisji zanieczyszczeń do atmosfery na obszarze gminy należą12: - kotłownia (węglowa) Urzędu Gminy w Parchowie przy ul. Krótkiej; - kotłownia (olejowa) Zespołu Szkół w Parchowie przy ul. Kartuskiej; - kotłownia (olejowa).Zespołu Szkół w Nakli. Na terenie gminy najliczniejsze są indywidualne źródła energii cieplnej, o zróżnicowanych technologicznie i paliwowo „paleniskach”, jednak w znacznym stopniu tradycyjnie wykorzystujących węgiel i koks oraz drewno. W związku ze znacznym rozproszeniem zabudowa wiejska i związane z nią paleniska nie stanowią uciążliwego źródła zanieczyszczeń. Istotnym źródłem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego jest komunikacja samochodowa. Rozkład i natężenie zanieczyszczeń związany jest z przebiegiem tras komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu pojazdów. Wielkość wpływu na środowisko w zakresie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego uwarunkowana jest pośrednio natężeniem ruchu pojazdów, określonego liczbą 12 Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 33 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo pojazdów na dobę (zob. rozdz. 4.3.1). Źródłem emisji niezorganizowanej na obszarze gminy są głównie tereny powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych (głównie emisja pyłu – brak rekultywacji dawnych wyrobisk) oraz oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnie ścieków charakteryzują się emisją pyłów i gazów (zawierających m.in. NH3, CO2, H2S) oraz zanieczyszczeń mikrobiologicznych. 4.2.2. Stan aerosanitarny na obszarze gminy Na terenie Gminy Parchowo nie są prowadzone badania stanu aerosanitarnego. Można założyć, że wobec względnie małej liczby źródeł zanieczyszczeń (o przeważnie małej uciążliwości) oraz dobrych warunków przewietrzania stan aerosanitarny na obszarze gminy jest zadowalający. Okresowo w najbliższym otoczeniu emitorów mogą występować większe dopuszczalne stężenia gazów i opady pyłu wynikające z warunków topoklimatycznych, lecz nie stanowią one poważnego zagrożenia dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska. 4.3. Klimat akustyczny 4.3.1. Źródła hałasu Do podstawowych źródeł pogarszających warunki akustyczne na terenie Gminy Parchowo należą: - ruch kołowy odbywający się na drogach przecinających obszar gminy; szczególnie uciążliwość ta przejawia się w rejonach przebiegu tras przez tereny zwartej zabudowy wiejskiej; - obiekty przemysłowe i bazy transportowe. Istotnym źródłem hałasu jest komunikacja samochodowa na drodze krajowej i wojewódzkiej. Drogi przebiegające przez teren gminy nie były monitorowane co uniemożliwia dokonanie charakterystyki natężenia ruchu na głównych drogach Gminy Parchowo. Obiektem przemysłowym występującym na obszarze gminy, stwarzającym 34 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo lokalną uciążliwość akustyczną jest Zakład Drzewny Drew-Holz w Parchowie13. 4.3.2. Poziom hałasu Dopuszczalne poziomy hałasu14 określają dopuszczalny, równoważny poziom dźwięku w stosunku do przeznaczenia terenu. Na obszarze gminy występują następujące poziomy dopuszczalnego hałasu w kategoriach: „dla dróg lub linii kolejowych” (1) oraz „od pozostałych obiektów i grup źródeł hałasu” (2), w zależności od funkcji terenu: - tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem, tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, tereny domów opieki, tereny szpitali w miastach - 55dB poradnia, 45dB pora nocy (1) oraz odpowiednio 45dB i 40dB (2); - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi, tereny zabudowy zagrodowej - 60dB pora dnia i 50dB pora nocy (1) oraz odpowiednio 50dB i 40dB (2); Na obszarze gminy nie prowadzono pomiarów natężenia hałasu w sąsiedztwie terenów komunikacyjnych i obiektów przemysłowych. 4.4. Promieniowanie elektromagnetyczne Źródłem niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy są 2 stacje przekaźnikowe telefonii komórkowej zlokalizowane w miejscowościach Parchowo, Nakla, Nakla-Wygoda. Promieniowanie stacji telefonii komórkowej emitowane jest na dużych wysokościach i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi. 13 14 Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji. Dyrektywa 2002/49/WE, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 5 lipca 2007 r.) 35 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.5. Eksploatacja kopalin Na obszarze gminy występuje 1 duże wyrobiska poeksploatacyjne (nieczynne żwirownie), które nie zostało zrekultywowane. Obiekty ten zlokalizowany jest w miejscowości Parchowski Młyn. Jedyna czynna żwirownia funkcjonuje w Żukówku. 4.6. Potencjalne źródła poważnych awarii Na obszarze gminy potencjalnymi źródłami poważnych awarii są kolizje pojazdów przewożących substancje toksyczne i paliwa płynnych. Gmina Parchowo leży poza ustalonymi głównymi kierunkami transportu substancji niebezpiecznych i nie odnotowano również źródeł potencjalnych poważnych awarii. 4.7. Gospodarka odpadami stałymi 4.7.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów Zgodnie z art. 3, ust3. pkt. 4 Ustawy z dnia 27.04.2001 o odpadach, odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Odpady z gospodarstw domowych Wg stanu obecnego na terenie gminy Parchowo mieszka na stałe 3 67815 osób z tego we wsiach obrębowych: do 300 Mk 1 970 -//- od 300 do 700 Mk wieś Parchowo 641 -//1 067 -//- W celu oszacowania ilości odpadów komunalnych z gospodarstw domowych przyjęto następujące założenia: wskaźnik nagromadzenia - odpadów kwalifikujących się do wywożenia: 15 we wsiach do 300 Mk - 0,4 m3/Mk/ rok we wsiach od 300 do 700 Mk - 0,5 m3/Mk/ rok Dane Urzędu stanu Cywilnego w Parchowie 36 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo we wsiach powyżej 1.000 Mk - 0,8 -//średnią gęstość odpadów – - przyjmuje się150 kg/m3. Szacunkowa ilość odpadów komunalnych powstających w gospodarstwach domowych wynosi: 1,962 tys. m3/ rok. tj. około 294 Mg/ rok Odpady z sektora usługowego i turystyki Na terenie gminy istnieje 205 miejsc turystycznych sezonowych oraz 109 miejsc całorocznych. Odpady z sektora usług handlowych i innych obiektów obsługi ludności oraz turystyki charakteryzują się innym składem morfologicznym. Wg danych firmy wywozowej, ilość odpadów z tego sektora jest zmienna w granicach od 150m3/rok do 170m3/rok. Przyjmuje się wielkość średnią 160m3/ rok tj. 24 Mg/ rok. Odpady powstające w sektorze gospodarczym Sektor gospodarczy na terenie gminy jest słabo rozwinięty; 90% powierzchni gminy zajmują użytki rolne oraz lasy i zadrzewienia. Dominują małe zakłady osób fizycznych. Według danych firmy wywozowej, ilość odpadów z tego sektora jest zmienna w granicach od 1040m3/rok do 1110m3/rok. Przyjmuje się wielkość średnią 1075 m3/ rok tj. 161 Mg/ rok. Łączną ilość odpadów komunalnych (bez budowlanych) szacuje się 3 w ilości 3,2 tys.m / rok tj. około 480 Mg/ rok. W odniesieniu do liczby mieszkańców stałych wskaźnik jednostkowy wynosi 130,5 kg/Mk/ rok i jest niższy od wskaźnika przyjętego w WPGO w wysokości 150 kg/Mk/ rok. Przyjęta w niniejszym opracowaniu metoda obliczania nagromadzenia odpadów uwzględnia strukturę zabudowy (50% mieszkańców mieszka w małych wsiach) oraz rzeczywiste ilości wywożonych odpadów, określonych wg napełnienia pojazdów tj. w m3. Skład morfologiczny odpadów Dla potrzeb niniejszego opracowania przyjmuje się podział na 17 strumieni odpadów wg KPGO z wyłączeniem odpadów budowlanych. 37 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo W KPGO udział odpadów budowlanych w ogólnej ilości odpadów komunalnych określono dla obszarów wiejskich w wielkości 17,9%. Aktualnie na terenie Gminy Parchowo udział ten jest znacznie niższy. Tabela 10 Ogólna ilość odpadów komunalnych wytworzonych w 2003 r. w podziale na strumienie odpadów Ilość /Mg/ Lp. Strumień odpadów Udział % 1. Odp. organiczne ulegające biodegradacji 12,1 58,08 2. Odp. „zielone” 2,3 11,04 3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 5,8 27,84 4. Opakowania z papieru i tektury 8,4 40,32 5. Opakowania wielomateriałowe 1,0 4,8 6. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 11,4 54,72 7. Opakowania z tworzyw sztucznych 3,8 18,24 8. Szkło (nieopakowaniowe) 0,5 2,4 9. Opakowania ze szkła 10,2 48,96 10. Metale 2,4 11,52 11. Opakowania z blachy stalowej 0,9 4,32 12. Opakowania z aluminium 0,2 0,96 13. Tekstylia 2,6 12,48 14. Odpady mineralne 7,2 34,56 15. Drobna frakcja popiołowa 21,9 105,12 16. Odpady wielkogabarytowe 8,2 39,36 17. Odpady niebezpieczne 1,1 5,28 100,0 480,0 Razem Źródło: opracowanie własne 38 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Odpady niebezpieczne Dotychczas nie prowadzono badań określających rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych, znajdujących się w odpadach komunalnych. Odpady z sektora budowlanego (gr. 17) Na odpady z sektora budowlanego składają się głównie odpady obojętne z rozbiórek obiektów jak gruz budowlany, materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy, np. gipsowe. Są też inne rodzaje odpadów jak np. drewno, stal oraz odpady niebezpieczne np. azbest. Część odpadów budowlanych jest wykorzystywana do utwardzania dróg gminnych. Brak danych o ilości odpadów budowlanych wywiezionych na składowisko oraz wykorzystywanych przez mieszkańców we własnym zakresie. Z uwagi na niewielki zakres robót ocenia się, że do unieszkodliwiania pozostaje średnio 0,5 tys. m3 różnych odpadów (ok. 75 Mg/ rok). Osady z komunalnej oczyszczalni ścieków Niewielkie ilości osadów powstających w oczyszczalni są składowane na jej terenie. Z uwagi na małe obciążenie oczyszczalni ocenia się, że ilość osadów wynosi obecnie 0,5 – 0,7 Mg/rok (osady częściowo odwodnione na poletach). Odpady powstające w sektorze gospodarczym (niebezpieczne i inne niż niebezpieczne Na terenie Gminy Parchowo nie ma podmiotów gospodarczych, które posiadają decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami oraz pozwolenia na wytwarzanie odpadów wydane wg nowych przepisów zawartych w ustawie z dnia 27.04.2001 r. o odpadach. Brak danych o ilości odpadów wytworzonych i sposobie ich utylizacji przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Parchowie w 2007 r. Przyjmuje się, że ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych w w/w obiektach nie przekracza gr.18 - 0,713 Mg/ rok 39 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych Odpady zawierające PCB Odpady zawierające PCB występują głównie w urządzeniach elektroenergetycznych tj. transformatorach i kondensatorach. Źródłem wytwarzania tych odpadów są operacje wymiany płynów w transformatorach oraz wycofywania z eksploatacji transformatorów i kondensatorów, a także innych urządzeń zawierających PCB, wyprodukowanych w latach 1960-1985. Zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 09.10.2002 r. w sprawie sposobu przedkładania informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 175, poz. 1439) wszyscy posiadacze substancji i urządzeń zawierających PCB zobowiązani byli do przedłożenia do dnia 31.01.2003 r. stosownych informacji. Do dnia dzisiejszego do Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego nie wpłynęła żadna informacja, że na terenie Gminy Parchowo znajdują się urządzenia i instalacje zawierające PCB. Odpady zawierające azbest Na terenie gminy eternit występował głownie na obiektach gospodarczych jak garaże, magazyny, składy, komórki itp. oraz jako pokrycia dachów. Brak inwentaryzacji, która umożliwiłaby opracowanie planu likwidacji tego materiału. Brak jest także inwentaryzacji sieci wodociągowych, które wykonane zostały z rur azbestocementowych. Starostwo Powiatowe w Bytowie nie wydało decyzji zatwierdzających programy gospodarki odpadami niebezpiecznymi, tym materiałami izolacyjnymi i konstrukcyjnymi zawierającymi azbest, wytwarzanymi na terenie Gminy Parchowo. 4.7.2. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku Na terenie Gminy Parchowo nie ma zakładów i instalacji do odzysku odpadów. 40 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.7.3. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania Odpady komunalne powstające na terenie gminy wywożone są na składowisko w Sierżnie. Wg danych Urzędu Gminy, odpady są wywożone na składowisko w Sierżnie. Ponieważ sprawozdanie firmy wywozowej wykazują ilość odpadów w [m3] można domniemywać, że odpady wywożone są na składowiska na których, nie ma wagi. Tabela 12. Ilość odpadów komunalnych wywiezionych z Gminy 3 Parchowo [m ] Lp. Wytwórca odpadów 2006 r. 2007 r. 1 Gospodarstwa domowe 593 691 2 Usługi i sektor gospodarczy 19 19 Razem 612 710 Źródło: dane Referat Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji Szacuje się, że objętość wywożonych odpadów odpowiada masie 480 Mg w 2007 r. 4.7.4. Istniejące systemy zbierania odpadów Odpady komunalne Organizacja zbiórki odpadów komunalnych i innych powstających na terenie gminy została określona w Uchwale Nr XV/91/2007 Rady Gminy Parchowo z dnia 21 grudnia 2007r w sprawie: Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Parchowo. Główne ustalenia są następujące: Gmina stwarza warunki do selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych z podziałem na: szkło, makulaturę, plastik i pozostałe komunalne. W rejonach zwartej zabudowy - szkło, tworzywa. sztuczne i makulatura w osobnych pojemnikach. W rejonach zabudowy luźnej - w odrębnych workach. Do zaopatrzenia właścicieli w pojemniki do segregacji i worki oraz odbioru posegregowanych odpadów zobowiązani są przedsiębiorcy posiadający zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. 41 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Rodzaje i minimalna pojemność urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych i gromadzenia nieczystości ciekłych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych zostały określone w Rozdziale3 ww. uchwały, natomiast Rozdział 4 zawiera postanowienia dotyczące częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenów do użytku publicznego. Wg informacji Urzędu Gminy, zorganizowanym wywozem odpadów objętych jest około 85% mieszkańców gminy. 4.7.5. Selektywna zbiórka odpadów Od 2001r. na terenie gminy rozpoczęto selektywną zbiórkę odpadów stanowiących surowce wtórne które przekazywane są bezpośrednio do recyklingu. We wsi Parchowo ustawiony jest zestaw pojemników (szkło, makulatura, tworzywa szt.), przy Urzędzie Gminy, natomiast w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej odpady opakowaniowe gromadzone są indywidualnie w specjalnych pojemnikach i workach, dostarczanych przez firmy wywożące odpady. Szacuje się, że objętość wywożonych surowców wtórnych odpowiada masie około: - 1,3 Mg - szkło; - 3,5 Mg - makulatura; - 3,0 Mg - tworzywa szt. Skup i zbieranie odpadów stanowiących surowce wtórne oraz innych odpadów Na terenie gminy nie działają16 punkty posiadające zezwolenia Starostwa Powiatowego na zbieranie odpadów z następujących grup: 16 01 - odpady z demontażu (metale żelazne i nieżelazne) 16 06 - baterie i akumulatory 17 04 - odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali 19 10 - odpady z rozdrabniania odpadów zawierających metale 19 12 - odpady z mechanicznej obróbki odpadów – metale żelazne 16 Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 42 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 4.7.7. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów Na obszarze gminy występowało 1 duże wyrobisko poeksploatacyjne (Parchowski Młyn), które zostało wykorzystane pod budownictwo. Obecnie na terenie Gminy Parchowo nie ma składowiska odpadów komunalnych ani też zakładów zajmujących się odzyskiem odpadów. 4.7.8. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych Na terenie Gminy Parchowo działają 3 firmy, zajmujące się kompleksowo odpadami komunalnymi: zbieranie, transport, wywóz odpadów zmieszanych na składowisko oraz surowców wtórnych do recyklingu. Są to Miejskie Przedsiębiorstwo Komunalne Spółka z o.o. ul. Dworcowa 17 a, 77-100 Bytów i Usługi Transportowe Stanisław Staubach 77-127 Nakla, Nakla 60 oraz STAKOM Sp. z o.o. ul. Lipowa 9, 77 – 133 Tuchomie. Podmiotami posiadającymi koncesje na odbiór odpadów komunalnych płynnych są: Bielawa Zbigniew ul. Ogrodowa 17, 77- 124 Parchowo, Głodowska Barbara 77-127 Nakla, Kukowski Kazimierz ul. Szara 4, 83 – 320 Sulęczyno. 43 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo 5. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU 5.1. Stan istniejący Na obszarze Gminy Parchowo występują następujące formy ochrony przyrody i krajobrazu w rozumieniu Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.17. (tab. 13): - rezerwat przyrody „Jeziorka Chośnickie”; - 19 pomników przyrody ustanowionych przez wojewodę18. Rezerwat przyrody „Jeziorka Chośnickie” utworzony w 1 maj 1986 roku – 7 dystroficznych jezior otoczonych torfowiskami przejściowymi. Dobrze zachowane bory i brzeziny bagienne. Stanowisko wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych, ostoja kilku gatunków chronionych ptaków. Powierzchnia rezerwatu 213.59ha. Na obszarze gminy znajduje się 19 pomników przyrody (tab. 13). Są to formy ustanowione na szczeblu wojewódzkim. Nie występują pomniki przyrody utworzone przez radę gminy19. Nie odnaleziono wpisów dotyczących ilości i rodzaju pomników przyrody w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska. Tabela 13. Pomniki przyrody w Gminie Parchowo Lp. Rodzaj Gatunek Obwód w cm Ilość 1 Głaz narzutowy - 629 1 2 Drzewa Klon zwyczajny 273 1 Chośnica 3 Klon zwyczajny 235 1 Soszyca 4 Buk zwyczajny 250 1 396 1 Położenie przy drodze Chośnica – Bawernica Żukówko 5 Klon zwyczajny 17 DZ. U. Nr 92, z dnia 30 kwietnia 2004 poz. 880 Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 19 Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 18 44 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Gatunek Obwód w cm Ilość Dąb szypułkowy Klon jawor 396 1 274 1 318 1 289 1 10 Lipa drobnolistna Lipa drobnolistna Klon zwyczajny 350 1 11 Klon zwyczajny 330 1 12 Dąb szypułkowy 408 1 13 Dąb szypułkowy 367 1 Lp. Rodzaj 6 7 8 9 Położenie Jamno Jamno Wybudowanie Jamno Młyn Parchowo - cmentarz 14 Klon zwyczajny 280 1 15 Lipa drobnolistna Lipa drobnolistna 312 1 512 1 Nakla – skrzyżowanie dróg Bytów – Kościerzyna Dąb szypułkowy 375 1 przy drodze Parchowo – Chośnica 18 19 Źródło: Dane Referatu Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Inwestycji 5.2. Planowane formy ochrony Na terenie gminy nie planuje się powstania nowych form ochrony przyrody. 6. ZAGROŻENIA PRZYRODNICZE Zagrożenie przyrodnicze dotyczy na terenie Gminy Parchowo zagrożenia powodziowego. Dla obszaru gminy nie zostały wyznaczone obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi zgodnie z ustawą „Prawo wodne” – nie zostały sporządzone przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej studia określające granice obszarów bezpośredniego zagrożenia powodziowego, nie zostało wydane rozporządzenie ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej określające obszary potencjalnego zagrożenia powodzią. Zagrożenie powodzią ograniczone jest do terenów zalewowych w dolinach 45 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo niewielkich rzek. Duże wysokości względne i nachylenia zboczy dolin stwarzają zagrożenie morfodynamiczne, zwłaszcza przy występowaniu na przemian warstw utworów piaszczystych i gliniastych. Potencjalne zagrożenie potęgują niewłaściwe lokalizacje obiektów, brak roślinności na zboczach i występowanie sztucznych podcięć zboczy (skarp). Zagrożenie morfodynamiką na terenie gminy ma znaczenie lokalne i głównie potencjalne. 46 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo LITERATURA I MATERIAŁY ARCHIWALNE Poradnik. Jak własnymi siłami opracować gminny lub powiatowy program ochrony środowiska, 2003, Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku, Starostwo Powiatowe w Płocku, Zarząd Główny LOP Czochański J. (red.), 2001, Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego woj. pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk Czochański J. Lenańczyk (red.), 2007, Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do planu zagospodarowania przestrzennego woj. Pomorskiego, Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku i Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego Kostarczyk A., Przewoźniak M. (red.), 2002, Materiały do monografii przyrodniczej Regionu Gdańskiego, T.8. Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim, Marpress, Gdańsk Mordawski J., Geografia współczesnych Kaszub (2 rozdział książki HISTORIA, GEOGRAFIA I PIŚMIENNICTWO KASZUBÓW pod redakcją Jana Mordawskiego, Gdańsk 1999, Wydawnictwo M. Rożak przy współpracy z Instytutem Kaszubskim) Przewoźniak M. (red.), 1995, Ochrona przyrody w regionie gdańskim, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań Przewoźniak M. 2002, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Przykłady z regionu gdańskiego, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk Pankau F. (red.), 2002, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2007. Tom I, 2007, Urząd Statystyczny, Gdańsk Rocznik Statystyczny Województwa Pomorskiego 2007. Tom II, 2007, Urząd Statystyczny, Gdańsk Rolnictwo w województwie pomorskim w 2007 r. Urząd Statystyczny w Gdańsku Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich. Województwo pomorskie 2007, Urząd Statystyczny w Gdańsku Ludność. Stan oraz struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna. Województwo pomorskie. 2006, Urząd Statystyczny w Gdańsku Ochrona środowiska w woj. pomorskim w 2000 r., 2001, Urząd Statystyczny w Gdańsku 47 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo Plan gospodarki odpadami dla woj. pomorskiego, 2003, ARCADIS EKOKONREM Sp. z o.o. Wrocław Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014, 2007, Zespół Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Słupsku Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2006 roku, 2001, WIOŚ, Gdańsk Raport – wody podziemne województwa pomorskiego WIOŚ, Gdańsk, 2005 II polityka ekologiczna państwa, 2001 Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010, 2002 Krajowy plan gospodarki odpadami (M.P. z 2003 r., Nr 11, poz. 159) Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 - Projekt Polityka ekologiczna państwa na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarowania odpadami (Dz. U. z 2003r. Nr 66 poz. 620) Ustawa z dnia z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. 2001 nr 115 poz. 1229. z dnia 11 października 2001 r.) z późniejszymi zmianami. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.628). Ustawa z dnia 10 marca 2006 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2006 nr 63 poz. 441) Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z 2001) Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92, z dnia 30 kwietnia 2004 poz. 880) Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. (Dz.U. 2002 nr 143 poz. 1196) Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638). Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2004 nr 11 poz. 97) Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639). Ustawa z dnia 21 stycznia 2005 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. 2005 nr 33 poz. 291) Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r. (Dz.U.1996.132.622 z póź. zm.). 48 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA Gmina Parchowo http://www.rzgw.gda.pl http://www.stat.gov.pl 49 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA
